Οι E-therapies (ψυχοθεραπεία online) δεν είναι το ίδιο αποτελεσματικές

Εξ’αποστάσεως e-therapy / Ψυχοθεραπεία online

Η μόδα άρχισε το 2009 με το “i” που μπήκε μπροστά από το τηλέφωνο (iPhone). Έκτοτε με την εξέλιξη της τεχνολογίας η μόδα εξελίχθηκε σε τρόπο ζωής, το “i” και το “e” μπήκαν μπροστά από πολλές λέξεις, έννοιες και δραστηριότητες. Εδώ και ένα χρόνο λόγω της καραντίνας και του κορωνοϊού η ζωή μας άλλαξε ριζικά, η τεχνολογία πλέον έχει εισβάλει στη ζωή μας για τα καλά. Η παροχή βοήθειας εξ’αποστάσεως (τηλεϊατρική) υπήρχε και από παλιότερα βέβαια, όμως πλέον μέσα σε αυτή την αφύσικη (λόγω περιορισμών) κατάσταση φτάσαμε στο σημείο να μιλάμε πλέον και για online e-therapy (e-ψυχοθεραπεία). Στο εξωτερικό αυτό το φαινόμενο ήταν από παλιότερα πιο διαδεδομένο (όπως στις ΗΠΑ), όπου οι τεράστιες αποστάσεις και η πίεση χρόνου δεν έκανε εύκολη την επαφή με τον ψυχοθεραπευτή.

Ήρθε όμως η ώρα να πούμε κάποιες αλήθειες, την προσωπική μας άποψη για τα πράγματα, και ας είναι ενοχλητική:

Είναι αποτελεσματική η ψυχοθεραπεία από απόσταση;

Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι η θεραπεία από απόσταση (online therapy, e-therapy) είναι το ίδιο αποτελεσματική με την δια ζώσης ψυχοθεραπεία. Όμως οι μελέτες είναι μελέτες και μπορούν να δείξουν και να υποστηρίξουν ότι θέλει ο ερευνητής. Οι επαγγελματικές ανάγκες του σήμερα, όπως και η μόδα (κοινωνικές τάσεις), επιβάλλουν την προβολή της ψυχοθεραπείας εξ αποστάσεως ως μια προσφερόμενη υπηρεσία, σε ένα εξαιρετικά ανταγωνιστικό περιβάλλον.

Υπάρχουν περιπτώσεις προβλημάτων και μορφές ψυχοθεραπείας που είτε γίνονται από απόσταση είτε από κοντά, τα αποτελέσματα είναι σχεδόν παρόμοια. Συγκεκριμένα, όπου το θεραπευτικό ζητούμενο είναι η πληροφορία (ενημέρωση) ή ψυχοεκπαίδευση, όπως για παράδειγμα στην Γνωσιακή-Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία (CBT) ή σε εκείνες τις περιπτώσεις όπου χρειάζεται απλά ψυχιατρική παρακολούθηση (δηλαδή το αν χρειάζεται φάρμακο ή τροποποιήσεις της φαρμακευτικής αγωγής), τα αποτελέσματα “ναι”, μπορεί να είναι παρόμοια.

Πέρα από αυτές τις περιπτώσεις όμως δεν είναι δυνατόν κάποιος να πρεσβεύει ότι η ψυχοθεραπεία εξ αποστάσεως και η θεραπεία δια ζώσης είναι η ίδια η εμπειρία ή ότι έχουν το ίδιο αποτέλεσμα. Μπορεί αυτή η άποψη να μην αρέσει σε συναδέλφους, όμως η αλήθεια πρέπει να λέγεται.

