Χιούμορ και Ψυχική υγεία

Χιούμορ και Ψυχική υγεία

Το γέλιο είναι ο καλύτερος τρόπος για την ανακούφιση του στρες, και αυτό δεν είναι καθόλου αστείο. Όταν κάποιος έχει καλή αίσθηση του χιούμορ,  μπορεί να αντιμετωπίσει κάθε δυσκολία. Το χιούμορ και η ψυχική υγεία είναι αλληλένδετα.

Πώς το χιούμορ συμβάλλει στην ψυχική μας υγεία;

Είναι απόλυτα κατανοητό ότι το χιούμορ μπορεί να έχει τεράστια επίδραση στην σωματική και στην ψυχική μας υγεία. Η ιδέα ότι το γέλιο είναι το καλύτερο φάρμακο υπάρχει από τους βιβλικούς χρόνους. Το 1905 ο Φρόυντ σε ένα βιβλίο του υποστήριξε ότι το χιούμορ είναι ο καλύτερος αμυντικός μηχανισμός της ψυχής, και είναι ικανό να μετατρέπει το άγχος σε ευχαρίστηση.

Όταν γελάμε δεν βελτιώνουμε μονάχα την ψυχολογία μας, αλλά στην πραγματικότητα συμβαίνουν κάποιες φυσικές αλλαγές στο σώμα μας. Το γέλιο μπορεί:

• Να διεγείρει πολλά όργανα: το γέλιο αυξάνει την πρόσληψη οξυγόνου, αυξάνει το ρυθμό της καρδιάς, την λειτουργία των πνευμόνων και των μυών, και οδηγεί στην απελευθέρωση ενδορφινών από τον εγκέφαλο.
• Να ανακουφίζει το μηχανισμό του στρες: το γέλιο μειώνει την απόκριση στο στρες, και μπορεί να αυξάνει και στη συνέχεια να μειώνει το ρυθμό της καρδιάς και την αρτηριακή πίεση. Το αποτέλεσμα; Ένα αίσθημα ηρεμίας και χαλάρωσης.
• Να καταπολεμά την ένταση: το γέλιο μπορεί να διεγείρει την κυκλοφορία του αίματος και να χαλαρώνει τους μύες, τα οποία μειώνουν τα ψυχοσωματικά συμπτώματα του στρες.

Πρόσφατα, οι μελέτες έδειξαν ότι το χιούμορ μπορεί να προστατεύει από τα συμπτώματα του άγχους και της κατάθλιψης. Μπορεί να είναι φάρμακο ενάντια στο ψυχολογικό βάρος του θανάτου.

Βέβαια, αυτό δεν ισχύει για όλους τους τύπους χιούμορ. Το 2003, έγινε ένας διαχωρισμός για τους τύπους του χιούμορ και ποιοι είναι οι καλύτεροι για την ψυχική μας υγεία.

Τύποι χιούμορ

Το συνδετικό (affiliative) χιούμορ αναφέρεται σε αστεία για πράγματα που είναι γενικά αστεία. Συνήθως χρησιμοποιείται για την ενίσχυση του ατόμου με τους άλλους. Αν έχετε μοιραστεί κάποιο αστείο με τους συναδέλφους ή τους φίλους σας, αυτό είναι συνδετικό χιούμορ.

Το χιούμορ αυτοενίσχυσης του εγώ (self-enhancing) αφορά την ικανότητα κάποιου να γελά με τον εαυτό του και όσα συμβαίνουν στη ζωή του. Συχνά είναι ένας τρόπος καταπολέμησης του στρες και των δυσκολιών ώστε ένα άτομο να νιώσει καλύτερα.

Το επιθετικό ή ειρωνικό  (aggressive) χιούμορ που περιλαμβάνει σχόλια σε βάρος των άλλων. Συνήθως αφορά τον σαρκασμό, τα πειράγματα, την κριτική.

Το αυτομειωτικό (self-defeating) χιούμορ όπου κάποιος υποβιβάζει τον εαυτό του για να κερδίσει την επιβεβαίωση των άλλων. Με άλλα λόγια, τα αστεία αφορούν το ίδιο το άτομο. Για παράδειγμα,  αυτό το είδος χιούμορ μπορεί να χρησιμοποιηθεί από άτομα που δέχονται bullying, τα οποία κοροϊδεύουν τον εαυτό τους πριν το κάνουν οι άλλοι.

Η αίσθηση του χιούμορ είναι μοναδική για κάθε άνθρωπο και μπορεί να είναι μια μίξη από αυτούς τους τέσσερις τύπους.

