Το τρίγωνο της υγείας

Το τρίγωνο της υγείας

Το τρίγωνο της υγείας, είναι επίσης γνωστό ως τρίγωνο της ευεξίας, είναι μια μέτρηση για την συνολική ευεξία μας. Με άλλα λόγια, είναι ένας δείκτης για την συνολική υγεία μας, την ισορροπία στο σώμα μας. Ονομάζεται “τρίγωνο της υγείας” γιατί τρεις συνιστώσες, τρεις πλευρές που συμβάλλουν στην συνολική μας υγεία. Ιδανικά, και οι τρεις πλευρές είναι σε ισορροπία και το σώμα λειτουργεί αποτελεσματικά.

Οι τρεις πλευρές του τριγώνου της υγείας είναι:

1. Η σωματική υγεία
2. Η ψυχική υγεία
3. Η κοινωνική υγεία

Α. Σωματική υγεία

Η σωματική υγεία αφορά την ικανότητα του σώματος να λειτουργεί φυσιολογικά και να είναι αποτελεσματικό. Περιλαμβάνει την διατροφή, την άσκηση και τον ύπνο. Επίσης, αφορά και άλλα πράγματα που δεν συνειδητοποιούμε όπως η υγιεινή μας, που περιλαμβάνει την φροντίδα των δοντιών μας, την καθαριότητα του σώματος και των μαλλιών.

Β. Ψυχική υγεία

Η ψυχική υγεία αφορά τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές μας. Το άγχος, η ανησυχία και τα συναισθήματα όπως ο θυμός , όλα εμπίπτουν στην ψυχική υγεία. Είναι η ικανότητά μας να διαχειριζόμαστε το στρες και τα προβλήματα που προκύπτουν στην καθημερινότητα και είναι φυσιολογικό κομμάτι της ζωής μας.

Επίσης, ένα πολύ σημαντικό κομμάτι για την ψυχική μας υγεία είναι η αποδοχή του εαυτού μας και η θετική σκέψη. Όταν γνωρίζουμε τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές μας μπορούμε να έχουμε ψυχική ισορροπία.

Επιπλέον, η ψυχική υγεία μας δίνει τη δυνατότητα να μάθουμε και να αναπτύξουμε νέες δεξιότητες. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να εξελιχθούμε και να ωριμάσουμε ως άτομα. Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε αυτοπεποίθηση, αυτογνωσία.

Γ. Κοινωνική υγεία

Η κοινωνική υγεία περιλαμβάνει τις σχέσεις μας με τους άλλους. Είτε πρόκειται για την οικογένεια, τους φίλους, τους συμμαθητές και τους συναδέλφους. Η κοινωνική υγεία δείχνει τον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο αλληλεπιδρά με τους ανθρώπους στο περιβάλλον του.

Επίσης, αφορά τον τρόπο επικοινωνίας, την φροντίδα για τους άλλους , την αναζήτηση βοήθεια και υποστήριξης, και την ικανότητα δημιουργίας νέων σχέσεων. Αυτές οι σχέσεις μπορεί να γίνουν στο σχολείο, στο σπίτι, στη δουλειά ή στις κοινωνικές εκδηλώσεις.

Γιατί είναι σημαντικό το τρίγωνο της υγείας;

Το τρίγωνο της υγείας είναι ένας δείκτης της συνολικής μας υγείας. Κάθε ένα από τα τρία στοιχεία συμβάλλουν στην ευεξία μας και είναι ανάγκη να είναι σε ισορροπία.

Και οι τρεις πλευρές του τριγώνου της υγείας είναι αλληλένδετες. Αν μια από αυτές είναι εκτός ισορροπίας τότε επηρεάζει και τις άλλες δύο. Για αυτό το λόγο, όσοι έχουν χρόνια θέματα υγείας έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν προβλήματα ψυχικής υγείας όπως το άγχος και η κατάθλιψη.

Αν νομίζατε ότι μόνο η σωματική υγεία έχει αξία, δεν είστε οι μόνοι. Πολλές φορές τα μέσα ενημέρωσης και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προβάλλουν μόνο την ισορροπημένη διατροφή και την άσκηση ως προϋποθέσεις για την καλή υγεία.

Ωστόσο, η ψυχική και η κοινωνική υγεία είναι εξίσου σημαντικές για την συνολική μας υγεία. Όταν κάποιος παραμελεί οποιαδήποτε από αυτές τις τρεις πλευρές τότε επηρεάζει και τις άλλες δύο.

