Εμμηνόπαυση και κατάθλιψη

Εμμηνόπαυση και Κατάθλιψη

Τι είναι η κατάθλιψη;

Η κατάθλιψη είναι μια διαταραχή της διάθεσης που προκαλεί επίμονα συναισθήματα θλίψης ή απώλειας ενδιαφέροντος και επιδρά στο πως νιώθει, σκέφτεται και διαχειρίζεται κάποιος τις καθημερινές δραστηριότητες. Οι δύο πιο συχνές καταθλιπτικές διαταραχές είναι η μείζονα (κλινική) κατάθλιψη και η δυσθυμία (χρόνια κατάθλιψη). Υπάρχουν κοινά συμπτώματα της κατάθλιψης που περιλαμβάνουν τη θλίψη, την έλλειψη ενδιαφέροντος για πράγματα που πριν απολαμβάνατε, την ευερεθιστότητα, την κόπωση, και συναισθήματα απελπισίας, αβοηθητότητας, και απαισιοδοξίας που συνοδεύονται από σωματικά συμπτώματα.

Η μείζονα κατάθλιψη είναι η πιο συχνά διαγνωσμένη καταθλιπτική διαταραχή. Χαρακτηρίζεται από τα συμπτώματα της κατάθλιψης για την περισσότερη ώρα της ημέρας, σχεδόν κάθε μέρα για τουλάχιστον δύο εβδομάδες που παρεμβαίνουν στην ικανότητα κάποιου να εργαστεί, να κοιμηθεί, να διαβάσει και να απολαύσει τη ζωή.

Τι είναι η εμμηνόπαυση;

Η εμμηνόπαυση είναι η στιγμή στη ζωή μιας γυναίκας που η έμμηνος ρύση σταματά, όταν οι ωοθήκες σταματούν να παράγουν οιστρογόνα. Η έλλειψη έμμηνου ρύσεως για 12 συνεχείς μήνες (εφόσον δεν συντρέχουν άλλοι παράγοντες) είναι το κύριο κριτήριο για τη διάγνωση της εμμηνόπαυσης. Όταν αυτό συμβαίνει, μια γυναίκα δεν μπορεί πλέον να μείνει έγκυος. Ο μέσος όρος ηλικίας στην οποία εμφανίζεται η εμμηνόπαυση είναι τα 51 έτη, με τη μετάβαση να συμβαίνει πιο συχνά μεταξύ των ηλικιών 45 και 55.

Πολλές γυναίκες πιστεύουν ότι έχουν μπει στην εμμηνόπαυση όταν είναι στην μεταβατική περίοδο που ονομάζεται περιεμμηνόπαυση. Αυτή η περίοδος αναφέρεται στη στιγμή που το σώμα κάνει τη φυσιολογική μετάβαση στην εμμηνόπαυση. Πολλές φορές συμβαίνει γύρω στα 40, ή πριν την εμμηνόπαυση. Πολλές από τις αλλαγές που βιώνει κάθε γυναίκα κατά τη διάρκεια της περιεμμηνόπαυσης είναι αποτέλεσμα των μειωμένων οιστρογόνων, που μαζί με την προγεστερόνη, αυξάνεται και μειώνεται προς την πορεία στην εμμηνόπαυση. Υπάρχει μια ξεκάθαρη σύνδεση σε αυτές τις ορμονικές αλλαγές.

Πώς συνδέονται η εμμηνόπαυση και η κατάθλιψη;

Πολλές γυναίκες που είναι σε εμμηνόπαυση ή περιεμμηνόπαυση μπορούν να σας πουν ότι οι έντονες μεταβολές στα επίπεδα των ορμονών συχνά οδηγούν σε συναισθήματα κατάθλιψης. Είτε πρόκειται για την νέα εμφάνιση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων είτε για την επιδείνωση των συμπτωμάτων μιας υπάρχουσας διαγνωσμένης κατάστασης, η διαχείριση των μεταβολών της διάθεσης μαζί με τα άλλα συμπτώματα, μπορεί να μοιάζουν, κάποιες φορές πολύ έντονα.

