Καρνιτίνη

Καρνιτίνη

Η καρνιτίνη (L-καρνιτίνη) είναι μια ουσία που βοηθά το σώμα να μετατρέψει το λίπος σε ενέργεια. Το σώμα μας την παράγει στο ήπαρ και στους νεφρούς και την αποθηκεύει στους σκελετικούς μύες, στην καρδιά, στον εγκέφαλο και στο σπέρμα.

Συνήθως, το σώμα μας μπορεί να δημιουργήσει όλη την καρνιτίνη που χρειάζεται. Μερικοί άνθρωποι, ωστόσο, μπορεί να μην έχουν αρκετή καρνιτίνη επειδή το σώμα τους δεν μπορεί να παράγει αρκετή ή δεν μπορεί να τη μεταφέρει στους ιστούς, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατάλληλα. Καταστάσεις, όπως η στηθάγχη ή η διαλείπουσα χωλότητα, μπορεί επίσης να προκαλέσουν χαμηλά επίπεδα καρνιτίνης στο σώμα, όπως και ορισμένα φάρμακα.

Η καρνιτίνη έχει προταθεί ως θεραπεία για πολλές παθήσεις επειδή έχει αντιοξειδωτική δράση. Τα αντιοξειδωτικά ουσιαστικά καταπολεμούν τα επιβλαβή σωματίδια στο σώμα, γνωστά ως ελεύθερες ρίζες, τα οποία καταστρέφουν τα κύτταρα και αλλοιώνουν το DNA. Επίσης,  μπορούν να εξουδετερώσουν τις ελεύθερες ρίζες και μπορεί να μειώνουν ή να βοηθούν στην πρόληψη των βλαβών που προκαλούν.

Η καρνιτίνη μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία πολλών καταστάσεων. Βέβαια, κάποιες σοβαρές παθήσεις απαιτούν κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού. Για περιπτώσεις όπως η κόπωση ή η βελτίωση της απόδοσης των αθλητών, η καρνιτίνη είναι ασφαλής αλλά μπορεί να μην βοηθά ιδιαίτερα.

Καρδιακές παθήσεις

1. Στηθάγχη

Οι μελέτες δείχνουν ότι η καρνιτίνη χρησιμοποιείται μαζί με τις συμβατικές θεραπείες για την σταθεροποίηση της στηθάγχης. Πολλές κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η L-καρνιτίνη και η προπιονυλ-L-καρνιτίνη μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των συμπτωμάτων της στηθάγχης. Ωστόσο, πρέπει πάντα να συμβουλεύεστε το γιατρό σας για το αν πρέπει να πάρετε καρνιτίνη.

2. Έμφραγμα

Αρκετές μελέτες δείχνουν ότι η καρνιτίνη μπορεί να βοηθά μαζί με τις συμβατικές θεραπείες μετά από ένα έμφραγμα, αλλά δεν υπάρχει απόλυτη συμφωνία. Κάποιες μικρές μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που παίρνουν L-καρνιτίνη μετά από ένα έμφραγμα είναι λιγότερο πιθανό να υποστούν ένα ακόμη, να πεθάνουν από καρδιακή νόσο, να έχουν πόνο στο στήθος και ακανόνιστο καρδιακό ρυθμό, ή να εμφανίσουν καρδιακή ανεπάρκεια.

3. Καρδιακή Ανεπάρκεια

Κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι η καρνιτίνη (συνήθως η προπιονυλ-L-καρνιτίνη) μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των συμπτωμάτων της καρδιακής ανεπάρκειας και βελτιώνει την ικανότητα άσκησης σε ανθρώπους με καρδιακή ανεπάρκεια.

Περιφερική Αγγειακή Νόσος

Η μειωμένη ροή αίματος στα πόδια λόγω αθηροσκλήρωσης, όπου η πλάκα συσσωρεύεται στις αρτηρίες, συχνά προκαλεί πόνο ή κράμπες στα πόδια κατά το περπάτημα ή την άσκηση. Αυτός ο πόνος ονομάζεται διαλείπουσα χωλότητα και η μειωμένη ροή αίματος στα πόδια ονομάζεται περιφερική αγγειακή νόσος (PVD). Αρκετές μελέτες δείχνουν ότι η καρνιτίνη μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των συμπτωμάτων και στη βελτίωση της κινητικότητας σε άτομα με διαλείπουσα χωλότητα. Οι περισσότερες μελέτες έχουν χρησιμοποιήσει προπιονυλο-L-καρνιτίνη. Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν εάν η L-καρνιτίνη θα λειτουργούσε το ίδιο.

