Σε αντίθεση με την κλασική εικόνα των Χριστουγέννων που περιλαμβάνει στιγμές ευτυχίας και χαλάρωση, τα Χριστούγεννα είναι μια από τις πιο αγχωτικές και δύσκολες περιόδους του χρόνου για πολλούς ανθρώπους. Κάθε χρόνο την περίοδο των γιορτών, πολλοί άνθρωποι υποφέρουν από μελαγχολία και την “κατάθλιψη των Χριστουγέννων”. Αλλά ποιες είναι οι αιτίες της κατάθλιψης κατά την περίοδο των Χριστουγέννων και πώς μπορεί να αποφευχθεί;
Δύο λέξεις μπορούν να συνοψίσουν την κατάσταση: οι προσδοκίες και η μοναξιά. Οι προσδοκίες έχουν να κάνουν με το πώς πιστεύουμε ότι «πρέπει» να είναι τα Χριστούγεννα. Εξαιτίας της υπερβολικής εμπορευματοποίησης της εποχής, με το κέντρο του ενδιαφέροντος να είναι τα δώρα και οι “τέλειες” κοινωνικές επαφές, σαν κοινωνία, έχουμε πιστέψει ότι τα Χριστούγεννα πρέπει να είναι τέλεια και μαγικά, με υπέροχες σχέσεις, αφθονία φαγητού και δώρων. Όλα αυτά μας βάζουν ένα μεγάλο ψυχικό φορτίο για να ανταποκριθούμε στο όνειρο- και αν δεν το κάνουμε, τότε νιώθουμε πως έχουμε αποτύχει. Όλα αυτά φυσικά δεν ισχύουν, ειδικά δεδομένου του γεγονότος οι περισσότερες από τις εικόνες των “τέλειων Χριστουγέννων” είναι παραμύθια που έχουν επινοηθεί από τους υπευθύνους του μάρκετινγκ για να πουλήσουν τα προϊόντα τους. Έτσι λοιπόν νιώθουμε υποχρεωμένοι να κάνουμε τα ψώνια, τα δώρα, την προετοιμασία και το εορταστικό τραπέζι. Και στην συνέχεια έρχεται η μέρα των Χριστουγέννων η οποία είναι πάντα μια μέρα για κοινωνικές επαφές με όλη την οικογένεια και πρόσωπα τα οποία έχουμε να συναντήσουμε πολύ καιρό, και που ίσως δεν έχουμε τις καλύτερες σχέσεις μαζί τους ή θα προτιμούσαμε να μην συναντήσουμε.
Τα Χριστούγεννα συνοδεύονται λοιπόν από υψηλές προσδοκίες για την τέλεια, ευτυχισμένη οικογένεια που απολαμβάνει πλούσια γεύματα και δώρα, αλλά δεν γίνεται να ζήσουμε αυτό το όνειρο. Για παράδειγμα, για όσους που έχουν πρόσφατα χάσει ένα αγαπημένο πρόσωπο (από κορωνοϊό για παράδειγμα), ή έχουν χωρίσει, τα Χριστούγεννα συνοδεύονται από θλίψη και πένθος. Και πολλοί άνθρωποι αισθάνονται απομονωμένοι, πιεσμένοι οικονομικά ή έχουν οικογενειακά προβλήματα που κάνουν αυτή την περίοδο πιο αγχωτική.
Αν πάλι όλοι όσοι γνωρίζετε θα συγκεντρωθούν οικογενειακά στις γιορτές, ή περνάνε ως ζευγάρια τις γιορτές, και βρεθείτε μόνοι σας, μοιραία θα αισθάνεστε μοναξιά και απομονωμένοι αν δεν είστε σε κάποια σχέση. Όμως δεν είναι όλοι ζευγάρια. Μερικοί άνθρωποι δεν έχουν καν οικογένειες. Σκεφτείτε τον θείο σας που δεν είναι παντρεμένος, δεν έχει παιδιά και είναι μόνος με μια νοσοκόμα στο σπίτι. Ή έναν εργένη που διασκεδάζει έξω με τους φίλους του επειδή δεν θέλει να γυρίσει σε ένα άδειο σπίτι.
Το μυστικό είναι ότι δικαιούμαστε και μπορούμε να αλλάξουμε όσα δεν μας ταιριάζουν.
Αν τα Χριστούγεννα για κάποιο λόγο δεν σας ταιριάζουν, σας προκαλούν άγχος και αναστάτωση, τότε είναι ο καιρός να αλλάξετε όσα κάνατε.
