HeartMath

HeartMath

Το σύστημα HeartMath είναι μια ειδική μορφή βιοανάδρασης. Είναι μια προσέγγιση που βοηθά τους ανθρώπους να επιτύχουν μεγαλύτερη συνέπεια και υψηλή λειτουργικότητα. Η συνέπεια-συνοχή μπορεί να συγκριθεί με την "ροή". Το HeartMath αποτελεί ένα εργαλείο και μια τεχνολογία που βοηθά τους ανθρώπους να μάθουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους με βάση την μεταβλητότητα των καρδιακών παλμών (Heart Rate Variability –HRV).

Στην καρδιά του HeartMath είναι το μότο, " Μια αλλαγή καρδιάς αλλάζει τα πάντα". Στο επίκεντρο αυτού του συστήματος είναι ο ρόλος της καρδιάς και των συναισθημάτων. Με πάνω από 19 χρόνια έρευνας, το HeartMath έχει δείξει ότι τα συναισθήματα επηρεάζουν την φυσιολογία μας κάθε στιγμή. Τα αρνητικά συναισθήματα γενικά προκαλούν ασυνάρτητο καρδιακό ρυθμό και υψηλά επίπεδα κορτιζόλης (της ορμόνης του στρες), πράγμα που είναι εξαντλητικό. Από την άλλη πλευρά, τα θετικά συναισθήματα οδηγούν σε μεγαλύτερη συνοχή στο σώμα συνολικά. Οι τεχνικές του HeartMath οδηγούν σε αλλαγές στο νευρικό και στο ορμονικό σύστημα.

Τι είναι το σύστημα HeartMath;

Το HeartMath είναι μια παρέμβαση που έχει ως στόχο τη μείωση του στρες και την βελτίωση της ευεξίας μέσω της τεχνολογίας. Καθώς το άγχος επηρεάζει την υγεία και το χρόνιο στρες έχει σοβαρές επιδράσεις στην υγεία, ο σκοπός είναι ο έλεγχος του στρες.

Πώς λειτουργεί το HeartMath;

Φυσικά, η ανάδραση ξεκινά μέσω ενός αισθητήρα στο δάχτυλό ή στο αυτί. Η οθόνη επιτρέπει στο θεραπευόμενο να βλέπει τα επίπεδα της συνοχής κάθε στιγμή. Ο υπολογισμός των επιπέδων της συνοχής συμβαίνει μέσω ενός λογισμικού , η βάση της λειτουργίας του οποίου είναι η μεταβλητότητα των καρδιακών παλμών (HRV). Μέσα από διάφορες τεχνικές ο θεραπευόμενος μπορεί να μάθει να αυξάνει τα επίπεδα συνοχής. Τα παιχνίδια και οι εικόνες του λογισμικού είναι κάποιες επιλογές στη διάρκεια της ανατροφοδότησης. Οι περισσότεροι άνθρωποι υποστηρίζουν ότι τους αρέσει η εκμάθηση τεχνικών με την ανατροφοδότηση του υπολογιστή, επειδή τους δίνει περισσότερη αυτοπεποίθηση να εφαρμόζουν αυτές τις τεχνικές στην καθημερινότητά τους.

Ένα από τα μεγαλύτερα οφέλη της εφαρμογής του HeartMath είναι ότι αυξάνει την ικανότητα ελέγχου και ρύθμισης των συναισθημάτων. Η ισορροπία ανάμεσα στην καρδιά, στο μυαλό και στο σώμα μπορεί να οδηγεί στη μείωση των επιπέδων του στρες. Επίσης, στην υψηλότερη λειτουργικότητα, στις καλύτερες σχέσεις και στην αύξηση της δημιουργικότητας.

Η τεχνολογία του HeartMath επιτρέπει σε πραγματικό χρόνο στους ανθρώπους να βλέπουν πως λειτουργεί το αυτόνομο νευρικό τους σύστημα. Οι ασθενείς μπορούν να συντονίσουν το συμπαθητικό (μηχανισμός πάλης ή φυγής) και το παρασυμπαθητικό νευρικό τους σύστημα. Αυτή η άμεση ανατροφοδότηση παρέχει μια κατανόηση του πως το νευρικό σύστημα αλλάζει από στιγμή σε στιγμή. Ον συντονισμός όλων αυτών των λεπτών διαδικασιών , βοηθά τους θεραπευόμενους αναλάβουν δράση και να ρυθμίζουν γρήγορα τη φυσιολογία τους.

Πώς μπορεί να γίνει η εφαρμογή του συστήματος HeartMath;

Το σύστημα εφαρμόζεται μέσω μια μικρής συσκευής που ονομάζεται emWave, η οποία μοιάζει με ένα κασετόφωνο (της δεκαετίας του 1980) και έχει μια λωρίδα με φώτα στην μπροστινή επιφάνεια. Φυσικά, η συσκευή είναι αρκετά μικρή για να χωράει στην παλάμη του χεριού.

