Πως να αποκτήσετε αυτοέλεγχο

Η σημασία του αυτοελέγχου στη ζωή μας

Ο αυτοέλεγχος είναι κάτι για το οποίο ακούμε συχνά και έρχεται στο μυαλό μας όταν θέλουμε να σταματήσουμε μια συμπεριφορά που δεν μας αρέσει. Είναι ουσιαστικά η αυτοσυγκράτηση που δείχνουμε για τις παρορμήσεις, τα συναισθήματα ή τις επιθυμίες μας. Με τον αυτοέλεγχο προσπαθούμε να προλάβουμε τον εαυτό μας από το να κάνει κάτι που δεν θέλουμε. Η σωματική και συναισθηματική μας ευεξία και ισορροπία καθορίζεται από τους στόχους μας και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε για την επίτευξή τους. Ο "αυτοέλεγχος" μπορεί να έχει πολλά κοινά με την "θέληση" αλλά αφορά κυρίως μακροχρόνια μοτίβα συμπεριφοράς.

Ο αυτοέλεγχος είναι:

• Η ικανότητα να ελέγχουμε τις παρορμήσεις, τις αντιδράσεις και τα αρνητικά συναισθήματα και αποτελεί μια μορφή πειθαρχίας.
• Η δεξιότητα που μας βοηθά να λέμε "όχι" και "αρκετά" στον ίδιο τον εαυτό μας.
• Η ικανότητα να θέτουμε όρια, να ξέρουμε πότε να σταματήσουμε και πότε το παρακάνουμε.
• Η δεξιότητα να απέχουμε από καταστροφικές συμπεριφορές και πράξεις.
• Σημαίνει να μπορούμε να σταματήσουμε να κάνουμε οτιδήποτε είναι επιβλαβές για εμάς και τους γύρω μας.

Είναι μια εξαιρετικά χρήσιμη δεξιότητα. Αν για παράδειγμα θέλετε να χάσετε βάρος ο αυτοέλεγχος σας κρατά μακριά από το έτοιμο φαγητό. Αν θέλετε να ξεκινήσετε άσκηση για να βελτιώσετε την υγεία σας ο αυτοέλεγχος σας κρατά μακριά από την καθιστική ζωή. Πολλοί άνθρωποι που δεν έχουν αυτοέλεγχο είναι αναβλητικοί.

Αυτοέλεγχος σημαίνει ουσιαστικά ότι έχουμε την δύναμη και την ελευθερία να επιλέξουμε ένα μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα, δηλαδή την ικανοποίησή μας στο "αύριο", αντί μιας άμεσης αλλά παροδικής ικανοποίησης στο "τώρα".

Ο έλεγχος των συναισθημάτων είναι επίσης πολύ σημαντικός. Δεν μας αφήνει να φωνάζουμε στους άλλους όταν είμαστε θυμωμένοι ή να προσβάλλουμε κάποιον που κάνει λάθος. Μας βοηθά να συγκρατήσουμε το δάκρυα μας όταν δεν επιτυγχάνουμε αυτό που θέλουμε. Μας βοηθά να μην δρούμε παρορμητικά, όταν για παράδειγμα είμαστε θυμωμένοι, και να μην λέμε κουβέντες που θα μετανιώσουμε αργότερα.

Αν και από μωρά μαθαίνουμε να ηρεμούμε μόνοι μας, δεν γεννιόμαστε με αυτοέλεγχο. Αναπτύσσουμε αυτή την δεξιότητα στην παιδική μας ηλικία και σε όλη μας τη ζωή. Αυτό εξηγεί γιατί ένα μικρό παιδί μπορεί να πετάξει τα παιχνίδια του αλλά κάτι τέτοιο θα θεωρούταν ανώριμο να συμβαίνει σε έναν ενήλικα.

Μερικές φορές ωστόσο, κάποιοι άνθρωποι αν και ενηλικιώνονται δεν έχουν καθόλου αυτοέλεγχο ή έχουν υπερβολικό αυτοέλεγχο. Καμία από τις δύο περιπτώσεις δεν είναι ιδανική. Εκτός από τις σωματικές και συναισθηματικές επιδράσεις, ο ελάχιστος ή ο υπερβολικός αυτοέλεγχος μπορεί να έχει κοινωνικές και ψυχικές επιδράσεις όπως η απομόνωση, η κατάθλιψη ή το άγχος.

