Χωρισμός: πώς μπορώ να ξεπεράσω ένα χωρισμό;

Πώς ξεπερνάς έναν χωρισμό;

Μετά από ένα χωρισμό ίσως να αναρωτιέστε τι θα κάνετε, νιώθετε θλιμμένοι και κενοί. Ο χωρισμός είτε πρόκειται για σχέση, είτε για γάμο με παιδιά (διαζύγιο), ή για μια σύντομη σχέση στην οποία είχατε επενδύσει χρόνο και προσπάθεια αλλά δεν λειτούργησε, προκαλεί τα ίδια συναισθήματα.

Μπορεί ο χωρισμός να σας προκαλεί σύγχυση και φόβο. Μερικοί άνθρωποι δυσκολεύονται πραγματικά να αλληλεπιδράσουν με άλλους ανθρώπους επειδή το μυαλό τους είναι κολλημένο στον πρώην τους. Μερικές φορές έχουν αμφιβολίες για τον εαυτό τους επειδή τελείωσαν τη σχέση και δεν είναι σίγουροι αν έκαναν το σωστό. Ο χωρισμός μπορεί να προκαλέσει αβεβαιότητα για το τέλος μια σχέσης, ακόμη και αν ξέρετε βαθιά μέσα σας ότι αυτή ήταν μια τοξική σχέση, αλλά τρομάζετε στην ιδέα να κάνετε το επόμενο βήμα επειδή φοβάστε την μοναξιά ή την αποτυχία. Τα συναισθήματα που νιώθουμε μετά από μια τραυματική εμπειρία μπορεί να είναι κατακλυσμιαία και σε αυτό βοηθά το EMDR.

Αυτά τα συγκλονιστικά συναισθήματα μαζί με τις σκέψεις που τα συνοδεύουν είναι δύσκολο να τα αποβάλλετε. Με την ψυχοθεραπεία θα μάθετε να τα διαχειρίζεστε και θα μπορέσετε να αλλάξετε τον τρόπο σκέψης σας.

Γιατί ο χωρισμός πονά τόσο πολύ;

Καταρχήν ο χωρισμός αλλάζει την νευροχημεία του εγκεφάλου. Οι μελέτες έχουν δείξει πως όταν κάποιος βιώνει ένα χωρισμό, υπάρχει μια πτώση στην παραγωγή των νευροδιαβιβαστών (όπως η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη) που έχουν σχέση με τα συναισθήματα της ευχαρίστησης και της ευτυχίας. Αμέσως μετά από ένα χωρισμό, βιώνουμε αυτή την απότομη αλλαγή στους νευροδιαβιβαστές και έτσι νιώθουμε συναισθήματα στέρησης και θλίψης (αυτό έχει ως βιολογικό αποτέλεσμα να επιθυμούμε την επανασύνδεση με τους πρώην μας). Μετά το χωρισμό λοιπόν, ο εγκέφαλος μπαίνει σε μια κατάσταση αλλαγών, και αυτή η σχετική έλλειψη στους νευροδιαβιβαστές μπορεί να προκαλεί συμπτώματα που μοιάζουν με αυτά της κατάθλιψης.

Από την άλλη μεριά, η θεωρία της προσκόλλησης εξηγεί γιατί ο χωρισμός είναι τόσο επώδυνος ακόμη και όταν ξέρουμε ότι είναι η σωστή επιλογή. Η λογική σας λέει ότι είστε σε μια τοξική σχέση, αλλά η σκέψη του χωρισμού είναι αβάσταχτη. Η διαδικασία της προσκόλλησης και της σύνδεσης συμβαίνει όταν ερχόμαστε κοντά με κάποιον: είστε ανοιχτοί μεταξύ σας, ζείτε μαζί, έχετε σεξουαλική ζωή, έχετε ρομαντικές στιγμές μαζί και νιώθετε καλά όταν είστε μαζί. Οι θετικές εμπειρίες που είναι γεμάτες αγάπη μας κάνουν να νιώθουμε ασφάλεια και εγγύτητα και έτσι συνδεόμαστε βαθιά. Αργότερα όταν προκύπτουν θέματα στη σχέση, οι περισσότεροι από εμάς δεν συνειδητοποιούμε πόσο βαθιά έχουμε συνδεθεί μέχρι να δοκιμάσουμε να χωρίσουμε. Το να σπάσει ένας βαθύς δεσμός είναι μία από τις πιο επώδυνες εμπειρίες για τον άνθρωπο. Είμαστε φτιαγμένοι για να δημιουργούμε δεσμούς μεταξύ μας, ειδικά κατά τη διάρκεια περιόδων ευχαρίστησης.

