Αδικία

Αδικία

Πολλοί ευαίσθητοι άνθρωποι εμπλέκονται σε συγκρούσεις που δεν τους αφορούν επειδή θλίβονται πάρα πολύ εκ μέρους των ανθρώπων που νοιάζονται. Δεν είναι απλά θεατές , βρίσκονται ακριβώς στη μέση της καταιγίδας. Η αδικία τους κάνει να κρατούν κακίες. 

Αυτό σημαίνει ότι κρατούν μέσα τους παράπονα και αδικίες, μεγάλες ή μικρές, και  τα αφήνουν να συσσωρεύονται. Αν και στην αρχή αυτό μπορεί να μοιάζει ακίνδυνο, αυτή η συνήθεια μπορεί με τον καιρό να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική υγεία. 

Οι άνθρωποι που συσσωρεύουν μέσα τους αδικίες,  συνεχώς αναπολούν παλιές αδικίες, είτε  έχουν συμβεί σε αυτούς είτε σε άλλους. Είτε πρόκειται για μια μικρή διαφωνία με έναν συνάδελφο, μια σκληρή κριτική από έναν φίλο, το γεγονός ότι κάποιος ξέχασε να γράψει ένα ευχαριστήριο σημείωμα, ή ένα μεγαλύτερο κοινωνικό ζήτημα, αυτές οι αδικίες αρχίζουν να σωρεύονται στο μυαλό τους δημιουργώντας ένα βαρύ φορτίο.

Το βάρος αυτών των παραπόνων μπορεί να οδηγήσει σε αισθήματα οργής, πικρίας και ακόμη και δυσαρέσκειας, τα οποία όλα μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την ψυχική υγεία. Η ανεπίλυτη οργή και πικρία είναι σαν μια φωτιά που σιγοκαίει και που μπορεί να καταστρέψει την ευτυχία και την ευημερία. Η συνεχής εστίαση στις αδικίες μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα του στρες, το άγχος και ακόμα και την κατάθλιψη. Θολώνει την κρίση, παρεμποδίζει τις σχέσεις και δυσκολεύει την ικανότητα να βρίσκουν χαρά στη στιγμή που ζούμε. 

Κακία και πικρία

Η πικρία και η κακία, όπως είναι αποδεδειγμένο, μας κάνουν κακό. Οι άνθρωποι που κρατούν κακίες είναι πιο πιθανό να έχουν θέματα ψυχικής υγείας όπως η κατάθλιψη. Η συγχώρεση συνδέεται με χαμηλότερα επίπεδα στρες, μειωμένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και ψυχικών ασθενειών, και μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής.

Ο θυμός που κράτα λίγο είναι «μάλλον κάτι καλό, γιατί δείχνει: Είμαι άξιος άνθρωπος – οι άλλοι πρέπει να με αντιμετωπίζουν έτσι.» Η οργή μπορεί να είναι δικαιολογημένη και αν μετουσιωθεί σε έχθρα, πιθανότατα συνοδεύεται από ευχάριστα συναισθήματα όπως η αίσθηση της ενδυνάμωσης ή της αυτοπροστασίας. Όμως, μετά υπάρχει αυτή η τάση, αν δεν προσέξουμε, οι  έχθρες να γυρίσουν εναντίον μας. Οι έχθρες είναι  παγίδες. Μόλις ριζώσουν στην καρδιά, γίνονται ανεπιθύμητοι επισκέπτες που δεν ξέρουν πως να φύγουν. Μπορούν να μετατραπούν σε άγχος ή σε γενικευμένη καχυποψία.

Είναι φυσιολογικό να κρατάς κακία για λίγο – μια μέρα ή μια εβδομάδα , γιατί μερικές φορές το μυαλό χρειάζεται χρόνο να σκεφτεί τι να κάνει με τα πράγματα. Μπορεί να διαρκέσει πολύ περισσότερο, όταν τα πράγματα πονάνε τόσο που χρειάζεται χρόνος για να τα επεξεργαστείς. Το να μάθεις ότι ο σύντροφός σου έχει σχέση με την καλύτερή σου φίλη, για παράδειγμα, δεν είναι κάτι που θα ξεπεράσεις σε μια εβδομάδα, γιατί ανατρέπει ολόκληρη τη ζωή σου και με κάποιο τρόπο πρέπει να βρεις τον τρόπο για να προχωρήσεις. Μια κακία πρέπει να είναι χρονικά περιορισμένη. Δεν είναι καθόλου βοηθητικό να κρατάτε κακία για πολύ καιρό.

