Προεμμηνορρυσιακό Σύνδρομο (PMS) – τι είναι, αντιμετώπιση

Προεμμηνορρυσιακό Σύνδρομο (PMS) και PMDD

Το προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο (Premenstrual syndrome-PMS) και η προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή αφορούν διαταραχές που εμφανίζονται πριν από την περίοδο. Το προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο αφορά τα σωματικά και συναισθηματικά συμπτώματα που νιώθουν οι γυναίκες πριν από την έμμηνο ρύση. Τα συμπτώματα υποχωρούν στη διάρκεια της περιόδου και συνήθως υπάρχει μια εβδομάδα χωρίς συμπτώματα μέχρι να επανέλθουν. Περίπου το 3-8% των γυναικών έχει σοβαρά συμπτώματα από το PMS, τα οποία είναι γνωστά ως προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή (PMDD). Τα συμπτώματα έχουν σοβαρή επίδραση στην ψυχική υγεία μιας γυναίκας και πολλές φορές είναι τόσο σοβαρά που μια γυναίκα δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στις δραστηριότητες της καθημερινότητας.

Γενικά οι περισσότερες γυναίκες που έχουν περίοδο έχουν συμπτώματα πριν την έμμηνο ρύση, που μπορεί να είναι ήπια (75% των γυναικών) μέχρι σοβαρά (20-30% των γυναικών). Για το 8% των γυναικών με σοβαρά συμπτώματα, το προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα της ζωής τους.

Το προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο είναι μια πολύπλοκη κατάσταση που περιλαμβάνει σωματικά και συναισθηματικά συμπτώματα. Οι μελέτες δείχνουν ότι:

• οι γυναίκες με PMS είναι υπερευαίσθητες στις φυσιολογικές αλλαγές των ορμονών (προγεστερόνη και οιστρογόνα) στη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου.
• οι νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου, η σεροτονίνη και το γ-αμινοβουτυρικό οξύ παίζουν ρόλο.
• τα συμπτώματα δεν συμβαίνουν στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή μετά την εμμηνόπαυση.

Αν και η αιτία του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου δεν είναι ξεκάθαρη, υπάρχουν τρόποι για την αντιμετώπισή του.

Συμπτώματα προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου

Το προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι σωματικά και συναισθηματικά.

Τα σωματικά συμπτώματα του PMS περιλαμβάνουν:

• ακμή, εξάψεις ή εφιδρώσεις , πονοκέφαλο και ημικρανία, ευαισθησία στους ήχους
• στομαχικές διαταραχές, δυσκοιλιότητα και διάρροια
• κατακράτηση υγρών, πόνο στους μύες και στις αρθρώσεις,
• αύξηση βάρους, βουλιμία

Επιπλέον, τα συναισθηματικά συμπτώματα του PMS περιλαμβάνουν:

• άγχος, ευερεθιστότητα, ξεσπάσματα θυμού
• σύγχυση, εναλλαγές στη διάθεση, κλάμα
• κατάθλιψη και πεσμένη διάθεση, χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση, που οδηγεί σε κοινωνική απομόνωση
• δυσκολία στη συγκέντρωση, κενά μνήμης

Φυσικά, υπάρχουν παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση του προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου.

Παράγοντες που συμβάλλουν στο προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο

Οι αιτίες του PMS παραμένουν άγνωστες. Οι παράγοντες που συμβάλλουν στα συμπτώματα περιλαμβάνουν στρες, ψυχολογική πίεση, προβλήματα υγείας, παχυσαρκία, κάπνισμα ,οικογενειακό ιστορικό και γενετική προδιάθεση πολιτισμικό και κοινωνικό περιβάλλον.

Άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν στο PMS περιλαμβάνουν τις αλλαγές στα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης, η έλλειψη βιταμίνη Β6, η ανισορροπία στους ηλεκτρολύτες και στο μεταβολισμό της γλυκόζης.

Αιτίες προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου

Τα στοιχεία δεν είναι ξεκάθαρα για την αιτία του PMS ή δεν εξηγούν το γιατί κάποιες γυναίκες βιώνουν πιο έντονα συμπτώματα από κάποιες άλλες.

Ορμονικές αλλαγές

Σύμφωνα με τις μελέτες το PMS είναι αποτέλεσμα των αλλαγών στα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης. Αυτές οι ορμόνες φυσιολογικά παρουσιάζουν μια διακύμανση στη διάρκεια του εμμηνορυσιακού κύκλου. Στη διάρκεια της ωχρινικής φάσης , η οποία ακολουθεί την ωορρηξία, οι ορμόνες φτάνουν στο αποκορύφωμά τους και στη συνέχεια ακολουθεί μια απότομη πτώση, η οποία ίσως οδηγεί σε ανησυχία, ευερεθιστότητα και άλλες αλλαγές στη διάθεση.

Χημικές αλλαγές στον εγκέφαλο

Οι νευροδιαβιβαστές σεροτονίνη και νορεπινεφρίνη έχουν πολλές και σημαντικές λειτουργίες στο σώμα, καθώς συμβάλλουν στη ρύθμιση της διάθεσης, των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς. Αυτοί οι νευροδιαβιβαστές μπορεί επίσης να έχουν επίδραση στα συμπτώματα του PMS.