Ξεκινήστε αλλάζοντας τις προσδοκίες των γύρω σας, με μικρές αλλά ουσιαστικές αλλαγές. Για παράδειγμα, “Φέτος, δεν θέλουμε να κάνουμε ένα μεγάλο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι, θα κάνουμε κάτι πιο απλό και μικρό”, ή “θα βγούμε για φαγητό σε ένα εστιατόριο ώστε να μην χρειαστεί να προετοιμάσουμε τίποτα”.Ή “Φέτος δεν θέλουμε να στείλουμε κάρτες και θα προσφέρουμε τα χρήματα για ένα φιλανθρωπικό σκοπό”, “δεν θέλουμε να φιλοξενήσουμε κάποιον, θέλουμε να συναντηθούμε την νέα χρονιά, πιο χαλαρά”. Σχεδιάστε και κρατήστε ρεαλιστικούς και επιτεύξιμους στόχους. Κρατήστε λίγο χρόνο για εσάς, έτσι ώστε αν τα πράγματα γίνουν έντονα, να έχετε την δυνατότητα να αποσυρθείτε και να γεμίσετε τις μπαταρίες σας.
Ευτυχώς, υπάρχουν κάποια βήματα που μπορούν να βοηθήσουν στην διαχείριση του άγχους και της ανησυχίας κατά την διάρκεια των γιορτών.
Τα οικογενειακά δράματα δεν χρειάζονται κάποιο ιδιαίτερο λόγο για να εμφανιστούν. Συμβαίνουν έτσι απλά όταν οι άνθρωποι συνυπάρχουν για πολλές ώρες την ημέρα. Το οικογενειακά δράματα έρχονται συχνά με τα Χριστούγεννα. Κάθε οικογένεια πιστεύει ότι είναι η καλύτερη, η πιο αγαπημένη και η πιο ενωμένη που συγκεντρώνεται για να γιορτάσει. Όμως οι άνθρωποι και οι σχέσεις δεν αλλάζουν σε μια νύχτα. Ούτε ξαφνικά θα αλλάξουν και θα σας αγαπήσουν ή θα θέλουν να γίνουν φίλοι σας. Η ιδέα του θαύματος των Χριστουγέννων είναι ωραία, αλλά συμβαίνει σπάνια.
Επειδή είστε συγγενείς με κάποιον δεν σημαίνει ότι θα τα πηγαίνετε και αναγκαστικά καλά. Οι χωρισμένες οικογένειες και οι άλυτες διαφωνίες συμβάλλουν στο άγχος των Χριστουγέννων. Τα οικογενειακά προβλήματα και τα προβλήματα στις σχέσεις αποτελούν αφορμές για άγχος. Μερικές συμβουλές για να μπορέσετε να διαχειριστείτε το άγχος είναι:
Να είστε προετοιμασμένοι και για κακές ημέρες συναισθηματικά, θυμωμένους συγγενείς, άγχος για το γιορτινό τραπέζι και τα ψώνια. Συνειδητοποιήστε ότι αυτά τα πράγματα είναι πέρα από τον έλεγχό σας. Όταν συμβαίνουν άσχημα πράγματα, κάντε ένα βήμα πίσω ή απομακρυνθείτε από την κατάσταση όσο περισσότερο μπορείτε. Δεν είναι δική σας ευθύνη να επιδιορθώσετε τώρα παλιές διαφωνίες με τα πεθερικά σας.
Θέτοντας τα όρια σας ελαττώνεται την πιθανότητα να κάνετε πράγματα για τα οποία θα μετανιώσετε αργότερα. Αν σχεδιάζετε να επισκεφτείτε συγγενείς και αγαπημένα πρόσωπα, αλλά γνωρίζετε ότι θα αγχωθείτε, βάλτε ένα χρονικό περιθώριο για το πότε θα πάτε και θα φύγετε. Αν το όριο αντοχής σας είναι δύο ώρες, τότε πάτε και μείνετε για δύο ώρες και στη συνέχεια φύγετε (άσχετα με το εάν το δείπνο έχει σερβιριστεί ή όχι!). Βάζοντας όρια ελαχιστοποιείτε την πιθανότητα να το “παρακάνετε” και την επόμενη μέρα να το μετανιώνετε (αυτό περιλαμβάνει τα όρια στην κατανάλωση φαγητού και ποτού).
