Συμβουλευτική γονέων

Συμβουλευτική γονέων

Τα παιδιά δεν έρχονται με εγχειρίδιο, αλλά όταν γινόμαστε γονείς όλοι κουβαλάμε την δική μας ιστορία. Όλοι μας έχουμε ζήσει εμπειρίες, έχουμε συνήθειες και μοτίβα συμπεριφοράς που επηρεάζουν το πως είμαστε ως γονείς. Η συμβουλευτική γονέων βοηθά τους γονείς να κοιτάξουν μέσα τους και να δουν όλα τους τα θέματα, αλλά επίσης να κοιτάξουν και το παιδί ώστε να καταλάβουν τι έχει ανάγκη και πως μπορούν να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά.

Στις μέρες μας οι γονείς αντιμετωπίζουν πολλές προκλήσεις και είναι δύσκολο να τις διαχειρίζονται πάντοτε αποτελεσματικά.

Οι γυναίκες πλέον εργάζονται και έτσι δεν έχουν μόνο τον παραδοσιακό ρόλο της μητέρας που μένει στο σπίτι. Οι γονείς καλούνται όχι μόνο να παίξουν πολλούς ρόλους αλλά να είναι τέλειοι σε αυτούς, και αυτό δημιουργεί δυσκολίες στην διαχείριση του χρόνου και στην ισορροπία στην καθημερινότητα.⁷ Hosokawa, R., & Katsura, T. (2021). Maternal Work–Life Balance and Children’s Social Adjustment: The Mediating Role of Perceived Stress and Parenting Practices. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(13), 6924.

Ακόμη και αν ένας γονέας είναι ώριμος και γνωρίζει θεωρητικά τι σημαίνει να είναι ʺκαλός γονέαςʺ, οι γονεïκές δεξιότητες απαιτούν εξάσκηση. Σε αυτό το σημείο είναι πολύ σημαντική η καθοδήγηση από έναν ψυχοθεραπευτή ή σύμβουλο που μπορεί να βοηθήσει τους γονείς να θέτουν προτεραιότητες, να οργανώνουν τις δραστηριότητες της καθημερινότητας και να περνούν ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά τους, χωρίς να προβάλλουν σε αυτά τις ανησυχίες τους.

Τι είναι η συμβουλευτική γονέων;

Η συμβουλευτική γονέων είτε ομαδικά είτε ατομικά βοηθά τους γονείς σε κάθε πρόβλημα που αντιμετωπίζουν. Η συμβουλευτική γονέων παρέχει καθοδήγηση και υποστήριξη στους γονείς χωρίς κριτική. Οι γονείς είναι ελεύθεροι να μιλήσουν για όλα όσα έχουν στο μυαλό τους, από θέματα της καθημερινότητας μέχρι δύσκολες καταστάσεις. Με τη βοήθεια του ψυχοθεραπευτή οι γονείς μπορούν όχι μόνο να μοιραστούν τους φόβους τους, αλλά να βρουν λύσεις. Η επιτυχία είναι αποτέλεσμα συνεργασίας, καθώς οι γονείς αναγνωρίζουν ότι είναι ανάγκη να κάνουν ένα βήμα πίσω και να κατανοήσουν ότι κάνουν πολύ περισσότερα από αρκετά πράγματα. Η συμβουλευτική γονέων παρέχει ένα ασφαλές περιβάλλον στο οποίο οι γονείς δουλεύουν με τον ψυχοθεραπευτή για το όφελος των παιδιών.

Η συμβουλευτική γονέων διαφέρει από την κλασική ατομική ψυχοθεραπεία καθώς εστιάζει άμεσα στην αλλαγή της οικογενειακής δυναμικής. Αν και συχνά περιλαμβάνει πρακτική εκπαίδευση και εκμάθηση δεξιοτήτων, ο σύμβουλος εργάζεται παράλληλα για την κατανόηση των βαθύτερων κινήτρων πίσω από τη συμπεριφορά του παιδιού (και του γονέα), προσφέροντας στοχευμένες στρατηγικές παρέμβασης.¹ Gardner, F., et al. (2019). Equity effects of parenting interventions for child conduct problems: a pan-European individual participant data meta-analysis. The Lancet Psychiatry, 6(6), 518–527.