Κρατώντας μακροχρόνια κακία, ενισχύουμε την αίσθηση αβοηθητότητας. Όταν έχεις κακία προς κάτι, ουσιαστικά λες: ‘Δεν ξέρω πραγματικά πως να το αντιμετωπίσω, και το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να θυμώσω και να πω άσχημα πράγματα.’ Αυτό σου μαθαίνει την έλλειψη αποτελεσματικότητας και αυτοπεποίθησης – οπότε οι κακίες είναι σημάδι αδυναμίας.

Φυσικά, όταν κάποιος κρατάει κακία αυτό μπορεί επίσης να έχει και σωματική επίδραση. Κάθε φορά που σκέφτεται το πράγμα που τον ενοχλεί, νιώθει στρες. Είναι γεμάτος αδρεναλίνη και κορτιζόλη, οπότε μια κακία δεν είναι προς το συμφέρον του.

Μια αρνητική εμπειρία ενισχύει τα αισθήματα θυμού, πικρίας ή προδοσίας. Αυτό μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα στρες, να διαταράξει τον ύπνο και ακόμη να συμβάλει στο άγχος ή στην κατάθλιψη. Οι κακίες καταλαμβάνουν χώρο στο μυαλό – το να επαναλαμβάνουμε τις παλιές πληγές σημαίνει ότι τις ζούμε ξανά αντί να προχωράμε. Είναι τόσο ισχυρές, επειδή οι κακίες συχνά πηγάζουν από μια βαθιά αίσθηση αδικίας. Όταν νιώθουμε ότι μας έχει αδικήσει κάποιος, ο εγκέφαλός μας κρατά αυτή τη μνήμη ως έναν τρόπο να μας προστατεύσει από παρόμοια βλάβη στο μέλλον.

Ορισμένες παρεξηγήσεις μπορούν να διαρκέσουν μια ζωή και ορισμένοι άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς να τις κρατούν από άλλους. Αυτοί που έχουν υψηλή ευαισθησία στην αδικία ή που δυσκολεύονται να απελευθερωθούν από την πικρία μπορεί να βρίσκουν πιο δύσκολο το να προχωρήσουν. Χαρακτηριστικά της προσωπικότητας όπως η υψηλή νευρωτικότητα, που συνδέεται με το άγχος και την συναισθηματική αστάθεια, ή μια ισχυρή αίσθηση ηθικής αυστηρότητας μπορούν επίσης να κάνουν τις παρεξηγήσεις πιο επίμονες.

Οι παρεξηγήσεις μπορεί να προκύπτουν όταν νιώθουμε πως κάποιος έχει παραβιάσει τους κανόνες μας. Και αυτό είναι πολύ στενόμυαλο γιατί, φυσικά, πιστεύουμε ότι οι κανόνες μας είναι καθολικοί κανόνες. Πολλές παρεξηγήσεις προκύπτουν λόγω ανεκπλήρωτων προσδοκιών. Επίσης, μπορεί συνειδητά ή υποσυνείδητα να φοβόμαστε ότι έχουμε άδικο. 

Μια παρεξήγηση μπορεί να αρχίζει να επηρεάζει τον ύπνο σας ή τα επίπεδα της ενέργειας σας, ή ακόμα και τον τρόπο που αλληλεπιδράτε με τους άλλους. Τότε, είναι ώρα να σκεφτείτε να την αφήσετε, παρόλο που αυτό είναι δύσκολο στην κοινωνία μας, γιατί δεν έχουμε συνηθίσει να συγχωρούμε.

