Λάθος απόφαση

Λάθος απόφαση και αναποφασιστικότητα

Όλοι μας παίρνουμε πολλές αποφάσεις στην καθημερινότητα μας. Δεν υπάρχει κανένας άνθρωπος που να μην έχει πάρει έστω μια λάθος απόφαση. Είναι ανθρώπινα αδύνατο να προβλέψουμε πολλές φορές την εξέλιξη γεγονότων και αποφάσεων, να ξέρουμε το μέλλον. Ωστόσο άλλες φορές παίρνουμε λάθος αποφάσεις λόγω του άγχους, της πίεσης χρόνου και άλλοτε λόγω της αναποφασιστικότητας.

Ποιες είναι οι κύριες αιτίες της αναποφασιστικότητας;

1. Χαμηλή αυτοπεποίθηση 

Ανησυχείτε ότι οι άνθρωποι γύρω σας θα κρίνουν την απόφασή σας; Φοβάστε ότι θα πάρετε λάθος αποφάσεις; Κάθε φορά που πρέπει να πάρετε μια απόφαση σας κυριεύει ο φόβος; Η χαμηλή αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση σας νιώθουν να σκέφτεστε ότι δεν κάνετε τίποτα σωστά και πως δεν αξίζετε. Κάθε απόφαση είναι  μια αφορμή να τα θαλασσώσετε. Οι περιοριστικές πεποιθήσεις και η έλλειψη αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης που τις ακολουθούν, προκύπτουν από τα τραύματα της παιδικής ηλικίας, όπως το bullying, η παραμέληση, η σεξουαλική κακοποίηση.

2. Διαταραχές άγχους

Νιώθετε πανικό όταν πρέπει να πάρετε μια απόφαση; Αναλύετε συνέχεια μια μικρή απόφαση και την μετατρέπεται σε ζήτημα ζωής ή θανάτου; Κάνετε ασφαλείς επιλογές με κάθε κόστος; Το άγχος και η ανησυχία μπορεί να στοιχειώνουν τις μέρες σας. Οι αρνητικές σκέψεις, δεν σας αφήνουν να δείτε καθαρά τα πράγματα και έτσι παίρνετε λάθος αποφάσεις. Σε πολλές περιπτώσεις, οι διαταραχές άγχους έχουν σχέση με τα τραύματα της παιδικής ηλικίας. Επίσης, μπορεί να έχουν σχέση και με πρόσφατες τραυματικές εμπειρίες, όπως μια μεγάλη αλλαγή στη ζωή.

3. Κατάθλιψη

Οι αποφάσεις γενικά σας παραλύουν; Νιώθετε εξουθενωμένοι κάθε φορά που πρέπει να πάρετε μια απόφαση; Κάνετε ότι μπορείτε για να αποφύγετε μια απόφαση; Ακόμη και η ήπια κατάθλιψη μπορεί να επηρεάζει σημαντικά την ικανότητα λήψης αποφάσεων. Μπορεί το μυαλό σας να μένει κολλημένο στις αρνητικές σκέψεις.

Η σύνδεση ανάμεσα στο άγχος και στην αναποφασιστικότητα  

Σε πολλές περιπτώσεις, η αναποφασιστικότητα δεν είναι αποτέλεσμα της απάθειας, αλλά του άγχους. Η σύνδεση ανάμεσα στο άγχος και στην αναποφασιστικότητα είναι πολύπλοκη. Οι αποφάσεις μας προκαλούν άγχος και αν κάποιος έχει ήδη θέματα άγχους, τότε είναι ακόμη πιο δύσκολο να πάρει καλές αποφάσεις. Μια απόφαση μπορεί να προκαλεί άγχος λόγω:

