Αιτίες κόπωσης

Κόπωση

Η κόπωση είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από έλλειψη ενέργειας και κινήτρου (σωματικά και ψυχικά). Διαφέρει από την υπνηλία, μια κατάσταση που περιγράφει την ανάγκη για ύπνο. Συχνά ένα άτομο παραπονιέται ότι νιώθει κουρασμένο και προσπαθεί να διαχωρίσει την κόπωση και την υπνηλία, αν και τα δύο μπορεί να εμφανιστούν την ίδια στιγμή. Εκτός από την υπνηλία, άλλα συμπτώματα που συνδέονται με την κόπωση περιλαμβάνουν τη δυσκολία στην αναπνοή κατά την άσκηση και τη μυϊκή αδυναμία. Όλα αυτά τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν την ίδια στιγμή. Η κόπωση μπορεί να είναι μια φυσιολογική απόκριση στις σωματικές και τις ψυχικές δραστηριότητες. Τα περισσότερα άτομα επανέρχονται γρήγορα μειώνοντας τις δραστηριότητές τους.

Η κόπωση είναι πολύ συχνή και είναι σημαντικό να θυμάστε ότι είναι σύμπτωμα και όχι νόσος. Πολλά νοσήματα μπορεί να οδηγήσουν στην κόπωση και μπορεί να είναι σωματικά, ψυχολογικά ή συνδυασμός.

Συχνά τα συμπτώματα της κόπωσης εμφανίζονται σταδιακά και το άτομο δεν καταλαβαίνει πόση ενέργεια έχει μέχρι να συγκρίνει την ικανότητά του να ολοκληρώνει τις εργασίες πολύ πιο αργά. Μπορεί κάποιος να πιστεύει ότι η κόπωση οφείλεται στην γήρανση και να αγνοεί τα συμπτώματα. Αυτό όμως καθυστερεί την θεραπεία.

Αν και είναι αλήθεια ότι η κατάθλιψη και άλλες ψυχικές διαταραχές προκαλούν κόπωση, είναι καλό να βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχει κάποια υποκείμενη σωματική νόσος.

Τα άτομα με κόπωση συχνά παρατηρούν τα εξής:

1. Δεν έχουν κίνητρο ή νιώθουν αδυναμία να ξεκινήσουν μια δραστηριότητα.
2. Κουράζονται εύκολα μόλις ξεκινήσουν μια δραστηριότητα.
3. Νιώθουν ψυχική κόπωση ή δυσκολία στη συγκέντρωση ή στη μνήμη και έτσι δεν ξεκινούν ή δεν ολοκληρώνουν μια δραστηριότητα.

Αιτίες κόπωσης 

Έλλειψη ύπνου

Η έλλειψη ύπνου προκαλεί κόπωση και έχει σημαντική αρνητική επίδραση στη συνολική σας υγεία και ευεξία. Προσπαθήστε να κοιμάστε επτά με οχτώ ώρες κάθε βράδυ. Καλό είναι να κοιμάστε την ίδια ώρα κάθε νύχτα, και να ξυπνάτε την ίδια ώρα κάθε πρωί για να διατηρείτε ένα πρόγραμμα. Φροντίστε το δωμάτιο σας να είναι σκοτεινό και δροσερό και κλείστε όλες τις ηλεκτρονικές συσκευές. Αν ακόμη δεν μπορείτε να κοιμηθείτε μιλήστε με το γιατρό σας για να αξιολογήσει αν υπάρχει κάποια διαταραχή ύπνου όπως η αϋπνία.

Υπνική άπνοια

Η υπνική άπνοια είναι μια σοβαρή διαταραχή ύπνου στην οποία σταματά η αναπνοή για ελάχιστο χρόνο στη διάρκεια του ύπνου. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι αυτό συμβαίνει αλλά μπορεί να προκαλέσει ροχαλητό και κόπωση στη διάρκεια της ημέρας.

Το αυξημένο σωματικό βάρος, το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της υπνικής άπνοιας. Καλό είναι να προσπαθήσετε να χάσετε βάρος , να κόψετε το κάπνισμα και να περιορίσετε το αλκοόλ.

Ανεπαρκής διατροφή

Όλα όσα τρώτε ή δεν τρώτε επηρεάζουν τον ύπνο σας. Όταν δεν τρώτε αρκετά, ή καταναλώνετε τροφές που δεν είναι θρεπτικές, τότε μπορεί να νιώθετε κόπωση. Αν τρώτε τροφές που προκαλούν απότομη αύξηση και πτώση στα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα, είναι πιο πιθανό να νιώθετε κόπωση.