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν το τρίγωνο της υγείας;

Υπάρχουν πολλοί καθοριστικοί παράγοντες για την υγεία μας. Κάποιοι είναι έξω από τον έλεγχο μας όπως τα γονίδια. Κάποιοι άλλοι είναι στον έλεγχό μας όπως η συμπεριφορά μας.

Αυτό που έχει σημασία είναι να δίνουμε προσοχή σε όσα μπορούμε να ελέγξουμε ώστε να έχουμε καλή υγεία.

1. Βιολογικοί και γενετικοί παράγοντες

• Τα κληρονομικά νοσήματα είναι ένας θεμελιώδης παράγοντας για την υγεία μας και καθορίζουν τις βιολογικές αντιδράσεις ενός ατόμου σε όλη του τη ζωή
• Η ηλικία και το φύλο είναι επίσης καθοριστικοί παράγοντες για την υγεία

2. Περιβάλλον

• πρόσβαση στις δομές υγείας
• πρόσβαση σε θρεπτικό φαγητό και καθαρό νερό
• αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης
• σταθερό εισόδημα για την κάλυψη των βασικών αναγκών

3. Νοοτροπία

• στάση απέναντι στις ασθένειες, στον πόνο και στις δυσκολίες
• αντίληψη για την διατροφή, την εικόνα του σώματος και τις πεποιθήσεις

4. Συμπεριφορά

• φροντίδα του εαυτού
• υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή
• άσκηση
• αποφυγή ριψοκίνδυνων δραστηριοτήτων όπως το κάπνισμα

5. Τεχνολογία

• οι εφαρμογές που ανιχνεύουν την άσκηση δίνουν κίνητρο για περισσότερες δραστηριότητες
• η κατάχρηση της τεχνολογίας μπορεί να προκαλέσει κόπωση στα μάτια (πονοκεφάλους και ξηροφθαλμία)
• η χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών μπορεί να προκαλεί προβλήματα στον ύπνο και θέματα ψυχικής υγείας

6. Κοινωνική υποστήριξη

• υποστήριξη από την οικογένεια και τους φίλους
• υποστήριξη από ομάδες

Αξιολόγηση του τριγώνου της υγείας

Η αξιολόγηση του τριγώνου της υγείας αφορά κάθε πτυχή του τριγώνου (σωματική, ψυχική και κοινωνική υγεία). Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να αναγνωρίσουμε ποιες πλευρές εμφανίζουν ελλείψεις και ποιες πλευρές είναι σε ισορροπία.

Η αξιολόγηση μας επιτρέπει να αναλύσουμε το προσωπικό μας τρίγωνο της υγείας.

1. Αξιολόγηση της υγείας

Αξιολογήστε κάθε πτυχή του τριγώνου της υγείας απαντώντας “Ναι” ή “Όχι” σε κάθε ερώτηση.

Σωματική υγεία

1. Κοιμάμαι 7-9 ώρες κάθε βράδυ.
2. Τρώω σωστά και υγιεινά, σε αυτά τα γεύματα περιλαμβάνεται ένα υγιεινό πρωινό.
3. Διατηρώ το σώμα, τα δόντια και τα μαλλιά μου καθαρά κάθε μέρα.
4. Κάνω κάθε μέρα τουλάχιστον 30 λεπτά άσκηση.
5. Αποφεύγω την κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα.
6. Κάνω τακτικά εξετάσεις και ελέγχω την υγεία μου.

Ψυχική υγεία

1. Γενικά νιώθω καλά με τον εαυτό μου και έχω αποδεχτεί αυτό που είμαι.
2. Μπορώ να εκφράζω τα συναισθήματά μου ξεκάθαρα και ήρεμα, ακόμη και αν είμαι θυμωμένος ή λυπημένος.
3. Δέχομαι την εποικοδομητική κριτική.
4. Έχω τουλάχιστον μια δραστηριότητα που απολαμβάνω να κάνω μόνος μου.
5. Έχω επίγνωση των σκέψεων, των συναισθημάτων και των συμπεριφορών μου.
6. Μου αρέσει να μαθαίνω νέα πράγματα και νέες δεξιότητες.

