Κακοποιητικές και χειριστικές συμπεριφορές της εποχής μας

Κακοποιητικές και χειριστικές συμπεριφορές της εποχής μας

Στις μέρες μας οι κακοποιητικές και οι χειριστικές συμπεριφορές είναι περισσότερες από ποτέ. Ίσως ευθύνεται η δυσκολία της εποχής, που με την πίεση βγάζει την χειρότερη πλευρά των ανθρώπων στην επιφάνεια, ή ίσως οι δυνατότητες των ηλεκτρονικών μέσων και των κοινωνικών δικτύων, που έχουν αλλάξει τον τρόπο που γνωρίζονται και σχετίζονται οι άνθρωποι. Για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας καλό είναι να μπορούμε να αναγνωρίσουμε όλες τις νέες μορφές χειραγώγησης και κακοποίησης, όπως το ghosting, το benching, το gashlighting και το love bombing. Οι τακτικές αυτές στοιχειώνουν τις σχέσεις και προκαλούν ψυχικά τραύματα.

Love bombing

Όπως λέει και το όνομά του, το love bombing (βομβαρδισμός αγάπης) είναι μια μορφή ψυχολογικής χειραγώγησης που περιλαμβάνει έντονες εκδηλώσεις αγάπης και προσοχής προς κάποιον. Γενικά εμφανίζεται στην αρχή της σχέσης, με σκοπό την δημιουργία συναισθηματικής εξάρτησης. Αυτή η τοξική αλληλεπίδραση μπορεί να αναγνωριστεί από τις συνεχείς και δραματικές εκδηλώσεις αγάπης, και την εμμονή με το άλλο άτομο και τις ανάγκες του. Σε αντίθεση με την υγιή αγάπη, το love bombing πηγάζει από τον εγωκεντρισμό και το ναρκισσισμό.

Ίσως να έχετε βιώσει έντονες εκδηλώσεις αγάπης, όπου ο νέος σας σύντροφος συνεχώς σας κάνει δώρα, σας λέει όλα όσα θέλετε να ακούσετε και μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα μένετε στο ίδιο σπίτι. Φυσικά, δεν αποκλείεται η πραγματική αγάπη, όμως συνήθως αυτό το βιαστικό σενάριο χαρακτηρίζει τους ανώριμους και τους χειριστικούς ανθρώπους.

Ο όρος love bombing περιγράφει μια κατάσταση στην οποία κάποιος προσφέρει δώρα, προσοχή, φροντίδα και κομπλιμέντα στο σύντροφό του. Αυτό μπορεί να γίνει με μηνύματα, τηλέφωνα, email, σχόλια στα social media. Το θύμα είναι στο επίκεντρο της προσοχής ενώ ταυτόχρονα καλλιεργείται μια έλξη. Το κακοποιητικό άτομο δίνει στη σύντροφό του όλα όσα φαντασιώνεται από μια ρομαντική σχέση, πράγματα που έχει δει ή ακούσει σε ρομαντικές ταινίες και τα παραμύθια. Ωστόσο, καθώς η χειραγώγηση συνεχίζεται, το θύμα χάνει την αίσθηση για όσα συμβαίνουν.

Η σχέση προχωρά γρήγορα, και το θύμα αφιερώνει τον περισσότερο χρόνο στο σύντροφό του και δένεται συναισθηματικά. Όμως έτσι απομακρύνεται από φίλους. Σταδιακά, χάνει την ανεξαρτησία του και το χειριστικό άτομο αποκτά τον έλεγχο.

Το θύμα ίσως να μην συνειδητοποιεί την χειραγώγηση, ειδικά όταν η σχέση μοιάζει ιδανική. Ωστόσο, μετά το πρώτο ρομαντικά παραμυθένιο διάστημα, τα έντονα συναισθήματα υποχωρούν. Υπάρχει μια συναισθηματική προσκόλληση του θύματος στον θύτη, και όταν αρχίζει να δίνει αλλού την προσοχή του, το κακοποιητικό άτομο δείχνει τον πραγματικό εαυτό του. Μπορεί να ζηλεύει παθολογικά και να έχει εκρήξεις θυμού, και να απομακρύνει το θύμα από την οικογένεια και τους φίλους.

Gashlighting

Το gashlighting είναι μια ακόμη μορφή χειραγώγησης με συγκεκριμένο σκοπό, να οδηγήσει στην τρέλα το άλλο άτομο. Στις μέρες μας, ο όρος περιγράφει την προσπάθεια που κάνει κάποιος ώστε το άλλο άτομο να αναρωτιέται για την πραγματικότητα, να έχει αμφιβολίες για τον εαυτό του και τη λογική του. Το άτομο νιώθει μοναξιά, δεν έχει κοινωνικές συναναστροφές, είναι όλο και λιγότερο αυτόνομο.  Τελικά, αμφιβάλλει για τις πράξεις του και αν τα πράγματα που κάνει ή βλέπει συμβαίνουν μόνο στο μυαλό του.

Το gashlighting είναι μια τακτική χειραγώγησης ώστε το θύμα να έχει αμφιβολίες για την ψυχική του κατάσταση. Με αυτό τον τρόπο το κακοποιητικό άτομο παίρνει αυτό που θέλει από το σύντροφό του.