Διαβητική Νευροπάθεια

Η διαβητική νευροπάθεια συμβαίνει όταν τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα καταστρέφουν τα νεύρα του σώματος, ειδικά στα χέρια, στα πόδια, προκαλώντας πόνο και μούδιασμα. Κάποιες  μελέτες δείχνουν ότι η ακετυλο-L-καρνιτίνη μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του πόνου και στην αύξηση της αίσθησης στα προσβεβλημένα νεύρα. Είναι επίσης πιθανό η καρνιτίνη να βοηθά στην αναγέννηση των νεύρων.

Απώλεια βάρους

Αν και η L-καρνιτίνη υπάρχει σε πολλά συμπληρώματα για την απώλεια βάρους, δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτή τη δράση. Κάποιες μελέτες δείχνουν ότι η καρνιτίνη μπορεί να βοηθά στη μείωση του λίπους, στην αύξηση της μυϊκής μάζας και στη μείωση της κόπωσης, η οποία μπορεί να συμβάλει στην απώλεια βάρους σε μερικούς ανθρώπους.

Νόσος Αλτσχάιμερ και εξασθένηση της μνήμης

Τα στοιχεία δεν είναι ξεκάθαρα για το εάν η καρνιτίνη είναι ωφέλιμη στη θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ. Αρκετές μελέτες δείχνουν ότι η ακετυλο-L-καρνιτίνη, μπορεί να βοηθήσει στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου Αλτσχάιμερ, στην ανακούφιση της κατάθλιψης που σχετίζεται με τη γήρανση και άλλες μορφές άνοιας και στη βελτίωση της μνήμης στους ηλικιωμένους. Άλλες όμως, περισσότερο εκτεταμένες μελέτες διαπίστωσαν ότι δεν βοήθησε καθόλου. Οι άνθρωποι θα πρέπει να λαμβάνουν καρνιτίνη για τη νόσο Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας μόνο υπό την επίβλεψη του γιατρού τους.

Νεφροπάθεια και Αιμοκάθαρση

Επειδή η σύνθεση της καρνιτίνης γίνεται στους νεφρούς, η νεφρική νόσος θα μπορούσε να οδηγήσει σε χαμηλά επίπεδα καρνιτίνης στο σώμα. Αν έχετε νεφρική νόσο πρέπει πάντα να συμβουλεύεστε το γιατρό σας.

Ανδρική Υπογονιμότητα

Ο χαμηλός αριθμός σπερματοζωαρίων έχει συνδεθεί με χαμηλά επίπεδα καρνιτίνης στους άνδρες. Αρκετές μελέτες δείχνουν ότι τα συμπληρώματα L-καρνιτίνης μπορεί να αυξήσουν τον αριθμό και την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων.

Στυτική Δυσλειτουργία

Μερικές  μελέτες δείχνουν ότι η προπιονυλ-L-καρνιτίνη μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της ανδρικής σεξουαλικής λειτουργίας. Μια μελέτη έδειξε ότι η καρνιτίνη βελτιώνει την αποτελεσματικότητα του Viagra στους άνδρες με διαβήτη που πριν δεν ανταποκρίνονταν στο Viagra. Ο συνδυασμός προπιονυλ-L-καρνιτίνης και ακετυλο-L-καρνιτίνης βελτιώνει την αποτελεσματικότητα του Viagra σε άνδρες που έχουν στυτική δυσλειτουργία μετά από χειρουργείο στον προστάτη. Φυσικά, είναι ανάγκη να γίνουν επιπλέον μελέτες.

Νόσος Peyronie

Η νόσος Peyronie χαρακτηρίζεται από την καμπυλότητα του πέους που οδηγεί σε πόνο στη διάρκεια της στύσης. Μια μελέτη έδειξε ότι η ακετυλο-L-καρνιτίνη μειώνει τον πόνο στη διάρκεια του σεξ και μειώνει την καμπυλότητα του πέους. Βέβαια, απαιτούνται περισσότερες μελέτες.

