Ψυχοθεραπεία: Όλα Όσα Χρειάζεται να Γνωρίζετε

Ψυχοθεραπεία – όσα θέλετε να γνωρίζετε

Η “ψυχοθεραπεία” είναι ένας γενικός όρος που αφορά τη θεραπεία προβλημάτων ψυχικής υγείας ή προβλημάτων ζωής, μέσω συζήτησης.Η ψυχοθεραπεία είναι επίσης γνωστή ως θεραπεία συζήτησης, συμβουλευτική, ψυχολογική θεραπεία ή απλά θεραπεία.

Κατά τη διάρκεια της ψυχοθεραπείας, συζητάτε τα προβλήματα σας, τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές σας. Η ψυχοθεραπεία βοηθά το άτομο να πάρει τον έλεγχο στη ζωή του και να ανταποκρίνεται στις δύσκολες καταστάσεις με υγιή και πιο αποτελεσματικό τρόπο.

Υπάρχουν πολλές μορφές ψυχοθεραπείας και η καθεμιά έχει την δική της προσέγγιση. Ο τύπος της ψυχοθεραπείας που είναι σωστός για εσάς εξαρτάται τόσο από το πρόβλημα υγείας όσο και από την ιδιοσυγκρασία σας.

Σε Ποιες Περιπτώσεις Εφαρμόζεται;

Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην θεραπεία των περισσότερων προβλημάτων ψυχικής υγείας, που περιλαμβάνουν:

• Διαταραχές άγχους, όπως η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD), οι φοβίες, οι κρίσεις πανικού (διαταραχή πανικού), η διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD)
• Διαταραχές της Διάθεσης, όπως η κατάθλιψη ή η διπολική διαταραχή
• Εξαρτήσεις, όπως ο αλκοολισμός, η εξάρτηση από ναρκωτικές ουσίες ή ο τζόγος
• Διατροφικές διαταραχές, όπως η ανορεξία ή η βουλιμία
• Διαταραχές προσωπικότητας, όπως η οριακή διαταραχή προσωπικότητας ή η εξαρτητική διαταραχή προσωπικότητας
• Σχιζοφρένεια ή άλλες διαταραχές που προκαλούν αποκοπή από την πραγματικότητα (ψυχωτικές διαταραχές)

Η ψυχοθεραπεία βοηθά ακόμα και όταν δεν υπάρχει κάποια ψυχική νόσος. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει σε έναν αριθμό προβλημάτων της καθημερινής ζωής που επηρεάζουν τον καθένα μας. Για παράδειγμα, βοηθά:

• Στην επίλυση διαφωνιών με τον σύντροφό σας ή κάποιο άλλο άτομο στη ζωή σας
• Στην ανακούφιση από την ανησυχία ή το άγχος εξαιτίας της δουλειάς ή άλλων καταστάσεων
• Στην διαχείριση μεγάλων αλλαγών στη ζωή, όπως το διαζύγιο, ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου ή η απόλυση από την δουλειά
• Στην διαχείριση επικίνδυνων αντιδράσεων, όπως η επιθετική οδήγηση ή η επιθετική συμπεριφορά
• Στην αποδοχή ενός σοβαρού σωματικού προβλήματος υγείας, όπως ο διαβήτης, ο καρκίνος ή ο χρόνιος πόνος
• Στην ανάρρωση μετά από σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση
• Στην αντιμετώπιση σεξουαλικών προβλημάτων, εξαιτίας σωματικών ή ψυχολογικών αιτιών
• Στην βελτίωση του ύπνου, αν δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε ή παραμένετε ξύπνιοι (αϋπνία)

Σε κάποιες περιπτώσεις, η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι αποτελεσματική όσο η φαρμακευτική αγωγή, όπως τα αντικαταθλιπτικά. Σε άλλες περιπτώσεις είναι περισσότερο αποτελεσματική, με μακροχρόνια οφέλη. Ωστόσο, πάντα σύμφωνα με την δική σας περίπτωση, η ψυχοθεραπεία μόνη της ίσως να μην είναι αρκετή για την ανακούφιση από τα συμπτώματα μιας ψυχικής νόσου. Ίσως επίσης να χρειάζεστε φαρμακευτική αγωγή ή άλλη συμπληρωματική θεραπεία.

