Πως διαχειριζόμαστε το θυμό;

Διαχείριση Θυμού

Ο θυμός είναι ένα φυσιολογικό ανθρώπινο συναίσθημα που μπορεί να κυμανθεί από μια ήπια δυσφορία μέχρι έντονη οργή. Ο θυμός είναι ένα συναίσθημα που συνοδεύεται από βιολογικές και φυσιολογικές αλλαγές στο σώμα, όπως η ταχυπαλμία, η αύξηση της αρτηριακής πίεσης και η αύξηση των επιπέδων των ορμονών του στρες. Δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να θυμώνετε. Αλλά όταν ο θυμός σας εκφράζεται με άσχημο τρόπο, ή παραμένει για μεγάλη χρονική περίοδο, μπορεί να οδηγήσει σε πολλά προβλήματα.

Αλήθειες σχετικά με το θυμό

• Αποτελεί συνέπεια ενός άλλου αρνητικού συναισθήματος, π.χ. φόβο, αγωνία, απογοήτευση, ντροπή, ανησυχία.
• Μπορεί να προκληθεί από προβλήματα επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων και παρεξηγήσεις
• Οι άνδρες και οι γυναίκες διαχειρίζονται και εκφράζουν το θυμό με διαφορετικούς τρόπους π.χ. οργή/βία έναντι κλάματος.

Πιάνετε τον εαυτό σας να θυμώνει συχνά; Θυμώνετε και μετά μετανιώνετε για τις πράξεις σας; Έχετε προβλήματα με το νόμο, θέματα με την ακαδημαϊκή σας εκπαίδευση ή θέματα στις σχέσεις σας λόγω θυμού; Έχετε παρατηρήσει στο παιδί σας ξεσπάσματα θυμού; Αν νιώθετε ότι δεν μπορείτε να διαχειριστείτε το θυμό σας, ρωτήστε τον εαυτό σας το εξής: Νιώθετε να τρέμετε και να βγαίνετε εκτός ελέγχου; Νιώθετε ότι η συμπεριφορά σας αλλάζει και ξεσπάτε, φωνάζετε, πετάτε πράγματα, ειρωνεύεστε, κριτικάρετε, ή αντίθετα φεύγετε από το χώρο και απομονώνεστε;

Αν ο θυμός δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα μπορεί να οδηγήσει στη βία. Οι συνέπειες της βίας αφορούν μονάχα τα προβλήματα με το νόμο (και ότι αυτό συνεπάγεται), αλλά μπορούν να σας καταστρέψουν τις ανθρώπινες σχέσεις. Επίσης έχετε σκεφτεί ποτέ την ψυχολογική, συναισθηματική και τη σωματική βλάβη που προκαλείτε στους άλλους; Χρησιμοποιείτε τη βία σαν δικαιολογία για να κακοποιείτε ένα άλλο άτομο επειδή αυτό σας κάνει να νιώθετε δυνατοί και ότι ελέγχετε τον άλλο επειδή σας φοβάται; Ή ξέρετε κάποιον που να το κάνει αυτό;

Με την ψυχοθεραπεία μπορείτε να αποκτήσετε δεξιότητες διαχείρισης του θυμού και του στρες, δεξιότητες επικοινωνίας, συμπόνιας, επίλυσης των διαφωνιών, ελέγχου των καταστάσεων και συναισθηματικής νοημοσύνης.

Η διαχείριση του θυμού δεν σημαίνει ότι θα απαλλαχτείτε τελείως από το θυμό αλλά θα κατανοήσετε γιατί θυμώνετε, γιατί συσσωρεύετε θυμό μέσα σας. Η διαχείριση θυμού σας βοηθά να μάθετε πώς να εκφράζετε τα συναισθήματα θυμού με διαχειρίσιμο τρόπο, και να αντιμετωπίσετε τα θέματα που σας προκαλούν θυμό. Θα μάθετε και θα εξασκηθείτε σε καλύτερους τρόπους έκφρασης του θυμού και θα μπορείτε να αποτρέπετε την εμφάνισή του. Ειδικά η διαχείριση θυμού αφορά στην αναγνώριση των αιτιών και των προειδοποιητικών σημαδιών που οδηγούν στο θυμό, καθώς μαθαίνετε τεχνικές για να ηρεμείτε και να διαχειρίζεστε μια κατάσταση πριν βγει εκτός ελέγχου.

