Υποφέρετε από Χρόνιο Άγχος και φόβο;
Χρόνιο άγχος και αντιμετώπιση
Δεν είναι ασυνήθιστο να αισθανόμαστε στρες, όταν θεωρούμε ότι αντιμετωπίζουμε μια πραγματική απειλή για εμάς και τους αγαπημένους μας, μια απειλή που αφορά την ασφάλεια και την ευημερία. Για παράδειγμα, μπορεί να ανησυχείτε για το αν το παιδί σας θα μπλέξει με ναρκωτικά ή αν θα ξεκινήσει να καπνίζει, συνήθειες που μπορεί να είναι πραγματικές απειλές στο μέλλον. Έτσι, η ανησυχία που σας προειδοποιεί για μια πραγματική απειλή θεωρείται “προσαρμοστική”, καθώς χάρη σε αυτή είστε σε εγρήγορση ώστε να δράσετε για να περιορίσετε την απειλή.
Όμως υπάρχουν άνθρωποι που έχουν μια φυσική προδιάθεση στο χρόνιο άγχος, ανεξαρτήτως του αν υπάρχει πραγματική απειλή ή όχι. Ανησυχούν για τα πάντα, και ο φόβος τους είναι υπερβολικό, μη-ρεαλιστικός. Πάσχουν από Διαταραχή Γενικευμένου Άγχους. Αυτός ο τύπος άγχους δεν είναι προσαρμοστικός, δεν σας προειδοποιεί για κάτι συγκεκριμένο, έτσι δεν υπάρχει τρόπος να βάλετε ένα τέλος σε αυτά που αισθάνεστε. Η διαταραχή γενικευμένου άγχους προκαλεί υπερβολικό άγχος και παρεμβαίνει στην καθημερινότητα. Οι άνθρωποι με αυτή την διαταραχή σκέφτονται συνεχώς ότι θα συμβούν άσχημα πράγματα, από το να χάσουν προθεσμίες στην δουλειά τους, μέχρι το να πεθάνουν σε κάποια φυσική καταστροφή.
Οι άνθρωποι με αυτή την διαταραχή μπορεί να μοιάζουν νευρωτικοί, σε εγρήγορση και τελειομανείς, εξαιτίας της αγχώδους συμπεριφοράς τους. Οι περισσότεροι προσπαθούν να απομακρύνουν την πιθανότητα να συμβούν κακά πράγματα, ασκώντας συνεχή έλεγχο στα πράγματα και στις καταστάσεις γύρω τους, υιοθετώντας δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορές για να διαχειριστούν το άγχος που αισθάνονται. Συχνά δε πάσχουν και από άλλες διαταραχές άγχους, όπως είναι η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.
Η Διαταραχή Γενικευμένου Άγχους είναι ένα σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από τη δυσλειτουργία τμημάτων του εγκεφάλου που διαχειρίζονται τους φόβους, τα συναισθήματα και την μνήμη. Οι ερευνητές γνωρίζουν ότι η αμυγδαλή, που παίζει ρόλο στα συναισθήματα, στην μνήμη και στους φόβους, συμμετέχει σε αγχώδεις διαταραχές άγχους.Η αμυγδαλή επικοινωνεί μέσω νευρικών συνάψεων με άλλα τμήματα του εγκεφάλου και η ενεργοποίησή της μπορεί να προκαλέσει στρες, ακόμη και όταν δεν υπάρχει πραγματική απειλή.
Όμως μέχρι να βρεθούν νέες θεραπείες που εστιάζονται στην αμυγδαλή και τις συνδέσεις αυτής, ο πιο γρήγορος δρόμος για την μείωση του άγχους είναι η φαρμακευτική αγωγή. Στις μέρες μας, η αγχολυτική φαρμακευτική αγωγή δρα γρήγορα, αλλά όπως τα περισσότερα φάρμακα, έχει και παρενέργειες. Αν πρόκειται να ξεκινήσετε θεραπεία για το άγχος, χρειάζεται να γνωρίζετε πως οι μελέτες δείχνουν πως η φαρμακευτική αγωγή και η ψυχοθεραπεία σε συνδυασμό έχουν καλύτερα αποτελέσματα από ότι η καθεμία μόνη της, για τη θεραπεία του άγχους και της κατάθλιψης.
