Αντιμετωπίστε τους φόβους σας!

Αντιμετώπιση φόβων

Είναι στην ανθρώπινη φύση μας να αποφεύγουμε τα συναισθήματα που μας τρομάζουν. Ποιος θέλει να βιώσει μια επώδυνη εμπειρία; Όμως όταν αποφεύγουμε να δούμε κατάματα τους φόβους μας, τότε αυτόματα τους δίνουμε μεγαλύτερη δύναμη. Αποφεύγουμε να έρθουμε αντιμέτωποι με καταστάσεις που μας αγχώνουν. Όμως με αυτό τον τρόπο αποφεύγουμε να αντιμετωπίσουμε όσα μπορούν να συμβάλλουν στην εξέλιξη μας. Δεν μπορούμε για πάντα να κρύβουμε τους φόβους μας. Θα εμφανιστούν παρά τις προσπάθειές μας τους καταστείλουμε. Και είναι πιθανό αυτό να συμβεί τη στιγμή που θα έχουμε ανάγκη την συναισθηματική ηρεμία.

Όμως από τη στιγμή που αποφασίζουμε να αντιμετωπίσουμε το φόβο μας, αρχίζουμε να ανακτάμε τον έλεγχο της ζωής μας και να παίρνουμε καλύτερες αποφάσεις.

Τι είναι ο φόβος; 

Ο φόβος είναι ένα βασικό ανθρώπινο συναίσθημα που έχει ως σκοπό να μας προστατεύσει από τον κίνδυνο. Ενεργοποιεί το μηχανισμό "πάλης ή φυγής" ώστε να μπορέσουμε να ξεφύγουμε από την απειλή. Ως παιδιά,  η αντιμετώπιση των φόβων μας ήταν συχνά μια ιεροτελεστία. Μάθαμε ότι δεν υπάρχουν τέρατα κάτω από το κρεβάτι μας ή κάποιος κίνδυνος στο υπόγειο.

Όσο μεγαλώνουμε, αντιμετωπίζουμε τους φόβους μας με πιο πολύπλοκο τρόπο. Αλλά δεν είναι ανάγκη πάντα να ξεπεράσουμε τους φόβους μας, προφανώς δεν θέλουμε να χάσουμε την αίσθηση του φόβου που μας προειδοποιεί για πιθανούς κινδύνους.

Ο φόβος προκαλεί φυσιολογικές αλλαγές. Αυτές περιλαμβάνουν την ταχυπαλμία και την ένταση στους μύες.

Πολλές φορές συγχέουμε το φόβο με τις φοβίες ή το άγχος, αλλά κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Σε περιπτώσεις άγχους, δεν γνωρίζουμε τι πρόκειται να συμβεί που θα πυροδοτήσει την συναισθηματική αντίδραση. Επίσης είναι κάτι διαφορετικό, καθώς γενικά βασίζεται σε παράγοντες κινδύνους. Η φοβία είναι ένας επίμονος και παράλογος φόβος για μια συγκεκριμένη κατάσταση, αντικείμενο ή δραστηριότητα, όπως τα ύψη ή το αίμα.

Οι μελέτες έχουν δείξει ότι γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως οι εμπειρίες μας παίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση των φόβων και των φοβιών. Τα στοιχεία δείχνουν ότι υπάρχει μια μέτρια κληρονομικότητα, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει ένας βαθμός γενετικής ομοιότητας ανάμεσα σε συγγενείς που έχουν την ίδια φοβία. Αλλά η σχέση ανάμεσα στα γονίδια και στο περιβάλλον είναι περίπλοκη. Οι φοβίες μπορεί να οφείλονται και σε ένα συγκεκριμένο περιστατικό, όπως για παράδειγμα το δάγκωμα από ένα σκύλο καταλήγει σε φόβο για τους σκύλους.

Αυτό που είναι σημαντικό να γνωρίζουμε αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε τους φόβους μας, είναι ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι για να τα καταφέρουμε.

Γιατί πρέπει να αντιμετωπίσω τους φόβους μου;

Για να μπορέσει κάποιος να αντιμετωπίσει τους φόβους του είναι σημαντικό να νιώθει έτοιμος. Είναι ξεκάθαρα μια προσωπική απόφαση για εξέλιξη, για αυτοβελτίωση.

Αν κάποιος φοβάται κάτι που γενικά μπορεί να αποφύγει όπως μια αράχνη, ίσως να μην έχει την επιθυμία να αντιμετωπίσει το φόβο του, και αυτό δεν είναι κακό. Η απόφαση είναι πάντα αποτέλεσμα της ανάλυσης του κόστους και του οφέλους. Η βασική ερώτηση είναι πόσο η φοβία παρεμβαίνει στη ζωή σας;

Οι φόβοι μας μπορεί να αφορούν κάτι που μπορούμε εύκολα να αποφύγουμε (όπως το ασανσέρ) ή όταν αποφεύγουμε πράγματα που μπορεί να μας βάλουν σε κίνδυνο ψυχολογικό ή σωματικό (αποφεύγουμε τις επισκέψεις στο γιατρό, τις βελόνες, τις εξετάσεις αίματος, τις παρουσιάσεις), υπάρχει ένα ξεκάθαρο όφελος στο να αντιμετωπίσουμε τους φόβους μας.