• Της πληθώρας των επιλογών: πως μπορεί κάποιος να γνωρίζει ότι έκανε τη σωστή επιλογή; Στις μέρες μας υπάρχουν άπειρες δυνατότητες. Οι ατέλειωτες επιλογές που υπάρχουν στο διαδίκτυο κάνουν ακόμη χειρότερα τα πράγματα. Από τα online καταστήματα μέχρι τις εφαρμογές για ραντεβού, αυτή η αφθονία επιλογών προκαλεί έντονο στρες.
• Του φόβου της ευθύνης: και αν κάνουμε λάθος επιλογή; Μια απόφαση, καλή ή κακή, σωστή ή λάθος, έχει συνέπειες. Αν μας κατακλύζουν όλα τα αρνητικά συναισθήματα, τότε δεν είμαστε πρόθυμοι να αναλάβουμε την ευθύνη.
• Της τελειοθηρίας: και αν η επιλογή μας δεν είναι τέλεια; Φυσικά, μια κακή απόφαση είναι πολύ καλύτερη από καμία απόφαση. Αν και αυτό δεν ισχύει πάντα , αν κάποιος έχει πολύ υψηλά πρότυπα, και περιμένει να βρει την τέλεια λύση, ίσως αυτό να μην συμβεί ποτέ. Αν αναβάλλετε τις αποφάσεις σας, μπορεί να μην πάρετε στο τέλος καμία απόφαση.
• Της γνώμης των άλλων: τι θα γίνει αν δεν αρέσει στους άλλους η επιλογή σας; Έχετε την τάση να παίρνετε αποφάσεις με βάση όσα ευχαριστούν τους άλλους; Αν συνεχώς θέλετε να ευχαριστείτε τους άλλους, αυτό είναι μια παγίδα που μπορεί να προκαλεί έντονο άγχος.

Η αναποφασιστικότητα είναι πραγματικά ένας τρόπος για να αποφύγετε το άγχος που προκαλεί μια απόφαση. Αν η λήψη μιας απόφασης σας προκαλεί ανησυχία, ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να αποφύγετε την ανησυχία; Να μην πάρετε καμία απόφαση. Αυτή όμως η λογική είναι λανθασμένη και δεν βοηθά σε τίποτα μακροπρόθεσμα. Αντιθέτως, όσο πιο πολύ αναποφάσιστο είναι ένα άτομο τόσο περισσότερο άγχος νιώθει.

Πώς το άγχος οδηγεί στην αναποφασιστικότητα και στις λάθος αποφάσεις;

Το άγχος παρεμβαίνει στην ικανότητα λήψης αποφάσεων και στην αδυναμία λήψης καλών αποφάσεων.

Αν έχετε θέματα άγχους, τότε ο μηχανισμός “πάλης ή φυγής” ενεργοποιείται κάθε φορά που συμβαίνει κάτι ψυχοπιεστικό. Αυτή η έκρηξη αδρεναλίνης και οι αλλαγές στο σώμα που έχουν ως σκοπό την επιβίωσή μας, επηρεάζουν την ικανότητα μας να πάρουμε αποφάσεις.

Πίσω από αυτή τη διαδικασία υπάρχουν συγκεκριμένοι μηχανισμοί. Το κέντρο λήψης αποφάσεων στον εγκέφαλο είναι στον προμετωπιαίο φλοιό. Το άγχος επηρεάζει τη λειτουργικότητα αυτής της περιοχής. Βασικά, το άγχος επιβραδύνει το συγκεκριμένο κομμάτι του εγκεφάλου που είναι αναγκαίο για τις σωστές αποφάσεις. Για αυτό δεν χρειάζεται να απορείτε γιατί μένετε κολλημένοι στην αναποφασιστικότητα.

Καθώς το άγχος μπορεί να οδηγεί στην αναποφασιστικότητα, μπορεί, πολλές φορές να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα. Μπορεί να παίρνουμε γρήγορες αποφάσεις σε μια προσπάθεια να αποφύγουμε την ανησυχία ή επειδή τα συναισθήματα δεν μας αφήνουν να σκεφτούμε ξεκάθαρα. Το άγχος κάνει δύσκολη την επεξεργασία των πληροφοριών που είναι ανάγκη να κάνουμε για να πάρουμε μια σωστή απόφαση.

Τελικά, το άγχος μας οδηγεί σε “ασφαλείς” επιλογές. Μπορεί να είναι σωστές αλλά και όχι. Και αν το άγχος σας έχει οδηγήσει σε κακές αποφάσεις στο παρελθόν, τότε νιώθετε περισσότερο άγχος για τις μελλοντικές σας αποφάσεις.

