Σημάδια που δείχνουν ότι είστε σε συναισθηματικό σοκ

Συναισθηματικό Σοκ

Τι είναι το “συναισθηματικό σοκ”;

Αυτός ο όρος δεν είναι κλινικός, αλλά χρησιμοποιείται στην καθομιλουμένη για να περιγραφούν τα έντονα συναισθήματα και οι αλλαγές στη συμπεριφορά μετά από ένα επώδυνο γεγονός. Μετά από την εμπειρία ή την μαρτυρία ενός τρομακτικού ή τραυματικού γεγονότος είναι συχνό για τους ανθρώπους να βιώνουν έντονα ψυχοσωματικά συμπτώματα και συναισθήματα και/ή να βλέπουν ότι συμπεριφέρονται διαφορετικά. Αυτό μπορεί να συμβεί άμεσα ή για μερικούς ανθρώπους να εμφανιστεί μετά από αρκετές εβδομάδες ή μήνες αργότερα. Αυτό είναι φυσιολογικό και για την πλειοψηφία των ανθρώπων ξεκινά να υποχωρεί μέσα σε μερικούς μήνες, καθώς το νευρικό σύστημα (αλλά και το σώμα) χρειάζεται χρόνο για την επεξεργασία δύσκολων εμπειριών.

Όπως για παράδειγμα, μια σχέση που νομίζατε ότι θα κρατήσει για πάντα, καταρρέει. Ή ο εργοδότης σας ανακοίνωσε ότι θα απολυθείτε από τη δουλειά τον επόμενο μήνα, μια δουλειά που τόσο αγαπάτε ή έχετε ανάγκη. Ή ίσως να είχατε ένα ατύχημα με το αυτοκίνητο, αλλά δεν πάθατε τίποτα και αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό. Προσπαθείτε να εκλογικεύσετε όσα συνέβησαν, να πείτε στον εαυτό σας να το ξεπεράσει, αλλά γιατί δεν μπορείτε να συνέλθετε γρήγορα από αυτό; Γιατί δεν νιώθετε ο εαυτός σας;

Το μεγάλο πρόβλημα προκύπτει όταν το συναισθηματικό σοκ ενεργοποιεί παλιότερα τραύματα, άγχος ή μετατρέπεται σε πιο σοβαρό πρόβλημα ψυχικής υγείας (πχ κρίσεις πανικού, κατάθλιψη).

Σημάδια που δείχνουν ότι είστε σε συναισθηματικό σοκ

1. Νιώθετε φοβισμένοι

Συνέβη κάτι που δεν το περιμένατε, δεν ήσασταν προετοιμασμένοι για αυτό και δεν θα μπορούσατε να το έχετε αποτρέψει. Ξαφνικά, η ζωή μοιάζει επικίνδυνη και απρόβλεπτη. Αν ήδη έχετε άγχος ίσως να παθαίνετε κρίσεις άγχους.

2. Δεν μπορείτε να σκεφτείτε καθαρά

Ίσως να νιώθετε ότι η σκέψης σας είναι θολή. Η ζωή ίσως να μοιάζει εξωπραγματική, ίσως να νιώθετε αποσυνδεδεμένοι και να παρατηρείτε το σώμα σας να κάνει πράγματα χωρίς να συμμετέχει το μυαλό σας.

3. Έχετε σωματικά συμπτώματα

Όταν ο εγκέφαλος σας αποφασίζει ότι είναι σε “κίνδυνο”, ενεργοποιεί το μηχανισμό πάλης ή φυγής. Με αυτό τον τρόπο απελευθερώνονται χημικές ουσίες και ορμόνες σε όλο το σώμα που προκαλούν συμπτώματα όπως η ταχυπαλμία, η μυϊκή ένταση , οι πονοκέφαλοι, οι στομαχικές διαταραχές και ο χρόνιος πόνος.

4. Νιώθετε εξαντλημένοι

 Ο ύπνος μας επηρεάζεται συχνά όταν βιώνουμε ψυχοπιεστικές καταστάσεις. Η αϋπνία είναι πολύ συχνή. Αν και σε μερικούς ανθρώπους το άγχος μπορεί να οδηγεί σε υπερβολικό ύπνο, αλλά ο ύπνος αυτός δεν είναι ποιοτικός και είναι γεμάτος όνειρα.

5. Είστε αφηρημένοι

Όταν το μυαλό σας έχει να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις δεν δίνει την απαραίτητη προσοχή σε όλες τις άλλες ανάγκες που μπορεί να προκύψουν.

Το άγχος που προκαλεί ένα συναισθηματικό σοκ μπορεί να μας κάνει παράλογους και συναισθηματικούς. Τη μια στιγμή μπορεί να σκέφτεστε, “Μπορώ να τα καταφέρω” και να νιώθετε πανίσχυροι και την επόμενη να νιώθετε θύμα, να νιώθετε θλίψη για τον εαυτό σας και να κλαίτε. Μπορεί να επαναλαμβάνεται ένας κύκλος ενοχών (εγώ φταίω για όλα), ντροπής (τι σκέφτονται οι άλλοι) και απόδοσης ευθυνών (μισώ αυτούς που μου το έκαναν αυτό).

6. Νιώθετε και αντιδράτε σαν να είστε κάποιος άλλος

Μπορεί να νιώθετε προσωρινά αλλαγή στην προσωπικότητά σας μετά από ένα σοκ. Αν συνήθως είστε κοινωνικός, ίσως να θέλετε να μείνετε μόνος και να κρύβεστε μέσα στο σπίτι. Ή αν είστε σπιτόγατος ίσως να θέλετε να βγαίνετε κάθε βράδυ έξω, να πίνετε κάτι που δεν συνηθίζατε ή να κάνετε πράγματα όπως τα καταναγκαστικά ψώνια.