Υπάρχει Κίνδυνος με την Ψυχοθεραπεία;

Γενικά, δεν υπάρχει κίνδυνος με την ψυχοθεραπεία. Ωστόσο, επειδή με την ψυχοθεραπεία εξερευνώνται οδυνηρά συναισθήματα και εμπειρίες, ίσως να αισθάνεστε άβολα κάποιες φορές. Οι ικανότητες που καλλιεργούνται σας βοηθούν στην διαχείριση των αρνητικών συναισθημάτων και των φόβων.

Ελέγξτε τις Πιστοποιήσεις του Ψυχοθεραπευτή

Πριν επισκεφτείτε έναν ψυχοθεραπευτή, τσεκάρετε τα προσόντα του, την εκπαίδευσή του, τις πιστοποιήσεις του, και την άδειά του. Ο όρος ʺψυχοθεραπευτής ʺ είναι γενικός. Οι ειδικοί ψυχοθεραπευτές έχουν έναν αριθμό διαφορετικών πιστοποιήσεων, ανάλογα με την εκπαίδευση τους. Οι περισσότεροι έχουν μεταπτυχιακό ή διδακτορικό δίπλωμα με ειδίκευση στην ψυχοθεραπεία. Η ψυχοθεραπεία είναι μια εξειδίκευση, ένας ψυχοθεραπευτής μπορεί να είναι ψυχίατρος ή ψυχολόγος. Οι ψυχίατροι είναι γιατροί, και μπορούν να συνταγογραφήσουν φαρμακευτική αγωγή όπως και να κάνουν ψυχοθεραπεία.

Σιγουρευτείτε ότι ο ψυχοθεραπευτής που θα διαλέξετε έχει πιστοποιήσεις και άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Το κλειδί είναι να βρείτε έναν ικανό ψυχοθεραπευτή με τον οποίο θα αναπτύξετε μια θεραπευτική σχέση.

Τι να Περιμένετε στην Πρώτη Συνεδρία;

Στην πρώτη συνεδρία, ο ψυχοθεραπευτής τυπικά συλλέγει πληροφορίες για εσάς και τις ανάγκες σας. Ίσως να σας ζητήσει να συμπληρώσετε κάποιο ερωτηματολόγιο σχετικά με την σωματική και ψυχική σας υγεία. Μπορεί να χρειαστούν μερικές συνεδρίες για να μπορέσει ο ψυχοθεραπευτής να κατανοήσει πλήρως τις ανησυχίες και την κατάστασή σας και να καθορίσει την καλύτερη προσέγγιση για εσάς.

Η πρώτη συνεδρία είναι επίσης μια ευκαιρία για εσάς να γνωρίσετε τον ψυχοθεραπευτή, να δείτε την προσωπικότητά του και να καταλάβετε την προσέγγισή του. Σιγουρευτείτε ότι έχετε κατανοήσει τα εξής:

• Τον τύπο της θεραπείας που θα χρησιμοποιήσετε
• Τους στόχους της θεραπείας
• Την χρονική διάρκεια κάθε συνεδρίας
• Πόσες συνεδρίες θα χρειαστούν (πρόγνωση)

Μηνδιστάσετεναρωτήσετεότιθέλετεοποιαδήποτεστιγμήτηςσυνάντησης. Αν δεν αισθάνεστε άνετα με τον πρώτο ψυχοθεραπευτή που θα δείτε, δοκιμάστε να επισκεφτείτε κάποιον άλλο. Έχει τεράστια σημασία να έχετε καλή επαφή με τον ψυχοθεραπευτή για να είναι αποτελεσματική η ψυχοθεραπεία.