Θυμός 

Ο θυμός είναι ένα φυσιολογικό ανθρώπινο συναίσθημα που μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους, από ήπια απογοήτευση και ενόχληση μέχρι εκρηκτική οργή. Πολλές φορές η αδικία οδηγεί σε εκρήξεις θυμού. Ενώ ο θυμός είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα, μπορεί μερικές φορές να γίνει προβληματικό. Ειδικά όταν αρχίζει να παρεμβαίνει στις προσωπικές και επαγγελματικές σχέσεις ενός ατόμου. Γι' αυτό, η εργασία πάνω στον θυμό στην ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι εξαιρετικά βοηθητική για όσους παλεύουν με τον ανεξέλεγκτο θυμό. Στην ψυχοθεραπεία, τα άτομα μπορούν να μάθουν πως να αναγνωρίζουν τους παράγοντες που τους προκαλούν θυμό και να αναπτύσσουν υγιείς μηχανισμούς αντιμετώπισης. Έτσι, μπορούν να διαχειριστούν τα ισχυρά κύματα των συναισθημάτων τους.

Συχνά, ένα από τα πρώτα βήματα στην αντιμετώπιση του θυμού στην ψυχοθεραπεία είναι ο εντοπισμός της πηγής του. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την εξέταση προηγούμενων εμπειριών ή τρεχόντων στρεσογόνων παραγόντων. Ένα ψυχικό τραύμα μπορεί να αποτελέσει σημαντική πηγή θυμού, αφήνοντας συχνά πίσω του ένα ισχυρό αίσθημα αδικίας. Για παράδειγμα, παιδιά τα οποία από τη φύση τους είναι ανήμπορα και στο έλεος των ενηλίκων, συχνά βιώνουν κακοποίηση, παραμέληση και ένα πλήθος άλλων αντίξοων συνθηκών που αφήνουν μόνιμα σημάδια μέχρι την ενηλικίωση. Αυτές οι εμπειρίες μπορούν να δημιουργήσουν βαθιά αίσθηση θυμού μέσα τους.

Συγχώρεση 

Η συγχώρεση, είναι απελευθερωτική.  Μπορείτε να αποφασίσετε να αφήσετε τη δυσαρέσκεια. Μόλις καταλάβετε τι είναι αυτό που σας θυμώνει, ρωτήστε τον εαυτό σας αν μπορεί να το αλλάξει. Σχεδόν σίγουρα δεν μπορείτε, γιατί θα αφορά κάτι στο παρελθόν. Και αν δεν μπορείτε να το αλλάξετε, γιατί σπαταλάτε την ενέργειά σας γι’ αυτό; Και τότε, τι άλλο θα μπορούσατε να κάνετε με την ενέργειά σας αν δεν τη σπαταλούσατε για αυτό το πρόβλημα;

Ρωτήστε τον εαυτό σας: αν αυτό συνέβαινε σε κάποιον φίλο σας, τι θα τον συμβουλεύατε; Είμαστε πολύ πιο λογικοί και ευγενικοί με τους φίλους μας παρά με τον εαυτό μας, και αυτό ίσως σας δώσει τη λύση. Επίσης, μπορείτε να συζητήσετε με έναν φίλο, καλύτερα κάποιον που δεν γνωρίζει το άτομο ή τις περιστάσεις εναντίον των οποίων νιώθετε δυσαρέσκεια, ώστε να μπορεί να είναι πιο αντικειμενικός. Αν αυτό αποτύχει, μπορείτε φυσικά να το συζητήσετε με έναν ψυχοθεραπευτή.

Μπορείτε να δείξετε συμπόνια σε κάποιον που πιστεύετε ότι σας έχει αδικήσει, χωρίς να απαλλάσσετε από την ευθύνη για αυτό που έκανε. Η συγχώρεση είναι πολύ σημαντική.  Μπορεί να μην συμφιλιωθείτε ποτέ με κάποιον , αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να κρατάτε τη δυσαρέσκεια στη δική σας ζωή.

Η συγχώρεση είναι η ικανότητα να αποσύρετε το δικαίωμα που δώσατε σε άλλους ανθρώπους να σας χαλάσουν τη μέρα. Μπορεί να είναι βοηθητικό να υπενθυμίζετε στον εαυτό σας ότι δεν θα παίρνετε πάντα αυτό που θέλετε στη ζωή, ή ότι η ζωή μπορεί μερικές φορές να είναι δύσκολη. Η συνειδητοποίηση ότι η ζωή μπορεί να είναι ακόμα καλύτερη χωρίς τα παράπονα και τις φαντασιώσεις εκδίκησης ίσως σας κάνει να σκεφτείτε ότι η συγχώρεση είναι ωφέλιμη. 

