Απάθεια

Απάθεια

Αν νιώθετε κενό ή μουδιασμένοι, ίσως να βιώνετε απάθεια. Αν δεν έχετε κανένα ενδιαφέρον για τις σχέσεις σας, δεν έχετε κίνητρο για τη δουλειά σας, ή απλώς νιώθετε κενό και δεν ξέρετε το γιατί, ίσως να νιώθετε απάθεια. Μερικές φορές, τα συναισθήματα απάθειας είναι αποτέλεσμα πραγμάτων που μπορούμε να αναγνωρίσουμε και να αλλάξουμε, για παράδειγμα, όταν νιώθουμε απάθεια στη δουλειά επειδή δεν μας γεμίζει, ή δεν νιώθουμε πλέον έλξη για ένα σύντροφο. Αλλά κάποιες φορές η απάθεια είναι σύμπτωμα ενός πιο σοβαρού θέματος, όπως τα ψυχικά τραύματα, το πένθος ή κάποιο υποκείμενο θέμα ψυχικής υγείας.

Τι σημαίνει η λέξη απάθεια;

Η λέξη απάθεια σημαίνει ʺχωρίς συναίσθημα, αίσθημα , πόνοʺ.  Αρχικά σήμαινε ʺελευθερία από τα βάσαναʺ. Πλέον σημαίνει την απουσία συναισθήματος, και μπορεί να μοιάζει με την αδιαφορία ή την έλλειψη κινήτρου. Είναι συνήθως σύμπτωμα νευρολογικών ή ψυχικών διαταραχών, όπως η νόσος του Πάρκινσον ή το Αλτσχάιμερ, η κατάθλιψη ή το burnout.

Η ανηδονία σημαίνει ʺχωρίς ευχαρίστησηʺ. Ο Επίκουρος και άλλοι αρχαίοι φιλόσοφοι ενδιαφέρονταν για την φύση της ευχαρίστησης και την απουσία της. Η ανηδονία είναι η αδυναμία να νιώσει κάποιος ευχαρίστηση και χαρά και συχνά συνοδεύεται από απάθεια.

Ποια είναι τα σημάδια της απάθειας;

Πώς μοιάζει η απάθεια; Μπορεί να νιώθετε κενό ή να μην νιώθετε τίποτα. Η απάθεια επίσης προκαλεί αξιοσημείωτες αλλαγές, όπως:

• Χαμηλή ή καθόλου αντίδραση στα συναισθήματα: έλλειψη συναισθημάτων, θετικών ή αρνητικών, αδιαφορία για καταστάσεις στις οποίες κανονικά θα είχατε μια αντίδραση.
• Παραμέληση των υποχρεώσεων: δεν ολοκληρώνετε τις υποχρεώσεις σας στη δουλειά ή στο σχολείο, ακόμη και αν αυτό έχει αρνητικές συνέπειες, όπως η κακή απόδοση ή οι κακοί βαθμοί. Από έξω, μπορεί να μοιάζετε ότι είστε τεμπέληδες.
• Παραμέληση των αναγκών: δεν φροντίζετε τον εαυτό σας, την υγιεινή σας, τη διατροφή σας και δεν κάνετε άσκηση.
• Δυσκολία στην ολοκλήρωση των καθημερινών εργασιών: δεν κάνετε τις δουλειές του σπιτιού.
• Παραμέληση των κοινωνικών σχέσεων: δεν διατηρείτε την επαφή με τους φίλους, την οικογένεια, τους συναδέλφους σας.
• Έλλειψη κινήτρου: δεν ολοκληρώνετε τους στόχους σας ή δεν κάνετε αλλαγές στον τρόπο ζωής σας, ακόμη και αν ξέρετε ότι θα σας ωφελήσουν. Η ενέργεια που απαιτείται για να έχει κάποιος κίνητρο δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει κίνητρο ή σκοπός. Αυτό σημαίνει ότι οι εργασίες και οι στόχοι δεν ολοκληρώνονται.
• Έλλειψη ενδιαφέροντος: σταματάτε να κάνετε τα χόμπι και τις δραστηριότητες που απολαμβάνατε. Τα πράγματα που ήταν κάποτε ενδιαφέροντα, πλέον δεν είναι. Αυτό συνήθως οδηγεί στον περιορισμό των δραστηριοτήτων εξαιτίας της έλλειψης κινήτρου και ευχαρίστησης.
• Κόπωση: δεν έχετε ενέργεια και θέλετε να κοιμάστε περισσότερο. Συχνά η απάθεια και η ανηδονία οδηγούν στο λήθαργο, μια κατάσταση που επηρεάζει το μυαλό και το σώμα. Έτσι, οι άνθρωποι νιώθουν κουρασμένοι, αργοί.
• Έλλειψη συναισθημάτων: η απάθεια κάνει τους ανθρώπους να νιώθουν μουδιασμένοι και άδειοι από συναισθήματα, θετικά και αρνητικά. Η ανηδονία δεν επιτρέπει στους ανθρώπους να απολαύσουν πράγματα που πριν τους προσέφεραν ευχαρίστηση.