Σημάδια υπερβολικού αυτοελέγχου

Ο αυτοέλεγχος είναι μια εξαιρετική δεξιότητα. Όταν όμως είναι υπερβολικός προκαλεί προβλήματα. Μερικές φορές οι άνθρωποι υποφέρουν από τον υπερβολικό αυτοέλεγχο που οφείλεται στο γεγονός ότι θέλουν να είναι τελειομανείς. Κάποιο άτομο που θέλει να έχει τον έλεγχο σε όλα ίσως να βιώνει τα ακόλουθα:

• Υπερβολική εστίαση στις λεπτομέρειες
• Δυσκολία στη χαλάρωση
• Απομάκρυνση από τους άλλους
• Άκαμπτη προσωπικότητα
• Υπερβολική υπευθυνότητα
• Αποφυγή ρίσκου
• Έλλειψη συναισθημάτων

Γενικά, οι άνθρωποι με υπερβολικό αυτοέλεγχο δεν ξεχωρίζουν όπως αυτοί που δεν έχουν καθόλου αυτοέλεγχο. Αυτό συμβαίνει επειδή η συμπεριφορά τους συχνά συνδέεται με τη σκληρή δουλειά.

Αν η συμπεριφορά κάποιου είναι αποτελεσματική και του προκαλεί ελάχιστο ως καθόλου στρες, τότε δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Αν όμως ο υπερβολικός αυτοέλεγχος επηρεάζει την σωματική, την ψυχική, την συναισθηματική ή την κοινωνική σας ζωή, τότε είναι η στιγμή να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα.

Σημάδια έλλειψης αυτοελέγχου

Είναι πολύ εύκολο να αναγνωρίσετε κάποιον που δεν έχει καθόλου αυτοέλεγχο. Γενικά αυτοί οι άνθρωποι δυσκολεύονται να δεσμευτούν σε θετικές συνήθειες, και δεν μπορούν να ελέγξουν τα συναισθήματα ή τις πράξεις τους. Σημάδια έλλειψης αυτοελέγχου είναι τα εξής:

• Έλλειψη στόχων ή αδυναμία επίτευξης των στόχων
• Ελάχιστη ή καθόλου πειθαρχία
• Έλλειψη κινήτρων
• Ελάχιστη ή καθόλου θέληση
• Αδυναμία συγκέντρωσης
• Δυσκολία στον έλεγχο των συναισθημάτων
• Παθητικός τρόπος ζωής
• Εύκολα κατηγορούν τους άλλους
• Δυσκολία στη διατήρηση φιλιών

Όταν κάποιος έχει ελάχιστο αυτοέλεγχο αυτό έχει σημαντική επίδραση στην καθημερινότητά του. Είναι δύσκολο να χτίσει κάποιος την αυτοπεποίθησή του, να δουλεύει μαζί με άλλους και να φτάνει τους στόχους του. Σε αυτή την περίπτωση είναι καλό να δουλέψετε για να βελτιώσετε τον αυτοέλεγχο σας.

Σημασία αυτοελέγχου

Ο αυτοέλεγχος είναι πολύ σημαντικός στην καθημερινότητα. Μελέτες έχουν δείξει ότι το 27% των ατόμων που δεν έχουν αυτοέλεγχο νιώθουν έλλειψη θέλησης, ένας παράγοντας που τους κρατά μακριά από την επίτευξη των στόχων τους.

Είτε ο στόχος σας είναι να χάσετε βάρος, είτε να πάρετε το πτυχίο σας ή να κόψετε το κάπνισμα είναι εύκολο να πιστεύετε ότι θα τα καταφέρετε αν ελέγξετε κάποιες συμπεριφορές σας. Η πλειοψηφία των ανθρώπων πιστεύει ότι ο αυτοέλεγχος είναι κάτι που μπορεί να καλλιεργηθεί και να ενισχυθεί. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες και στρατηγικές που μπορούν να σας βοηθήσουν να βελτιώσετε τον αυτοέλεγχό σας.