Φαρμακευτική αγωγή
Η φαρμακευτική αγωγή μειώνει τα συμπτώματα του άγχους και διευκολύνει την εκμάθηση νέων στρατηγικών για την υγιή αντιμετώπιση του άγχους. Οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs) είναι η πρώτη θεραπευτική επιλογή για την θεραπεία του άγχους, αν και τυπικά χρησιμοποιούνται ως αντικαταθλιπτικά. Αυτό συμβαίνει επειδή δεν προκαλούν εθισμό και μακροχρόνια είναι πιο ασφαλή από τα κλασικά αγχολυτικά φάρμακα (βενζοδιαζεπίνες). Για την βέλτιστη λειτουργία του εγκεφάλου, απαιτείται ισορροπία στη διάθεση η οποία ρυθμίζεται από τους νευροδιαβιβαστές, όπως η σεροτονίνη, που υπάρχει στον νευρικό σύστημα και στον εγκέφαλο. Πολύ περισσότερη ή πολύ λιγότερη ποσότητα προκαλεί δυσλειτουργία στον εγκέφαλο. Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις κατάθλιψης και άγχους, τα επίπεδα της σεροτονίνης είναι συχνά πεσμένα. Οι SSRIs επιτρέπουν στην σεροτονίνη να κυκλοφορεί σε υψηλά επίπεδα στον εγκέφαλο, ανακουφίζοντας από το άγχος και την κατάθλιψη και σταθεροποιώντας την διάθεση. Οι τυπικοί SSRIs που χρησιμοποιούνται για την θεραπεία του άγχους είναι το Cipralex, Seroxat, Zoloft. Οι βενζοδιαζεπίνες περιλαμβάνουν τα γνωστά σε όλους μας Stedon(διαζεπάμη), Xanax (αλπραζολάμη), Clonotril (κλοναζεπάμη), και Lexotanil (λοραζεπάμη). Πλέον δεν θεωρούνται πρώτης γραμμής θεραπεία γιατί αν και μειώνουν το στρες γρήγορα, προκαλούν σε ένα βαθμό εθισμό. Συζητήστε με τον ψυχίατρο σας και ζυγίστε τα υπέρ και κατά, πριν ξεκινήσετε την φαρμακευτική θεραπεία. Η εμφάνιση εξάρτησης από τους βενζοδιαζεπίνες είναι ένας σημαντικός παράγοντας που πρέπει να έχετε υπόψιν σας. Το Bespar είναι ένα άλλο αγχολυτικό φάρμακο, ανήκει σε μια άλλη κατηγορία που δεν είναι ούτε SSRI ούτε βενζοδιαζεπίνη. Ωστόσο, δρα σαν SSRIs, καθώς επιτρέπει οδηγεί σε αύξηση της σεροτονίνης, με αποτέλεσμα την ανακούφιση των συμπτωμάτων του άγχους. Και αντίθετα με τους SSRIs, το Bespar έχει ελάχιστη ή καθόλου επίδραση στην σεξουαλική επιθυμία.
Ψυχοθεραπεία
Το άγχος είναι φυσιολογικό μέρος της καθημερινότητας. Αλλά αυτό το άγχος μπορεί να μειωθεί ή να αυξηθεί αναλόγως του πως το διαχειρίζεστε, και ο βαθμός του άγχους είναι που το κάνει φυσιολογικό ή παθολογικό. Έτσι, η ψυχοθεραπεία για τις διαταραχές άγχους είναι αναγκαία, ειδικά η ψυχοθεραπεία που δίνει έμφαση στην διαχείριση των συμπτωμάτων, στην ενσυνειδητότητα και στις μεθόδους διαχείρισης του άγχους. Η ψυχοθεραπεία μαθαίνει στους ανθρώπους τρόπους για να ηρεμούν το σώμα και το πνεύμα, να περιορίζουν τις σκέψεις που οδηγούν σε υπερβολικό φόβο και ανησυχία, και νέες στρατηγικές συμπεριφοράς. Αν έχετε ζήσει μεγάλο διάστημα διακατεχόμενοι από άγχος, ίσως να διαπιστώνετε ότι προσπαθείτε να το περιορίζετε ελέγχοντας τα πάντα γύρω σας. Ένας ψυχοθεραπευτής θα σας βοηθήσει να αντικαταστήσετε τις μη υγιείς και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, με νέες πιο υγιείς συμπεριφορές που θα ανοίξουν τον δρόμο σε νέες εμπειρίες.
