Λεπτίνη

Λεπτίνη

Η λεπτίνη είναι μια ορμόνη που απελευθερώνεται στο σώμα και βοηθά στη διατήρηση του φυσιολογικού βάρους μακροπρόθεσμα. Τα επίπεδα της λεπτίνης στο αίμα έχουν άμεση σχέση με το σωματικό λίπος. Η αντίσταση στη λεπτίνη μας κάνει να νιώθουμε πείνα και να τρώμε περισσότερο ακόμη και όταν το σώμα έχει αρκετά αποθέματα λίπους.

Η λεπτίνη είναι μια ορμόνη του λιπώδους ιστού που απελευθερώνεται για να βοηθήσει το σώμα να διατηρεί φυσιολογικό βάρος. Το κάνει αυτό ελέγχοντας την πείνα και προσφέροντας το αίσθημα του κορεσμού.

Η λεπτίνη ανακαλύφθηκε το 1994, οπότε ακόμη και σήμερα γίνονται μελέτες για τις επιδράσεις της. Έχουν γίνει κάποιες μελέτες για τη χρήση της λεπτίνης στη διαχείριση του βάρους, στην άνοια Αλτσχάιμερ, στην αναπαραγωγική υγεία και στην υπογονιμότητα.

Όταν κάποιος ακούει ότι η λεπτίνη βοηθά στον έλεγχο του βάρους θέλει να μάθει περισσότερα για τη δράση της.

Ποιες είναι οι λειτουργίες της λεπτίνης;

Η κύρια λειτουργία της λεπτίνης είναι η διατήρηση του φυσιολογικού βάρους. Η λεπτίνη ρυθμίζει την μακροχρόνια ισορροπία ανάμεσα στη λήψη τροφής και στη χρήση ενέργειας. Αποτρέπει το αίσθημα της πείνας. Ρυθμίζει τα επίπεδα ενέργειας στο σώμα και δεν προκαλεί πείνα όταν δεν υπάρχει ανάγκη για ενέργεια (θερμίδες).

Η λεπτίνη δρα κυρίως στον υποθάλαμο (μια περιοχή του εγκεφάλου) και ρυθμίζει την ισορροπία ανάμεσα στην πείνα και στην ενέργεια. Αλλά υπάρχουν υποδοχείς της λεπτίνης και σε άλλες περιοχές στο σώμα.

Αυτή η ορμόνη δεν επηρεάζει τα επίπεδα της πείνας και την πρόσληψη τροφής. Αντιθέτως, δρα για να μεταβάλλει την πρόσληψη τροφής και να ελέγχει τη χρήση ενέργειας για μεγάλο χρονικό διάστημα ώστε να βοηθήσει στη διατήρηση του βάρους.

Η λεπτίνη έχει επίδραση όταν κάποιος θέλει να χάσει βάρος. Καθώς το σωματικό λίπος μειώνεται, μειώνονται και τα επίπεδα της λεπτίνης. Αυτό στέλνει σήματα στο σώμα ότι λιμοκτονεί. Έτσι, νιώθουμε έντονη πείνα και λιγούρες, πράγμα που μπορεί να οδηγεί στην υπερφαγία. Και αυτό κάνει δύσκολη την απώλεια βάρους.

Επίσης, όταν αντίθετα κανείς παίρνει βάρος, η επίδραση της λεπτίνης στον εγκέφαλο φαίνεται να μειώνεται, με αποτέλεσμα να μην καταστέλλεται η όρεξή.

Επίσης, η λεπτίνη επηρεάζει:

• Το μεταβολισμό
• Το ενδοκρινικό σύστημα
• Το ανοσοποιητικό σύστημα

Πώς ελέγχονται τα επίπεδα της λεπτίνης;

Ο λιπώδης ιστός συνθέτει και απελευθερώνει τη λεπτίνη. Ο λευκός λιπώδης ιστός είναι ο κύριος τύπος λίπους στο σώμα.