Στη συσκευή υπάρχει συνδεδεμένος ένας μικρός αισθητήρας που μπαίνει στο δάχτυλο ή στο αυτί. Με τη σύνδεση και την ενεργοποίησή του, ο αισθητήρας ανιχνεύει τα επίπεδα του στρες στο σώμα παρακολουθώντας τα μοτίβα της αναπνοής και τον καρδιακό ρυθμό. Ο στόχος είναι να μάθει στο σώμα πως να μεταβαίνει από μια κατάσταση στρες (έλλειψης συνοχής σύμφωνα με το HeartMath) σε κατάσταση ηρεμίας και γαλήνης (συνοχής σύμφωνα με το HeartMath). Βέβαια, με συνεχή χρήση, η συσκευή emWave βελτιώνει το στρες, την επικοινωνία, τον χρόνιο πόνο, την χρόνια κόπωση.

Με ποιο τρόπο λειτουργεί η συσκευή;

Ο αισθητήρας συνδέεται σε ένα δάχτυλο ή στο αυτί. Η βιοανάδραση αφορά την παρακολούθηση της φυσιολογικής δραστηριότητας, τυπικά στα εγκεφαλικά κύματα, στα μοτίβα αναπνοής και στην ηλεκτρική αγωγιμότητα του δέρματος, με όργανα που παράγουν οπτικές ή ακουστικές παραστάσεις της δραστηριότητας. Φυσικά, με αυτή την ανατροφοδότηση, οι θεραπευόμενοι μαθαίνουν ποιες σκέψεις και μοτίβα αναπνοής ενισχύουν το φυσιολογικό ρυθμό.  Στη συνέχεια, μαθαίνουν να αναπαράγουν αυτά τα μοτίβα ανεξάρτητα από τη συσκευή βιοανάδρασης.

Οι μελέτες δείχνουν ότι συγκεκριμένα μοτίβα καρδιακού ρυθμού συνοδεύουν διαφορετικές συναισθηματικές καταστάσεις και στέλνουν διακριτά σήματα στον εγκέφαλο. Αυτό με τη σειρά του, επηρεάζει τα συναισθήματα, την δραστηριότητα του νευρικού συστήματος και τις γνωστικές ικανότητες, όπως η μνήμη και η επίλυση των προβλημάτων. Επίσης, γνωρίζουμε ότι η καρδιά έχει το δικός της νευρικό σύστημα που ανεξάρτητα νιώθει και κάνει επεξεργασία των πληροφοριών. Στην πραγματικότητα, η καρδιά στέλνει περισσότερα σήματα στον εγκέφαλο από ότι ο εγκέφαλος στην καρδιά.

Γιατί η μεταβλητότητα των καρδιακών παλμών(HRV) είναι τόσο σημαντική;

Η μεταβλητότητα των καρδιακών παλμών είναι σημαντικός δείκτης για την υγεία και την σωματική μας κατάσταση. Ως δείκτης της φυσιολογικής ανθεκτικότητας και της συμπεριφορικής ευελιξίας, αντανακλά την ικανότητά προσαρμογής στο στρες και στις περιβαλλοντικές απαιτήσεις.

Φυσικά, η HRV είναι ένα δείκτης της βιολογικής γήρανσης. Όταν είμαστε πιο νέοι είναι πιο υψηλή , και όσο μεγαλώνουμε το εύρος διακύμανσης του καρδιακού μας παλμού σε ηρεμία είναι μικρότερο. Αυτή η μείωση της μεταβλητότητας όσο περνούν τα χρόνια είναι μια φυσιολογική διαδικασία, και η ασυνήθιστα χαμηλή μεταβλητότητα έχει σχέση με τον υψηλότερο κίνδυνο για προβλήματα υγείας στο μέλλον και πρόωρη θνησιμότητα. Η χαμηλή HRV παρατηρείται σε άτομο με πολλές παθήσεις και διαταραχές. Η μείωση του στρες διευκολύνει τις φυσικές αναγεννητικές διαδικασίες του σώματος και το HeartMath βοηθά στην αποκατάσταση της HRV.

Μοτίβα HRV και συναισθήματα

Πολλοί παράγοντες επηρεάζουν την δράση του αυτόνομου νευρικού συστήματος και κατά συνέπεια την HRV. Αυτοί περιλαμβάνουν τα μοτίβα αναπνοής, την άσκηση και τις σκέψεις. Οι μελέτες δείχνουν ότι ένας από τους πιο ισχυρούς παράγοντες που επηρεάζουν τον ρυθμό της καρδιάς είναι τα συναισθήματά μας. Όταν οι κυμαινόμενοι καρδιακοί μας παλμοί απεικονίζονται με την πάροδο του χρόνου, η συνολική εικόνα ονομάζεται μοτίβο καρδιακού ρυθμού. Όταν κάποιος χρησιμοποιεί τη συσκευή emWave μπορεί να παρακολουθεί το μοτίβο του καρδιακού ρυθμού σε πραγματικό χρόνο. Το HeartMath δείχνει ότι τα συναισθήματα που βιώνουμε επηρεάζουν άμεσα το μοτίβο του ρυθμού της καρδιάς, και αυτό λέει πολλά για το πως λειτουργεί το σώμα μας.