Οι συνεδρίες Ψυχοθεραπείας

Πιθανόν να συναντάτε τον ψυχοθεραπευτή στο γραφείο του ή σε κάποιο θεραπευτικό κέντρο μια φορά την εβδομάδα ή κάθε δεύτερη εβδομάδα, για μια συνεδρία που θα διαρκεί 45-60 λεπτά.

Τύποι Ψυχοθεραπείας

Υπάρχει ένας αριθμός αποτελεσματικών τύπων ψυχοθεραπείας. Κάποιοι έχουν καλύτερα αποτελέσματα σε συγκεκριμένες διαταραχές και συνθήκες. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ψυχοθεραπευτές συνδυάζουν κάποιες τεχνικές. Ο ψυχοθεραπευτής σας θα σκεφτεί τόσο την κατάστασή σας και όσο τις προτιμήσεις σας ώστε να καθορίσει την καλύτερη δυνατή προσέγγιση για εσάς.

Αν και υπάρχουν πολλοί τύποι ψυχοθεραπείας, κάποιες ψυχοθεραπευτικές τεχνικές που αποδεδειγμένα είναι αποτελεσματικές περιλαμβάνουν:

• Την Συστημική ψυχοθεραπεία, η οποία είναι μια αποτελεσματική, συνθετική μέθοδος για κατάλληλη για πλήθος προβλημάτων. Αντιμετωπίζει το άτομο ως ένα πολύπλοκο σύστημα που προκύπτει από την αλληλεπίδραση πολλών συστημάτων (βιολογικών, γνωστικών, συναισθηματικών συστημάτων, κοινωνικών ρόλων και οικογενειακών κανόνων)
• Την Γνωστική Συμπεριφορική θεραπεία (CBT), βραχυχρόνια θεραπεία η οποία βοηθά στην αναγνώριση αρνητικών πεποιθήσεων και συμπεριφορών και τις αντικαθιστά με υγιείς και θετικές σκέψεις, καταλληλότερη ίσως για την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
• Την Διαλεκτική Συμπεριφορική θεραπεία (DBT), ένας τύπος CBT που μαθαίνει στο άτομο τρόπους συμπεριφοράς που βοηθούν στην διαχείριση του άγχους και των συναισθημάτων και βελτιώνει τις σχέσεις με τους άλλους
• Την Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης, η οποία βοηθά στην αποδοχή των σκέψεων και των συναισθημάτων και το άτομο δεσμεύεται ότι θα κάνει αλλαγές, αυξάνοντας τις ικανότητες του να διαχειρίζεται καταστάσεις
• Την Γνωστική Αναλυτική ψυχοθεραπεία (CAT), μια βραχεία, ατομική ψυχοθεραπεία που εστιάζει την προσοχή της στον τρόπο που δημιουργήθηκαν και διαιωνίστηκαν ρόλοι και συμπεριφορές
• Την Ψυχοδυναμική και Ψυχαναλυτική θεραπεία, μακροχρόνιες θεραπείες οι οποίες επικεντρώνονται στο ασυνείδητο.
• Την Διαπροσωπική ψυχοθεραπεία, η οποία επικεντρώνεται στα προβλήματα των σχέσεων με άλλους ανθρώπους για την βελτίωση των διαπροσωπικών ικανοτήτων –πως σχετίζεστε με άλλους, όπως η οικογένεια, οι φίλοι και οι συνεργάτες
• Την Υποστηρικτική ψυχοθεραπεία, η οποία ενισχύει τις ικανότητες διαχείρισης του άγχους και δύσκολων καταστάσεων

Η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι ατομική, ζεύγους, οικογενειακή ή σε ομάδα, και μπορεί να είναι αποτελεσματική για όλες τις ηλικιακές ομάδες.