Το χιούμορ όταν έχει στο επίκεντρο τον εαυτό μας, είναι προσαρμοστικό, θετικό και μπορεί να έχει πολλά ψυχολογικά οφέλη. Οι άνθρωποι με χιούμορ μπορούν να ενθαρρύνουν τον εαυτό τους στη σκέψη θετικών και διασκεδαστικών καταστάσεων. Πέρα από αυτό, οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν το  χιούμορ αυτοενίσχυσης του εγώ είναι λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν συμπτώματα κατάθλιψης, μοναξιάς και κακών σχέσεων με τους άλλους.

Σε αντίθεση, το επιθετικό και το αυτομειωτικό χιούμορ μπορεί να δημιουργούν προβλήματα. Οι άνθρωποι που έχουν αυτό το χιούμορ είναι πολύ πιο πιθανό να αυτοτραυματίζονται. Το αυτομειωτικό χιούμορ είναι το πιο ανησυχητικό είδος χιούμορ και συνδέεται με την μοναξιά. Οι άνθρωποι με επιθετικό χιούμορ μπορεί να μην νιώθουν μοναξιά, ωστόσο μπορεί να βασίζονται στη δυναμική της ομάδας για να γελοιοποιούν τους άλλους.

Μακροχρόνιες επιδράσεις του χιούμορ

Το γέλιο δεν είναι μια άμεση λύση για το στρες. Είναι καλό για την υγεία μας μακροπρόθεσμα. Το γέλιο μπορεί να:

• Βελτιώνει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος: οι αρνητικές σκέψεις εκδηλώνονται με χημικές αντιδράσεις που επηρεάζουν το σώμα και προκαλούν περισσότερο στρες στο ανοσοποιητικό μας σύστημα, με αποτέλεσμα τη μείωση της ανοσίας. Αντίθετα, οι θετικές σκέψεις οδηγούν στην απελευθέρωση νευροπεπτιδίων που καταπολεμούν το στρες και πιθανόν τις σοβαρές παθήσεις.
• Ανακουφίζει από τον πόνο: το γέλιο μπορεί να μειώνει τον πόνο καθώς το σώμα παράγει φυσικά παυσίπονα.
• Αυξάνει την προσωπική ικανοποίηση: το γέλιο μας βοηθά να αντιμετωπίζουμε πιο αποτελεσματικά τις δύσκολες καταστάσεις. Επίσης μας βοηθά να συνδεόμαστε με τους άλλους ανθρώπους.
• Βελτιώνει τη διάθεση: πολλοί άνθρωποι βιώνουν κατάθλιψη, μερικές φορές εξαιτίας χρόνιων νοσημάτων. Το γέλιο μειώνει το στρες, την κατάθλιψη και την ανησυχία και έτσι νιώθουμε πιο χαρούμενοι. Επίσης, βοηθά στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης.

Πώς μπορώ να βελτιώσω το χιούμορ μου;

Ακόμη και αν κάποιος έχει ιδιαίτερο χιούμορ, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να καλλιεργήσει κάποιος το θετικό χιούμορ και το χιούμορ αυτοενίσχυσης του εγώ. Επίσης, μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο βλέπει τα πράγματα. Όταν στο μυαλό σας έρχονται ξανά και ξανά τα ίδια γεγονότα, επικεντρώνεστε στα αρνητικά στοιχεία και μηρυκάζετε τις σκέψεις σας, ή ανακαλείτε τις αστείες στιγμές;

Το χιούμορ είναι κάτι που μπορούμε να το καλλιεργήσουμε. Στην πραγματικότητα, η ανάπτυξη ή η βελτίωση της αίσθησης του χιούμορ μας μπορεί να είναι ευκολότερη από ό,τι νομίζουμε.

• Βάλτε το χιούμορ στη ζωή σας: μπορείτε να βρείτε απλά αντικείμενα, όπως οι φωτογραφίες, τα αυτοκόλλητα ή οι κάρτες που να σας κάνουν να γελάτε. Μπορείτε να τα έχετε στο σπίτι ή στο γραφείο σας. Μπορείτε επίσης να παρακολουθείτε κωμωδίες στην τηλεόραση, και να διαβάζετε περιοδικά και κόμικς.
• Γελάστε και θα σας γελάσει και ο κόσμος: είναι σημαντικό να γελάτε με τον εαυτό σας και έτσι θα νιώσετε το στρες να υποχωρεί.
• Χαρίστε το χαμόγελό σας: κάντε συνήθεια να περνάτε χρόνο με τους φίλους σας και με ανθρώπους που σας κάνουν να γελάτε. Θα μπορείτε να μοιραστείτε αστείες ιστορίες ή αστεία με τους ανθρώπους γύρω σας.
• Αναγνωρίστε πότε μπορείτε να αστειεύεστε: μην γελάτε σε βάρος των άλλων. Κάποιες μορφές χιούμορ δεν είναι κατάλληλες για όλες τις περιστάσεις. Χρησιμοποιήστε την κρίση σας για να ξεχωρίσετε ένα καλό αστείο από ένα κακόβουλο αστείο.