Ακολουθήστε μια ισορροπημένη διατροφή, με φρούτα, λαχανικά, τροφές ολικής άλεσης και πρωτεΐνη. Αποφύγετε ή περιορίστε τις τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα και λίπος.

Αναιμία

Η σιδηροπενική αναιμία είναι μια πολύ συχνή αιτία κόπωσης στις γυναίκες. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια μεταφέρουν οξυγόνο σε όλο το σώμα και ο σίδηρος είναι το κύριο συστατικό αυτών των κυττάρων. Χωρίς επαρκή σίδηρο, το σώμα δεν παίρνει το οξυγόνο που έχει ανάγκη. Οι γυναίκες με βαριά έμμηνο ρύση ή που είναι έγκυες έχουν υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν σιδηροπενική αναιμία.

Αν έχετε σιδηροπενική αναιμία, μπορείτε να αναπληρώσετε το σίδηρο που σας λείπει με την διατροφή. Οι τροφές που είναι πλούσιες σε σίδηρο περιλαμβάνουν το κρέας, τα φασόλια, τις πατάτες, το μπρόκολο, τους ξηρούς καρπούς και το καστανό ρύζι. Ο γιατρός σας θα σας προτείνει κάποιο συμπλήρωμα σιδήρου αν το κρίνει απαραίτητο.

ΣΥΧΝΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΚΟΠΩΣΗΣ
Μεταβολισμός/ενδοκρινικό σύστημα	Αναιμία, υποθυρεοειδισμός, διαβήτης, ανωμαλίες ηλεκτρολυτών, νόσος των νεφρών, ηπατική νόσος, σύνδρομο Cushing
Λοιμώξεις	Λοιμώδης μονοπυρήνωση, ηπατίτιδα, φυματίωση, λοίμωξη από HIV, γρίπη,
Νοσήματα του καρδιαγγειακού και των πνευμόνων	Καρδιακή ανεπάρκεια, στεφανιαία νόσο, ανωμαλίες στις βαλβίδες της καρδιάς, άσθμα, αρρυθμία, πνευμονία, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
Φάρμακα	Αντικαταθλιπτικά, αγχολυτικά (ηρεμιστικά), αντιισταμινικά, στεροειδή, κάποια φάρμακα για την αρτηριακή πίεση
Ψυχικές διαταραχές	Κατάθλιψη, άγχος, κατάχρηση ουσιών, διατροφικές διαταραχές, πένθος
Διαταραχές ύπνου	Αϋπνία, υπνική άπνοια, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ναρκοληψία, εγκυμοσύνη
Ανεπάρκεια βιταμινών	Ανεπάρκεια βιταμίνης Β12, ανεπάρκεια βιταμίνης D, ανεπάρκεια φολικού οξέος, ανεπάρκεια σιδήρου
Άλλες αιτίες	Καρκίνος, αυτοάνοσα νοσήματα όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ο λύκος,  ινομυαλγία,  χρόνια κόπωση,  παχυσαρκία,  χημειοθεραπεία,  ακτινοθεραπεία

Κατάθλιψη

Η κατάθλιψη προκαλεί άγχος και θλίψη, αλλά μπορεί να έχει και σωματικά συμπτώματα όπως η κόπωση, η αϋπνία, οι σωματικοί πόνοι.

Αν εσείς ή κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο έχετε κατάθλιψη ζητήστε βοήθεια. Η κατάθλιψη δεν μπορεί να επιλυθεί χωρίς θεραπεία, και υπάρχουν πολλές διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές όπως η φαρμακευτική αγωγή, η ψυχοθεραπεία, ο βελονισμός, η ομοιοπαθητική που βοηθούν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.

Υποθυρεοειδισμός

Ο θυρεοειδής αδένας ρυθμίζει το μεταβολισμό ή το πόσο γρήγορα το σώμα μετατρέπει την τροφή σε ενέργεια για τις λειτουργίες του οργανισμού. Ο υποδραστήριος θυρεοειδής (υποθυρεοειδισμός) προκαλεί κόπωση, κατάθλιψη και αύξηση βάρους.

Οι εξετάσεις αίματος μπορούν να επιβεβαιώσουν τον υποθυρεοειδισμό. Υπάρχουν θεραπείες για την αντικατάσταση των ορμονών του θυρεοειδή.

Αυξημένα επίπεδα καφεΐνης

Οι περισσότεροι άνθρωποι πίνουν καφέ για να ξυπνήσουν. Η καφεΐνη προκαλεί εγρήγορση και δίνει ενέργεια. Ωστόσο, η υπερβολική ποσότητα καφεΐνης μπορεί να προκαλέσει νευρικότητα, αυξημένο καρδιακό ρυθμό, υψηλή αρτηριακή πίεση, άγχος και αϋπνία.  Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει κόπωση.

