Πένθος: απώλεια τον γονέων

Απώλεια των Γονέων

Όταν ένας γονέας πεθαίνει, τα παιδιά βιώνουν μια από τις σημαντικότερες απώλειες. Κάθε ενήλικας περιμένει να έχει αποδεχτεί το θάνατο ως φυσιολογικό κομμάτι της ζωής και να μπορεί να διαχειρίζεται τις ξαφνικές απώλειες με ώριμο τρόπο.

Το πένθος είναι η αντανάκλαση της σύνδεσης που έχει χαθεί. Αυτή η απώλεια δεν θα εξαφανιστεί επειδή είστε ενήλικας ή επειδή η μητέρα σας ή ο πατέρας έχουν ζήσει αρκετά. Η κοινωνία μας πιέζει ώστε να διαχειριστούμε την απώλεια, να ξεπεράσουμε το πένθος. Η απώλεια συμβαίνει σε μια στιγμή, αλλά μας επηρεάζει για μια ζωή. Το πένθος είναι πραγματικό επειδή η απώλεια είναι πραγματική. Κάθε απώλεια αφήνει το δικό της σημάδι, που είναι μοναδικό όπως και το άτομο που χάσαμε.

Η απώλεια ενός γονέα μπορεί να είναι μια εμπειρία που αλλάζει τη ζωή. Η σχέση με τους γονείς μας μπορεί να είναι πολύπλοκη ανάλογα με το στάδιο της ζωής στο οποίο βρισκόμαστε και την εξάρτηση ή την ανεξαρτησία μας από αυτούς. Όταν ένας γονέας πεθαίνει ξαφνικά ή μετά από μια χρόνια νόσο, κάποιος που επηρέαζε σημαντικά τη ζωή μας δεν είναι πια μαζί μας. Αν και περιμένουμε αυτή την απώλεια στη ζωή μας , είναι ένα ορόσημο που δημιουργεί ένα κενό στη ζωή μας που δεν μπορεί να το καλύψει κανένας άλλος. Ανάλογα με την φύση ή την ποιότητα της σχέσης που έχουμε με τους γονείς μας, ο θάνατός τους μπορεί να έχει βαθιά επίδραση πάνω μας.

Το πένθος είναι μια διαδικασία μοναδική και διαφορετική για κάθε άνθρωπο. Το πως και πόσο θα πενθήσετε εξαρτάται μόνο από εσάς.

Σύνδεση με τους γονείς

Γνωρίζετε τους γονείς σας περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο άνθρωπο στη ζωή σας. Ακόμη και αν η σχέση σας δεν ήταν ιδανική ή ζούσατε χωριστά, οι γονείς θα σας επηρέαζαν με καλό ή άσχημο τρόπο. Αν προέρχεστε από μια παραδοσιακή οικογένεια , οι γονείς σας θα σας φρόντιζαν όσο μεγαλώνατε. Με του γονείς σας έχετε μοιραστεί χαρές, λύπες, αποτυχίες και επιτυχίες στην πάροδο των ετών. Ακόμη και όταν είστε ένας ανεξάρτητος ενήλικας, για τους γονείς θα είστε πάντα το παιδί τους, και αυτό είναι κομμάτι της ταυτότητάς σας. 

Η απώλεια ενός γονέας όταν είστε ενήλικες μπορεί να προκαλέσει συγκεχυμένα συναισθήματα. Ακόμη και αν είστε ανεξάρτητοι, μπορεί να νιώθετε ότι σας εγκατέλειψαν ανεξάρτητα από την ηλικία σας. Αν φροντίζετε τους ηλικιωμένους ή άρρωστους γονείς σας, αυτή η σύγχυση μπορεί να είναι πιο έντονη καθώς έχετε χάσει δύο ρόλους, το ρόλο του παιδιού και το ρόλο του φροντιστή. Μπορεί να χρειαστεί να αναλάβετε καινούργιους ρόλους ή υποχρεώσεις στην οικογένειά σας. Ο συνδυασμός των νέων ρόλων και τα ανάμικτα συναισθήματα μπορεί να είναι δύσκολο να τα επεξεργαστείτε. Επιτρέψτε στον εαυτό σας να νιώσει όλα τα συναισθήματα γιατί μόνο έτσι θα μπορέσετε να επουλωθείτε και να προχωρήσετε.

