Αν και σαφώς υποστηρίζω την ψυχοθεραπεία και τις εναλλακτικές μεθόδους θεραπείας, καθημερινά οι άνθρωποι θέλουν συμβουλές σχετικά με τα ψυχιατρικά φάρμακα. Η πιο συχνή ερώτηση που μου κάνουν είναι, ʺΕσείς συστήνετε ψυχιατρικά φάρμακα για προβλήματα όπως η κατάθλιψη, το άγχος και άλλα;ʺ ʺΘα έπρεπε να πάρω φαρμακευτική αγωγή για …..ʺ . Σε κάθε περίπτωση ξεχωριστά, ο ασθενής χρειάζεται να μιλήσει με έναν ψυχίατρο ώστε να πάρει την σωστή απόφαση για τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής. Η φαρμακευτική αγωγή χορηγείται σε πολλές περιπτώσεις, αλλά πάντα υπό την επίβλεψη του ειδικού γιατρού.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ένα στα τέσσερα άτομα, δηλαδή το 25% του πληθυσμού, βιώνει ένα πρόβλημα ψυχική υγείας κάποια στιγμή στη ζωή του. Η κατάθλιψη και το άγχος είναι από τα πιο συχνά προβλήματα και επηρεάζουν τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο, την εθνικότητα ή το κοινωνικό υπόβαθρο. Οι περιβαλλοντικοί και οι γενετικοί παράγοντες συχνά δρουν συνδυαστικά και προδιαθέτουν για ένα συγκεκριμένο πρόβλημα. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα τραυματικά γεγονότα ή οι σοβαρές βλάβες οδηγούν σε ψυχολογικά προβλήματα που επιμένουν για χρόνια.
Τα ψυχοτρόπα φάρμακα χορηγούνται για την θεραπεία πολλών προβλημάτων ψυχικής υγείας όταν αυτά παρεμβαίνουν σημαντικά στην καθημερινή λειτουργικότητα. Τα ψυχιατρικά φάρμακα (ψυχοφάρμακα) τυπικά δρουν αλλάζοντας ή φέροντας την ισορροπία στο ποσοστό σημαντικών χημικών ουσιών στον εγκέφαλο, που ονομάζονται νευροδιαβιβαστές. Μερικά προβλήματα ψυχικής υγείας βελτιώνονται όταν οι νευροδιαβιβαστές όπως η ντοπαμίνη, η σεροτονίνη και η νορεπινεφρίνη είναι αυξημένοι ή μειωμένοι. Τα ψυχοτρόπα φάρμακα είναι καλύτερο να συνταγογραφούνται από έναν ειδικό ψυχίατρο, και όχι από ένα παθολόγο, νευρολόγο ή γενικό γιατρό.
Χωρίς αμφιβολία, σε αρκετές περιπτώσεις τα ψυχοτρόπα φάρμακα από μόνα τους αρκούν για να αντιμετωπίσουν ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας. Ωστόσο σε όλες τις περιπτώσεις καλό είναι να χρησιμοποιούνται συμπληρωματικά της ψυχοθεραπείας και όχι ως υποκατάστατο αυτής. Και αυτό γιατί η ψυχοθεραπεία πραγματικά επιτρέπει στον άνθρωπο να κατανοήσει τα βαθύτερα αίτια των προβλημάτων που αντιμετωπίζει, και να τα αντιμετωπίσει ριζικά.
Πάντα χρειάζεται να συζητάμε τα υπέρ και κατά της φαρμακευτικής αγωγής με ένα ψυχίατρο και το αν υπάρχουν εναλλακτικές θεραπευτικές προσεγγίσεις που να αποτελούν καλύτερη επιλογή (όπως για παράδειγμα η ομοιοπαθητική ή ο βελονισμός).
Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά ορισμένα σημεία για τα ψυχοτρόπα φάρμακα και την ψυχοθεραπεία:
Η οργανική θεώρηση των ψυχιατρικών προβλημάτων οδηγεί στην υπεραπλούστευση των αιτιών της κατάθλιψης αλλά και των αγχωδών διαταραχών (όπως οι κρίσεις πανικού). Όμως όλα τα θέματα ψυχικής υγείας δεν οφείλονται στην έλλειψη ισορροπίας των νευροδιαβιβαστών. Πολύ συχνά, τα διάφορα ψυχιατρικά συμπτώματα προέρχονται και επηρεάζονται από γεγονότα της ζωής, από αυτά που συμβαίνουν σε εμάς και γύρω μας. Η φαρμακευτική αγωγή δεν αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι βλέπουν τις εμπειρίες τους, δεν αλλάζει την αφήγηση για τα όσα έχουμε ζήσει. Ως εκ τούτου η φαρμακευτική αγωγή από μόνη της δεν αρκεί για να ʺδιορθώσειʺ όλα τα ψυχολογικά ζητήματα. Για να κάνουμε ένα παραλληλισμό, το να παίρνει κανείς μόνο φάρμακα, είναι σαν να θέλετε να γιατρέψετε μια πληγή από σφαίρα χωρίς να βγάλετε πρώτα την σφαίρα. Με την ψυχοθεραπεία, μπορεί κανείς να αντιμετωπίσει όχι μόνο τα συμπτώματα, αλλά και τους ουσιαστικούς παράγοντες που συμβάλλουν στην κατάθλιψη, όπως τα ψυχικά τραύματα και το άγχος.
Τα άτομα που κάνουν ψυχοθεραπεία και λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή έχουν ακόμα καλύτερη απόκριση από όσους λαμβάνουν μόνο φαρμακευτική αγωγή. Με την ψυχοθεραπεία μπορεί κάποιος να κατανοήσουν την πραγματική ρίζα των ανησυχιών τους. Η ψυχοθεραπεία διεγείρει την νευροπλαστικότητα του εγκεφάλου, δηλαδή ανάπτυξη των νευρώνων (νευρογέννεση) και των συναπτικών συνδέσεων μεταξύ των νευρώνων. Αυτό εξηγεί γιατί η ψυχοθεραπεία μπορεί να επουλώσει σοβαρά προβλήματα και να διευκολύνει τις μακροπρόθεσμες αλλαγές τις οποίες η φαρμακευτική αγωγή δεν μπορεί να τις κάνει μόνη της.
Η κατάθλιψη μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντικαταθλιπτικά ή/και ψυχοθεραπεία. Η ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ θα σας βοηθήσει να επεξεργαστείτε τα όσα σας έχουν πληγώσει, να κατανοήσετε τον αρνητικό τρόπο σκέψης σας και τα μοτίβα συμπεριφοράς σας, ώστε να τα αλλάξετε. Για την μέτρια ως σοβαρή κατάθλιψη, ίσως ο συνδυασμός ψυχοθεραπείας και αντικαταθλιπτικών είναι η καλύτερη θεραπευτική επιλογή.
Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης είναι η σωστή διάγνωση. Μπορείτε να κάνετε το online ΤΕΣΤ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ για μια πρώτη εκτίμηση για το αν εμφανίζετε κατάθλιψη και τη βαρύτητα αυτής.
Συμπληρωματικά, εναλλακτικές μέθοδοι όπως ο ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΣ και η ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ μπορεί να συνδράμουν στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης, με φυσικό τρόπο χωρίς παρενέργειες.