Πώς  μπορείτε να απελευθερωθείτε από την κακία; 

1. Αυτοανάλυση: Ξεκινήστε αναγνωρίζοντας την τάση σας να συσσωρεύετε τις αδικίες. Σκεφτείτε γιατί νιώθετε την ανάγκη να τις συγκεντρώνετε και πως σας κάνουν να αισθάνεστε. Η επίγνωση είναι το πρώτο βήμα προς μια θετική αλλαγή.
2. Συγχώρεση: Εξασκηθείτε στη συγχώρεση, τόσο προς τους άλλους όσο και προς τον εαυτό σας. Το να κρατάτε παλιές αδικίες σας βλάπτει μόνο . Με τη συγχώρεση απελευθερώνετε το βάρος που σας καταπιέζει και δημιουργείτε χώρο για επούλωση και ανάπτυξη.
3. Ενσυναίσθηση: Προσπαθήστε να καταλάβετε τις απόψεις  των άλλων. Να θυμάστε ότι όλοι κάνουν λάθη και το να κρατάτε κακία μόνο τροφοδοτεί την αρνητικότητα. Η  ενσυναίσθηση σας επιτρέπει να αναπτύξετε συμπόνια και να δημιουργήσετε  πιο υγιείς σχέσεις.
4. Επικεντρωθείτε στο παρόν: Μετατοπίστε την προσοχή σας μακριά από το παρελθόν και διοχετεύστε την στην παρούσα στιγμή. Ασχοληθείτε με δραστηριότητες που σας φέρνουν χαρά, εξασκηθείτε  στην ενσυνειδητότητα ή τον διαλογισμό και περιβάλλετε τον εαυτό σας με θετικές επιρροές που αναδεικνύουν το πνεύμα σας.
5. Αναζητήστε υποστήριξη: Αν δυσκολεύεστε να απελευθερωθείτε από τον κύκλο της συσσώρευσης των αδικιών μόνοι σας, μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια. Οι ψυχοθεραπευτές ειδικεύονται στο να καθοδηγούν άτομα και μπορούν να παρέχουν την υποστήριξη και τα εργαλεία που χρειάζεστε για να ξεπεράσετε αυτή την τάση.

Διαχείριση του θυμού με EMDR 

Το EMDR είναι μια αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή που μπορεί να βοηθήσει τα άτομα να επεξεργαστούν το τραύμα τους και να διαχειριστούν τα συμπτώματα οργής. Το EMDR είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας που αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1980 για να βοηθήσει τα άτομα να επεξεργαστούν τραυματικές εμπειρίες. Η θεραπεία EMDR χρησιμοποιεί τη διμερή διέγερση, όπως κινήσεις των ματιών ή ελαφρά χτυπήματα (tapping), για να βοηθήσει τα άτομα να επεξεργαστούν τις μνήμες εκείνες που εξακολουθούν να περιέχουν το παλιό αρνητικό συναίσθημα («άσχημη» αίσθηση) που πρωτοβίωσαν πριν πολλά χρόνια.

Ο ψυχοθεραπευτής θα λάβει το λεπτομερές ιστορικό. Συμπεριλαμβανομένου του πως ο θυμός  αυτός εξελίχθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, σημαντικά γεγονότα που σχετίζονται με την οργή, τα ερεθίσματα, τις δεξιότητες αντιμετώπισης και ορισμένους στόχους, εστιασμένους στο πως θέλει να είναι ο θεραπευόμενος στο μέλλον. Η εξερεύνηση των τραυμάτων, όπως το γνωστό «εσωτερικό παιδί» που φωνάζει από την αίσθηση της βαριάς αδικίας, είναι επίσης συχνά χρήσιμη.

Κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας EMDR, ο ψυχοθεραπευτής καθοδηγεί το άτομο μέσα από μια σειρά καθοδηγούμενων κινήσεων των ματιών ή άλλων μορφών διμερούς διέγερσης, ενώ το άτομο ανακαλεί τραυματικές μνήμες. Αυτή η διαδικασία επανεπεξεργασίας βοηθά το άτομο να αναπτύξει πιο θετικές, προσαρμοστικές πεποιθήσεις για τον εαυτό του και τις εμπειρίες του.