Γενικά, το συναισθηματικό στρες, και τα συναισθήματα όπως ο θυμός, η απογοήτευση και το άγχος, προκαλούν μοτίβα καρδιακού ρυθμού που είναι ακανόνιστα. Αυτά συνιστούν έναν ασυνάρτητο μοτίβο καρδιακού ρυθμού. Φυσιολογικά, αυτό το μοτίβο δείχνει ότι τα σήματα που προκύπτουν από τους δύο κλάδους του αυτόνομου νευρικού συστήματος δεν είναι συντονισμένα. Επίσης, τα ασυνάρτητα μοτίβα φυσιολογικής δραστηριότητας έχουν σχέση με αγχώδη συναισθήματα μπορεί να κάνουν το σώμα μας να λειτουργεί αναποτελεσματικά.  Αυτά τα συναισθήματα εξαντλούν  την ενέργεια μας, και προκαλούν φθορά στο σώμα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα εάν το άγχος και τα αρνητικά συναισθήματα είναι συχνά.

Σε αντίθεση, τα θετικά συναισθήματα στέλνουν πολύ διαφορετικά σήματα στο σώμα. Όταν βιώνουμε θετικά συναισθήματα όπως η χαρά, η εκτίμηση, η αγάπη, και η φροντίδα, ο ρυθμός της καρδιάς είναι συντονισμένος, ήρεμος και αρμονικός. Αυτός είναι ένα συνεκτικό μοτίβο του ρυθμού της καρδιάς. Σε αυτή την περίπτωση, υπάρχει συντονισμός στη δράση των δύο κλάδων του αυτόνομου νευρικού συστήματος , και έτσι τα συστήματα στο σώμα λειτουργούν με αρμονία.

Η έξυπνη καρδιά

Πολλές από τις αλλαγές στη λειτουργία του σώματος έχουν σχέση με τις αλλαγές στο μοτίβο δραστηριότητας της καρδιάς. Ενώ η καρδιά είναι μια αντλία, ιστορικά και σχεδόν σε κάθε κουλτούρα η καρδιά έχει ένα πολυδιάστατο ρόλο στο σώμα, αποτελεί πηγή σοφίας, σκέψης και συναισθημάτων. Τα στοιχεία δείχνουν ότι όλες αυτές οι συνδέσεις δεν είναι μεταφορικές. Η καρδιά μας είναι ένα καταπληκτικό όργανο.

Η καρδιά έχει το δικό της νευρικό σύστημα, ένα δίκτυο νεύρων. Πάνω από 40000 νευρώνες, ένας "μικρός εγκέφαλος", δίνει στην καρδιά τη δυνατότητα να αισθάνεται ανεξάρτητα, να επεξεργάζεται πληροφορίες , να λαμβάνει αποφάσεις και ακόμη και να μαθαίνει και να θυμάται. Στην πραγματικότητα, η καρδιά είναι ένα πανέξυπνο σύστημα. Οι μελέτες επίσης δείχνουν ότι η καρδιά είναι ένας αδένας, που παράγει και εκκρίνει πολλές ορμόνες και νευροδιαβιβαστές. Αυτές οι ορμόνες και οι νευροδιαβιβαστές επηρεάζουν τον εγκέφαλο και τις λειτουργίες του σώματος. Ανάμεσα σε αυτές τις ορμόνες είναι η ωκυτοκίνη, που είναι γνωστή ως "ορμόνη της αγάπης".

Επίσης, τα στοιχεία δείχνουν ότι η καρδιά παίζει κύριο ρόλο στα συναισθήματα. Η καρδιά όχι μόνο ανταποκρίνεται στα συναισθήματα, αλλά τα σήματα που παράγονται από τη ρυθμική της δραστηριότητα παίζουν κύριο ρόλο στην ποιότητα των συναισθηματικών εμπειριών κάθε στιγμή. Αυτά τα σήματα της καρδιάς επηρεάζουν άμεσα στην αντίληψη και τις γνωστικές λειτουργίες χάρη στο εκτεταμένο δίκτυο επικοινωνίας της καρδιάς με τον εγκέφαλο. Τελικά, οι μελέτες του HeartMath δείχνουν ότι η καρδιά παίζει ρόλο κλειδί στη διαίσθηση. Η σύνδεση της καρδιάς με τις σκέψεις και τα συναισθήματα μπορεί να έχει τελικά επιστημονική βάση.