7. Τα πράγματα φαίνονται καλά αλλά χωρίς κανένα νόημα

Όταν κάτι συμβαίνει που σας αναστατώνει, η ζωή μπορεί να χάσει το νόημα της προσωρινά. Μπορεί να έχουμε αρνητικές σκέψεις και πεποιθήσεις όπως ,”Γιατί να ασχοληθώ, αφού όλα πάνε στραβά;”

Πότε υποχωρεί το συναισθηματικό σοκ;

Οι τραυματικές εμπειρίες αλληλεπιδρούν με τις προσωπικές ευαισθησίες και τις προηγούμενες δύσκολες εμπειρίες. Αυτό σημαίνει ότι έχετε το δικό σας μοναδικό χρόνο για να ξεπεράσετε όλο αυτό το σοκ. Αν για παράδειγμα, χάσατε τη δουλειά σας αυτή τη χρονιά και τώρα είχατε ένα ατύχημα που σας δημιούργησε κάποιο πρόβλημα, ίσως να χρειαστείτε περισσότερο χρόνο για να νιώσετε καλύτερα από κάποιον άλλο που απλά τραυματίστηκε.

Υπάρχει ένας μηχανισμός για την επεξεργασία των τραυματικών γεγονότων. Μερικοί άνθρωποι συνέρχονται από το συναισθηματικό σοκ μέσα σε κάποιες ώρες. Άλλοι θέλουν μερικές μέρες, εβδομάδες. Και για κάποιους, ανάλογα με το τι περνάνε, το σοκ επιμένει για μήνες ή περισσότερο.

Να σημειωθεί ότι είναι επίσης πιθανό να βιώσει κάποιος ένα συναισθηματικό σοκ καθυστερημένα. Ίσως να σκέφτεστε ένα γεγονός που δεν σας αναστάτωσε, αλλά να νιώσετε τα συμπτώματα μέρες ή εβδομάδες αργότερα. Μετά από ένα μήνα ίσως να νιώθετε ακόμη άσχημα.

Έχουν περάσει μερικοί μήνες από το γεγονός, και ακόμη έχετε τα συμπτώματα; Και οι αντιδράσεις σας δεν είναι και τόσο λογικές; Βλέπετε ότι έχετε έντονα ξεσπάσματα θυμού αν κάποιος άλλος σας πάρει τη θέση του παρκινγκ ή κλαίτε επειδή ο πωλητής σας χρέωσε παραπάνω;

Είναι δυνατό να εμφανίσετε κάποια αγχώδη διαταραχή ή ακόμη και μετατραυματικό στρες. Αυτό μπορεί να συμβεί αν το σοκ ενεργοποίησε παλιά, ανεπίλυτα θέματα ή ήταν τόσο έντονο για να το επεξεργαστεί ο εγκέφαλος σας. Είναι η στιγμή να ζητήσετε βοήθεια για αυτό.

Υπάρχουν και περιπτώσεις ανθρώπων που νιώθουν έτσι ολόκληρη τη ζωή τους. Τα συμπτώματα του συναισθηματικού σοκ περιγράφουν τη ζωή τους για ολόκληρα χρόνια αν όχι για όλη τους τη ζωή. Είναι δυνατό κάποιος να ζει τη ζωή του σε κατάσταση  ψυχολογικού σοκ.

Μερικοί άνθρωποι ζουν τη ζωή τους σας παρατεταμένο σοκ, μετά από μια τραυματική εμπειρία στην παιδική ηλικία ή επειδή η παιδική τους ηλικία ήταν γεμάτη δυσκολίες. Ως ενήλικες ίσως αυτοί οι άνθρωποι να είναι αγχώδεις, να έχουν προβλήματα με τον ύπνο, να μην μπορούν να δημιουργήσουν στενές σχέσεις, ή να εμφανίζουν σημάδια όπως η υπερβολική απόσπαση της προσοχής και η αδυναμία να σκεφτούν καθαρά.

Αυτή η μορφή “μακροχρόνιου σοκ” αποτελεί μια μορφή μετατραυματικού στρες (PTSD) που αποκαλείται επιπλεγμένο μετατραυματικό στρες.

Αν λοιπόν σκέφτεστε ότι μπορεί να αντιμετωπίζετε κάτι τέτοιο, ζητήστε βοήθεια. Με τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή θα μπορέσετε να επεξεργαστείτε τα τραύματα του παρελθόντος, ενώ θα μάθετε να τα αντιμετωπίσετε ώστε να σας επηρεάζουν λιγότερο στη ζωή σας.

Το πιο σημαντικό πράγμα με το ψυχολογικό σοκ είναι να είστε συμπονετικοί με τον εαυτό σας και να μην τον επικρίνετε. Δεν υπάρχει “σωστός” ή “λάθος” τρόπος να ανταποκριθείτε στις τραυματικές εμπειρίες, και όλοι μας διαχειριζόμαστε τα πράγματα διαφορετικά και βελτιωνόμαστε με βάση το δικό μας χρονοδιάγραμμα. Αυτό που έχει σημασία είναι να δώσετε στον εαυτό σας χρόνο να επουλωθεί, να τον φροντίζετε και να ζητήσετε υποστήριξη αν την έχετε ανάγκη.