Αν πίνετε πολύ καφέ, τσάι ή κόκα κόλα που περιέχει καφεΐνη, ή όταν παίρνετε φάρμακα που περιέχουν καφεΐνη,   καλό είναι να τα περιορίσετε. Προσπαθήστε να καταναλώνετε περισσότερο νερό.

Διαβήτης

Ο διαβήτης μπορεί να προκαλέσει κόπωση. Όταν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα είναι υψηλά, τότε παραμένουν στην κυκλοφορία αντί να χρησιμοποιούνται για ενέργεια, πράγμα που κάνει το σώμα να νιώθει κόπωση. Τα χαμηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σημαίνουν ότι δεν έχετε αρκετή ενέργεια, και επίσης προκαλούν κόπωση.

Αν έχετε διαβήτη είναι πολύ σημαντικό να ρυθμίσετε τα επίπεδα της γλυκόζης. Είναι αναγκαίο να κάνετε κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής σας όπως στη διατροφή και στην άσκηση.

Αφυδάτωση

Η έλλειψη νερού μπορεί να προκαλέσει κόπωση. Όταν νιώθετε δίψα, έχετε ήδη αφυδατωθεί. Αν και όλα τα υγρά βοηθούν στην ενυδάτωση, το νερό είναι η καλύτερη επιλογή. Δεν περιέχει ζάχαρη, θερμίδες και καφεΐνη. Καλό είναι να καταναλώνετε οχτώ ποτήρια νερού την ημέρα αλλά χρειάζεστε περισσότερο αν κάνετε άσκηση ή αν δουλεύετε ή ζείτε σε ζεστό περιβάλλον. Αν είστε καλά ενυδατωμένοι, τα ούρα σας θα είναι καθαρά ή ελαφρώς κίτρινα. Αν είναι πιο σκούρα, ίσως να χρειάζεστε περισσότερα υγρά.

Νοσήματα του καρδιαγγειακού

Σίγουρα θα έχετε νιώσει κόπωση μετά από το καθάρισμα του σπιτιού ή όταν ανεβαίνετε σκάλες. Όταν η καρδιά δεν μπορεί να στείλει αίμα σε όλο το σώμα, εξοικονομεί ενέργεια από το αίμα που κυκλοφορεί στα άκρα και το στέλνει σε ζωτικά όργανα. Αυτό προκαλεί κόπωση και μπορεί να είναι σημάδι κάποιου καρδιαγγειακού νοσήματος.

Τα νοσήματα του καρδιαγγειακού είναι σοβαρές καταστάσεις που χρειάζονται θεραπεία για αυτό καλό είναι να μιλήσετε με το γιατρό σας. Υπάρχουν αλλαγές στον τρόπο ζωής (διατροφή και άσκηση), φάρμακα που μπορούν να σας βοηθήσουν να ελέγξετε τα νοσήματα του καρδιαγγειακού και να κάνετε όσα αγαπάτε.

Τροφικές αλλεργίες

Οι τροφικές αλλεργίες μπορούν να προκαλέσουν κόπωση. Συγκεκριμένες τροφές συμβάλλουν στην χρόνια κόπωση. Αν νιώθετε υπνηλία μετά την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών, αυτό μπορεί να είναι σημάδι δυσανεξίας σε αυτή την τροφή.

Ο καλύτερος τρόπος για να δείτε αν είστε ευαίσθητοι ή αν έχετε δυσανεξία σε κάποια τροφή είναι η δίαιτα αποκλεισμού. Περιορίστε τις ύποπτες τροφές και δείτε αν υπάρχει κάποια βελτίωση στα επίπεδα της ενέργειάς σας. Αν κάνετε επανεισαγωγή σε αυτές τις τροφές και η κόπωση επιστρέψει, μάλλον η τροφή είναι η αιτία.

Χρόνια κόπωση και ινομυαλγία

Η χρόνια κόπωση και η ινομυαλγία είναι καταστάσεις που προκαλούν επίμονη, ανεξήγητη κόπωση που παρεμβαίνει στις καθημερινές σας δραστηριότητες για περισσότερο από έξι μήνες.

Και οι δύο καταστάσεις είναι χρόνιες και δεν υπάρχει μια θεραπεία που να ταιριάζει σε όλους, αλλά οι αλλαγές στον τρόπο ζωής βοηθούν στην βελτίωση των συμπτωμάτων της κόπωσης. Υιοθετήστε μια ρουτίνα ύπνου, μάθετε τεχνικές χαλάρωσης, κάντε ήπια άσκηση και ακολουθήστε μια ισορροπημένη διατροφή.