Άγχος υγείας – αρρωστοφοβία, υποχονδρίαση, υποχονδριος

Άγχος υγείας

Ως άγχος υγείας αναφερόμαστε στην κατάσταση εκείνη όπου υπάρχει υπερβολικό, συνεχές και εμμονικό άγχος/ανησυχία για θέματα που αφορούν την υγεία. Δηλαδή ξοδεύετε πολύ χρόνο και ενέργεια ανησυχώντας ότι είστε άρρωστος ή ότι θα αρρωστήσετε. Το άγχος υγείας (ή αλλιώς αρρωστοφοβία, μικροβιοφοβία, νοσοφοβία, υποχονδρίαση) μπορεί να αφορά είτε τον εαυτό σας, είτε πρόσωπα που αγαπάτε (δηλαδή τους γονείς σας, συγγενείς, παιδιά, φίλους).

Μπορεί να έχετε άγχος υγείας αν:

• ανησυχείτε συνεχώς για την υγεία σας ή για την υγεία των δικών σας
• κάνετε πολύ συχνά ιατρικές εξετάσεις
• ελέγχετε συνεχώς το σώμα σας
• μεταφράζετε το καθετί στο σώμα σας, μικρό ή μεγαλύτερο σύμπτωμα, σε κάτι δραματικό και καταστροφικό (καρκίνος, εγκεφαλικό, έμφραγμα, κλπ) που οδηγεί στο θάνατο
• έχετε εμμονή με την πληροφόρηση για θέματα υγείας στο διαδίκτυο (πχ για τη γρίππη Η1Ν1 ή τον κορωνοϊό, καρκίνο) ή στα μέσα μαζικής ενημέρωσης
• ζητάτε συνεχώς τη διαβεβαίωση από γιατρούς ή τους δικούς σας ότι δεν είστε άρρωστοι
• ενεργείτε σαν να είστε ήδη άρρωστος, για παράδειγμα αποφεύγοντας δραστηριότητες

Μπορείτε να κάνετε το τεστ άγχους, για μια γενικότερη εκτίμηση για τα επίπεδα άγχους σας.

Οι άνθρωποι με άγχος υγείας και υποχονδρίαση, τείνουν να υπεραπασχολούνται με το σώμα τους. Εστιάζουν την προσοχή τους στο σώμα τους σε υπερβολικό βαθμό. Ένας άνθρωπος που υποφέρει από άγχος υγείας μπορεί να ασχολείται κυριολεκτικά διαρκώς (καθημερινά και για πολλές ώρες) με το τι συμβαίνει στο σώμα του και ακόμα και ασήμαντες ενοχλήσεις να τις θεωρεί ένδειξη μιας σοβαρής ασθένειας.

Συνεχείς ιατρικές εξετάσεις και νοσοφοβία

Συνήθως οι άνθρωποι αυτοί κάνουν επαναλαμβανόμενες εξετάσεις (εξετάσεις αίματος, καρδιογράφημα, αξονικές, μαγνητικές, κα) οι οποίες δεν έχουν σημαντικά ευρήματα και δεν είναι ανησυχητικές. Ωστόσο τους ανθρώπους αυτούς συνεχίζει να τους πλημμυρίζει το άγχος και η αγωνία ότι οι γιατροί δεν βρίσκουν τι έχουν.

Το άγχος υγείας χαρακτηρίζεται από υπερβολική ανησυχία ή φόβο για μία ασθένεια, παρ’ ότι το άτομο έχει κάνει τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις που έχουν αποκλείσει την σωματική ασθένεια. Το άτομο δεν καθησυχάζεται από τα αποτελέσματα των εξετάσεων ή τις γνωματεύσεις των γιατρών.

Άγχος υγείας και υπερβολικός φόβος

Όταν κάποιος είναι αρρωστοφοβικός, όλα τα συμπτώματα μεταφράζονται σε κάτι μη-αναστρέψιμο, όπως καρκίνο, εγκεφαλικό, έμφραγμα, πάντα δηλαδή κάτι καταστροφικό που θα οδηγήσει στο θάνατο ή σε μια σοβαρή χρόνια ασθένεια με αναπηρία και χρόνια ταλαιπωρία. Κοντέβουν να τρελαθούν πιστεύοντας ότι κόλλησαν ειτζ (AIDS/HIV) ή φοβούνται ότι έχουν σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ). Άλλοι πάλι ανησυχούν μήπως νοσήσουν από κάποια σοβαρή ασθένεια όταν έρχονται σε επαφή με άρρωστους ανθρώπους ή με άλλες πηγές μικροβίων.

Άγχος υγείας και ψυχοσωματικά συμπτώματα

Το ίδιο το άγχος μπορεί να μιμηθεί και να προκαλέσει μια τεράστια ποικιλία ψυχοσωματικών συμπτωμάτων (όπως για παράδειγμα πονοκεφάλους, πόνο στην περιοχή της καρδιάς, αποπροσωποίηση, μουδιάσματα, ταχυπαλμία).

Πως μπορείτε να αντιμετωπίσετε το άγχος για την υγεία

• Αναγνωρίστε παράγοντες που πυροδοτούν το άγχος σας μέσα στην καθημερινότητά σας (πχ τηλεόραση, νέα και ειδήσεις, ιντερνετ, συγκεκριμένα πρόσωπα, κλπ). Αφού αναγνωρίσετε αυτούς τους παράγοντες προσπαθείστε να μειώσετε την έκθεσή σας σε αυτούς.
• Γράψτε τις σκέψεις σας και τους φόβους σας. Το να καταγράψουμε τους φόβους μπορεί αφενός να σας βοηθήσει να τους γειώσετε και να τους ξεπεράσετε, και επίσης είναι πολύ βοηθητικό για συζητήσεις με τρίτους και ως υλικό για την ψυχοθεραπεία.
• Είναι σημαντικό να επιστρέψτε στις κανονικές δραστηριότητες το συντομότερο δυνατό. Προσπαθήστε να ξεκινήσετε σταδιακά να κάνετε τα πράγματα που αποφεύγετε εξαιτίας των ανησυχιών σας για την υγεία, όπως γυμναστική ή οι κοινωνικές επαφές.
• Προσπαθήστε να χαλαρώσετε, με ασκήσεις αναπνοής ή διαλογισμό, yoga ή οτιδήποτε σας ταιριάζει. Απασχοληθείτε με άλλα πράγματα, αποσπάστε τον εαυτό σας με κάθε τρόπο που μπορείτε.
• Αποφύγετε αλκοόλ και ουσίες (χασίς/κάνναβη) που επιδεινώνουν και πυροδοτούν το άγχος, μετά από μια πρόσκαιρη αρχική ανακούφιση.