Εθισμένοι στον έρωτα; Τα στάδια της αγάπης

Τα στάδια της αγάπης

Οι πεταλούδες στο στομάχι, το αίσθημα ότι βρισκόμαστε στην κορυφή του κόσμου…Όλα αυτά είναι γνωστά συναισθήματα για όλους όσους έχουν ερωτευτεί. Ωστόσο, οι έρευνες δείχνουν ότι υπάρχουν συγκεκριμένα στάδια στην αγάπη, τα οποία έχουν στενή σχέση με διαφορετικές ορμόνες.

Στάδιο 1: Πάθος

Το πάθος είναι εκείνο το άγριο στάδιο της επιθυμίας. Καθορίζεται από ορμόνες όπως η τεστοστερόνη και τα οιστρογόνα. Η τεστοστερόνη υπάρχει και στους άνδρες και στις γυναίκες και επηρεάζει τη λίμπιντο, την έλξη και την τάση για ζευγάρωμα. Οι άνδρες και οι γυναίκες με υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης και οιστρογόνων επιδεικνύουν τη γονιμότητά τους και προσελκύουν τους πιθανούς συντρόφους.

Στάδιο 2: Έλξη

Κατά τη διάρκεια της φάσης της έλξης τα ζευγάρια είναι πολύ ερωτευμένα και κατακλύζονται από τα συναισθήματά τους. Τυπικά, οι άνθρωποι δεν μπορούν να σκεφτούν τίποτε άλλο, ξεχνούν να φάνε και να κοιμηθούν. Υπάρχουν σημαντικοί νευροδιαβιβαστές που παίζουν ρόλο σε αυτό το στάδιο.

• Η ντοπαμίνη: απελευθερώνεται από το κέντρο επιβράβευσης στον εγκέφαλο και μας κάνει να νιώθουμε σαν να έχουμε κερδίσει κάποιο βραβείο όταν είμαστε με τον αγαπημένο μας.
• Η νορεπινεφρίνη: η οποία επίσης ονομάζεται αδρεναλίνη και μας κάνει να νιώθουμε την αγάπη και την καρδιά μας να χτυπά δυνατά, να κοκκινίζουμε και να ιδρώνουμε όταν βρισκόμαστε κοντά στο σύντροφό μας.

Στάδιο 3: Προσκόλληση

Μετά από τα άγρια συναισθήματα του πάθους, και τον ενθουσιασμό της έλξης, έρχεται το στάδιο της προσκόλλησης. Η φάση της προσκόλλησης βοηθά τα ζευγάρια να αναπτύξουν δεσμούς και να νιώθουν συνδεδεμένοι μεταξύ τους. Είναι η φάση στην οποία πολλοί άνθρωποι αποφασίζουν αν θα στηριχτούν στο σύντροφό τους. Δύο ορμόνες παίζουν σημαντικό ρόλο εδώ:

• Η ωκυτοκίνη: επίσης ονομάζεται ορμόνη της αγκαλιάς επειδή απελευθερώνεται όταν μας αγγίζουν, και όταν νιώθουμε συνδεδεμένοι με κάποιον.
• Η βαζοπρεσίνη: αυτή η χημική ένωση μας βοηθά να αποκτήσουμε μακροχρόνια σύνδεση με κάποιον και προηγείται της δέσμευσης.

Είτε είναι κάποιος παντρεμένος, σε σχέση, βγαίνει ραντεβού, η αγάπη είναι θέμα χημείας. Από μια σκοτεινή πλευρά αυτή η χημεία έχει πολλές ομοιότητες με τους εθισμούς.