Κοινωνική υγεία

1. Έχω τουλάχιστον ένα στενό φίλο με τον οποίο έχω τακτική επαφή.
2. Δείχνω σεβασμό και φροντίδα για την οικογένεια και τους φίλους μου.
3. Μπορώ να διαφωνώ με τους άλλους χωρίς να θυμώνω.
4. Είμαι καλός ακροατής και μπορώ να επικοινωνώ ξεκάθαρα με τους άλλους.
5. Δέχομαι την υποστήριξη από τους άλλους όταν την έχω ανάγκη.
6. Λέω όχι αν μου ζητάνε να κάνω κάτι για το οποίο νιώθω άβολα.

Τώρα μπορείτε να μετρήσετε πόσο “Ναι” έχετε απαντήσει στις ερωτήσεις. Αυτός ο αριθμός αντιπροσωπεύει το σκορ σας.

2. Ανάλυση των αποτελεσμάτων 

Το τρίγωνο της υγείας περιγράφει τη συνολική σας υγεία για αυτό καλό είναι να έχετε στο μυαλό σας τα εξής:

1. Το τρίγωνο της υγείας σας είναι σε ισορροπία;
2. Υπάρχει κάποια πλευρά πιο δυνατή;
3. Υπάρχει κάποια πλευρά που χρειάζεται βελτίωση;

3. Δυνάμεις και αδυναμίες

Δυνάμεις

Κάντε μια λίστα με τις δυνάμεις σας σε κάθε πλευρά του τριγώνου της υγείας. Σκεφτείτε τα κορυφαία δυνατά σας σημεία. Αναγνωρίστε τους τρόπους με τους οποίους μπορείτε να διατηρήσετε αυτές τις δυνάμεις. Επίσης, καλό είναι να έχετε στο μυαλό σας όσα κάνετε καλά ή απολαμβάνετε να κάνετε.

Αδυναμίες

Κάντε μια λίστα με τις αδυναμίες σας σε κάθε πλευρά του τριγώνου. Ποιες περιοχές χρειάζονται βελτίωση ή δουλειά; Αναγνωρίστε τι μπορείτε να κάνετε για να βελτιώσετε τις αδυναμίες σας.

Αν δυσκολεύεστε να βρείτε τρόπους για να βελτιώσετε αυτές τις πτυχές σας, καλό είναι να ξεκινήσετε ψυχοθεραπεία.

Πώς μπορώ να διατηρήσω την ισορροπία στο τρίγωνο της υγείας;

Μετά την ανάλυση των αποτελεσμάτων σας, καλό είναι να δώσετε προσοχή στις πτυχές που έχουν ανάγκη βελτίωση. Κάθε πλευρά του τριγώνου είναι εξίσου σημαντική και παίζει κύριο ρόλο στη συνολική μας υγεία. Αν για παράδειγμα, δίνετε βάρος στη σωματική σας υγεία σκεφτείτε πως θα ενισχύσετε την ψυχική και την κοινωνική σας υγεία.

Πώς μπορώ να ενισχύσω την σωματική μου υγεία;

Διατροφή: η υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή είναι σημαντική ώστε να έχουμε ενέργεια. Επίσης κρατά το ανοσοποιητικό μας δυνατό και έτσι δεν αρρωσταίνουμε συχνά.

Ενυδάτωση: οι γυναίκες έχουν ανάγκη 9-12 ποτήρια νερό την ημέρα ενώ οι άνδρες 11-15 ποτήρια. Είναι ζωτικής σημασίας να μένουμε σωστά ενυδατωμένοι καθώς έτσι μπορεί το σώμα να λειτουργεί σωστά. Η ενυδάτωση επίσης συμβάλλει στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος, στην απομάκρυνση των τοξινών από το σώμα και στη ρύθμιση της διάθεσης.

Άσκηση: η τακτική φυσική δραστηριότητα είναι σημαντική για έναν υγιή τρόπο ζωής. Καλό είναι να κάνουμε 30 λεπτά άσκηση κάθε μέρα. Δεν είναι ανάγκη να είναι έντονη άσκηση, μια βόλτα με τα πόδια είναι εξίσου ωφέλιμη. Επιπλέον, καλό είναι να κινούμαστε στη διάρκεια της ημέρας. Μπορούμε να κάνουμε διαλλείματα από τη δουλειά μας και να σηκωνόμαστε από το γραφείο και να περπατάμε για να πιούμε νερό ή να πλύνουμε τα χέρια σας.