Οι μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι με καλό αυτοέλεγχο είναι πιο ευτυχισμένοι και χαρούμενοι. Επίσης οι μαθητές με αυτοέλεγχο έχουν καλύτερους βαθμούς, υψηλότερες βαθμολογίες και είναι πιο πιθανό να σπουδάσουν σε κάποιο πανεπιστήμιο.

Φυσικά τα οφέλη του αυτοελέγχου δεν περιορίζονται στην ακαδημαϊκή απόδοση. Ο αυτοέλεγχος παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της σωματικής και της ψυχικής μας υγείας.

Αύξηση αυτοελέγχου

Αν νιώθετε ότι ο αυτοέλεγχος σας δεν είναι αρκετός αυτή τη στιγμή, μπορείτε να δεσμευτείτε σε συμπεριφορές και στρατηγικές που απαιτούν αυτοπειθαρχία ώστε να βελτιώσετε τη θέλησή σας με τον καιρό. Σκεφτείτε ότι ο αυτοέλεγχος είναι σαν ένας μυς. Όσο πιο πολύ δουλεύετε το μυ σας, τόσο πιο δυνατός θα γίνεται με τον καιρό, τόσο πιο εύκολη θα είναι η αυτοσυγκράτηση!

1. Αποφύγετε τους πειρασμούς

Ένας αποτελεσματικός τρόπος για να ενισχύσετε τον αυτοέλεγχο σας είναι να αποφεύγετε τους πειρασμούς που είναι βέβαιο ότι θα σας αναστατώσουν. Είτε πρόκειται για την επιθυμία σας για φαγητό, ποτό, ή οτιδήποτε άλλο καλό είναι να αποφεύγετε τους πειρασμούς που σας αποσπούν. Θυμητείτε τον Οδυσσέα και τις Σειρήνες! Αν και πολυμήχανος και αποφασιστικός, ο Οδυσσέας προέβλεψε την αδύναμη στιγμή του και έλαβε από πριν τα μέτρα του, για να μην καταλήξει στα δόντια τους.

Βγείτε λοιπόν μια βόλτα, τηλεφωνήστε σε ένα φίλο σας, βάλτε πλυντήριο, καθαρίστε το σπίτι σας κάντε οτιδήποτε χρειαστεί για να κρατήσετε το μυαλό σας μακριά από τους πειρασμούς.

2. Οργανωθείτε

Σκεφτείτε καταστάσεις που μπορεί να σας αποσπάσουν την προσοχή. Αν έρθετε αντιμέτωποι με ένα πειρασμό τι πρέπει να κάνετε για να τον αποφύγετε; Η οργάνωση και ο προγραμματισμός βελτιώνουν τη θέληση ακόμη και σε καταστάσεις που υπερισχύει το εγώ.

Αν γνωρίζετε ότι θα δυσκολευτείτε να ελέγξετε την επιθυμία σας πχ για ένα απογευματινό σνακ, μπορείτε να φάτε ένα καλό μεσημεριανό με φυτικές ίνες, πρωτεΐνη και τροφές ολικής άλεσης που θα κρατήσουν το στομάχι σας γεμάτο για περισσότερη ώρα.

3. Συγκεντρωθείτε σε ένα στόχο τη φορά

Το να θέσετε πολλούς στόχους είναι μια αναποτελεσματική προσέγγιση. Με αυτό τον τρόπο εξαντλείτε την θέλησή σας και μειώνετε τον αυτοέλεγχο σε άλλα κομμάτια της ζωής σας. Είναι καλύτερο να επιλέγετε ένα συγκεκριμένο στόχο και να βάζετε όλη σας την ενέργεια σε αυτόν.