Πώς μπορώ να καταπολεμήσω το άγχος; 

Για να ξεπεράσουμε την αναποφασιστικότητα που οφείλεται στο άγχος μπορούμε να ακολουθήσουμε τα εξής βήματα:

1. Αποφεύγουμε την πληθώρα επιλογών: αν κάποιος με διαταραχή άγχους δεν μπορεί να καταλήξει σε μια επιλογή, τότε μπορεί να αποφεύγει τις πολλές συγκρίσεις.
2. Αποφεύγουμε την τελειομανία: ψάχνετε τον τέλειο σύντροφο, την τέλεια δουλειά, τις τέλειες διακοπές; Μην κάνετε το τέλειο εχθρό του καλού. Οι αποφάσεις μας δεν χρειάζεται να είναι τέλειες.
3. Αποφεύγουμε την καταστροφολογία: η καταστροφολογία είναι ένας μη βοηθητικός τρόπος σκέψης ή μια παγίδα που έχει σχέση με το άγχος. Όταν παίρνουμε μια απόφαση είναι εύκολο να σκεφτούμε το χειρότερο δυνατό σενάριο. Αλλά προφανώς αυτό δεν θα συμβεί ποτέ.
4. Κάνουμε μια λίστα με τα υπέρ και τα κατά: κάποιες αποφάσεις είναι μεγάλες και μας αλλάζουν τη ζωή. Όπως η αλλαγή δουλειάς, η μετακόμιση σε μια άλλη χώρα, το τέλος μια σχέσης. Πώς μπορούμε να αποφύγουμε το άγχος σε τόσο σοβαρές αποφάσεις; Καλό είναι να κάνουμε μια λίστα με τα υπέρ και τα κατά των επιλογών μας. Αλλά πρέπει να πάρουμε τελικά μια απόφαση.
5.  Εξετάζουμε μια επιλογή: μπορούμε να κάνουμε ένα μικρό τεστ πριν πάρουμε την τελική μας απόφαση. Για παράδειγμα, αν θέλουμε να μετακομίσουμε σε μια άλλη χώρα, μπορούμε να δουλεύουμε από απόσταση για ένα μήνα για να δούμε αν μας ταιριάζει.
6. Αποδεχόμαστε την αβεβαιότητα: πώς μπορούμε να σταματήσουμε να μένουμε κολλημένοι στο άγχος και στην αβεβαιότητα; Πρώτα από όλα, πρέπει να αποδεχτούμε ότι η ζωή είναι αβέβαιη, και κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τα ακριβή αποτελέσματα κάθε απόφασης. Ποτέ κανείς δεν έχει την τέλεια γνώση για να κάνει μια τέλεια επιλογή. Ζούμε μέσα στην αβεβαιότητα και στο άγνωστο.

Τα λάθη είναι αναπόφευκτα

Ο χρόνος μας δίνει τη δυνατότητα να διορθώσουμε όλα τα λάθη μας. Υπάρχει μια απροσδιόριστη δύναμη όταν αφήνουμε τα πράγματα να εξελιχθούν και αποφασίζουμε να τα αξιολογήσουμε ξανά στο μέλλον.

Τι θα συνέβαινε αν παίρναμε μια λάθος απόφαση; Είναι φυσιολογικό να κάνουμε λάθη; Κάθε λάθος στη ζωή μας δίνει ένα πολύτιμο μάθημα. Αλλά πάντα παίρνουμε τις καλύτερες αποφάσεις με βάση τα δεδομένα εκείνη τη στιγμή.

Κάθε απόφαση μας δίνει την δυνατότητα να ενισχύσουμε κομμάτια του εαυτού μας στα οποία δεν νιώθουμε αρκετά ικανοί. Για να γίνει όμως αυτό είναι ανάγκη να δείξουμε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας. Κάθε αλλαγή θέλει το χρόνο της. Ακόμη και αν δεν βλέπουμε άμεσα στα θετικά αποτελέσματα, θα έρθουν.

Η ζωή είναι δύσκολη και συνεχώς μαθαίνουμε. Κανένας μας δεν είναι αυτός που ήταν χθες και αυτό που θα είναι αύριο. Πρέπει να κάνουμε ειρήνη με αυτό. Η ζωή είναι γεμάτη με δεύτερες ευκαιρίες. Είμαστε πάντα σε κατάσταση εξέλιξης.

Η ζωή είναι μια συνεχής διαδικασία μάθησης και εξέλιξης. Σταδιακά μαθαίνουμε να μπουσουλάμε, να πέφτουμε και να περπατάμε. Το ίδιο συμβαίνει και στην ενήλικη ζωή. Πέφτουμε και σηκωνόμαστε άπειρες φορές.