Μπορεί να είστε εθισμένοι στον έρωτα;

Φυσικά , κάτι τέτοιο είναι δυνατό. Αν και δεν υπάρχει επίσημη διάγνωση, ο εθισμός στον έρωτα έχει τις ίδιες αρνητικές επιδράσεις με άλλες μορφές εξάρτησης, και αυτό φυσικά έχει να κάνει με όλα όσα συμβαίνουν στον εγκέφαλο. Επίσης, αυτή η αγάπη ονομάζεται “παθολογική αγάπη”. Ο εθισμός στον έρωτα ορίζεται ως ένα μοτίβο συμπεριφοράς που χαρακτηρίζεται από δυσλειτουργικό, επίμονο και υπερβολικό ενδιαφέρον για έναν ή περισσότερους συντρόφους, με αποτέλεσμα την έλλειψη ελέγχου, την παραμέληση άλλων ενδιαφερόντων και συμπεριφορών, και άλλες αρνητικές συνέπειες. Οι άνθρωποι που είναι εθισμένοι στον έρωτα είναι πολύ περισσότεροι από όσοι νομίζετε. Η συχνότητα του εθισμού στον έρωτα είναι 3-10% στον γενικό πληθυσμό. Αυτή η κατάσταση είναι διαφορετική από τη συνεξάρτηση επειδή περιορίζεται στην ύπαρξη και εφαρμογή δυσπροσαρμοστικών συμπεριφορών στις ρομαντικές σχέσεις,  παρά στις ευρύτερες οικογενειακές και κοινωνικές σχέσεις.

Τι είναι μια εθιστική σχέση;

Κάποια σημάδια που δείχνουν τον εθισμό στον έρωτα περιλαμβάνουν:

• Αδυναμία διαχωρισμού ανάμεσα στις έντονες σεξουαλικά εμπειρίες και στην ειλικρινή , ουσιαστική στοργή.
• Ανάγκη να είναι κάποιος σε μια σχέση για να νιώθει “ολοκληρωμένος”.
• Παραμέληση άλλων πτυχών της ζωής στην επιδίωξη της επιβεβαίωσης.
• Αναζήτηση ενός νέου συντρόφου ενώ κάποιος είναι σε μια σχέση.
• Συνεχής μάχη για τη διατήρηση της σεξουαλικής έντασης σε μια σχέση.
• Υποκρισία ότι κάποιος ενδιαφέρεται ή θυσιάζει την δική του ευτυχία για να είναι απλά σε μια σχέση.

Ο εθισμός στον έρωτα είναι μια κατάσταση που μπορεί να διαγνωστεί μετά από μια παρατεταμένη εμμονική ενασχόληση με έναν σύντροφο. Μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη βοήθεια της ψυχοθεραπείας.

Ωκυτοκίνη: η χημεία του εθισμού και των σχέσεων

Όταν ξεκινά μια σχέση, ή κάθε ρομαντική προσπάθεια, προκαλούνται πολλές ορμονικές και νευροβιολογικές αντιδράσεις που οδηγούν σε συγκεκριμένες συμπεριφορές (υπάρχει λόγος γιατί πολλοί από εμάς κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας). Μια από τις πρώτες αλλαγές σε αυτό το φαινόμενο είναι η απελευθέρωση ενός νευροπεπτιδίου, της ωκυτοκίνης. Η ωκυτοκίνη παίζει ρόλο στην επιβράβευση, στο στρες, στην ένταξη στο κοινωνικό σύνολο, στη μάθηση και στη μνήμη. Παράγεται από τον υποθάλαμο και είναι ένας από τους κύριους νευροβιολογικούς παράγοντες που θολώνει την κρίση μας. Βιώνουμε μια έκρηξη ωκυτοκίνης όταν αγκαλιάζουμε το σύντροφό μας, το σκύλο μας, κάνουμε πράγματα για άλλους, κάνουμε σεξ, άσκηση, όταν μοιραζόμαστε  τη στοργή μας με τους άλλους.

Τι άλλο προκαλεί την απελευθέρωση ωκυτοκίνης;

Η μουσική επίσης αυξάνει τα επίπεδα της ωκυτοκίνης και μας κάνει να νιώθουμε καλά. Επίσης, η ωκυτοκίνη αυξάνεται σε ανθρώπους που κάνουν μαθήματα μουσικής.