Υπερθυρεοειδισμός

Κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι η L-καρνιτίνη βοηθά στην πρόληψη ή στη μείωση των συμπτωμάτων του υπερδραστήριου θυρεοειδή, όπως η αϋπνία, η νευρικότητα, οι ταχυπαλμίες, ο τρόμος. Μια μελέτη έδειξε ότι οι ασθενείς με υπερθυρεοειδισμό είδαν τα συμπτώματα να βελτιώνονται και η θερμοκρασία του σώματος να είναι φυσιολογική, με τη λήψη καρνιτίνης. Βέβαια, οι άνθρωποι με θέματα του θυρεοειδή πρέπει πάντα να συμβουλεύονται το γιατρό τους.

Σκελετικά προβλήματα

Η σύνδεση ανάμεσα στα συμπληρώματα L-καρνιτίνης και στον έλεγχο των μεταβολικών μονοπατιών που εμπλέκονται στην ισορροπία των πρωτεϊνών των μυών έχει αποδειχθεί σε πολλές μελέτες.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι η L-καρνιτίνη προστατεύει τους μύες από την ατροφία, ειδικά σε παθοφυσιολογικές καταστάσεις.

Παχυσαρκία

Κάποιες μελέτες δείχνουν ότι η L-καρνιτίνη βοηθά σημαντικά στην απώλεια βάρους, αν και σε κάποιες υποομάδες δεν έχει καμία επίδραση στο βάρος.

Σαρκοπενία

Οι ηλικιωμένοι άνθρωποι έχουν έντονο καταβολισμό των πρωτεϊνών, πράγμα που συνδέεται  με τη μυϊκή απώλεια. Η L-καρνιτίνη μπορεί να αυξάνει την κατακράτηση πρωτεϊνών αναστέλλοντας τα πρωτεολυτικά μονοπάτια. Η αποτελεσματικότητα της L-καρνιτίνης εξαρτάται από την ηλικία.

Οξειδωτική ανισορροπία και μυϊκός πόνος

Βλάβη στους μύες μπορεί να συμβεί στη διάρκεια της άσκησης. Η L-καρνιτίνη προστατεύει τις κυτταρικές μεμβράνες από το οξειδωτικό στρες. Έτσι, η L-καρνιτίνη βοηθά στην αποκατάσταση των μυών μετά την άσκηση και μειώνει τον πόνο.

Πηγές καρνιτίνης

Το κόκκινο κρέας (ειδικά το αρνί) και τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι οι κύριες πηγές καρνιτίνης. Επίσης, η καρνιτίνη υπάρχει στα ψάρια, στα πουλερικά, στα σπαράγγια, στο αβοκάντο και στο φυστικοβούτυρο.

Διαθέσιμες μορφές καρνιτίνης

Η καρνιτίνη είναι διαθέσιμη σε πολλά συμπληρώματα σε αρκετές μορφές:

• L-καρνιτίνη: η πιο διαδεδομένη μορφή
• Ακετυλο-L-καρνιτίνη: χρησιμοποιείται σε μελέτες για τη νόσο Αλτσχάιμερ και άλλες διαταραχές του εγκεφάλου
• Προπιονυλ-L-καρνιτίνη: χρησιμοποιείται σε μελέτες για καρδιακές παθήσεις και περιφερική αγγειακή νόσο

Καλό είναι να αποφεύγετε τα συμπληρώματα D-καρνιτίνης καθώς παρεμβαίνουν στη φυσιολογική μορφή της L-καρνιτίνης και μπορεί να έχουν ανεπιθύμητες παρενέργειες.

Προφυλάξεις

Επειδή τα συμπληρώματα διατροφής μπορεί να έχουν παρενέργειες ή να αλληλεπιδρούν με άλλα φάρμακα, πρέπει πάντα να ρωτάτε το γιατρό σας.

Οι παρενέργειες είναι γενικά ήπιες. Οι υψηλές δόσεις (πάνω από 5 γραμμάρια την ημέρα) μπορεί να προκαλούν διάρροια. Άλλες παρενέργειες περιλαμβάνουν αύξηση στην όρεξη, μυρωδιά στο σώμα και εξάνθημα.