Σημάδια που δείχνουν πρόβλημα στη διαχείριση θυμού

Τα σημάδια που δείχνουν ότι υπάρχει πρόβλημα στη διαχείριση θυμού είναι:

• Ο θυμός είναι πολύ μεγαλύτερος σε σχέση με το γεγονός που τον προκαλεί.
• Ο θυμός σας διαρκεί πολύ, και ακόμη και όταν η αφορμή που τον προκάλεσε δεν υπάρχει.
• Νιώθετε θυμωμένοι συνεχώς.
• Η λεκτική, συναισθηματική, σωματική ή ψυχολογική κακοποίηση.
• Είστε ειρωνικοί, νευρικοί και κακόκεφοι.
• Οι κοντινοί σας άνθρωποι ανησυχούν για το θυμό σας.
• Τα προβλήματα στις προσωπικές σχέσεις και/ή στη δουλειά.
• Είστε απαθείς, ασυνεπείς και αντιδράτε υπερβολικά.
• Νομίζετε ότι πρέπει να θυμώσετε για να πάρετε αυτό που θέλετε.
• Σας επηρεάζουν άλλες καταστάσεις που δεν σχετίζονται με το αρχικό γεγονός.
• Νιώθετε άγχος και κατάθλιψη για αυτό.
• Είστε ευαίσθητοι.
• Χρησιμοποιείτε το αλκοόλ ή άλλες ουσίες για να διαχειριστείτε το θυμό σας.
• Παρεκτρέπεστε (π.χ. παίζετε περισσότερο τυχερά παιχνίδια).
• Επιτίθεστε σε ανθρώπους που είναι κοντά σας ή σε αυτούς που είναι πιο αδύναμοι από εσάς.
• Απειλείτε τους άλλους άμεσα ή έμμεσα.
• Είστε επιθετικοί ή φέρεστε αντικοινωνικά.
• Δεν αντιμετωπίζετε την κατάσταση που σας προκάλεσε το θυμό.

Ο θυμός μπορεί να εκδηλωθεί έμμεσα με πολλά διαφορετικά συναισθήματα. Ουσιαστικά είναι μια ψυχολογική, βιολογική και συναισθηματική κατάσταση που κυμαίνεται από ήπια νευρικότητα μέχρι οργή. Καθημερινά βλέπουμε στους δρόμους τις διαφωνίες λόγω της αυξημένης κυκλοφορίας των αυτοκινήτων, και πολλές φορές ξεσπάμε σε αυτούς που αγαπάμε περισσότερο. Πολλοί άνθρωποι έχουν την εσφαλμένη αντίληψη ότι ο θυμός είναι κάτι κακό, κάτι που πρέπει να αγνοούμε και να μην εκφράζουμε. Στην πραγματικότητα ισχύει το αντίθετο. Είναι μια συναισθηματική εμπειρία που πρέπει να αγκαλιάσουμε και να την εξερευνήσουμε. Ο θυμός είναι ένα από τα πιο ισχυρά συναισθήματα και όταν τον αντιμετωπίζουμε με υγιή τρόπο, μπορεί να είναι χρήσιμος και να έχει πολλά οφέλη.

Η διαχείριση του θυμού είναι μια διαδικασία κατά την οποία το άτομο είναι ανοιχτό, ειλικρινές και άμεσο και βλέπει τα πράγματα με θετικό τρόπο. Στο επίκεντρο είναι οι συγκεκριμένες συμπεριφορές που οφείλονται στο θυμό (στο εδώ και στο τώρα). Η διαχείριση θυμού έχει θετικά αποτελέσματα στα επίπεδα της ενέργειας, στις αποτελεσματικές δεξιότητες επικοινωνίας, στην ενδυνάμωση των σχέσεων, στη βελτίωση της σωματικής και ψυχικής υγείας και στη βελτίωση της αυτοεκτίμησης.