H συμβουλευτική γονέων απαιτεί εξειδικευμένη κλινική εκπαίδευση, καθώς συχνά διαχειρίζεται περίπλοκα ζητήματα ψυχοπαθολογίας και οικογενειακής δυναμικής. Οι σύμβουλοι γονέων είναι εκπαιδευμένοι να βλέπουν τη μεγάλη εικόνα και να βοηθούν τους γονείς να κάνουν ενδοσκόπηση. Για παράδειγμα, οι γονείς μετά από μια διαφωνία με το παιδί είναι ανάγκη να γράφουν τι είπαν, τι γλώσσα του σώματος παρατήρησαν, όπως επίσης τα συναισθήματα και την συζήτηση με τον εαυτό. Αυτές οι πληροφορίες είναι σημαντικές ώστε οι γονείς να καταλάβουν γιατί κάνουν κάτι και πως μπορούν να κάνουν τα πράγματα διαφορετικά.

Πώς θα καταλάβω ότι χρειάζομαστε συμβουλευτική γονέων;

Ας είμαστε ειλικρινείς, οι περισσότεροι γονείς απλά αυτοσχεδιάζουν. Χρησιμοποιούν τρόπους που έμαθαν από τους δικούς τους γονείς, ψάχνουν στο Google, και ρωτούν φίλους για να πάρουν αποφάσεις σχετικά με τα παιδιά. Για πολλούς ανθρώπους αυτό είναι επαρκές και αποτελεσματικό. Αλλά αυτό που ισχύει για άλλους γονείς μπορεί να μην λειτουργεί για εσάς, ή μπορεί να δυσκολεύεστε να ελέγξετε τα συναισθήματα σας. Για αυτό η συμβουλευτική γονέων είναι πολύ βοηθητική.

Μπορεί να δυσκολεύεστε να πειθαρχήσετε το νήπιο σας, να νιώθετε σύγχυση με όσα διαβάζετε στο διαδίκτυο. Ή απλά το παιδί σας μπορεί να έχει θέματα άγχους ή δυσκολίες στην κοινωνικοποίηση.³ Jewell, C., et al. (2022). The impact of parent-only interventions on child anxiety: A systematic review and meta-analysis. Journal of Affective Disorders, 309, 324–349. Ή μπορεί να δυσκολεύεστε να βάλετε όρια σχετικά με την χρήση οθονών και αυτό να δημιουργεί εντάσεις στη σχέση σας με το παιδί σας. Μπορεί η σχέση με το έφηβο παιδί σας να είναι τεταμένη. Αυτά είναι κάποια από τα θέματα στα οποία βοηθά η συμβουλευτική γονέων.

Η συμβουλευτική γονέων δεν είναι ατομική ψυχοθεραπεία. Αν ως γονείς έχετε κάποια διαταραχή της διάθεσης ή κάποιο τραύμα, η ατομική ψυχοθεραπεία ίσως να είναι ένα καλό πρώτο βήμα. Πρώτα πρέπει να φροντίσετε τον εαυτό σας για να μπορέσετε να φροντίσετε τους άλλους.

Ποιος χρειάζεται τη συμβουλευτική γονέων;

Η συμβουλευτική γονέων είναι χρήσιμη για όλους τους γονείς. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες καταστάσεις που η συμβουλευτική γονέων είναι αναγκαία:

Οι γονείς αντιμετωπίζουν οικογενειακά προβλήματα: όταν υπάρχουν θέματα όπως η απιστία ή τα οικονομικά προβλήματα, αυτά μπορεί να έχουν σημαντικό κόστος στα παιδιά.⁵ van Eldik, W. M., et al. (2020). The interparental relationship: Meta-analytic associations with children’s maladjustment and responses to interparental conflict. Psychological Bulletin, 146(7), 553–594. Είναι σημαντικό οι γονείς να ζητούν συμβουλές για αυτά τα θέματα ώστε τα παιδιά να μην υποφέρουν εξαιτίας τους.

