Κατάθλιψη – συμπτώματα σε διάφορες ηλικίες

Κατάθλιψη – συμπτώματα σε διάφορες ηλικίες

Με πάνω από 300 εκατομμύρια ανθρώπους να βιώνουν κατάθλιψη παγκοσμίως, είναι μια από τις πιο συχνές ψυχικές διαταραχές που υπάρχουν. Η κατάθλιψη επηρεάζει ανθρώπους όλων των ηλικιών, των εθνικοτήτων, και των οικονομικών στρωμάτων. Βέβαια, η κατάθλιψη μπορεί να προκαλεί διαφορετικά συμπτώματα ανάλογα με την ηλικία.

Είναι πολύ σημαντικό όλοι μας να γνωρίζουμε τα συμπτώματα της κατάθλιψης.

Ποια είναι τα πιο συχνά συμπτώματα της κατάθλιψης;

Για να γίνει η διάγνωση της κατάθλιψης πρέπει ένα άτομο να έχει τουλάχιστον πέντε από τα παρακάτω συμπτώματα , τα οποία παρατηρούνται κάθε μέρα για τουλάχιστον δύο εβδομάδες:

• Αίσθημα θλίψης ή κενού
• Έλλειψη ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης για πράγματα που το άτομο πριν αγαπούσε
• Αλλαγές στην όρεξη και αύξηση ή απώλεια βάρους
• Δυσκολία στο να αποκοιμηθεί κάποιος, να παραμείνει κοιμισμένος ή υπερβολικός ύπνος
• Κόπωση και έλλειψη ενέργειας
• Ενοχές που κάποιος δεν μπορεί να στηρίξει τον εαυτό του
• Αργές κινήσεις ή το αντίθετο, υπερβολικό άγχος και ανησυχία
• Δυσκολία στη σκέψη ή στη συγκέντρωση σε πράγματα όπως το διάβασμα ή η παρακολούθηση τηλεόρασης
• Παραμέληση της προσωπικής υγιεινής, το άτομο δεν κάνει μπάνιο ή δεν ντύνεται όμορφα
• Επαναλαμβανόμενες σκέψεις ότι θα βλάψει τον εαυτό του ή αυτοκτονικές σκέψεις

Η κατάθλιψη μοιάζει διαφορετική σε κάθε ηλικία

Οποιοσδήποτε άνθρωπος σε οποιαδήποτε ηλικία μπορεί να βιώσει ένα καταθλιπτικό επεισόδιο. Ωστόσο, τα σημάδια, τα συμπτώματα, η διάγνωση και η θεραπεία μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία, την εθνικότητα και το φύλο.

Κατάθλιψη στα παιδιά

Αν και η κατάθλιψη μπορεί να συμβεί στα παιδιά, είναι πολύ πιο συχνή στους εφήβους και μετά την εφηβεία, συμβαίνει πολύ πιο συχνά στα κορίτσια. Για την διάγνωση της κατάθλιψης στα παιδιά, όπως και στους ενήλικες, πρέπει τουλάχιστον πέντε συμπτώματα να εμφανίζονται για μια περίοδο δύο εβδομάδων τουλάχιστον.

Τα πιο συχνά συμπτώματα της κατάθλιψης στα παιδιά περιλαμβάνουν:

• Ευερεθιστότητα ή θλίψη
• Έλλειψη ενδιαφέροντος για τους φίλους και για δραστηριότητες που πριν απολάμβαναν
• Αλλαγές στην όρεξη με αποτέλεσμα την αύξηση ή την μείωση βάρους, ειδικά στους εφήβους
• Διαταραχές στον ύπνο, ένα παιδί μπορεί να δυσκολεύεται να κοιμηθεί ή να αρνείται να ξυπνήσει για να πάει στο σχολείο
• Έλλειψη ενέργειας ή κόπωση
• Αυστηρή αυτοκριτική, πολλά παιδιά πιστεύουν ότι κανείς δεν τα συμπαθεί
• Χαμηλή απόδοση στο σχολείο
• Έλλειψη κινήτρου
• Αδυναμία συγκέντρωσης
• Ενασχόληση με το θάνατο

Οι νέοι άνθρωποι μπορεί επίσης να δεσμεύονται σε ριψοκίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές και άλλες παραβατικές συμπεριφορές όπως οι κλοπές, οι καβγάδες και η χρήση ουσιών.

