Μπισκότο τύχης (fortune cookie)
Τα μπισκότα τύχης τα συναντάμε στο Κινέζικο φαγητό στη Δύση, είναι μια μικρή κληρονομιά με ρίζες στην Ιαπωνία και δημοτικότητα που εκτινάχθηκε στα ύψη στην Αμερική τις προηγούμενες δεκαετίες. Αυτά τα μπισκότα είναι διάσημα για τα μυστήρια μηνύματα, για τις προβλέψεις και τις σοφές συμβουλές. Για παράδειγμα:
- "Το κουράγιο σου θα σε βοηθήσει να ξεπεράσεις πολλά εμπόδια. "
- "Η ευαλωτότητα είναι ένα δώρο για όσους δείχνουν εμπιστοσύνη στους άλλους."
Τέτοιες οι φράσεις είναι πολύ συχνές στα μπισκότα τύχης. Αν και αυτά τα αποφθέγματα είναι διασκεδαστικά, φυσικά δεν είναι προβλέψεις ώσετ να τις λάβει κάποιος σοβαρά υπόψη. Μπορεί να υπάρχει και μια δόση αλήθειας και σοφίας μέσα σε αυτά τα μικρά χαρτάκια και τα αποφθέγματα, αλλά μια φράση σε ένα μπισκότο τύχης δεν μπορεί να επηρεάζει τη ζωή μας.
Τα μηνύματα στα μπισκότα τύχης: Αισιόδοξα, Σοφά ή Προβλέψεις;
Είτε είναι διασκεδαστικά, σοφά, αισιόδοξα αυτά τα μηνύματα προσθέτουν ένα μυστήριο στην ημέρα. Μπορεί να μην είναι προβλέψεις αλλά σίγουρα δίνουν το έναυσμα για σκέψεις και συζητήσεις. Αυτά τα μηνύματα σοφίας μπορεί να είναι ανάμιξη σοφίας, χιούμορ και κάποιες φορές τρομακτικά ασαφών προβλέψεων.
- Μπορεί να είναι κάποιο κλασικό μήνυμα, "Μια συναρπαστική στιγμή σας περιμένει στο μέλλον", που πάντα μας κάνει να μαντεύουμε, σωστά;
- Μπορεί να είναι ένα σοφό μήνυμα, "Η υπομονή είναι το κλειδί για την χαρά."
- Κάποια είναι απλά αισιόδοξα, "Η σκληρή δουλειά σου θα ανταμειφθεί σύντομα."
Η επιστήμη των προβλέψεων
Κάθε φορά που ρίχνουμε ένα κέρμα, μπορεί να φέρουμε κορώνα ή γράμματα. Κάποιες φορές όταν κάποιος σπάει ένα μπισκότο τύχης και βλέπει το μήνυμα, νιώθει σαν παιδί, είναι σα να ξετυλίγονται μπροστά του όλα τα μυστήρια του κόσμου.
Όλα έχουν να κάνουν με τις πιθανότητες να συμβεί κάτι. Ποια είναι η πιθανότητα να βρείτε ένα κόκκινο ζελεδάκι στην τσάντα σας; Αν στην τσάντα σας έχετε ζελεδάκια, τα μισά ζελεδάκια είναι κόκκινα, τότε έχετε 50% πιθανότητες να βρείτε ή να μην βρείτε ένα κόκκινο ζελεδάκι. Οι προβλέψεις στα μπισκότα τύχης, παίζουν με αυτή την έννοια της πιθανότητας, αλλά με μια διαφοροποίηση.
Αφορούν περισσότερο την πιθανότητα παρά τη βεβαιότητα. Είναι σαν αυτό που λέμε, "Έχεις πιθανότητες να βρεις τον έρωτα της ζωής σου φέτος." Αν και αυτό είναι πιθανό, δεν υπάρχει επιστημονική εξήγηση. Είναι η συγκίνηση του "τι θα γινόταν αν" που μας συνεπαίρνει.
Γιατί μας γοητεύουν τόσο οι προβλέψεις;
Γιατί είναι σαν να μας προετοιμάζουν για το μέλλον. Αγαπάμε την ιδέα του πεπρωμένου, ότι ίσως υπάρχει ένα μονοπάτι για εμάς. Κάποιες φορές είναι συναρπαστικό να πιστεύουμε ότι καλά πράγματα θα έρθουν στο δρόμο μας.
Οι προβλέψεις δείχνουν την αγάπη μας για τις ιστορίες
Από τα αρχαία χρόνια, οι άνθρωποι κοίταζαν τα αστέρια και έλεγαν ιστορίες για όσα έβλεπαν, έκαναν προβλέψεις για το μέλλον. Είναι στη φύση μας να βλέπουμε μοτίβα και να βγάζουμε νόημα από αυτά, ακόμη και αν είναι τυχαία μηνύματα σε μπισκότα τύχης.