Το gashlighting μπορεί να επιτευχθεί με πολλές και διαφορετικές μεθόδους. Σε κάποιες καταστάσεις, το κακοποιητικό άτομο υποστηρίζει έντονα και επιβεβαιώνει καταστάσεις ώστε το θύμα να αμφιβάλει για την λογική και τα συναισθήματά του. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι όταν ένα άτομο μιλά για μια διαφωνία με φαινομενικά ακριβή στοιχεία, αλλά διαστρεβλώνει συγκεκριμένα τμήματα ή σημαντικές πληροφορίες ώστε να παραποιήσει την κατάσταση προς όφελός του. Η επίμονη διάψευση και άρνηση μπορεί να είναι μορφές gashlighting, που συχνά χρησιμοποιούν οι άπιστοι σύντροφοι. Κάνουν τις συντρόφους τους να πιστεύουν ότι οι καχυποψίες τους είναι παρανοϊκές. Προκαλούν βαθιές αμφιβολίες και το θύμα χάνει την πίστη στην αντίληψή του και αρχίζει να πιστεύει ότι υπεραναλύει τα πάντα, είναι τρελό ή πρέπει να ηρεμήσει και απλά να εμπιστευτεί το σύντροφό του.

Benching

Στις μέρες μας τα social media επηρεάζουν τις σχέσεις και τα θέματα που αντιμετωπίζουν οι ελεύθεροι άνθρωποι. Ένα τέτοιο θέμα είναι το benching (που σημαίνει να κρατάμε κάποιον ως αναπληρωματικό, στον πάγκο). Αν και η συγκεκριμένη τακτική υπήρχε πριν από την τεχνολογική ανάπτυξη, τα online ραντεβού ενίσχυσαν το benching. Οι εφαρμογές γνωριμιών (πχ Tinder, Bumble, Hinge) έχουν κάνει εύκολη την αναζήτηση συντρόφου, με ένα κλικ μπορεί κάποιος να ξεκινήσει να μιλά με ένα νέο άτομο. Έτσι, υπάρχει η αίσθηση ότι πάντα θα υπάρχει κάποιος "καλύτερος" σύντροφος με αποτέλεσμα την αποφυγή της δέσμευσης.

Αν και αυτή η συμπεριφορά είναι εν μέρει αναμενόμενη στην διαδικασία των ραντεβού, έχει αντίκτυπο στα θύματα. Όσοι εφαρμόζουν το benching κρατούν τα θύματα σε αναμονή, ώστε να μην νιώθουν μόνοι οι ίδιοι. Έτσι, το θύμα νιώθει ότι είναι απλά ένα παιχνίδι και τη στιγμή που θέλει να προχωρήσει, ο θύτης κάνει ξανά την εμφάνισή του για να κρατά το ενδιαφέρον ζωντανό, δίνοντας ψεύτικες ελπίδες στο θύμα, που θέλει κάτι πιο σοβαρό ή μακροχρόνιο. Το καλύτερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε σε αυτή την περίπτωση είναι να κάνετε μια ειλικρινή συζήτηση για τις προσδοκίες της σχέσης, να πάρετε μια απόφαση και να την κρατήσετε.

Ghosting

Στην εποχή των social media, το ghosting περιγράφει τον τρόπο της λήξης μιας σχέσης, με την εξαφάνιση του ενός χωρίς να υπάρχει καμία εξήγηση. Είναι ένας ανώριμος και επιθετικός τρόπος χωρισμού.

Το ghosting έχει πολλά κοινά με το benching. Ωστόσο, ενώ στο benching ένα άτομο μπορεί να κρατά σε αναμονή πολλούς συντρόφους, στο ghosting υπάρχει ολοκληρωτική διακοπή της επικοινωνίας. Η αιτία πίσω από το ghosting είναι ότι το άτομο που είναι θύμα, τελικά συνειδητοποιεί ότι δεν υπάρχει ενδιαφέρον από την άλλη πλευρά και προχωρά, αλλά αυτό δεν είναι πάντα ο κανόνας. Σε κανένα δεν αρέσει να τον αφήνουν ξαφνικά χωρίς καμία επικοινωνία. Τα θύματα νιώθουν σοκ και σύγχυση και κάνουν σκέψεις για το τι έκαναν λάθος. Το θύμα βιώνει την απόρριψη με τον χειρότερο τρόπο. Η απογοήτευση είναι έντονη και μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιδράσεις.

Κάποιοι άνθρωποι δεν γνωρίζουν την βλάβη που προκαλεί το love bombing, το gashlighting ή το ghosting στους άλλους. Όλες αυτές οι τακτικές είναι μορφές χειραγώγησης και συναισθηματικής κακοποίησης.

Breadcrumbing

Το breadcrumbing είναι ένας όρος που περιγράφει την συναισθηματική χειραγώγηση μέσω της οποίας ένα άτομο δίνει στο σύντροφό του αυτό που θέλει, αλλά όχι όλα όσα θέλει ώστε να τον κρατά δεσμευμένο στη σχέση. Ένας breadcrumber κάνει το άλλο άτομο να μοιάζει ασυνεπές με όσα λέει.

Όσον αφορά τη συμπεριφορά, το breadcrumbing είναι μια μορφή διακοπτόμενης ενθάρρυνσης, όπου το κακοποιητικό άτομο δίνει μια επιβράβευση στο σύντροφό του για να τον κρατά κοντά του. Έτσι έχει τον έλεγχο στη σχέση και βάζει τους δικούς του όρους.

Μερικές φορές οι άνθρωποι υποκύπτουν στο breadcrumbing εξαιτίας της χαμηλής αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης. Μοιάζουν να έχουν αυτοπεποίθηση, ωστόσο οι συμπεριφορές τους δείχνουν το αντίθετο. Θέλουν να έχουν τον έλεγχο της κατάστασης ώστε να ενισχύουν την αυτοεκτίμησή τους.

Πολλοί breadcrumbers έχουν ανθυγιεινά μοτίβα προσκόλλησης ή προηγούμενα τραύματα. Αν το κακοποιητικό άτομο έχει βιώσει κακοποιητικές σχέσεις όσο μεγαλώνει, είναι πιο πιθανό να συνεχίσει αυτές τις δυσλειτουργικές συμπεριφορές, όπως το breadcrumbing.