Τα τσιμπήματα από μέδουσες είναι κάτι πολύ σύνηθες για τους ανθρώπους που κάνουν κολύμπι, θαλάσσια σπορ και καταδύσεις. Τα μακριά πλοκάμια της μέδουσας μπορεί να εγχύσουν δηλητήριο από χιλιάδες μικροσκοπικά αγκαθωτά κεντριά σε ένα τσίμπημα.
Στις περισσότερες περιπτώσεις το τσίμπημα της μέδουσας προκαλεί στιγμιαίο πόνο και φλεγμονώδη σημάδια στο δέρμα. Σε κάποιες περιπτώσεις το τσίμπημα μπορεί να προκαλεί μια πιο συστηματική αντίδραση στο σώμα και σε σπάνιες περιπτώσεις είναι απειλητικό για τη ζωή.
Συνήθως, το τσίμπημα της μέδουσας υποχωρεί μέσα σε λίγες μέρες ή εβδομάδες με απλή φροντίδα στο σπίτι. Οι σοβαρές αντιδράσεις ίσως να έχουν ανάγκη την άμεση ιατρική φροντίδα.
Οι μέδουσες είναι θαλάσσια ασπόνδυλα, ανήκουν στην τάξη των Σκυφόζωων, που ζουν στις θάλασσες σε όλο τον κόσμο. Έχουν μαλακά σώματα σε σχήμα καμπάνας με μακριές, δομές που μοιάζουν με δάχτυλα που ονομάζονται πλοκάμια. Οι μέδουσες έχουν νηματοκύστεις μέσα στα πλοκάμια τους. Ένα μόνο πλοκάμι μπορεί να περιέχει χιλιάδες νηματοκύστεις.
Οι νηματοκύστεις περιέχουν μια δηλητηριώδη ουσία (δηλητήριο) που βοηθούν την μέδουσα να προστατεύεται. Το δηλητήριο επίσης βοηθά στην δέσμευση της τροφής. Οι μέδουσες συνήθως δεν τσιμπούν τους ανθρώπους. Τσιμπάνε μόνο αν κάποιος τις ακουμπήσεις όταν κολυμπά ή περπατά στη θάλασσα.
Οι περισσότερες μέδουσες είναι ακίνδυνες. Αλλά κάποιες μπορεί να προκαλούν σοβαρή βλάβη.
Πολλά είδη μεδουσών είναι ακίνδυνα για τους ανθρώπους. Κάποιες προκαλούν έντονο πόνο και σοβαρή αντίδραση στο σώμα. Αυτές οι μέδουσες μπορεί να προκαλούν πιο σοβαρά προβλήματα:
Τα πιο συχνά είδη μέδουσας στην Ελλάδα είναι:
Οι μέδουσες δεν τσιμπάνε σκόπιμα τους ανθρώπους. Αυτό συμβαίνει μόνο όταν τις ακουμπήσουν, για να προστατεύσουν τον εαυτό τους.
Κάθε νηματοκύστη στα πλοκάμια μιας μέδουσας περιέχει αγκαθωτά νήματα με ελατήριο ή σωληνίσκους. Όταν ενεργοποιείται, μια μεγάλη συγκέντρωση ασβεστίου περνά πάνω από την πλασματική μεμβράνη της μέδουσας. Αυτό οδηγεί στην αυξημένη πίεση μέσα στη νηματοκύστη. Η αυξημένη πίεση κάνει τα νήματα να ξετυλίγονται και να ξεπηδούν σαν μικροσκοπικά βελάκια, εκτοξεύοντας δηλητήριο σε ένα ανυποψίαστο θύμα. Όλη η διαδικασία γίνεται μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου.
Επιπλέον, οι νηματοκύστεις μπορούν να εκτοξεύσουν το δηλητήριό τους ακόμα και όταν δεν είναι προσκολλημένες στις μέδουσες. Μπορούν να εκτοξεύουν δηλητήριο ακόμη και όταν η μέδουσα είναι νεκρή.
Περίπου 150 εκατομμύρια τσιμπήματα μέδουσας καταγράφονται κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο.
Η αντίδραση του κάθε οργανισμού στο τσίμπημα της μέδουσας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Κάποια τσιμπήματα προκαλούν έναν μικρό ερεθισμό και κάποια άλλα μπορεί να είναι επικίνδυνα. Οι παράγοντες που καθορίζουν την αντίδραση στο τσίμπημα της μέδουσας περιλαμβάνουν:
Τα συμπτώματα που προκαλεί το τσίμπημα της μέδουσας εξαρτώνται από το είδος της μέδουσας με την οποία έχετε έρθει σε επαφή. Αν το τσίμπημα είναι μικρό, μπορεί να νιώθετε πόνο, φαγούρα, αίσθηση καύσου ή να κοκκινίζει το σημείο του τσιμπήματος. Το τσίμπημα της μέδουσας μπορεί να μοιάζει με κόκκινο, μωβ ή καφέ εξάνθημα.
Τα πιο επικίνδυνα είδη μεδουσών μπορεί να προκαλούν πιο σοβαρή βλάβη. Πρέπει να ζητήσετε άμεση ιατρική βοήθεια αν έχετε συμπτώματα όπως:
Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είναι ανάγκη να επισκεφτούν έναν γιατρό για το τσίμπημα της μέδουσας. Αν λοιπόν σας τσιμπήσει η μέδουσα μπορείτε να κάνετε τα εξής:
Αν απευθυνθείτε στο γιατρό σας για το τσίμπημα, μπορεί να σας προτείνει:
Συνήθως τα συμπτώματα από το τσίμπημα της μέδουσας υποχωρούν μέσα σε λίγες ώρες. Αλλά σε κάποιες περιπτώσεις το εξάνθημα που προκαλεί μπορεί να παραμένει για αρκετές εβδομάδες. Από τη στιγμή που το εξάνθημα θα υποχωρήσει, μπορεί να αφήσει πίσω του μια ουλή. Αν μετά από μερικές εβδομάδες συνεχίσετε να νιώθετε κνησμό καλό είναι να μιλήσετε με το γιατρό σας.
Υπάρχουν χιλιάδες είδη μεδουσών στις θάλασσες όλου του κόσμου. Βέβαια, δεν τσιμπούν σκόπιμα τους ανθρώπους, απλά αυτός είναι ο τρόπος για να προστατευτούν. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα τσιμπήματα των μεδουσών είναι ακίνδυνα.
Τα παρακάτω βήματα μπορούν να μας βοηθήσουν να αποφύγουμε τα τσιμπήματα των μεδουσών:
Αν αγαπάτε το κολύμπι τότε καλό είναι να λαμβάνετε τις κατάλληλες προφυλάξεις αν παρατηρείται αύξηση στον αριθμό των μεδουσών στις θάλασσες που προτιμάτε. Είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζετε τι πρέπει να κάνετε αν σας τσιμπήσει μια μέδουσα ώστε να μην επιδεινώσετε τα συμπτώματα.Αντιμετώπιση τσιμπήματος μέδουσας