Πρόσφατα προτάθηκαν οδηγίες στην ιατρική κοινότητα για την αξιολόγηση και την θεραπεία της περιεμμηνοπαυσιακής κατάθλιψης.

Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις είναι η εκτίμηση της περιεμμηνοπαυσιακής κατάθλιψης επειδή τα διαφορετικά συμπτώματα που σχετίζονται με τις ορμονικές αλλαγές αλληλεπικαλύπτονται με τα συμπτώματα της κατάθλιψης και άλλα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης που μοιάζουν μεταξύ τους.

Τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης και της περιεμμηνόπαυσης περιλαμβάνουν αϋπνία, εξάψεις, διαταραχές στον ύπνο και προβλήματα διάθεσης.

Ο κίνδυνος εμφάνισης συμπτωμάτων που σχετίζονται με την κατάθλιψη αυξάνεται μεταξύ των γυναικών στη μετάβαση στην εμμηνόπαυση.

Συμπτώματα

Τα σημάδια και τα συμπτώματα της κατάθλιψης περιλαμβάνουν:

• Επίμονα συναισθήματα θλίψης, ανησυχίας, απελπισίας ή απαισιοδοξίας
• Συναισθήματα ότι κάποιος δεν αξίζει
• Χαμηλά επίπεδα ενέργειας ή κόπωση
• Ευερεθιστότητα, νεύρα
• Απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης για δραστηριότητες που πριν απολαμβάνατε (ανηδονία)
• Δυσκολία στον ύπνο ή υπερβολικός ύπνος
• Αλλαγές στην όρεξη ή στο σωματικό βάρος
• Δυσκολία στη συγκέντρωση, στη μνήμη ή στη λήψη αποφάσεων
• Έλλειψη φροντίδας του εαυτού
• Πόνοι, πονοκέφαλοι, κράμπες ή προβλήματα του γαστρεντερικού
• Απομόνωση από κοινωνικές δραστηριότητες
• Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας

Τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης περιλαμβάνουν:

• Ακανόνιστη έμμηνο ρύση ή αιμορραγία που οδηγεί στην απώλεια της εμμήνου ρύσεως για 12 συνεχείς μήνες.
• Προβλήματα με τον ύπνο εξαιτίας των χαμηλών επιπέδων της προγεστερόνης και των οιστρογόνων
• Εξάψεις και νυχτερινές εφιδρώσεις
• Προβλήματα με τη μνήμη ή δυσκολία στη συγκέντρωση
• Αλλαγές της διάθεσης όπως η ευερεθιστότητα και το κλάμα
• Αισθήματα κατάθλιψης ή ανησυχίας
• Αλλαγές στα συναισθήματα σχετικά με τη σεξουαλικότητα
• Κολπική ξηρότητα

Αιτίες

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης που μπορεί να εμφανιστούν κατά τη διάρκεια της περιεμμηνόπαυσης και της εμμηνόπαυσης συνδέονται με πολλούς παράγοντες που περιλαμβάνουν τις ορμονικές αλλαγές, την υποκείμενη ευαισθησία στην κατάθλιψη και άλλους ψυχοπιεστικούς παράγοντες. Οι ορμονικές μεταβολές που συμβαίνουν σε άλλες στιγμές στην αναπαραγωγική ζωή μιας γυναίκας, όπως μετά τη γέννηση ενός παιδιού , σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο επιλόχειου κατάθλιψης και συμπτωμάτων της διάθεσης.