Επειδή η λεπτίνη προέρχεται από τα λιπώδη κύτταρα, η ποσότητα της λεπτίνης στο αίμα έχει άμεση σχέση με το ποσοστό του λιπώδη ιστού στο σώμα. Με άλλα λόγια, όσο πιο λίγο είναι το σωματικό λίπος, τόσο λιγότερη λεπτίνη έχουμε. Όσο περισσότερο είναι το σωματικό λίπος, τόσο περισσότερη λεπτίνη έχουμε.

Τα επίπεδα της λεπτίνης αυξάνονται αν ο λιπώδης ιστός αυξάνεται με τον καιρό. Και αναλόγως, μειώνονται αν ο λιπώδης ιστός μειώνεται.

Τι συμβαίνει όταν τα επίπεδα της λεπτίνης είναι πολύ υψηλά;

Η παχυσαρκία οδηγεί σε υψηλά επίπεδα λεπτίνης (υπερλεπτιναιμία). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την έλλειψη ανταπόκρισης στη λεπτίνη, μια κατάσταση γνωστή ως αντίσταση στη λεπτίνη.

Άλλες καταστάσεις που έχουν σχέση με την υπερλεπτιναιμία περιλαμβάνουν:

• Κατάθλιψη
• Εθισμό στο φαγητό
• Νευροεκφυλιστικές διαταραχές
• Μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος
• Σύνδρομο Rabson-Mendenhall

Τι είναι η αντίσταση στη λεπτίνη;

Αν έχετε αντίσταση στη λεπτίνη, ο εγκέφαλος δεν αντιδρά φυσιολογικά στη λεπτίνη. Καθώς η λεπτίνη διεγείρει συνεχώς τον εγκέφαλο, δεν νιώθετε ποτέ κορεσμό και πληρότητα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να τρώτε περισσότερο ακόμη και αν το σώμα έχει αρκετά αποθέματα λίπους.

Η φαινομενική έλλειψη λεπτίνης επίσης βάζει το σώμα σε κατάσταση πείνας. Για να αποθηκεύσει ενέργεια, ο εγκέφαλος μειώνει τα επίπεδα ενέργειας και σας κάνει να καταναλώνετε λιγότερες θερμίδες όταν ξεκουράζεστε. Με άλλα λόγια, μειώνει το βασικό μεταβολισμό.

Η αντίσταση στη λεπτίνη οδηγεί στην αύξηση βάρους καθώς οδηγεί στην αύξηση της πείνας και ρίχνει το μεταβολισμό.

Βέβαια, γίνονται προσπάθειες για την ανάπτυξη φαρμάκων που θα θεραπεύουν την αντίσταση στη λεπτίνη.

Συμπτώματα αντίστασης στη λεπτίνη

Τα κύρια συμπτώματα της αντίστασης στη λεπτίνη είναι η συνεχής αίσθηση πείνας (υπερφαγία) και η αυξημένη πρόσληψη τροφής. Τα συμπτώματα αυτά εκδηλώνονται παρά τα επαρκή ή υπερβολικά ποσοστά λίπους στο σώμα.

Αλλά πολλοί άλλοι παράγοντες και καταστάσεις συμβάλλουν σε αυτά τα συμπτώματα, όχι μόνο η αντίσταση στη λεπτίνη.

Τι συμβαίνει όταν κάποιος έχει ανεπάρκεια λεπτίνης;

Είναι πολύ σπάνιο να έχει κάποιος ανεπάρκεια λεπτίνης (υπολεπτιναιμία). Η κύρια κατάσταση που έχει σχέση με αυτό είναι η συγγενής ανεπάρκεια λεπτίνης. Είναι μια γενετική κατάσταση με την οποία γεννιέται κάποιος που αποτρέπει τον λιπώδη ιστό να συνθέσει τη λεπτίνη.