Φυσιολογικά στη ζωή μας, αν όλα πάνε καλά, μεγαλώνουμε και νιώθουμε αυτό το δέσιμο με τους γονείς και τις οικογένειες μας. Αυτή η διαδικασία έχει μια βαθιά αξία επιβίωσης από τη στιγμή που οι γονείς δένονται μαζί μας και εμείς με αυτούς. Όταν αυτή η διαδικασία δεν πηγαίνει καλά , αναπτύσσονται ανασφαλείς δεσμοί και άγχος όταν οι γονείς μας δεν είναι εκεί για εμάς  ανεξάρτητα με την αιτία. Οι γονείς μας ίσως να είναι άρρωστοι, ίσως να έχουν πεθάνει ή να ασχολούνται με τα δικά τους προβλήματα. Όταν προερχόμαστε από μια οικογένεια με άγχος προσκόλλησης, η προσέγγιση ενός εραστή είναι μια υπέροχη διαδικασία γιατί μέσα μας διψάμε για αγάπη. Μερικά παιδιά ωστόσο που έχουν προβλήματα προσκόλλησης με την οικογένειά τους στη συνέχεια γίνονται απόμακρα και αποφεύγουν να συνδεθούν ξανά. Γενικά, στην αγάπη, αναπτύσσουμε είτε ασφάλεια είτε άγχος ή αποφυγή της προσκόλλησης. Όταν οι άνθρωποι που έχουν άγχος προσκόλλησης συναντήσουν ανθρώπους που αποφεύγουν την προσκόλληση, δημιουργείται μια επώδυνη σχέση γεμάτη σύγχυση.

Υπάρχουν πολλοί ακόμη λόγοι για του οποίους τα ζευγάρια χωρίζουν εκτός από τα προβλήματα προσκόλλησης και σε αυτούς περιλαμβάνονται: η προδοσία, οι εξαρτήσεις, η ασυμβατότητα στους στόχους της ζωής, οι πολιτισμικές διαφορές κλπ. Ακόμη και αν γνωρίζετε ότι δεν είστε το τέλειο ζευγάρι με το σύντροφό σας, αυτό δεν απαλύνει τον πόνο του χωρισμού. Είμαστε προγραμματισμένοι να αναπτύσσουμε δεσμούς και όταν τους χάνουμε έχουμε αϋπνία, χάνουμε την όρεξη μας και νιώθουμε απελπισία. Όταν τα παιδιά χωρίζουν από τους γονείς τους, διαμαρτύρονται με τον ίδιο τρόπο όπως όταν χωρίζουν με το σύντροφό τους. Όταν χάνετε την προσκόλληση βοηθά να κατανοήσετε τι συνέβη και όχι απλά να δείτε τον πόνο,  που δείχνει ότι είστε καλοί σύντροφοι όταν ξέρετε ότι δεν είστε σωστοί μεταξύ σας.

Πολλοί άνθρωποι χρειάζονται θεραπεία για να βοηθηθούν με το συναισθηματικό πόνο ενός χωρισμού. Μπορείτε να βρείτε την  υποστήριξη και την κατανόηση που ζητάτε στην ψυχοθεραπεία. Έτσι θα μπορέσετε να επεξεργαστείτε όσα νιώθετε και να απελευθερωθείτε.