Όταν η κατάθλιψη παραμένει χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγεί σε καταστροφικές συνέπειες για τους νέους ανθρώπους, όπως για παράδειγμα τα συνεχή προβλήματα στο σχολείο, στο σπίτι και στις φιλικές σχέσεις, την απώλεια σημαντικών χρόνων ανάπτυξης.

Αν οι γονείς ανησυχούν για τα παιδιά τους και έχουν την υποψία ότι μπορεί να έχουν κατάθλιψη, είναι σημαντικό να μιλάνε μαζί τους για όσα παρατηρούν και να αφουγκράζονται τα παιδιά τους για να αναγνωρίσουν τα προειδοποιητικά σημάδια. Πρέπει οι γονείς να έχουν μια ανοιχτή και ειλικρινή επικοινωνία με τα παιδιά τους και να συζητούν για θέματα ψυχικής υγείας όπως η κατάθλιψη, και ότι μπορούν να θεραπευτούν.

Η ψυχοθεραπεία, η φαρμακευτική αγωγή είναι αποτελεσματικές θεραπευτικές επιλογές για τα παιδιά με κατάθλιψη. Οι γονείς μαζί με το παιδί και τον ψυχοθεραπευτή, θα επιλέξουν το κατάλληλο θεραπευτικό πλάνο.

Επιλόχειος κατάθλιψη

Οι ορμονικές αλλαγές, οι αλλαγές στο σώμα, η έλλειψη ύπνου και η ευθύνη της φροντίδας ενός νεογέννητου μπορεί να οδηγεί στην εξουθένωση τις νέες μαμάδες. Περίπου το 80% των νέων μαμάδων βιώνουν τα “baby blues,” μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από κακή διάθεση, κλάμα, άγχος, αδυναμία συγκέντρωσης και θλίψη, η οποία ξεκινά μια εβδομάδα μετά την γέννηση του παιδιού και διαρκεί ως τρεις εβδομάδες. Αν και μια μαμά μπορεί να μην νιώθει καλά, τα baby blues είναι κάτι απολύτως φυσιολογικό και όχι μια διαταραχή.

Η επιλόχειος κατάθλιψη και άλλες περιγεννητικές διαταραχές της διάθεσης και οι διαταραχές άγχους είναι οι πιο συχνές καταστάσεις μετά τη γέννηση ενός παιδιού. Αν παραμείνουν χωρίς θεραπεία, μπορεί να προκαλούν σοβαρές επιπλοκές στις μαμάδες, στα μωρά και στις οικογένειες. Οι επιπλοκές μπορεί να περιλαμβάνουν δυσκολία στη σύνδεση μαμάς-παιδιού, προβλήματα στην ανάπτυξη του παιδιού, οικογενειακές συγκρούσεις. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να οδηγούν σε αυτοκτονία ή βρεφοκτονία.

Ο υψηλότερος κίνδυνος παρατηρείται έξι μήνες μετά τη γέννηση, ωστόσο, η έναρξη μπορεί να συμβεί οποιαδήποτε στιγμή , από την εγκυμοσύνη μέχρι και δύο χρόνια μετά τη γέννηση του μωρού. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν υπερβολική ανησυχία, θλίψη, ενοχές, απελπισία, προβλήματα στον ύπνο, κόπωση, απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που φυσιολογικά ήταν ευχάριστες. Επίσης, μπορεί να παρατηρούνται αλλαγές στην όρεξη, ευερεθιστότητα και δυσκολία στη λήψη αποφάσεων. Συγκριτικά με τα baby blues , τα συμπτώματα της επιλόχειου κατάθλιψη συνεχίζονται τρεις εβδομάδες ή περισσότερο.

Παράγοντες κινδύνου:

• Κατάθλιψη ή άγχος στη διάρκεια της εγκυμοσύνης
• Προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης
• Επιπλοκές στην εγκυμοσύνη, στη γέννηση ή στο θηλασμό
• Πολύδυμη κύηση
• Ιστορικό προεμμηνορροϊκού συνδρόμου ή άλλων σημαντικών αλλαγών στη διάθεση λόγω ορμονικών αλλαγών
• Αρνητικές αλλαγές στη διάθεση κατά τη λήψη αντισυλληπτικών χαπιών
• Πρόσφατη απώλεια ή μετακόμιση
• Δυσκολία στο να ζητήσει μια μητέρα βοήθεια και υποστήριξη
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση ή τελειομανία
• Φτωχή κοινωνική, οικογενειακή ή οικονομική υποστήριξη