Ύπνος: πρέπει να κοιμόμαστε 7-9 ώρες το βράδυ ώστε το σώμα να μπορεί να ξεκουραστεί. Καλό είναι να κοιμόμαστε και να ξυπνάμε την ίδια ώρα κάθε μέρα ώστε να έχουμε μια καλή υγιεινή ύπνου. Επίσης, είναι σημαντικό να αποφεύγουμε τις ηλεκτρονικές συσκευές πριν από τον ύπνο.

Καθαριότητα: είναι πολύ σημαντικό να κάνουμε ντους και να πλένουμε συχνά τα χέρια μας ώστε να παραμένουμε καθαροί. Με αυτό τον τρόπο απομακρύνουμε τα βακτήρια από το σώμα μας. Επιπλέον, καλό είναι να πλένουμε τα δόντια μας δύο φορές την ημέρα και να έχουμε καλή στοματική υγιεινή.

Επισκέψεις στο γιατρό: για να παραμένουμε υγιείς είναι σημαντικό να κάνουμε τις απαραίτητες εξετάσεις και επισκέψεις στο γιατρό μας.

Πώς μπορώ να ενισχύσω την ψυχική μου υγεία;

Το άγχος λόγω της δουλειάς και των σχέσεων συμβάλλει στην ψυχική μας υγεία. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό να διαχειριζόμαστε με υγιείς τρόπους το στρες.

Αντοχή: είναι σημαντικό να έχουμε αντοχή ώστε να ενισχύουμε την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή μας.

Φροντίδα του εαυτού: η φροντίδα του εαυτού περιλαμβάνει τον έλεγχο των συναισθημάτων και των συμπεριφορών μας. Επίσης, μπορούμε να γράφουμε σε ένα ημερολόγιο τις σκέψεις μας και έτσι να αντιμετωπίζουμε καλύτερα τις δυσκολίες.

Ενσυνειδητότητα: η ενσυνειδητότητα μας βοηθά να μένουμε ήρεμοι και να δίνουμε προσοχή στις σκέψεις μας και στο παρόν.

Ευτυχία: οι ορμόνες της ευτυχίας αυξάνονται όταν κάνουμε πράγματα που απολαμβάνουμε. Μπορεί να θέλουμε να κάνουμε βόλτες στη φύση, να κάνουμε κάτι δημιουργικό (ζωγραφική) ή να ακούμε μουσική.

Σωματική άσκηση: η άσκηση δεν έχει μονάχα οφέλη για την σωματική μας υγεία αλλά επίσης ανακουφίζει από το στρες και την ανησυχία και διώχνει μακριά την ένταση. Δραστηριότητες όπως η γιόγκα, οι διατάσεις έχουν πολλαπλά οφέλη στην ψυχική υγεία.

Υποστηρικτικό δίκτυο: η δημιουργία ενός υποστηρικτικού δικτύου από φίλους και μέλη της οικογένειας είναι σημαντικό σε στιγμές που έχουμε ανάγκη την καθοδήγηση και την φροντίδα.

Πώς μπορώ να ενισχύσω την κοινωνική μου υγεία;

Οι οικογένειες πρέπει να δουλεύουν μαζί για να περιορίζουν το άγχος και την αρνητικότητα. Οι δυνατές φιλίες αυξάνουν την ευτυχία, την αυτοεκτίμηση και μειώνουν το στρες.

Υποστηρικτικό δίκτυο: η δημιουργία ενός θετικού υποστηρικτικού δικτύου με φίλους και μέλη της οικογένειας, είναι πηγή αγάπης και ισορροπίας στη ζωή. Επίσης, καλό είναι να έχουμε επαφές με ομάδες ανθρώπων με τους οποίους έχουμε κοινά ενδιαφέροντα.

Κοινωνικές εκδηλώσεις: μπορούμε να αποδεχόμαστε τις προσκλήσεις για κοινωνικές εκδηλώσεις ή να καλούμε στο σπίτι μας τους φίλους και την οικογένειά μας. Η κοινωνικοποίηση ενισχύει την αυτοπεποίθηση και μας προστατεύει από το άγχος.

Εθελοντισμός: ο εθελοντισμός μας βοηθά να μένουμε συνδεδεμένοι με την κοινωνία, να δημιουργούμε βαθιές σχέσεις, δίνει ενέργεια στο μυαλό και στο σώμα και μπορεί να ανοίξει το δρόμο για νέες ευκαιρίες καριέρας.