Κατά τη διάρκεια της Ψυχοθεραπείας

Για τους περισσότερους τύπους ψυχοθεραπείας, ο ψυχοθεραπευτής σας θα σας ενθαρρύνει να μιλήσετε για τις σκέψεις και τα συναισθήματα σας και τι σας βασανίζει στη ζωή. Μην ανησυχείτε αν δυσκολεύεστε να ανοιχτείτε και να μιλήσετε για όσα αισθάνεστε. Ο ψυχοθεραπευτής σας θα σας βοηθήσει να αποκτήσετε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και άνεση με τον καιρό.

Επειδή η ψυχοθεραπεία περιλαμβάνει και συναισθηματικές συζητήσεις, ίσως να κλάψετε, να αναστατωθείτε ή να έχετε ένα ξέσπασμα θυμού στην διάρκεια της συνεδρίας. Ο ψυχοθεραπευτής σας είναι εκεί ακριβώς για να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε αυτά τα συναισθήματα!

Ο ψυχοθεραπευτής σας ίσως να σας ζητήσει να κάνετε κάποια ʺεργασία για το σπίτιʺ – δραστηριότητες ή ασκήσεις που θα σας βοηθήσουν να ξεπεράσετε τα όσα σας ταλαιπωρούν (πχ φοβίες ή ψυχαναγκασμούς). Με τον καιρό, η συζήτηση για τις ανησυχίες σας θα σας βοηθήσει να βελτιώσετε την διάθεσή σας, να αλλάξετε τον τρόπο που σκέφτεστε και αισθάνεστε για τον εαυτό σας, και να βελτιώσετε την ικανότητά σας να διαχειρίζεστε προβλήματα.

Εχεμύθεια

Οι συζητήσεις με τον ψυχοθεραπευτή σας είναι εμπιστευτικές. Σύμφωνα με το νόμο, ο ψυχοθεραπευτής μπορεί να σπάσει την εχεμύθειά του μόνο αν υπάρχει άμεσος κίνδυνος για την σωματική ακεραιότητα (τη δική σας ή κάποιου άλλου). Ο ψυχοθεραπευτής μπορεί να απαντήσει στις όποιες ερωτήσεις έχετε σχετικά με την εχεμύθεια.

Χρονική Διάρκεια της Ψυχοθεραπείας

Ο χρόνος και ο αριθμός των συνεδριών ψυχοθεραπείας που χρειάζεστε –καθώς και το πόσο συχνά χρειάζεστε να βλέπετε τον ψυχοθεραπευτή σας- εξαρτάται από παράγοντες όπως:

• Πόσο η ψυχική σας υγεία επηρεάζει την καθημερινότητά σας
• Την ψυχική σας νόσο ή κατάσταση
• Την σοβαρότητα των συμπτωμάτων
• Πόσο καιρό έχετε τα συμπτώματα ή αντιμετωπίζετε την κατάσταση
• Πόση υποστήριξη έχετε από τα μέλη της οικογένειάς σας και άλλους
• Πόσο γρήγορα προοδεύετε
• Πόσο άγχος ή πόνο έχετε βιώσει
• Το κόστος και οι περιορισμοί της ασφάλισης

Ίσως να χρειαστούν μόνο κάποιες εβδομάδες για να βοηθηθείτε στην αντιμετώπιση μιας οξείας κατάστασης. Ή, η θεραπεία ίσως να διαρκέσει έναν χρόνο ή περισσότερο αν έχετε αν έχετε μια χρόνια ψυχική νόσο ή μακροχρόνια προβλήματα.

Αποτελέσματα

Αναλόγως του προβλήματος ψυχικής υγείας, η ψυχοθεραπεία ίσως να μην αρκεί για να θεραπεύσει πλήρως την κατάσταση σας. Όμως σίγουρα μπορεί να σας δώσει την δύναμη να αντιμετωπίσετε με υγιή τρόπο τα όσα αντιμετωπίζετε, να βελτιώσετε τη σχέση με τον εαυτό σας και τους γύρω σας, και να είσαστε πιο ευτυχισμένοι.