Από τη στιγμή που θα υιοθετήσετε συμπεριφορές που θα σας βοηθήσουν να φτάσετε στο στόχο σας, δεν χρειάζεται να καταβάλετε μεγάλη προσπάθεια για να τις διατηρήσετε. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτές τις δεξιότητες για να επιτύχετε τους επόμενους στόχους σας. Αν νομίζετε ότι έχετε δυσκολία στο να πάρετε αποφάσεις και να κάνετε ένα πλάνο για τη ζωή σας, το LIFE COACHING μπορεί να σας βοηθήσει ως τεχνική.

4. Υπενθυμίστε στον εαυτό σας τις συνέπειες

Όπως ο αυτοέλεγχος μπορεί να σας βοηθήσει να επιτύχετε τους στόχους σας και να βελτιώσετε τη σωματική και την ψυχική σας υγεία, η έλλειψη αυτοελέγχου μπορεί να έχει αντίθετα αποτέλεσμα στην αυτοεκτίμηση, την καριέρα, τα οικονομικά, τις σχέσεις και την συνολική σας υγεία και ευεξία. Υπενθυμίστε στον εαυτό σας τις συνέπειες ώστε να μείνετε συγκεντρωμένοι στη δουλειά σας για τη βελτίωση του αυτοελέγχου.

5. Διαλογισμός

Ο διαλογισμός είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να ενισχύσετε τον αυτοέλεγχό σας. Αν δεν έχετε ξανακάνει διαλογισμό είναι μια καλή ευκαιρία να μάθετε πως μπορείτε να συγκεντρώνεστε στο τώρα και να αντιστέκεστε στους πειρασμούς. Αυτή η τεχνική θα σας βοηθήσει να ηρεμείτε ψυχικά και να κατευνάζετε τις σκέψεις σας.

6. Βρείτε κίνητρο

Ο αυτοέλεγχος και η θέληση δεν είναι οι μοναδικοί παράγοντες για την επίτευξη των στόχων. Υπάρχουν και άλλα τρία σημαντικά στοιχεία:

• Ξεκάθαρος στόχος και κίνητρο για αλλαγή: όταν ο στόχος δεν είναι σαφής ή είναι ένας γενικός στόχος και δεν υπάρχει κίνητρο μπορεί να οδηγηθείτε στην αποτυχία. Είναι πιο πιθανό να επιτύχετε ένα ξεκάθαρο και ρεαλιστικό στόχο και να έχετε συγκεκριμένο κίνητρο.
• Είναι ανάγκη να οργανώνετε τις πράξεις για την επίτευξη των στόχων σας: το να θέτετε απλά ένα στόχο δεν είναι αρκετό. Είναι ανάγκη να κάνετε πράγματα κάθε μέρα για να βεβαιωθείτε ότι κάνετε όσα χρειάζεται για να φτάσετε εκεί που θέλετε.
• Θέληση: το να μπορείτε να ελέγχετε τη συμπεριφορά σας είναι σημαντικό για να επιτύχετε κάθε στόχο σας. Μπορείτε να κάνετε βήματα για να ενισχύσετε τη θέλησή σας.

7. EMDR και ψυχοθεραπεία

Πάρα πολλές φορές οι άνθρωποι θέλουν να εξασκήσουν τον αυτοέλεγχό τους, αλλά πληγές του παρελθόντος δεν τους αφήνουν (πληγές της παιδικής ηλικίας ή ενήλικης ζωής). Είναι συχνό φαινόμενο ψυχολογικά τραύματα του παρελθόντος να ενεργοποιούνται σε διάφορες στιγμές και με διάφορες αφορμές, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να χάνουν τον αυτοέλεγχό έλεγχό τους. Δηλαδή με μικρές αφορμές, έρχεται μια δυσανάλογη συναισθηματική απάντηση ("συναισθηματική πειρατεία") που οδηγεί σε παρορμητικές πράξεις (έκφραση θυμού, κατανάλωση φαγητού, υπερβολικές αγορές, κα). Εάν έχετε αναγνωρίσει τέτοιες καταστάσεις, το EMDR και η ψυχοθεραπεία μπορούν να σας βοηθήσουν αποτελεσματικά να επουλώσετε τις πληγές σας και να ελευθερωθείτε από το παρελθόν σας, έτσι ώστε να μην αναλαμβάνει αυτό τα ηνία.