Η μείωση των επιπέδων των οιστρογόνων που συμβαίνει στη μετάβαση από την περιεμμηνόπαυση στην εμμηνόπαυση μπορεί να συμβάλλει στις συναισθηματικές αλλαγές όπως η θλίψη, η ευερεθιστότητα, η κόπωση, η δυσκολία στη συγκέντρωση και οι αλλαγές στη διάθεση.  Δεν υπάρχουν δεδομένα που να αποδεικνύουν ότι η εμμηνόπαυση προκαλεί κατάθλιψη. Αν τα συμπτώματα είναι σοβαρά ή επιδρούν στη ζωή σας σε μεγάλο βαθμό, μιλήστε με το γιατρό σας ή τον ψυχοθεραπευτή σας.

Διάγνωση

Ο γιατρός θα κάνει εκτίμηση της κατάστασης για να καθορίσει σε ποιο στάδιο της μετάβασης στην εμμηνόπαυση είστε και να σας μιλήσει για τα επόμενα βήματα που μπορείτε να κάνετε για την αντιμετώπιση των εμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων. Αν όμως τα συμπτώματα που σχετίζονται με την κατάθλιψη είναι σοβαρά ή έχετε ξαναβιώσει προηγουμένως κατάθλιψη, το επόμενο βήμα είναι να επισκεφτείτε ένα ψυχίατρο. Ο ψυχίατρο είναι αυτός που θα αξιολογήσει τα συμπτώματα και θα κάνει τη διάγνωση της μείζονος ή κλινικής κατάθλιψης.

Θεραπεία

Για τις γυναίκες στην περιεμμηνόπαυση και στην εμμηνόπαυση με κατάθλιψη, η θεραπεία περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή με αντικαταθλιπτικά ή/και ψυχοθεραπεία (θεραπεία συζήτησης). Υπάρχουν πολλές μορφές ψυχοθεραπείας, που αποδεδειγμένα είναι επιτυχής στη θεραπεία της κατάθλιψης.

Υπάρχουν κάποιες μελέτες που δείχνουν ότι οι γυναίκες που μπαίνουν στην εμμηνόπαυση μπορούν να ακολουθήσουν θεραπεία αποκατάστασης των ορμονών που ίσως να βοηθήσει στη βελτίωση της διάθεσης, αλλά δεν θεωρείται μορφή θεραπείας για την κατάθλιψη. Μερικά ευρήματα δείχνουν ότι τα οιστρογόνα, τα οποία βοηθούν στη μείωση των εξάψεων και των νυχτερινών εφιδρώσεων, ίσως να βοηθούν στα ήπια ή μέτρια συμπτώματα που σχετίζονται με τις αλλαγές στη διάθεση και τα συναισθήματα κατάθλιψης.

Υπάρχουν κίνδυνοι που σχετίζονται με τη θεραπεία αποκατάστασης των ορμονών, για αυτό πρέπει  πάντα να μιλάτε με το γιατρό σας για οποιαδήποτε απόφαση.

Η διαχείριση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης που συνοδεύουν την περιεμμηνόπαυση ή την εμμηνόπαυση απαιτούν μια συστημική προσέγγιση. Και όπως σε πολλές ακόμη καταστάσεις, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορεί να κάνουν σημαντική διαφορά στην ποιότητα ζωής.

Η καθημερινή άσκηση, η επαφή με τους φίλους και την οικογένεια, ο διαλογισμός, η ενσυνειδητότητα, και η συμμετοχή σε δραστηριότητες που απολαμβάνατε πριν την εμφάνιση των καταθλιπτικών επεισοδίων είναι μερικοί τρόποι για να αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα που σχετίζονται με την κατάθλιψη.

Η μείωση ή ο περιορισμός του αλκοόλ, του καπνίσματος, ή άλλων καταχρηστικών συμπεριφορών μπορεί να βοηθήσει με τα κύρια συμπτώματα της εμμηνόπαυσης. Επίσης ένα πρόγραμμα διατροφής πλούσιο σε φρούτα, λαχανικά, πρωτεΐνες, σύνθετους υδατάνθρακες και υγιή λιπαρά ίσως να βοηθά στη διαχείριση των συμπτωμάτων.