Θέματα υγείας: τα προβλήματα υγείας, και ακόμα περισσότερο τα ψυχολογικά προβλήματα επηρεάζουν το πως ένας γονέας συμπεριφέρεται στα παιδιά του.⁶ Scarlett, H., et al. (2023). The impact of paternal mental illness on child development: an umbrella review of systematic reviews and meta-analyses. European Child & Adolescent Psychiatry, 33(11), 3693–3706. Μπορεί επίσης, ένας γονέας να μην είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του.

Χωρισμός/διαζύγιο: ο χωρισμός και το διαζύγιο επηρεάζουν όχι μόνο τους γονείς αλλά και τα παιδιά. Καθώς μετά το διαζύγιο εμφανίζονται νέες προκλήσεις, οι γονείς πρέπει να χειριστούν προσεκτικά τα συναισθήματα των παιδιών και να τα βοηθήσουν σε αυτή τη δύσκολη μεταβατική περίοδο.⁹ Auersperg, F., et al. (2019). Long-term effects of parental divorce on mental health – A meta-analysis. Journal of Psychiatric Research, 119, 107–115.

Κακοποίηση ή βία: οι γονείς που έχουν βιώσει κακοποίηση ή βία μπορεί να φοβούνται ότι δεν θα είναι καλοί γονείς. Η συμβουλευτική παίζει κύριο ρόλο στην αντιμετώπιση αυτών των φόβων.⁸ Mathews, B., & Dube, S. (2025). Childhood emotional abuse is becoming a public health priority: Evidentiary support for a paradigm change. Child Protection and Practice, 4, 100093.

Εξαρτήσεις/εθισμοί: οι γονείς που έχουν κάποιο εθισμό (όπως το αλκοόλ), δεν είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους απέναντι στα παιδιά τους και δεν συνειδητοποιούν ότι κάνουν λάθη. Η συμβουλευτική μπορεί να τους βοηθήσει να καταλάβουν τα λάθη που κάνουν.⁴ Khemiri, L., et al. (2023). Parental substance use disorder and risk of intellectual disability in offspring in Sweden: a national register study. EClinicalMedicine, 63, 102170.

Τι θα αποκομίσω από τη συμβουλευτική γονέων;

Η συμβουλευτική γονέων είναι μια εστιασμένη προσπάθεια. Θα μάθετε πολλά πράγματα για το ποιοι είστε και γιατί αντιδράτε με συγκεκριμένους τρόπους. Επίσης, θα μάθετε περισσότερα για τα παιδιά σας και γιατί συμπεριφέρονται με συγκεκριμένο τρόπο. Αυτό είναι ουσιαστικό για την αποτελεσματική παρέμβαση. Η συμβουλευτική γονέων βοηθά τους γονείς να καταλάβουν τι κρύβεται κάτω από μια συμπεριφορά και προσφέρει τα κατάλληλα εργαλεία για αποτελεσματική παρέμβαση.

Η συμβουλευτική γονέων είναι βραχυπρόθεσμη και εστιασμένη σε συγκεκριμένα θέματα. Δεν χρειάζεται να είναι μια μακροχρόνια παρέμβαση.

Ποια είναι τα οφέλη της συμβουλευτικής γονέων;

Κάποια από τα οφέλη της συμβουλευτικής γονέων περιλαμβάνουν:

• Αντικειμενική οπτική: η συμβουλευτική προσφέρει μια αντικειμενική άποψη για την δυναμική της οικογένειας. Έτσι, οι γονείς μπορούν να πάρουν καλύτερες αποφάσεις.
• Κατανόηση μιας κατάστασης: οι γονείς μπορούν να κατανοήσουν τι τύποι γονέων είναι, και να καταλάβουν τις δυνάμεις και τις αδυναμίες τους. Αυτές οι πολύτιμες πληροφορίες βοηθούν στην αντιμετώπιση των καταστάσεων που προκύπτουν.
• Δεξιότητες επίλυσης των διαφωνιών: η συμβουλευτική γονέων βοηθά τους γονείς να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τις συγκρούσεις , έτσι ώστε να δείχνουν στα παιδιά τους ότι οι διαφωνίες μπορεί να είναι εποικοδομητικές και μια ευκαιρία επικοινωνίας και όχι πηγή αναστάτωσης.
• Αναθεώρηση των προσδοκιών: όταν οι διαφωνίες ανάμεσα στους γονείς και στα παιδιά είναι σοβαρές, είναι ωφέλιμο να αναθεωρούν τις προσδοκίες τους. Η συμβουλευτική προσφέρει καθοδήγηση ώστε οι γονείς να προσαρμόσουν τις προσδοκίες τους.

Επιλογή συμβούλου γονέων

Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στα τυπικά προσόντα του επαγγελματία που θα εμπιστευτείτε. Λόγω της πολυπλοκότητας των οικογενειακών δυναμικών, είναι απαραίτητο ο σύμβουλος να διαθέτει κλινική κατάρτιση και να είναι αναγνωρισμένος ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ.

Η διαδικασία προσφέρει στους γονείς επιστημονική καθοδήγηση και ουσιαστική υποστήριξη. Στόχος είναι η αποτελεσματική διαχείριση των κρίσεων και η θωράκιση της σχέσης με το παιδί.² Jeong, J., et al. (2021). Parenting interventions to promote early child development in the first three years of life: A global systematic review and meta-analysis. PLOS Medicine, 18(5), e1003602. Εάν διαπιστωθεί ότι οι δυσκολίες πηγάζουν από ανεπεξέργαστα προσωπικά βιώματα των γονέων, χρειάζεται παράλληλα ατομική ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ.

Βιβλιογραφία

1. ↸1.Gardner, F., et al. (2019). Equity effects of parenting interventions for child conduct problems: a pan-European individual participant data meta-analysis. The Lancet Psychiatry, 6(6), 518–527. [Equity in Parenting]
2. ↸2.Jeong, J., et al. (2021). Parenting interventions to promote early child development in the first three years of life: A global systematic review and meta-analysis. PLOS Medicine, 18(5), e1003602. [Early Child Development]
3. ↸3.Jewell, C., et al. (2022). The impact of parent-only interventions on child anxiety: A systematic review and meta-analysis. Journal of Affective Disorders, 309, 324–349. [Anxiety Interventions]
4. ↸4.Khemiri, L., et al. (2023). Parental substance use disorder and risk of intellectual disability in offspring in Sweden: a national register study. EClinicalMedicine, 63, 102170. [Parental Substance Risks]
5. ↸5.van Eldik, W. M., et al. (2020). The interparental relationship: Meta-analytic associations with children’s maladjustment and responses to interparental conflict. Psychological Bulletin, 146(7), 553–594. [Interparental Conflict and Maladjustment]
6. ↸6.Scarlett, H., et al. (2023). The impact of paternal mental illness on child development: an umbrella review of systematic reviews and meta-analyses. European Child & Adolescent Psychiatry, 33(11), 3693–3706. [Paternal Mental Health]
7. ↸7.Hosokawa, R., & Katsura, T. (2021). Maternal Work–Life Balance and Children’s Social Adjustment: The Mediating Role of Perceived Stress and Parenting Practices. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(13), 6924. [Work-Life Balance Effects]
8. ↸8.Mathews, B., & Dube, S. (2025). Childhood emotional abuse is becoming a public health priority: Evidentiary support for a paradigm change. Child Protection and Practice, 4, 100093. [Emotional Abuse Impact]
9. ↸9.Auersperg, F., et al. (2019). Long-term effects of parental divorce on mental health – A meta-analysis. Journal of Psychiatric Research, 119, 107–115. [Divorce and Mental Health]