Ποιες είναι οι αιτίες της απάθειας και της ανηδονίας;

Μερικές φορές η αιτία της απάθειας και της ανηδονίας έχει σχέση με πράγματα που μπορεί εύκολα να αναγνωρίσει κάποιος. Για παράδειγμα, ένας χωρισμός, μια κακή δουλειά.

Άλλες φορές μπορεί να είναι σύμπτωμα ενός πιο σοβαρού θέματος, όπως η νόσος του Πάρκινσον, το Αλτσχάιμερ, το εγκεφαλικό επεισόδιο.

Η απάθεια και η ανηδονία επίσης μπορεί να συνδέονται με καταστάσεις ψυχικής υγείας όπως το άγχος, η κατάθλιψη, η διπολική διαταραχή , η σχιζοφρένεια και η διαταραχή μετατραυματικού στρες.

Μπορεί επίσης να αποτελούν παρενέργεια κάποιων φαρμάκων.

Ποιες είναι οι ψυχολογικές αιτίες της απάθειας;

1. Χαμηλή αυτοεκτίμηση

Αν έχετε αρνητική εικόνα για τον εαυτό σας ή έχετε χαμηλή αυτοεκτίμηση ή νιώθετε συναισθήματα απελπισίας ή ανικανότητας, μπορεί να νιώθετε ότι η ζωή σας δεν έχει αξία. Αυτό μπορεί να είναι σημάδι αυτοκτονικών σκέψεων , για αυτό είναι ανάγκη να μιλήσετε σε έναν ψυχοθεραπευτή άμεσα.

2. Ψυχικά τραύματα

Αν έχετε βιώσει μια σοβαρή απώλεια, μια φυσική καταστροφή, ένα οικονομικό αδιέξοδο, έχετε χάσει τη δουλειά σας, όλα αυτά μπορεί να σας κάνουν να νιώθετε χαμένοι, θλιμμένοι, τρομαγμένοι ή απομονωμένοι, και να αναρωτιέστε για το σκοπό ή το νόημα της ζωής σας. Αν δεν επεξεργαστείτε τα ψυχικά τραύματα σας, θα αρχίσετε να νιώθετε απάθεια και αποκομμένοι από την καθημερινότητα ώστε να μπορείτε να αντιμετωπίσετε τον πόνο.

3. Δυσκολία προσαρμογής σε μια νέα κατάσταση

Ένα γεγονός δεν είναι ανάγκη να είναι τραυματικό για να προκαλέσει συναισθήματα απάθειας. Αν έχετε βιώσει μια αλλαγή πρόσφατα, όπως η αλλαγή δουλειάς, ένας χωρισμός, ένας τσακωμός με ένα φίλο σας, η απάθεια μπορεί να είναι ένα σημάδι που δείχνει ότι δυσκολεύεστε να προσαρμοστείτε στη νέα κατάσταση.

4. Burnout

Όταν νιώθετε ότι η προσπάθεια σας στη δουλειά, στο σπίτι δεν αναγνωρίζετε ή δεν επιβραβεύετε, είναι εύκολο να νιώθετε δυσαρέσκεια για τους ανθρώπους που δεν το αναγνωρίζουν. Αν δεν φροντίζετε τον εαυτό σας ενώ δουλεύετε σκληρά, θα νιώσετε αναπόφευκτα εξαντλημένοι. Το burnout μπορεί να εντείνει τα συναισθήματα απάθειας.