Ωκυτοκίνη, αγάπη, εθισμός και σχέσεις

Εκτός από την ωκυτοκίνη, η αγάπη, το σεξ και η στοργή επίσης αυξάνουν τα επίπεδα της ντοπαμίνης και της σεροτονίνης, δύο νευροδιαβιβαστών που παίζουν ρόλο κλειδί στην κατάχρηση ουσιών. Με πιο απλά λόγια, η αγάπη και η στοργή μας κάνουν  να νιώθουμε χαρούμενοι και προκαλούν ευχάριστες αντιδράσεις με πολλούς τρόπους που μοιάζουν με αυτούς μετά τη χρήση ηρωίνης, κοκαΐνης και άλλων ναρκωτικών. Αυτό που διαφέρει, ωστόσο, είναι το απίστευτο κύμα που προκαλούν μετά τη χρήση τους, κάτι που καμία φυσιολογική συμπεριφορά δεν μπορεί να αναπαράγει. Η ντοπαμίνη δεν είναι η μοναδική αιτία των εθισμών, αλλά αποτελεί ένα πρωταρχικό κίνητρο.

Έχουν γίνει εκτεταμένες μελέτες σχετικά με την ωκυτοκίνη και την θεραπεία των εθισμών, που δείχνουν ότι το σύστημα της ωκυτοκίνης μεταβάλλεται από την οξεία ή χρόνια έκθεση σε ναρκωτικά. Ο ρόλος της ωκυτοκίνης στους εθισμούς περιλαμβάνει:

• Κοκαΐνη: η οξεία χρήση κοκαΐνης αυξάνει τα επίπεδα της ωκυτοκίνης στον ιππόκαμπο, την περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τη μάθηση και τη μνήμη που έχει σχέση με την εξάρτηση. Η χρόνια χρήση κοκαΐνης έχει συνδεθεί με μειωμένα επίπεδα ωκυτοκίνης,  σηματοδοτώντας μια πτώση στη χαρά και τα ευχάριστα συναισθήματα καθώς η χρήση επιμένει.
• Οπιοειδή: η χρόνια χρήση μορφίνης οδηγεί σε αύξηση των υποδοχέων ωκυτοκίνης που συνδέονται στην αμυγδαλή, στον απιοειδή φλοιό και μείωση στον υποθάλαμο.

Γενικά, η χρόνια κατάχρηση ουσιών μειώνει τη σύνθεση της ωκυτοκίνης. Ταυτόχρονα προκαλεί σοβαρές ανισορροπίες στα επίπεδα της σεροτονίνης και της ντοπαμίνης στους χρόνιους χρήστες. Ο εθισμός στον έρωτα και ο εθισμός στις ουσίες έχουν την ίδια χημική βάση. Βέβαια, οι αντιδράσεις που προκαλούνται από παρατεταμένη χρήση ουσιών είναι πιο σοβαρές και έχουν σοβαρά σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα στέρησης.

Η αγάπη είναι τυφλή

Ο εθισμός στον έρωτα και ο εθισμός στις ουσίες μοιράζονται κάποια κοινά στοιχεία. Οι πράξεις που κάνουμε για να κερδίσουμε έναν σύντροφο, να δικαιολογήσουμε τη συμπεριφορά του, ο τρόπος με τον οποίο θυσιάζουμε τη δική μας ασφάλεια, αξιοπρέπεια και ευεξία για να τροφοδοτήσουμε τους δικούς μας ή τους δικούς του εθισμούς, μας κάνουν να μην καταλαβαίνουμε τι μας πληγώνει ή πως μπορούμε να διορθώσουμε μια κατάσταση. Η συνεξάρτηση στις σχέσεις διαιωνίζει τον εθισμό στον έρωτα και μπορεί στην πραγματικότητα να μας οδηγεί σε άλλες εξαρτήσεις. Όταν είμαστε απελπισμένοι για αγάπη, μπορεί να είναι δύσκολο να ταράξουμε τα νερά και να πείσουμε το σύντροφό μας να κάνει κάτι που δεν θέλει ακόμη και αν είναι καλό για αυτόν.