Τα στάδια του πένθους

Η αλήθεια είναι ότι το πένθος είναι μοναδικό για κάθε άνθρωπο. Τα πέντε στάδια του πένθους περιλαμβάνουν την άρνηση, το θυμό, την διαπραγμάτευση, την κατάθλιψη και την αποδοχή. Υπάρχουν τρόποι για να αναγνωρίσετε αυτά τα συναισθήματα. Δεν βιώνουν όλοι οι άνθρωποι όλα τα στάδια με τον ίδιο τρόπο.

Άρνηση

Η άρνηση είναι το στάδιο που περιλαμβάνει τα εξής:

• Η άρνηση και το σοκ μας βοηθά να διαχειριστούμε την κατάσταση
• Η άρνηση βοηθά να κατανοήσουμε τα συναισθήματα του πένθους
• Η άρνηση είναι ο φυσιολογικός τρόπος να καταλάβουμε ότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε τα πάντα

Η άρνηση μπορεί να περιλαμβάνει τις εξής αντιδράσεις:

• Η άρνηση είναι η δυσπιστία ότι ο γονέας σας δεν θα σας τηλεφωνήσει ξανά ή ότι ο πατέρας είναι δύο ώρες μακριά σας.
• Δεν μπορείτε να φανταστείτε ότι δεν θα ξαναπεράσει την πόρτα σας.
• Στην αρχή, μπορεί να έχετε παραλύσει από το σοκ.
• Η άρνηση του θανάτου, όταν κάποιος λέει ότι δεν μπορεί να πιστέψει ότι ο πατέρας του είναι νεκρός, σημαίνει ότι ο θάνατος είναι πολύ βαρύς για την ψυχή του.
• Αρχίζετε να αναρωτιέστε το πως και το γιατί. Μπορεί να αναλύετε την κατάσταση, τις λεπτομέρειες.
• Αρχίζετε να κατανοείτε σταδιακά την κατάσταση.
• Εξερευνείτε τις λεπτομέρειες γύρω από την απώλεια. Γιατί έγινε; Θα μπορούσατε να το προλάβετε;

Ο γονέας σας δεν θα γυρίσει πίσω. Αυτή η συνειδητοποίηση είναι πολύ δύσκολη. Όσο αποδέχεστε την πραγματικότητα της απώλειας και αρχίζετε να αναρωτιέστε, αρχίζει ασυνείδητα η διαδικασία της επούλωσης. Θα νιώθετε πιο δυνατοί όσο η άρνηση αρχίζει να υποχωρεί. Όσο προχωράτε όμως, όλα τα συναισθήματα της άρνησης θα βγαίνουν στην επιφάνεια.

Θυμός

Ο θυμός είναι ένα απαραίτητο στάδιο στη διαδικασία της επούλωσης. Να είστε πρόθυμοι να νιώσετε θυμό. Όσο πιο ειλικρινά αισθάνεστε το θυμό, τόσο πιο γρήγορα θα επουλωθείτε. Υπάρχουν πολλά συναισθήματα πίσω από το θυμό, στα οποία θα φτάσετε με τον καιρό. Αλλά ο θυμός είναι ένα συναίσθημα που είναι ανάγκη να διαχειριστείτε. Συχνά επιλέγουμε να αποφεύγουμε τα συναισθήματα θυμού, μέχρι να μπορέσουμε να τα αντιμετωπίσουμε.

Είναι σημαντικό να νιώσετε θυμό χωρίς να κρίνετε τον εαυτό σας, χωρίς να προσπαθείτε να βρείτε νόημα σε αυτόν. Ο θάνατος είναι άδικος. Ο θυμός είναι μια φυσιολογική αντίδραση στην άδικη απώλεια. Αν μπορούσατε να αλλάξετε τα πράγματα , θα το κάνατε, αλλά δεν μπορείτε και για αυτό μην κατηγορείτε τον εαυτό σας.