Κατάθλιψη στους άνδρες

Οι γυναίκες έχουν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν κατάθλιψη συγκριτικά με τους άνδρες, πράγμα το οποίο εξηγεί γιατί οι άνδρες διστάζουν να παραδεχτούν ότι έχουν κατάθλιψη και να ζητήσουν βοήθεια. Καθώς τα συμπτώματα είναι κοινά ανάμεσα στους άνδρες και στις γυναίκες, οι άνδρες συχνά εκφράζουν αυτά τα συμπτώματα διαφορετικά. Για κάποιο λόγο, που δεν είναι απολύτως κατανοητός, οι άνδρες είναι λιγότερο πιθανό να εκδηλώσουν τα τυπικά σημάδια της κατάθλιψης όπως το κλάμα ή η θλίψη. Καταστέλλοντας αυτά τα συναισθήματα, οι άνδρες γίνονται πιο επιθετικοί και πιο νευρικοί.

Επίσης, συχνά οι άνδρες νιώθουν ντροπή για την κατάθλιψη και προσπαθούν να αντέξουν. Μερικές φορές καταφεύγουν στο αλκοόλ για να καταπολεμήσουν όσα νιώθουν.

Η κατάθλιψη που παραμένει χωρίς θεραπεία στους άνδρες μπορεί να έχει σοβαρές και τραγικές επιπλοκές. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι άνδρες έχουν 4 φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από αυτοκτονία από ότι οι γυναίκες.

Τα σημάδια της κατάθλιψης στους άνδρες περιλαμβάνουν:

• Ελεγκτική συμπεριφορά, επιθετικότητα, βίαιες ή κακοποιητικές συμπεριφορές
• Προσπαθούν να ξεφύγουν και για αυτό κάποιες φορές δουλεύουν περισσότερο
• Κατανάλωση αλκοόλ
• Ευερεθιστότητα ή εκρήξεις θυμού
• Ριψοκίνδυνες συμπεριφορές, όπως η απρόσεκτη οδήγηση

Κατάθλιψη στους ηλικιωμένους

Πολλοί ηλικιωμένοι άνθρωποι έχουν κατάθλιψη αλλά μόνο το 10% από αυτούς λαμβάνει θεραπεία. Γιατί συμβαίνει αυτό; Επειδή πολλοί άνθρωποι σκέφτονται ότι η κατάθλιψη είναι φυσιολογικό κομμάτι της γήρανσης. Λόγω των πολλών προκλήσεων υγείας που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι, ούτε αυτοί αλλά ούτε οι οικογένειές τους αναγνωρίζουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης ή λανθασμένα πιστεύουν ότι είναι σημάδια άλλων καταστάσεων που μαστίζουν τους ηλικιωμένους, όπως για παράδειγμα η νόσος Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας, η αρθρίτιδα, ο καρκίνος, τα προβλήματα του καρδιαγγειακού.

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης στους ηλικιωμένους περιλαμβάνουν:

• Απώλεια μνήμης
• Σύγχυση
• Κοινωνική απομόνωση
• Ευερεθιστότητα
• Απώλεια όρεξης
• Δυσκολία στον ύπνο
• Ψευδαισθήσεις
• Παραισθήσεις

Αν η κατάθλιψη μείνει χωρίς θεραπεία, οι ηλικιωμένοι κινδυνεύουν να εμφανίσουν και άλλες ασθένειες και πτώση των γνωστικών ικανοτήτων. Οι ηλικιωμένοι είναι πολύ πιο πιθανό να ζητήσουν θεραπεία για άλλες παθήσεις από ότι για την κατάθλιψη και τα συμπτώματα της κατάθλιψης για αυτούς μπορεί να διαφέρουν συγκριτικά με αυτά στους πιο νέους ανθρώπους.

Ο καλύτερος τρόπος για τη διάγνωση της κατάθλιψης είναι η κλινική εξέταση, οι εξετάσεις αίματος, και οι απεικονιστικές εξετάσεις, ώστε να αποκλειστούν άλλες παθήσεις που απαιτούν θεραπεία.

Ευτυχώς, η θεραπεία της κατάθλιψης είναι αποτελεσματική στους ηλικιωμένους. Στην πραγματικότητα, το 80% των ηλικιωμένων με κατάθλιψη έχουν καλά αποτελέσματα με την κατάλληλη θεραπεία (ψυχοθεραπεία, φαρμακευτική αγωγή).