Γιατί αντιδρούμε άσχημα σε ένα χωρισμό;

Υπάρχουν μερικοί λόγοι που μπορεί να σας κάνουν να αντιδράτε αρνητικά σε ένα χωρισμό:

1. Ανασφάλεια στη σχέση

Ίσως να νιώθετε ανασφάλεια στη σχέση σας, και αβεβαιότητα για την αφοσίωση του συντρόφου σας. Ίσως να νιώθετε ανησυχία και φόβο μήπως χάσει ο σύντροφός σας το ενδιαφέρον του για εσάς ή σας απατήσει. Η ανασφάλεια μπορεί να προκληθεί όταν ένα ζευγάρι είναι αλληλοεξαρτώμενο , περνά πολύ χρόνο μαζί και οι δύο σύντροφοι έχουν χάσει την ανεξαρτησία τους. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που μπορεί να σας κάνουν να νιώθετε ανασφάλεια στη σχέση σας, αλλά οι τρεις κυριότεροι είναι:

2. Χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση

Αν έχετε χαμηλή αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση ίσως να νιώθετε ανεπαρκείς ή ότι δεν είστε "αρκετά καλοί" για το σύντροφό σας. Αυτό σας κάνει να κατηγορείτε τον εαυτό σας για το χωρισμό ή να εύχεστε να ήσασταν πιο "χαλαροί", "ενδιαφέροντες", "ελκυστικοί", κλπ. Η αυτοεκτίμησή σας ίσως να πέσει απότομα μετά από ένα χωρισμό, με αποτέλεσμα να ψάχνετε επιβεβαίωση με άλλους τρόπους.

3. Περιορισμένες κοινωνικές σχέσεις και υποστήριξη

Αν ο σύντροφός σας ήταν ο κύριος υποστηρικτής σας, ίσως να έχετε μείνει με ελάχιστη υποστήριξη μετά από ένα χωρισμό. Οι κοινωνικές σχέσεις μας βοηθούν ώστε να αντιμετωπίσουμε τις αντιξοότητες. Όταν η κοινωνική υποστήριξη είναι ελάχιστη αυτό σημαίνει ότι μπορεί να δυσκολευτείτε με το χωρισμό: ίσως να νιώθετε μόνοι, να προσπαθείτε να βρείτε το σκοπό και το νόημα στη ζωή σας ή να έχετε χαμηλή διάθεση.

4. Περίπλοκες καταστάσεις

Οι δύσκολες καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν στρες σε ένα χωρισμό. Για παράδειγμα, είναι πολύ συχνό να έχετε έντονα συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα όταν έχετε να αντιμετωπίσετε νομικές διαδικασίες σχετικά με την περιουσία σας ή την κηδεμονία των παιδιών, ή οικονομικά προβλήματα.

Τι μπορώ να κάνω για να αντιμετωπίσω ένα χωρισμό;

Είναι πολύ σημαντικό να ζητήσετε βοήθεια για να διευθετήσετε οποιοδήποτε θέμα ψυχική υγείας που επηρεάζει την ικανότητα σας να αντιμετωπίσετε ένα χωρισμό. Για παράδειγμα, ένας ψυχοθεραπευτής θα σας βοηθήσει να βελτιώσετε την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή σας μέσω της ψυχοθεραπείας. Με την βοήθεια της ψυχοθεραπείας θα επουλώσετε πληγές σας και θα αποκτήσετε δεξιότητες για να βελτιώσετε τις σχέσεις σας και τις κοινωνικές σας επαφές.

Αν δεν μπορείτε να διαχειριστείτε τις δύσκολες καταστάσεις κατά τη διάρκεια ενός χωρισμού, είναι βοηθητικό να μιλήσετε σε έναν ψυχοθεραπευτή ώστε να χτίσετε την αντοχή σας, να μελετήσετε τις επιλογές σας και να επιλύσετε τα προβλήματά σας.

Πώς να προχωρήσω μετά από ένα χωρισμό;

Οι χωρισμοί είναι δύσκολοι. Μας επηρεάζουν συναισθηματικά, ψυχολογικά και σωματικά. Στην πραγματικότητα, οι μελέτες δείχνουν ότι η συναισθηματική απόκριση σε ένα χωρισμό είναι όμοια με το επιπλεγμένο πένθος στο οποίο βιώνουμε τραυματικές απώλειες, όπως ο θάνατος και η επίγνωση ότι κάποιος έχει ένα νόσημα τελικού σταδίου.