Για παράδειγμα, μια πτώση στα επίπεδα των οιστρογόνων οδηγεί σε απελευθέρωση νορεπινεφρίνης, η οποία οδηγεί σε μείωση της παραγωγής της ντοπαμίνης, της ακετυλοχολίνης και της σεροτονίνης. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να προκαλούν προβλήματα στον ύπνο και να οδηγούν σε καταθλιπτική διάθεση.

Υποκείμενα θέματα ψυχικής υγείας

Όταν μια γυναίκα έχει κάποιο θέμα ψυχικής υγείας, όπως η κατάθλιψη ή το άγχος, έχει περισσότερες πιθανότητες να βιώνει συμπτώματα του προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου ή της προεμμηνορροϊκής δυσφορικςή διαταραχής.

Το οικογενειακό ιστορικό PMS, διπολικής διαταραχής ή κατάθλιψης, περιλαμβανομένης της επιλόχειου κατάθλιψης, αυξάνει επίσης τον κίνδυνο εμφάνισης PMS.

Ίσως μια γυναίκα να παρατηρεί μια προεμμηνορροϊκή έξαρση. Αυτό σημαίνει ότι τα συμπτώματα της υποκείμενης ψυχικής κατάστασης, όπως η κατάθλιψη, είναι πιο έντονα πριν ξεκινήσει η περίοδος.

Οι ειδικοί δεν έχουν ακόμη καταλήξει σε ένα συμπέρασμα για την σύνδεση ανάμεσα στα συναισθηματικά συμπτώματα και τις αλλαγές στη διάθεση λόγω περιόδου. Αλλά πολλοί πιστεύουν ότι έχει σχέση με τις χημικές αλλαγές που συμβαίνουν στον εγκέφαλο.

Τρόπος ζωής

Συγκεκριμένες συνήθειες ίσως να επηρεάζουν την σοβαρότητα των συμπτωμάτων του PMS. Πιθανοί παράγοντες στον τρόπο ζωής μπορεί να επιδεινώνουν τα συμπτώματα του PMS και περιλαμβάνουν:

• το κάπνισμά
• την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε λιπαρά και ζάχαρη
• η έλλειψη τακτικής σωματικής άσκησης
• έλλειψη ποιοτικού ύπνου

Επίσης η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να αυξάνει τον κίνδυνο για την εμφάνιση PMS. Αν πίνετε καθημερινά αλκοόλ, τότε έχετε περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσετε συμπτώματα προεμμηνορροϊκού συνδρόμου.

Αντιμετώπιση προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου

Δεν υπάρχει μια μοναδική θεραπεία για το PMS, αλλά μια γυναίκα μπορεί να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα με:

• αλλαγές στον τρόπο ζωής
• αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες
• συμπληρώματα διατροφής
• ορμονική θεραπεία

Αλλαγές στον τρόπο ζωής

Κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής που μπορούν να βοηθήσουν περιλαμβάνουν:

• Τακτική άσκηση, τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα. Η καθημερινή άσκηση αυξάνει τα επίπεδα των ενδορφινών και αυτό βοηθά.
• Διακοπή του καπνίσματος.
• Περιορισμό της καφεΐνης και του αλκοόλ δύο εβδομάδες πριν από την περίοδο.
• Επαρκής ύπνος.
• Διαχείριση του στρες με ψυχοθεραπεία, διαλογισμό, ασκήσεις αναπνοών.

Αλλαγές στη διατροφή

Αν μια γυναίκα έχει συμπτώματα από το PMS ,τότε ίσως να έχει έντονη επιθυμία για τροφές πλούσιες σε λιπαρά και ζάχαρη όπως η σοκολάτα, τα μπισκότα , το παγωτό , τα οποία προκαλούν αύξηση του βάρους.

Κάποιες αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες που μπορούν να σας βοηθήσουν περιλαμβάνουν:

• κατανάλωση μικρών γευμάτων πιο συχνά
• μείωση των αλμυρών φαγητών
• μεγαλύτερη κατανάλωση φρέσκων φρούτων και λαχανικών
• κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων
• αποφυγή τροφών πλούσιων σε λιπαρά και ζάχαρη
• υγιεινά σνακ

Φαρμακευτική αγωγή και ορμονοθεραπεία

Υπάρχουν πολλά διαφορετικά φάρμακα και ορμονοθεραπεία για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Οι θεραπείες για την ανακούφιση των συμπτωμάτων περιλαμβάνουν:

• επιλεκτικούς αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs): φλουοξετίνη, σερτραλίνη, παροξετίνη και εσιταλοπράμη. Επίσης τα φάρμακα μπορεί να περιλαμβάνουν σταθεροποιητές της διάθεσης και αντικαταθλιπτικά. Τα συγκεκριμένα φάρμακα βελτιώνουν τα συμπτώματα του PMS και αυξάνουν τα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών.
• αντισυλληπτικά χάπια.
• παράγοντες που καταστέλλουν την ωορρηξία.

Οι θεραπείες που δεν ανακουφίζουν αποδεδειγμένα τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• προγεστερόνη και προγεσταγόνα
• αντισυλληπτικό σπιράλ

Προεμμηνορρυσιακό Σύνδρομο και Ομοιοπαθητική

Στην ομοιοπαθητική υπάρχουν πολλά διαθέσιμα φάρμακα τα οποία μπορούν να προσφέρουν σημαντική βοήθεια στο προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο, με φυσικό τρόπο, χωρίς παρενέργειες (πχ Pulsatilla, Sepia, κα).