Είναι πάντα μια προσωπική απόφαση αν κάποιος θέλει να αντιμετωπίσει τους φόβους του. Αλλά είναι σημαντικό να βλέπουμε τα πράγματα με ειλικρίνεια, ο φόβος μεγαλώνει όταν αποφεύγουμε πράγματα και καταστάσεις.

Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις στις οποίες η αντιμετώπιση του φόβου δεν έχει κανένα όφελος. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν μια τοξική σχέση με τον εργοδότη σας ή μια κακοποιητική προσωπική σχέση. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι καλό κάποιος να απομακρύνεται από την κατάσταση.

Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω τους φόβους μου;

Υπάρχουν πολλοί τρόποι που μπορούν να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τους φόβους σας:

Μην κρίνετε τον εαυτό σας

Όταν κρίνετε αρνητικά τον εαυτό σας για τους φόβους σας αυτό δεν θα σας βοηθήσει να τους αντιμετωπίσετε. Αυτό που θα σας βοηθήσει είναι να δείτε με διαφορετική ματιά το φόβο σας. Πολλές φορές η σκέψη ότι ο φόβος είναι κάτι "καλό" ή "κακό", μας κατακλύζει και δεν μας αφήνει να δούμε τα μηνύματα που μας στέλνει το σώμα μας. Είναι σημαντικό να αξιολογήσουμε αυτές τις πληροφορίες και να δούμε πως μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε προς όφελος μας και να δούμε με συμπόνια τον εαυτό μας.

Ηρεμήστε

Για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε τους φόβους μας είναι σημαντικό να μπορούμε να ηρεμήσουμε. Σε στιγμές φόβου κάντε ένα διάλλειμα και πάρτε μερικές βαθιές αναπνοές για να ενεργοποιήσετε το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, το οποίο είναι  υπεύθυνο για την χαλάρωση, τον ύπνο, την απόλαυση μεταξύ άλλων. Με αυτό τον τρόπο το σώμα μας ηρεμεί και η σκέψη μας είναι πιο ξεκάθαρη.

Μην πιέζετε την αναπνοή σας. Αν προσπαθήσετε να αναπνεύσετε ψηλά από το στήθος σας, δεν θα έχετε τα επιθυμητά αποτελέσματα, συγκριτικά με την αργή, βαθιά αναπνοή από την κοιλιά. Για να δείτε αν αναπνέετε σωστά , βάλτε τα χέρια στην κοιλιά σας και δείτε πως ανεβοκατεβαίνει.

Ακούστε τα συναισθήματά σας

Ένας άλλος τρόπος για να αντιμετωπίσουμε τους φόβους μας είναι να ακούσουμε όλα μας τα συναισθήματα και τι είναι αυτό που μας προκαλεί φόβο, αντί να καταπιέζουμε τα συναισθήματά μας. Είναι σημαντικό να ακούσετε ποια είναι η προέλευση, η πηγή του φόβου σας. Με αυτό τον τρόπο θα συνειδητοποιήσετε ότι οι φόβοι σας είναι λιγότερο τρομακτικοί από όσο πιστεύετε.

Κάντε θετική συζήτηση με τον εαυτό σας 

Αντί να είστε ανυπόμονοι, αντικαταστήστε την αρνητική συζήτηση με τον εαυτό σας με θετική. Πείτε στον εαυτό σας, "Μπορώ να αντιμετωπίσω την κατάσταση, το έχω κάνει ξανά και μπορώ να το επαναλάβω."

Ψυχοθεραπεία

Η ψυχοθεραπεία γενικά (και η θεραπεία έκθεσης πιο ειδικά), μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση ειδικών φόβων και φοβιών. Ο θεραπευόμενος σταδιακά αντιμετωπίζει τους φόβους του σε ασφαλές και ελεγχόμενο περιβάλλον. Είναι σημαντικό να αισθάνεστε έτοιμοι. Είναι ουσιαστικό ο εγκέφαλός σας να καταλάβει ότι εσείς θα επιλέξετε να αντιμετωπίσετε το φόβο σας.  Οι μελέτες δείχνουν ότι ακόμη και μια συνεδρία που διαρκεί 4-6 ώρες μπορεί να είναι αποτελεσματική.

Φαρμακευτική αγωγή

Πολλά φάρμακα βοηθούν στην θεραπεία ειδικών φοβιών, αλλά είναι σημαντικό πρώτα να συζητήσετε τις επιλογές σας με τον ψυχοθεραπευτή σας. Για παράδειγμα, οι β-αναστολείς είναι αποτελεσματικοί στη θεραπεία του άγχους απόδοσης. Οι βενζοδιαζεπίνες είναι μια επιλογή για τις διαταραχές άγχους, αν και σε κάποιες περιπτώσεις η χρήση τους οδηγεί σε εθισμό.