Οι άνθρωποι μπορεί να σας ζητούν να προχωρήσετε γρήγορα από το στάδιο του θυμού, αλλά είναι σημαντικό να θυμάστε ότι είναι κομμάτι της διαδικασίας του πένθους. Οι γύρω σας μπορεί να νιώθουν ότι ο θυμός σας είναι έντονος, σκληρός ή υπερβολικός. Μην αφήσετε κανέναν να υποβαθμίσει τα συναισθήματα του θυμού σας. Και μην αφήνετε κανέναν να σας κρίνει για το θυμό σας, ούτε καν τον εαυτό σας. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τις αντιδράσεις των άλλων στο θυμό μας. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να φροντίσουμε τον εαυτό μας.

Στο στάδιο του θυμού παρατηρούνται τα εξής:

• Ο θυμός συχνά καλύπτει τον πόνο, σας δίνει χρόνο για τα έντονα συναισθήματα που έρχονται στην επιφάνεια, συναισθήματα που είναι δύσκολο να διαχειριστείτε αυτή τη στιγμή.
• Ο θυμός σημαίνει ότι προχωράτε στη διαδικασία του πένθους.
• Ο θυμός επιβεβαιώνει τα συναισθήματά σας, την αγάπη σας και τη σχέση που είχατε με το άτομο που χάσατε.
• Δυστυχώς, ο θυμός μπορεί να σας απομακρύνει από τους φίλους και την οικογένειά σας την στιγμή που τους χρειάζεστε περισσότερο.

Ο θυμός περιλαμβάνει αντιδράσεις όπως:

• Θυμώνετε με τον γονέα σας που δεν φρόντισε τον εαυτό του καλύτερα.
• Θυμώνετε επειδή εσείς δεν τον φροντίσατε.
• Θυμώνετε επειδή δεν είδατε όσα έρχονταν και όταν αυτό έγινε, τίποτα δεν μπορούσε να αλλάξει.
• Μπορεί να είστε θυμωμένοι με τους γιατρούς που δεν κατάφεραν να σώσουν τον αγαπημένο σας.
• Μπορεί να θυμώνετε όταν συνειδητοποιείτε ότι άσχημα πράγματα μπορεί να συμβούν σε ανθρώπους που σημαίνουν πολλά για εσάς.
• Ο θυμός μπορεί να συνυπάρχει με την πικρία και τις κατηγορίες.
• Μπορεί να νιώθετε ενοχές, που τελικά οδηγούν σε θυμό προς τον εαυτό σας.

Διαπραγμάτευση

Μετά από μια απώλεια η διαπραγμάτευση μπορεί να παίρνει τη μορφή μιας προσωρινής ανακωχής. Στο στάδιο της διαπραγμάτευσης παρατηρούνται τα εξής:

• Η διαπραγμάτευση βοηθά το μυαλό να προχωρήσει.
• Δίνει στην ψυχή το χρόνο που χρειάζεται για να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση.
• Μας επιτρέπει να πιστέψουμε ότι μπορούμε να επιδιορθώσουμε το χάος που έχει προκύψει.

Η διαπραγμάτευση περιλαμβάνει αντιδράσεις όπως:

• Μπορεί να λέτε, “Δεν θα θυμώσω ποτέ ξανά με την μαμά μου αν παραμείνει ζωντανή.”
• “Τι θα γινόταν αν αφιέρωνα όλη την υπόλοιπη ζωή μου βοηθώντας τους άλλους; Θα ξυπνούσα και όλα θα ήταν ένα κακό όνειρο;”
• “Τι θα γινόταν αν είχαμε ανακαλύψει τον όγκο νωρίτερα και είχαμε αναγνωρίσει πιο γρήγορα την νόσο; “
• “Τι θα γινόταν αν μπορούσαμε να σταματήσουμε το ατύχημα πριν συμβεί;”
• Ίσως να διαπραγματεύεστε μέσα σας ότι θα δείτε ξανά τους γονείς σας στον παράδεισο.

Όσο προχωρά το στάδιο της διαπραγμάτευσης, το μυαλό αλλάζει τα γεγονότα του παρελθόντος εξερευνώντας όλα αυτά τα “εάν”. Δυστυχώς, ως ενήλικες καταλήγουμε σε ένα αναπόφευκτο συμπέρασμα, ότι οι γονείς μας έχουν χαθεί.