5. Νιώθετε εγκλωβισμένοι

Θέλετε ανταμοιβή για τη σκληρή δουλειά που κάνετε, και αν δεν την παίρνετε είναι πολύ εύκολο να αισθάνεστε εγκλωβισμένοι σε μια κατάσταση που σας προκαλεί απάθεια.

Η απάθεια είναι μια ψυχική νόσος;

Αν και η απάθεια δεν αποτελεί από μόνη της διάγνωση, μπορεί να είναι σύμπτωμα κάποιας ψυχικής νόσου.

Αν δεν υπάρχουν προφανείς αιτίες της απάθειας, όπως για παράδειγμα μια ξαφνική τραγωδία ή κάποια σημαντική αλλαγή στη ζωή, και τα αισθήματα κενού επιμένουν, τότε είναι σημαντικό να μιλήσετε με έναν ψυχοθεραπευτή. Η απάθεια μπορεί να είναι σύμπτωμα μιας πιο σοβαρής ψυχικής νόσου.

Η απάθεια συχνά συνυπάρχει με άλλες καταστάσεις ψυχικής υγείας:

• Ανηδονία: ουσιαστικά είναι η έλλειψη ευχαρίστησης, οι άνθρωποι με ανηδονία δεν απολαμβάνουν τις δραστηριότητες που συνήθως ευχαριστιόντουσαν.
• Λήθαργος: οι άνθρωποι που είναι ληθαργικοί συνήθως νιώθουν αργοί, νωχελικοί, κουρασμένοι. Ο λήθαργος επηρεάζει τους ανθρώπους σωματικά και ψυχικά.

Η απάθεια, η ανηδονία και ο λήθαργος είναι όλα συμπτώματα της κατάθλιψης.

Πώς μπορείτε να αντιμετωπίσετε την απάθεια;

Για να μπορέσετε να αντιμετωπίσετε την απάθεια, καλό είναι να κάνετε κάποιες ερωτήσεις στον εαυτό σας για να κατανοήσετε γιατί νιώθετε έτσι.

• Βλέπω ή σκέφτομαι αρνητικά για τον εαυτό μου;
• Υπάρχει κάποιο γεγονός που συνέβη πριν αρχίσω να νιώθω απάθεια;
• Νιώθω απάθεια σε όλες τις πτυχές της ζωής μου, ή σε συγκεκριμένες καταστάσεις ή περιβάλλον;
• Σε ποιες καταστάσεις νιώθω απάθεια;
• Νιώθω εγκλωβισμένος;
• Μπορεί να αλλάξει η κατάσταση στην οποία βρίσκομαι;
• Η απάθεια επηρεάζει αρνητικά τις σχέσεις μου ή την απόδοση μου στη δουλειά;

Η αναγνώριση των αιτιών της απάθειας μπορεί να σας βοηθήσει να την ξεπεράσετε. Αν δεν μπορείτε να αλλάξετε την κατάσταση, μπορείτε να μάθετε να αντιδράτε διαφορετικά με πιο υγιείς τρόπους. Αν η απάθεια συνδέεται με ένα γεγονός της ζωής σας, μπορεί να υποχωρήσει όταν προσαρμοστείτε στις νέες συνθήκες. Μπορείτε να καταπολεμήσετε την απάθεια με μια νέα δουλειά, νέους φίλους.

Αν η απάθεια επιδεινώνεται τότε είναι ανάγκη να μιλήσετε σε έναν ψυχοθεραπευτή.

Πώς μπορώ να βοηθήσω ένα φίλο μου που είναι απαθής;

Αν έχετε παρατηρήσει ότι ένας φίλος σας εμφανίζει σημάδια απάθειας ή δεν έχει πλέον ενδιαφέρον για τις σχέσεις, καλό είναι να εκφράσετε ανοιχτά την ανησυχία σας και να του προσφέρετε υποστήριξη χωρίς να τον κρίνετε. Αν σας μιλήσει για αυτοκτονικές σκέψεις καλέστε αμέσως βοήθεια.