Αυτοφροντίδα (διατροφή και άσκηση)
Οι επιλογές στο φαγητό και στο ποτό μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα άγχους. Η κατανάλωση μη-θρεπτικών τροφών, χωρίς πολλούς υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπη, ή αν δεν τρώτε αρκετές ποσότητες, μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα προκαλώντας άγχος. Πιο συγκεκριμένα, έχει αποδειχθεί ότι τα ω-3 λιπαρά οξέα βοηθούν στην θεραπεία της κατάθλιψης. Φαίνεται ότι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μειώνουν τις φλεγμονές γενικότερα, το οποίο έχει θετικό αποτέλεσμα στο άγχος. Η άσκηση επίσης προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα στην υγεία ψυχής και σώματος και ενισχύει τις θετικές επιδράσεις της ψυχοθεραπείας. Μερικές μελέτες βρήκαν ότι η άσκηση έχει σχεδόν τα ίδια πλεονεκτήματα με φαρμακευτική αγωγή. Μια συστηματική άσκηση διάρκειας 30-40 λεπτών, 3 φορές την εβδομάδα είναι ικανή να μειώσει το άγχος.
Έχετε Διαταραχή Γενικευμένου Άγχους;
Οι ερωτήσεις που ακολουθούν έχουν διαμορφωθεί σύμφωνα με τα διαγνωστικά κριτήρια για την διαταραχή γενικευμένου άγχους (DSMIV). Ίσως να θέλετε να απαντήσετε σε αυτές αν νομίζετε ότι έχετε διαταραχή γενικευμένου άγχους.
- Ανησυχείτε και φοβάστε το μεγαλύτερο διάστημα της ημέρας;
- Αισθάνεστε αγχωμένοι, σε ένταση και νευρικοί, κουράζεστε εύκολα ή έχετε προβλήματα συγκέντρωσης ή δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε;
- Αν απαντήσατε“ΝΑΙ”στις ερωτήσεις 1 και 2, έχετε τα συμπτώματα για τις περισσότερες μέρες τους τελευταίους έξι μήνες;
- Περιμένετε να συμβούν τα χειρότερα, ακόμη και αν οι φόβοι σας δεν έχουν ρεαλιστική βάση;
- Προσπαθείτε να έχετε τον έλεγχο ή να χαλαρώσετε ή να αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα, αλλά δεν το πετυχαίνετε; Τα συμπτώματά σας δεν σχετίζονται με άλλες ψυχικές διαταραχές;
- Τα συμπτώματα προκαλούν σημαντικό άγχος ή προβλήματα στις σχέσεις, στην δουλειά και σε άλλους τομείς της ζωή σας, και τα συμπτώματα δεν προέρχονται από εθισμό σε κάποια ουσία ή άλλο ιατρικό πρόβλημα;
- Εντοπίζετε τα συμπτώματα άγχους από την παιδική σας ηλικία;
Αν απαντήσατε “ΝΑΙ” στις περισσότερες από αυτές τις ερωτήσεις, είναι καλύτερο να ζητήσετε την βοήθεια ενός ψυχιάτρου-ψυχοθεραπευτή. Όσο πιο εκπαιδευμένος είναι ο ψυχοθεραπευτής τόσο το καλύτερο ώστε να μπορέσει να αξιολογήσει αν το κύριο πρόβλημα σας είναι το άγχος. Πολλές φορές οι άνθρωποι παίρνουν λάθος φαρμακευτική αγωγή επειδή μπορεί να πάνε σε κάποιον που δεν είναι εξειδικευμένος.
Θυμηθείτε, ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός. Ο λόγος για τον οποίο μια φαρμακευτική αγωγή ή ψυχοθεραπευτική προσέγγιση ωφελεί κάποιον, ενώ κάποιον άλλο όχι, είναι γιατί οι άνθρωποι διαφέρουν.