Όλοι ξέρουμε πως είναι να είμαστε σε ένα δωμάτιο γεμάτο ανθρώπους και παρόλο αυτά να αισθανόμαστε μόνοι. Αν δεν αισθάνεστε ότι έχετε κάποια σύνδεση με τους ανθρώπους γύρω σας, δεν θα θέλετε να είστε φιλικοί ή να ξεκινήσετε κάποια συζήτηση. Το πιο πιθανό είναι πως θα εύχεστε να ήσασταν σπίτι σας, να πίνατε ένα ποτό και να χαλαρώνατε με μια κουβέρτα αγκαλιά και να βλέπατε τηλεόραση. Υπάρχουν όμως τρόποι για να ξεπεράσετε την μοναξιά, αν πιάνετε τον εαυτό σας να απομονώνεται ή να λυπάστε για κάποιον αγαπημένο σας στη διάρκεια των Χριστουγέννων:
Δεν γίνεται να αισθανθείτε καλά τα Χριστούγεννα αν δεν είστε καλά με τον εαυτό σας.
Να είστε ευγενικοί με τον εαυτό σας. Φροντίστε πρώτα τον εαυτό σας. Χρειάζεστε χρόνο μόνοι σας; Πάρτε τον! Δώστε την άδεια στον εαυτό σας να αισθανθεί μελαγχολία, θλίψη ή να κλάψει. Δεν χρειάζεται να κάνετε τα πάντα μόνοι σας. Αφήστε τους άλλους να πάρουν λίγο από το βάρος που νιώθετε. Κάντε οτιδήποτε μπορεί να σας ανακουφίσει από το άγχος και τη θλίψη σας.
Αναγνωρίστε και αποδεχτείτε όσα αισθάνεστε. Αυτό σημαίνει ότι είστε ειλικρινείς με τον εαυτό σας και τα συναισθήματά σας. Αν αισθάνεστε καταπιεσμένοι και αδύναμοι να αντεπεξέλθετε στην καθημερινότητά σας (πχ στη δουλειά, στη φροντίδα του εαυτού σας, των παιδιών σας ή αν έχετε αυτοκτονικές σκέψεις ή απλά δεν μπορείτε να σηκωθείτε από το κρεβάτι) το καλύτερο είναι να ζητήστε βοήθεια από κάποιον ψυχίατρο αμέσως, ώστε μπορέσετε να πάρετε την βοήθεια που χρειάζεστε.
Για πολλούς ανθρώπους η Παραμονή των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς είναι μια καλή ευκαιρία να κάνουν τον απολογισμό για την ζωή τους, να δουν τι έχει σημασία για αυτούς και να καταγράψουν τους στόχους τους για ένα ουσιαστικό και θετικό μέλλον.
Από την στιγμή που ξέρετε πότε ξεκινά και τελειώνει η εορταστική περίοδος γιατί να μην προετοιμαστείτε; Αυτό περιλαμβάνει τα σχέδια για το που και με ποιους θα περάσετε τις διακοπές μέσα σε ρεαλιστικά πλαίσια. Όταν οργανώνεστε από πριν, ελαττώνεται το στρες που πιθανόν δημιουργείται όταν δεν ξέρετε που ή με ποιους θα είστε και πόσα μπορείτε να ξοδέψετε για δώρα και ταξίδια. Επίσης οι αποφάσεις της τελευταίας στιγμής οδηγούν σε αύξηση του στρες.
Οι γιορτές επιβαρύνουν το πορτοφόλι σας; Υπάρχουν κάποιες στρατηγικές που θα σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε καλύτερα τα οικονομικά σας και να μειώσετε το στρες όπως:
Είναι σημαντικό να ζητήσετε βοήθεια από κάποιον ψυχιατρο-ψυχοθεραπευτή αν νομίζετε ότι υποφέρετε από κατάθλιψη. Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης είναι μια σωστή διάγνωση. Μπορείτε να έχετε μία πρώτη εκτίμηση για το αν υποφέρετε από κατάθλιψη με το online ΤΕΣΤ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ.
Είναι πολύ καλύτερο να προλάβετε και να θεραπεύσετε την κατάθλιψη νωρίς, όταν είναι ακόμη ήπια, πριν επιδεινωθεί. Η ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ, η βραχεία ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ και το EMDR μπορούν να σας βοηθήσουν να δυναμώσετε και ξεπεράσετε τα συναισθήματα κατάθλιψης.