Πως θα ξεπεράσετε μια σχέση εξάρτησης

Πως θα ξεπεράσετε μια σχέση εξάρτησης

Οι σχέσεις εξάρτησης, συνήθως χαρακτηρίζονται από έντονη και επιβλαβή συναισθηματική σύνδεση. Αποτελούν ένα πολύπλοκο μείγμα ψυχολογικών, συναισθηματικών και μερικές φορές σωματικών εξαρτήσεων. Καθώς η αγάπη και η σύνδεση είναι θεμελιώσεις ανθρώπινες ανάγκες, οι σχέσεις που ξεπερνούν τα όρια και φτάνουν στην εξάρτηση μπορεί να έχουν καταστροφικές επιδράσεις στην ψυχική υγεία και στην ευεξία. Η κατανόηση της δυναμικής των σχέσεων εξάρτησης είναι πολύ σημαντικό βήμα για την επούλωση. Υπάρχουν τρόποι για να ξεπεράσετε μια σχέσης εξάρτησης.

Τι είναι οι σχέσεις εξάρτησης;

Οι σχέσεις εξάρτησης χαρακτηρίζονται από την ψυχαναγκαστική προσκόλληση σε ένα άλλο άτομο, που συνήθως οδηγεί σε ένα κύκλο εξάρτησης, συναισθηματικών διακυμάνσεων και την επίμονη αίσθηση ότι κάποιος χρειάζεται το άλλο άτομο για να νιώθει ολοκληρωμένος. Σε αντίθεση στις υγιείς σχέσεις, και τα δύο άτομα διατηρούν την αυτονομία τους ενώ φροντίζουν τη σχέση τους. Στις σχέσεις εξάρτησης ο ένας ή και οι δύο σύντροφοι χάνουν την αίσθηση του εαυτού τους στη σχέση.

Χαρακτηριστικά σχέσεων εξάρτησης

1. Έντονα συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα: οι σύντροφοι σε σχέσεις εξάρτησης βιώνουν έντονες διακυμάνσεις στα συναισθήματα, από ευφορία μέχρι απελπισία, ανάλογα με την κατάσταση στη σχέση.
2. Εμμονική σκέψη: ο ένας ή και οι δύο σύντροφοι, μπορεί να σκέφτονται ο ένας τον άλλο, να νιώθουν ανησυχία ή ανολοκλήρωτοι χωρίς τον άλλο.
3. Έλλειψη αυτονομίας: τα άτομα μπορεί να θυσιάζουν τα προσωπικά τους ενδιαφέροντα, τις φιλίες και την ταυτότητα τους για τη σχέση.
4. Φόβος της εγκατάλειψης: υπάρχει ένας επίμονος φόβος ότι θα χάσουν το σύντροφο τους, και αυτό οδηγεί σε προσκόλληση και ελεγκτικές συμπεριφορές.
5. Κύκλος σύγκρουσης και συμφιλίωσης: οι συχνές διαφωνίες και η συμφιλίωση δημιουργούν ένα ασταθές περιβάλλον.

Χαρακτηριστικές συμπεριφορές των σχέσεων εξάρτησης

Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά των σχέσεων εξάρτησης είναι η προσκόλληση στο σύντροφο, και το γεγονός ότι ο ένας σύντροφος μπορεί να βάζει πάνω από όλα τη σχέση του, και να παραμελεί την οικογένεια, τους φίλους και τα προσωπικά του ενδιαφέροντα. Η εξάρτηση αυτή οδηγεί στην απώλεια της ταυτότητας και της αυτονομίας, καθώς το άτομο κατακλύζεται από τη σχέση και τις ανάγκες του συντρόφου του, κάποιες φορές σε σημείο εμμονής. Μπορεί να νιώθει έντονα συναισθήματα ανασφάλειας και απόγνωσης όταν δεν είναι σε σχέση ή όταν απειλείται η σχέση. Αυτό μπορεί να οδηγεί σε ένα κύκλο αναζήτησης ρομαντικής σύνδεσης ανεξάρτητα από την ποιότητα.