Οι άνθρωποι με τις ακόλουθες παθήσεις πρέπει να μιλάνε με το γιατρό τους πριν πάρουν καρνιτίνη:

• Περιφερική αγγειακή νόσο
• Υψηλή αρτηριακή πίεση
• Κίρρωση του ήπατος
• Διαβήτη
• Νεφρική νόσο
• Ιστορικό επιληψίας

Καρνιτίνη και TMAO

Τα συμπληρώματα καρνιτίνης μεταβολίζονται από τα βακτήρια του εντέρου σε τριμεθυλαμίνη (ΤΜΑ), η οποία με τη σειρά της μετατρέπεται σε τριμεθυλαμίνη-Ν-οξείδιου (ΤΜΑΟ) στο ήπαρ.

Υπάρχουν βάσιμες αποδείξεις για τη σύνδεση ανάμεσα στα υψηλά επίπεδα του τριμεθυλαμίνη-Ν-οξείδιου (ΤΜΑΟ) και πολλών ασθενειών, όπως οι παθήσεις του καρδιαγγειακού, των νεφρών, ο καρκίνος και η νόσος Αλτσχάιμερ. Στην παθογένεση όλων αυτών των παθήσεων, η φλεγμονώδης αντίδραση είναι ένας μηχανισμός κλειδί. Δεδομένου ότι το ΤΜΑΟ ελέγχει τη φλεγμονώδη αντίδραση, και το γεγονός ότι το μικροβίωμα του εντέρου επηρεάζει τον άξονα εντέρου-εγκεφάλου, το ΤΜΑΟ μπορεί να εμπλέκεται στη ρύθμιση της ανοσίας σε αυτές τις ασθένειες.

Καθώς πολλαπλοί παράγοντες επηρεάζουν τα επίπεδα του ΤΜΑΟ, κάποιες παρεμβάσεις που περιλαμβάνουν διατροφή και προβιοτικά μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ανθρώπων που έχουν κίνδυνο να εμφανίσουν χρόνια φλεγμονώδη και εκφυλιστικά νοσήματα. Έχουν γίνει πολλές προσπάθειες για το σχεδιασμό προβιοτικών που μπορούν να μειώσουν την παραγωγή και την διαθεσιμότητα των πρόδρομων ουσιών του ΤΜΑΟ. Ένα από τα συχνά θέματα στη σχέση ανάμεσα στο ΤΜΑΟ και στις ασθένειες είναι η αλλαγή στη σύνθεση και στη λειτουργία του μικροβιώματος.

Πιθανές αλληλεπιδράσεις

Αν λαμβάνετε οποιοδήποτε από τα παρακάτω φάρμακα δεν πρέπει να πάρετε καρνιτίνη:

• Δοξορουβικίνη: η λήψη L-καρνιτίνης μπορεί να προστατεύει τα κύτταρα της καρδιάς ενάντια στη δοξορουβικίνη, ένα χημειοθεραπευτικό φάρμακο για την θεραπεία του καρκίνου.
• Ισοτρετινοΐνη: είναι ένα φάρμακο για τη θεραπεία της σοβαρής ακμής, που μπορεί να προκαλεί προβλήματα στο ήπαρ, υψηλή χοληστερόλη και μυϊκό πόνο και αδυναμία. Αυτά τα συμπτώματα μοιάζουν με αυτά που προκαλεί η ανεπάρκεια καρνιτίνης.
• Ορμόνη του θυρεοειδή: η καρνιτίνη αποτρέπει την είσοδο της ορμόνης του θυρεοειδή στα κύτταρα, και έτσι είναι λιγότερο αποτελεσματική.
• Βαλπροϊκό οξύ: είναι ένα αντιεπιληπτικό φάρμακο που μειώνει τα επίπεδα της καρνιτίνης στο αίμα. Η L-καρνιτίνη προλαμβάνει την ανεπάρκεια και μειώνει τις παρενέργειες του βαλπροϊκού οξέος. Ωστόσο, η καρνιτίνη μπορεί να αυξάνει τον κίνδυνο των επιληψιών.
• Αντιπηκτικά φάρμακα: η καρνιτίνη αυξάνει τον κίνδυνο αιμορραγίας σε ανθρώπους που παίρνουν αντιπηκτικά.