Χαρακτηριστικά των ανθρώπων με προβλήματα στη διαχείριση του θυμού

Οι άνθρωποι με θέματα στη διαχείριση θυμού μπορεί να έχουν τα εξής χαρακτηριστικά:

• Χαμηλά επίπεδα ανοχής
• Επικριτική συμπεριφορά και θέλουν να έχουν τον έλεγχο
• Τελειομανία
• Αντιλαμβάνονται τα πράγματα με τη λογική του ʺόλα ή τίποταʺ
• Ζήλεια
• Κτητικότητα
• Φτωχή επικοινωνία
• Παραβατική συμπεριφορά
• Προσωπικότητα με τάση προς τις εξαρτήσεις

Συνέπειες του χρόνιου θυμού και του χρόνιου στρες

Οι σωματικές συνέπειες περιλαμβάνουν:

• Ψυχοσωματικά συμπτώματα
• Αδυναμία του ανοσοποιητικού συστήματος
• Προβλήματα του γαστρεντερικού συστήματος (πχ φουσκώματα, πόνος στο στομάχι)
• Μείωση, απορύθμιση των ορμονών του αναπαραγωγικού συστήματος
• Ευαισθησία στο αγγειακό σύστημα
• Διαταραχές του νευρικού συστήματος

Οι συνέπειες στην ψυχική υγεία περιλαμβάνουν:

• Πεσμένη διάθεση, απαισιοδοξία, δυσθυμία, κατάθλιψη
• Αυξημένη ανησυχία και ευερεθιστότητα
• Αίσθηση αδυναμίας
• Μειωμένη ικανότητα επίλυσης προβλημάτων

Η διαφορά του “δρω” από το “αντιδρώ”

1. Σκεφτείτε πριν μιλήσετε! Είναι πολύ εύκολο εν θερμώ να πει κανείς λόγια που θα μετανιώσει μετά. Πάρτε το χρόνο σας και δράστε αργότερα σε ότι σας εξοργίζει΄(“δρω” και όχι “αντιδρώ”).
2. Αποφύγετε να χρησιμοποιήσετε επίθετα και χαρακτηρισμούς, και το “είσαι”. Μιλήστε για τον εαυτό σας, το πως νιώθετε (πχ άλλο το “με πρόδωσες” και άλλο το “νιώθω προδομένη”).
3. Μιλήστε για όσα σας είχαν θυμώσει, αφού έχετε ηρεμήσει. Μπορείτε να γράψετε τι σας θύμωσε και να εκφράσετε στο χαρτί σας όσα θα θέλατε να πείτε.
4. Αναγνωρίστε πιθανές λύσεις. Αντό να σκέφτεστε τι σας εξόργισε, σκεφτείτε πως μπορεί να δοθεί λύση ή να διορθωθεί ότι σας θύμωσε.
5. Κάντε ένα μικρό διάλειμμα, ακούστε μουσική, ασχοληθείτε με κάτι που αγαπάτε για να ηρεμήσετε.
6. Πηγαίνετε για άσκηση για εκτόνωση, γιόγκα ή τεχνικές χαλάρωσης πως οι βαθιές αναπνοές.
7. Χρησιμοποιήστε χιούμορ για εκτόνωση της κατάστασης
8. Εξασκηθείτε γενικά στη γιόγκα, τεχνικές χαλάρωσης, θα σας βοηθήσει να κρατάτε τον αυτοέλεγχό σας.

Φανείτε έξυπνοι, ζητήστε ψυχοθεραπευτική βοήθεια για να ελέγξετε το θυμό σας αν βλέπετε έρχεται συχνά στη ζωή σας ή έχει μεγάλες συνέπειες.