Μπορείτε να Πάρετε Πολλά από την Ψυχοθεραπεία

Τα οφέλη από την ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι τεράστια. Ωστόσο, χρειάζεται και εσείς να κάνετε ορισμένα βήματα για να πάρετε όσα περισσότερα μπορείτε από την ψυχοθεραπεία ώστε να έχετε καλύτερα αποτελέσματα:

• Σιγουρευτείτε ότι αισθάνεστε άνετα με τον ψυχοθεραπευτή σας. Αν όχι, ψάξτε για άλλον ψυχοθεραπευτή με τον οποίο θα αισθάνεστε πιο καλά. Η θεραπευτική σχέση με τον ψυχοθεραπευτή είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας στη θεραπεία!
• Προσεγγίστε την θεραπεία συνεργατικά. Η θεραπεία είναι πιο αποτελεσματική όταν συμμετέχετε ενεργά στη διαδικασία και στη λήψη αποφάσεων για την πορεία της θεραπείας. Σιγουρευτείτε ότι εσείς και ο ψυχοθεραπευτής σας συμφωνείτε για τα κύρια ζητήματα που σας αφορούν και το πως θα τα αντιμετωπίσετε. Μαζί, μπορείτε να θέτετε στόχους και να αξιολογείτε την πρόοδο σας με τον καιρό.
• Να είστε ανοιχτοί και ειλικρινείς. Η επιτυχία εξαρτάται επίσης από την προθυμία σας να μοιραστείτε τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις εμπειρίες σας, και να δείτε νέες προοπτικές, ιδέες και τρόπους για να κάνετε πράγματα. Μπορεί στην αρχή να υπάρχει μία διστακτικότητα να συζητήσετε τα ζητήματα που σας απασχολούν εξαιτίας των οδυνηρών συναισθημάτων, της ντροπής ή των φόβων σας για την αντίδραση του ψυχοθεραπευτή σας, αλλά είναι δουλειά του να σας ακούσει χωρίς κριτική και να σας βοηθήσει να προχωρήσετε στη ζωή σας.
• Μείνετε προσηλωμένοι στο πλάνο θεραπείας. Προσπαθήστε να μην αναβάλλετε τις συνεδρίες σας και να βρίσκετε σκέψεις που θέλετε να συζητήσετε.Αν το κάνετε αυτό μπορεί να διακόψετε την πρόοδο σας.
• Μην περιμένετε άμεσα αποτελέσματα. Το να δουλέψετε συναισθηματικά ζητήματα μπορεί να είναι οδυνηρό και πολλές φορές απαιτεί σκληρή δουλειά. Ίσως να χρειάζεστε αρκετές συνεδρίες πριν ξεκινήσετε να βλέπετε βελτίωση.
• Κάντε τις εργασίες για το σπίτι μεταξύ των συνεδριών. Αν ο ψυχοθεραπευτής σας ζητήσει να καταγράψετε τις σκέψεις σας σε ένα ημερολόγιο ή να κάνετε άλλες δραστηριότητες εκτός από τις συνεδρίες, ακολουθήστε τις. Αυτές οι εργασίες μπορεί να σας βοηθήσουν να εφαρμόσετε όσα έχετε μάθει στις συνεδρίες στη ζωή σας.
• Αν η ψυχοθεραπεία δεν σας βοηθά, μιλήστε με τον ψυχοθεραπευτή σας. Αν δεν αισθάνεστε κάποιο όφελος από την θεραπεία μετά από αρκετές συνεδρίες, συζητήστε με τον ψυχοθεραπευτή σας για αυτό το θέμα. Εσείς και ο ψυχοθεραπευτής σας ίσως να αποφασίσετε να κάνετε μερικές αλλαγές ή να προσπαθήσετε να προσεγγίσετε τα θέματα διαφορετικά ώστε να βοηθηθείτε.