Κατάθλιψη

Μετά την διαπραγμάτευση, η προσοχή μας στρέφεται στο παρόν. Τα συναισθήματα κενού βγαίνουν στην επιφάνεια και το πένθος μπαίνει στη ζωή μας σε πιο βαθύ επίπεδο, πιο βαθύ από όσο θα μπορούσαμε να φανταστούμε. Αυτό το στάδιο της κατάθλιψης μοιάζει ότι θα κρατήσει για πάντα, όμως είναι απλά μια απόκριση στην απώλεια ενός γονέα.

Όσο δύσκολο και αν σας φαίνεται η κατάθλιψη μπορεί να αντιμετωπιστεί με έναν παράδοξο τρόπο. Δείτε την σαν ένα ανεπιθύμητο επισκέπτη, σαν κάποιον που σας επισκέπτεται είτε σας αρέσει είτε όχι. Κάντε χώρο για τον καλεσμένο σας. Καλωσορίστε την κατάθλιψη χωρίς να ψάχνετε τρόπο να ξεφύγετε.

Νιώστε τη θλίψη και τα συναισθήματα κενού. Εξερευνήστε την απώλεια. Όταν επιτρέψετε στον εαυτό σας να βιώσει την κατάθλιψη, θα σας αφήσει πιο γρήγορα και θα εξυπηρετήσει το σκοπό της στη διαδικασία της επούλωσης. Όσο πιο δυνατοί γίνεστε, μπορεί να επιστρέφει αλλά έτσι λειτουργεί το πένθος.

Στο στάδιο της κατάθλιψης παρατηρούνται τα εξής:

• Σας ηρεμεί και σας επιτρέπει να κατανοήσετε την απώλεια.
• Σας βοηθά να ξαναχτίσετε τον εαυτό σας από τις στάχτες σας.
• Σας βοηθά να εξελιχτείτε.
• Σας βοηθά να εξερευνήσετε βαθιά μέσα στην ψυχή σας.

Αποδοχή

Αυτό το στάδιο αφορά την αποδοχή της πραγματικότητας, ότι το αγαπημένο σας πρόσωπο έχει χαθεί και αυτή η νέα πραγματικότητα είναι μόνιμη. Ποτέ δεν θα νιώσετε εντελώς καλά με αυτό, αλλά τελικά θα αποδεχτείτε την κατάσταση. Έτσι ξεκινά η τελική επούλωση, αν και αρχικά φαίνεται πολύ μακριά.

Στο στάδιο της αποδοχής παρατηρούνται τα εξής:

• Συνειδητοποιείτε δυστυχώς ότι αυτή ήταν η στιγμή να πεθάνει το αγαπημένο σας πρόσωπο. Μπορεί να ήταν πολύ νωρίς για αυτό και για εσάς. Ίσως να ήταν ηλικιωμένος ή να είχε κάποια σοβαρή ασθένεια. Ίσως το σώμα του να μην μπορούσα να αντέξει άλλο. Αλλά η ζωή σας συνεχίζεται. Δεν είναι η στιγμή να πεθάνετε και εσείς. Είναι η στιγμή να επουλωθείτε.
• Συχνά αντιλαμβάνεστε τη δική σας θνητότητα.
• Μαθαίνετε να ζείτε με το θάνατο και αρχίζετε να ζείτε σε μια νέα κανονικότητα.

Η αποδοχή περιλαμβάνει αντιδράσεις όπως:

• Τις αναμνήσεις και την αναδιοργάνωση.
• Μπορεί να θυμώνετε με το Θεό. Να συνειδητοποιείτε τους λόγους τους απώλειας , ακόμη και αν δεν μπορέσετε να τους κατανοήσετε ποτέ.
• Να αναδιοργανώνετε τους ρόλους σας, να εκχωρείτε κάποιους στους άλλους ή να αναλαμβάνετε εσείς κάποιους νέους.

Είναι πολύ δύσκολο για τον καθένα να ζει σε ένα κόσμο χωρίς τους γονείς του. Η αντίσταση στη νέα αυτή κανονικότητα μπορεί να σας κάνει να θέλετε να διατηρήσετε τη ζωή σας όπως ήταν πριν πεθάνει ο αγαπημένος σας. Με τον καιρό, και όσο αποδέχεστε την κατάσταση, θα δείτε ότι δεν μπορείτε να διατηρήσετε τα πράγματα όπως ήταν στο παρελθόν. Τα πράγματα έχουν αλλάξει για πάντα και πρέπει να προσαρμοστείτε σε αυτό.