Σκεφτείτε πως νιώθετε όταν διαβάζετε ένα μήνυμα στο μπισκότο τύχης. Δεν νιώθετε ενθουσιασμό; Είναι σαν μια μικρή περιπέτεια. Είναι η δύναμη της πιθανότητας που ανοίγει τη φαντασία σε όλα τα όμορφα ενδεχόμενα.
Αλλά γιατί αγαπάμε τόσο τις προβλέψεις;
Το φαινόμενο Μπάρνουμ
Όσοι γράφουν τα αποφθέγματα στα μπισκότα τύχης ή γράφουν προβλέψεις για την αστρολογία, αξιποιούν το φαινόμενο Μπάρνουμ (Barnum effect) που πήρε το όνομά του από τον Αμερικανό κωμικό και πολιτικό P.T.Barnum. Το φαινόμενο Μπάρνουμ (γνωστό επίσης και ως φαινόμενο Φόρερ- Forer effect) υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι ότι οι άνθρωποι όταν λάβουν μια γενική περιγραφή, την αξιολογούν ως αληθινή για τους εαυτούς τους, χωρίς να γνωρίζουν ότι μπορεί να μην ισχύει για κανέναν. Δηλαδή, το φαινόμενο Μπάρνουμ είναι η ιδέα ότι βρίσκουμε προσωπικό νόημα πίσω από εκφράσεις που θα μπορούσαν να ισχύουν για πολλούς ανθρώπους.
Όταν ένα μπισκότο τύχης λέει, "Πρόκειται να ξεκινήσει μια μεγάλη περιπέτεια, " μπορεί να μοιάζει πολύ προσωπικό, αλλά είναι στην πραγματικότητα πολύ γενικό. Όμως ο εγκέφαλος μας αγαπά τα μοτίβα και να κάνει συνδέσεις. Έτσι, όταν το μήνυμα από ένα μπισκότο τύχης μοιάζει αληθινό, συνδέουμε γρήγορα τις τελείες. Αυτό δεν είναι μαγεία, απλά ο εγκέφαλος μας βρίσκει μοτίβα ακόμη και όταν δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα.
Ο Bertram Forer το 1948 πραγματοποίησε ένα πείραμα με φοιτητές, στους οποίους έδωσε ένα Τεστ Προσωπικότητας και ζήτησε από τους φοιτητές να κάνουν αξιολόγηση της ακρίβειάς του. Οι φοιτητές είπαν ότι το τεστ είναι πολύ ακριβές, και έπαθαν σοκ όταν έμαθαν ότι οι συμφοιτητές τους είχαν ακριβώς τα ίδια αποτελέσματα. Όταν οι αρνητικές φράσεις εκφέρονται με ευγενικά λόγια ή κρύβουν θετικά χαρακτηριστικά, οι άνθρωποι είναι πιο εύκολο να ξεγελαστούν. Κάποια πράγματα μοιάζουν σωστά επειδή οι άνθρωποι θέλουν να πιστεύουν κάποιες αληθινές δηλώσεις για τον εαυτό τους.
Αυτοεκπληρούμενη προφητεία
Κάποιες φορές, όταν πιστεύουμε σε μια πρόβλεψη, αυτό μπορεί να επηρεάζει τις πράξεις μας, και να κάνει τις προβλέψεις μας ακόμη πιο αληθινές. Αν το μπισκότο τύχης λέει, "Η αυτοπεποίθηση θα σε οδηγήσει στην επιτυχία", μπορεί να νιώθουμε λίγο πιο γενναίοι, και να έχουμε καλά αποτελέσματα. Αυτό λειτουργεί σαν αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Με έναν τρόπο, το μπισκότο τύχης λειτουργεί όπως το ωροσκόπιο. Δεν έχει επιστημονική βάση, αλλά είναι διασκεδαστικό, και μερικές φορές μας δίνει αισιοδοξία ώστε να φτάσουμε στο στόχο μας.
Μπορούμε να πάρουμε σήμερα στα χέρια μας το τιμόνι της ζωής μας!
Τα μπισκότα τύχης είναι πολύ δημοφιλή στα Κινεζικά εστιατόρια, ειδικά στις δυτικές χώρες. Είναι ένας διασκεδαστικός τρόπος για να τελειώνει κάποιος το γεύμα του, να σπάσει το μπισκότο και να αποκαλύπτεται η τύχη του. Μερικοί άνθρωποι συλλέγουν αυτά τα μηνύματα. Έχουν γίνει ένα πολιτιστικό φαινόμενο, συνδυάζοντας την παράδοση με μια δόση μυστηρίου.
Όμως μόνο με τη βοήθεια της ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ μπορούμε να έχουμε έλεγχο στη ζωής μας. Μπορούμε να παίρνουμε σοφές αποφάσεις και να χαράξουμε το δικό μας μονοπάτι με αποφασιστικότητα και θάρρος, χωρίς να περιμένουμε τα μπισκότα τύχης ή την αστρολογία για να πάρουμε αποφάσεις και να αλλάξουμε τη ζωή μας.