Θα προτιμούσατε ποτέ ένα ρομπότ ή μια οθόνη για γιατρό σας;

Σκεφτείτε τα παρακάτω παραδείγματα και παραλληλισμούς:

• Σε νοσοκομείο του εξωτερικού υπάρχουν ήδη γιατροί ρομπότ (ή σωστότερα, ρομπότ που ελέγχονται από γιατρούς) με τα οποία επικοινωνούν με τους ασθενείς που νοσηλεύονται. Πως θα σας φαινόταν να έχετε δίπλα σας ένα τέτοιο ρομπότ αντι για τον ίδιο το γιατρό, αντί για την άμεση ανθρώπινη επαφή;
• Είναι η ίδια εμπειρία να έχετε ένα δικό σας άνθρωπο δίπλα σας, με το να μιλάτε στο τηλέφωνο ή με βιντεοκλήση;
• Ή μήπως είναι ίδια η εμπειρία του να βλέπετε μία ταινία μόνος στην τηλεόραση στο σπίτι, με την εμπειρία στο σινεμά παρέα με φίλους;
• Μια σχέση εξ αποστάσεως με ένα εξιδανικευμένο σύντροφο, είναι προτιμότερη από μία πραγματική σχέση από κοντά;

Χρησιμοποίησαμε τα παραπάνω για να φανεί πιο ξεκάθαρα η διαφορά, δηλαδή ότι οι συνεδρίες με ανθρώπινη παρουσιά αποτελούν μία συνολικά διαφορετική εμπειρία η οποία αφήνει ένα πολύ ισχυρότερο, πολύ πιο πλούσιο συναισθηματικό αποτύπωμα και ως εκ τούτου είναι περισσότερο αποτελεσματική θεραπευτικά.

Η θεραπευτική θέση μας

Ενώ και στο ιατρείο μας κάνουμε συνεδρίες με Skype (και Zoom, Viber), ενθαρρύνουμε θερμά τους ανθρώπους που παρακολουθούμε και αναλαμβάνουμε να προτιμούν τις διά ζώσης συνεδρίες, και να μην προτιμούν τις εξ’αποστάσεως συνεδρίες, εκτός και αν έχει προκύψει κάποια έκτακτη δυσκολία που δυσχεραίνει τη συνάντηση ή στην περίπτωση που ένα θέμα χρειάζεται άμεση επίλυση και υπάρχει δυσκολία συνάντησης. Το ίδιο βεβαίως ισχύει και για το EMDR, το οποίο και αυτό λόγω κορωνοϊού κυρίως, άρχισε να γίνεται διαδικτυακά!

Ψυχολόγοι και Ψυχίατροι Online

Για κάποιους ανθρώπους που είναι στο εξωτερικό, δεν έχουν πρόσβαση ή θέλουν κάποιον που μιλάει στη μητρική τους γλώσσα για μεγαλύτερη άνεση και σύνδεση, οι online ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες με ψυχοθεραπευτή (και όχι απλά ψυχολόγο), έχουν νόημα. Αλλά για να αποδώσουν, σίγουρα χρειάζεται μία επένδυση χρόνου, συνεδρίες σε τακτική βάση, και όχι περιστασιακές.

Υπάρχει μία γερμανική παροιμία, “σκάψε όπου βρίσκεσαι” (δηλαδή αντί να ψάχνει κανείς ένα καλύτερο, ιδανικό/εξιδανικευμένο σημείο, άρχισε να σκάβεις εκεί που είσαι). Αυτό που θέλουμε να πούμε δηλαδή, είναι μόνο αν για ανυπέρβλητους λόγους δεν μπορείτε να έχετε πρόσβαση σε ψυχίατρο-ψυχοθεραπευτή από κοντά, τότε καλύτερα online από το τίποτα. Αλλά σπανίως συμβαίνει αυτό. Η προσωπική επαφή έχει τεράστια σημασία στη θεραπεία. Η θεραπεία από απόσταση πολύ συχνά καταλήγει στην αναίτια συνταγογράφηση αντικαταθλιπτικών και ηρεμιστικών φαρμάκων.

Τολμήστε το πρώτο βήμα για να αλλάξετε τη ζωή σας

Η ψυχοθεραπεία είναι ένα ταξίδι αλλαγής που ξεκινά με μία απόφαση (προσωπική δέσμευση) του ανθρώπου να αλλάξει, να ξε-βολευτεί και ένα τεράστιο πρώτο βήμα να επισκεφτεί τον ειδικό. Μην ψάχνετε λοιπόν την ασφάλεια ή το “βόλεμα” πίσω από μία οθόνη…