Οι σχέσεις εξάρτησης περιλαμβάνουν μοτίβα αστάθειας, όπως οι συχνοί χωρισμοί και οι συμφιλιώσεις, που προκαλούν συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα. Αυτοί οι κύκλοι μπορεί να είναι εξουθενωτικοί, καθώς το άτομο νιώθει αδύναμο να αφήσει τη σχέση παρά το γεγονός ότι αναγνωρίζει τις αρνητικές επιδράσεις της. Ο ένας σύντροφος μπορεί να μην μπορεί να δει ξεκάθαρα τα ελαττώματα του συντρόφου του, να δικαιολογεί τις κακοποιητικές συμπεριφορές, και επανειλημμένα να επιτρέπει στον σύντροφο να επιστρέψει μετά από κακή συμπεριφορά. Αυτός ο κύκλος ενισχύει την εξάρτηση, καθώς τα συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα πυροδοτούν την λαχτάρα για τις καλές στιγμές στη σχέση, όπως ακριβώς συμβαίνει όταν κάποιος έχει έναν εθισμό.

Συναισθηματικά, οι άνθρωποι σε σχέσεις εξάρτησης σκέφτονται συνέχεια το σύντροφο τους και τη σχέση τους. Επαναλαμβάνουν συζητήσεις, αναλύουν κάθε αντίδραση, και καταστροφολογούν, φοβούνται την εγκατάλειψη ή την απόρριψη. Αυτός ο εμμονικός μηρυκασμός συχνά συνοδεύεται από την ανάγκη για συνεχή επιβεβαίωση, η οποία μπορεί να προέρχεται από την ανασφάλεια και τις συναισθηματικές πληγές του παρελθόντος.

Οι ρίζες των σχέσεων εξάρτησης

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη των σχέσεων εξάρτησης:

1. Προσκόλληση: τα άτομα με ανασφαλή προσκόλληση, που αναπτύσσεται στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, είναι πιο επιρρεπή στις σχέσεις εξάρτησης. Όσοι έχουν αγχώδη ή αποφευκτική προσκόλληση μπορεί να ψάχνουν σχέσεις για να καλύψουν το συναισθηματικό κενό ή να προστατέψουν τον εαυτό τους από την εγκατάλειψη.
2. Χαμηλή αυτοεκτίμηση: οι άνθρωποι που δεν πιστεύουν στην αξία τους μπορεί να ψάχνουν επιβεβαίωση από τους συντρόφους τους, και να βασίζονται σε αυτούς για την συναισθηματική τους σταθερότητα.
3. Ψυχικά τραύματα: τα ψυχικά τραύματα ή οι αρνητικές εμπειρίες από σχέσεις του παρελθόντος μπορεί να οδηγούν τους ανθρώπους να επαναλαμβάνουν ανθυγιεινά μοτίβα, συγχέοντας την ένταση με την οικειότητα.
4. Βιολογικοί παράγοντες: βιολογικοί παράγοντες όπως η απελευθέρωση ντοπαμίνης σε στιγμές οικειότητας, μπορεί να δημιουργούν εξάρτηση παρόμοια με αυτή των εθισμών.

Ποιο είναι το συναισθηματικό κόστος των σχέσεων εξάρτησης;

Το συναισθηματικό κόστος των σχέσεων εξάρτησης είναι σημαντικό. Τα άτομα μπορεί να νιώθουν άγχος, κατάθλιψη και σύγχυση. Για να μπορέσουν να διαχειριστούν αυτά τα συναισθήματα στρέφονται σε καταναγκαστικές συμπεριφορές όπως η συναισθηματική υπερφαγία ή ο τζόγος.

Από ψυχολογικής άποψης, οι σχέσεις εξάρτησης συχνά αντανακλούν τα ανεπίλυτα προσωπικά θέματα και τις ανικανοποίητες συναισθηματικές ανάγκες. Σύμφωνα με κάποιες θεωρίες, αυτές οι σχέσεις εξυπηρετούν ένα σκοπό στην προσωπική εξέλιξη αντικατοπτρίζοντας πτυχές του εαυτού που απαιτούν θεραπεία ή ανάπτυξη. Κάποιοι άνθρωποι μπορεί επανειλημμένα να προσελκύουν συντρόφους που να ενισχύουν αυτά τα μοτίβα συμπεριφοράς επειδή αυτές οι σχέσεις, προσφέρουν μια ευκαιρία να δουλέψουν με βαθιές συναισθηματικές πληγές, όπως η εγκατάλειψη, η προδοσία ή η χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Οι σχέσεις εξάρτησης συχνά χαρακτηρίζονται από την έλλειψη ισορροπίας, όπου το ένα άτομο δίνει τα πάντα στο σύντροφο του. Αυτή η δυναμική οδηγεί το άτομο να μην έχει ενδιαφέροντα, όρια και να θυσιάζει τον εαυτό του για τη σχέση. Έτσι, δεν μπορεί να λειτουργήσει μόνο του ανεξάρτητα.