Χωρίς λεπτίνη, το σώμα πιστεύει ότι δεν έχει καθόλου λίπος. Αυτό σηματοδοτεί την έντονη, ανεξέλεγκτη πείνα και την κατανάλωση φαγητού. Λόγω αυτής της ανεπάρκειας εμφανίζεται παχυσαρκία στα παιδιά.

Επίσης, συνδέεται με τις ακόλουθες καταστάσεις:

• Δυσλιπιδαιμία (ανισορροπία στα λιπίδια, τη χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια)
• Λιπώδη νόσο του ήπατος
• Συχνές βακτηριακές λοιμώξεις
• Υπερινσουλιναιμία (υπερβολική παραγωγή ινσουλίνης)
• Υπογοναδοτροπικό υπογοναδισμό (χαμηλά επίπεδα των ορμονών του φύλου)

Ποιες εξετάσεις μετρούν τα επίπεδα της λεπτίνης;

Μια εργαστηριακή εξέταση αίματος δείχνει τα επίπεδα της λεπτίνης. Μια εξέταση λεπτίνης προτείνεται αν:

• Ένα μικρό παιδί έχει παχυσαρκία
• Ένας ενήλικας παχυσαρκία και επίμονη πείνα

Ποια είναι τα φυσιολογικά επίπεδα της λεπτίνης;

Γενικά, τα φυσιολογικά επίπεδα της λεπτίνης είναι:

• Γυναίκες: 0,5-15,2 ng/mL
• Άνδρες: 0,5-12,5 ng/mL

Το εύρος των φυσιολογικών τιμών της λεπτίνης μπορεί να διαφέρει ανάμεσα στα διαφορετικά εργαστήρια.

Πώς μπορώ να αυξήσω τα επίπεδα της λεπτίνης;

Δεν υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να αυξήσετε τα επίπεδα της λεπτίνης ώστε να μειώσετε την πείνα και την όρεξη. Αυτό συμβαίνει επειδή τα επίπεδα της λεπτίνης είναι ανάλογα με το λιπώδη ιστό στο σώμα.

Μια μελέτη έδειξε ότι οι άνθρωποι που στερούνται ύπνου έχουν υψηλότερα επίπεδα γκρελίνης (της ορμόνης της πείνας) και χαμηλότερα επίπεδα λεπτίνης. Έτσι, ο επαρκής ύπνος βοηθά στη ρύθμιση των ορμονών.

Επίσης, γίνονται μελέτες για τη σχέση ανάμεσα στη λεπτίνη και στα τριγλυκερίδια, τα λιπίδια. Κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι τα υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η λεπτίνη. Αλλά αυτές οι μελέτες είναι αμφιλεγόμενες. Καθώς κάποιοι επιστήμονες πιστεύουν ότι ένα διατροφικό πλάνο για τη μείωση των τριγλυκεριδίων βοηθά στην αύξηση των επιπέδων της λεπτίνης, άλλοι διαφωνούν με αυτό.

Φάρμακα για αδυνάτισμα και λεπτίνη

Ένα από τα σημαντικότερα οφέλη φαρμάκων όπως το Mounjaro και Ozempic είναι η ικανότητά τους να αντιμετωπίζουν την αντίσταση στη λεπτίνη. Τα φάρμακα αυτά, οι αγωνιστές GLP-1 δηλαδή, βοηθούν στην αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, επηρεάζοντας την σηματοδότηση της λεπτίνης και της γκρελίνης για να επηρεάσουν την πείνα και την αίσθηση κορεσμού. Μπορούν να βοηθήσουν στην επιβράδυνση του μεταβολισμού που συνήθως παρατηρείται με την απώλεια βάρους και τον περιορισμό των θερμίδων, κάνοντας ευκολότερη την απώλεια βάρους.

Ποιες τροφές είναι πλούσιες σε λεπτίνη;

Η λεπτίνη είναι μια ορμόνη που συνθέτει το σώμα και όχι κάποιο θρεπτικό συστατικό. Δεν υπάρχουν τροφές που να περιέχουν λεπτίνη.