Σε πολλές σχέσεις εξάρτησης το σεξ είναι ένας τρόπος για να διορθώνονται τα προβλήματα. Αυτή η συμπεριφορά αντανακλά μια υποκείμενη συναισθηματική ανάγκη και έλλειψη ικανοτήτων. Η εξάρτηση μπορεί να κάνει ένα άτομο να νιώθει ότι δεν αξίζει την αγάπη, δεν είναι επιθυμητό, πράγμα που παραδόξως τροφοδοτεί την εξάρτηση για να καλυφθεί το συναισθηματικό κενό μέσω της σχέσης.

Πώς θα σπάσετε τον κύκλο των σχέσεων εξάρτησης;

Η αναγνώριση των χαρακτηριστικών μιας σχέσης εξάρτησης είναι το πρώτο βήμα προς την επούλωση. Υπάρχουν κάποιες στρατηγικές για να χτίσετε ξανά τη σχέση με τον εαυτό σας:

1. Αυτογνωσία: κατανοήστε τα δικά σας συναισθήματα ώστε να αναγνωρίσετε την ανθυγιεινή δυναμική. Γράψτε τις σκέψεις σας σε ένα ημερολόγιο, ξεκινήστε ψυχοθεραπεία και πρακτικές ενσυνειδητότητας.
2. Ζητήστε βοήθεια: η ψυχοθεραπεία παρέχει πολύτιμη βοήθεια ώστε να σπάσετε αυτά τα δυσλειτουργικά μοτίβα.
3. Δημιουργήστε ένα υποστηρικτικό σύστημα: διατηρήστε την επαφή με τους φίλους, την οικογένεια και ομάδες υποστήριξης για συναισθηματική υποστήριξη.
4. Θέστε όρια: τα ξεκάθαρα όρια είναι πολύ σημαντικά για να αποτρέψετε τις συμπεριφορές εξάρτησης.
5. Επικεντρωθείτε στην αυτοφροντίδα: η σωματική, η συναισθηματική και η ψυχική σας υγεία πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα. Για αυτό κάντε πράγματα και δραστηριότητες που σας γεμίζουν χαρά.

Εξάρτηση και συνεξάρτηση

Εκτός από την εξάρτηση, μπορεί να παρατηρηθεί και συνεξάρτηση σε μία σχέση, που είναι μια πιο δυσλειτουργική μορφή. Στη συνεξάρτηση το ένα άτομο βασίζεται υπερβολικά στο άλλο για τη συναισθηματική κάλυψη, την επιβεβαίωση και την ταυτότητά του, εις βάρος της δικής του σωματικής και ψυχικής υγείας. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα άτομα αντλούν την αυτοεκτίμησή τους από το γεγονός ότι ο σύντροφός τους τα χρειάζεται. Το συνεξαρτώμενο άτομο αναλαμβάνει την ευθύνη για τα συναισθήματα, τις σκέψεις, τις πράξεις και την ευημερία του συντρόφου του.

Ο δρόμος για υγιείς σχέσεις

Η επούλωση από μια σχέση εξάρτησης είναι ένα ταξίδι που απαιτεί χρόνο, υπομονή και συμπόνια.

Οι υγιείς σχέσεις βασίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό, στην εμπιστοσύνη και στη συναισθηματική υποστήριξη. Όλα αυτά επιτρέπουν στους συντρόφους να εξελίσσονται και να διατηρούν ισορροπία στη σχέση. Η ανοιχτή επικοινωνία, οι ρεαλιστικές προσδοκίες, δημιουργούν ένα περιβάλλον σταθερότητας.

Για να μπορέσει ένα άτομο να ξεπεράσει μια σχέση εξάρτησης είναι ανάγκη να έχει ουσιαστικές σχέσεις με άλλους ανθρώπους. Η επούλωση έχει να κάνει με την ανάκτηση του ελέγχου και των συναισθημάτων, και την απελευθέρωση από τον κύκλο της εξάρτησης.