Επιπλέον, μπορεί να αυξηθεί η όρεξή σας για φαγητό, ή να παρουσιαστεί αϋπνία ή άλλες διαταραχές του ύπνου (πχ εφιάλτες) ή άλλα ψυχοσωματικά συμπτώματα (κόμπος στο λαιμό, δυσκαταποσία, πόνος στο στήθος, κα). Η εμφάνισή σας ίσως να αλλάζει επειδή δεν φροντίζετε τόσο πολύ τον εαυτό σας όπως την προσωπική σας υγιεινή και καθαριότητα.

Από ψυχολογικής άποψης, ίσως να αρχίσετε να βλέπετε τον κόσμο αρνητικά και να χάνετε το ενδιαφέρον σας για πράγματα που πριν απολαμβάνατε να κάνετε.

Επιπλέον, οι άνδρες και οι γυναίκες, αναφέρουν ότι μετανιώνουν μετά από ένα χωρισμό και αρχίζουν να αναρωτιούνται τι δεν έκαναν καλά. Κάποιες από τις πιο συχνές επαναλαμβανόμενες σκέψεις περιλαμβάνουν:

• Πήρα την λάθος απόφαση και επέλεξα να φύγω;
• Ο πρώην μου με άφησε επειδή δεν ήμουν αρκετά καλή;
• Τι μπορούσα να έχω κάνει διαφορετικά;
• Τι θα γινόταν αν μπορούσα να έχω μία ακόμη ευκαιρία να τα διορθώσω όλα;
• Ο πρώην ή η πρώην μου βγαίνει ήδη με κάποια άλλη/άλλον;

Το πιο δύσκολο πράγμα είναι όταν ο σύντροφος σας φέρεται ευγενικά, με αγάπη και συγχώρεση προς εσάς. Αυτές οι σκέψεις κάνουν ακόμα πιο δύσκολη τη διαδικασία του να προχωρήσετε επειδή εκτιμάτε την καλοσύνη στους ανθρώπους και έτσι νιώθετε ότι έχετε αποτύχει. Είναι παράξενο, ωστόσο, να νιώθετε ότι έχετε αποτύχει ακόμη και όταν η σχέση δεν ήταν σωστή για εσάς, δεν σας βοηθούσε να εξελιχθείτε και αποτελούσε εμπόδιο για τους στόχους σας.

Επιδράσεις του χωρισμού στον εγκέφαλο

Υπάρχουν πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να προχωρήσετε όσο δύσκολος και αν είναι ο χωρισμός. Αρχικά είναι ανάγκη να δείτε τι συμβαίνει στον εγκέφαλό σας και γιατί βιώνετε περιόδους με έντονα συναισθήματα και απελπισία μετά από ένα χωρισμό. Πλέον οι ερευνητές μπορούν να μελετήσουν τον εγκέφαλο κάτω από αυτές τις συνθήκες με τη χρήση απεικονιστικών μεθόδων (fMRI). Στην πραγματικότητα, όταν βλέπετε μια φωτογραφία του πρώην σας τον οποίο αγαπάτε ακόμη, τα τμήματα του εγκεφάλου που συνδέονται με την επιβράβευση και τα κίνητρα ενεργοποιούνται. Οι ερευνητές επίσης παρατήρησαν ότι αυτά τα τμήματα του εγκεφάλου απελευθερώνουν τις ορμόνες της ευχαρίστησης (την ντοπαμίνη) όταν σε μια φωτογραφία είναι ο πρώην σας έναντι μιας φωτογραφίας ενός φίλου σας ή ενός ξένου. Το πιο εντυπωσιακό είναι, ωστόσο, ότι αυτές οι περιοχές που ενεργοποιούνται σε απόκριση στο ερέθισμα είναι ενεργοποιημένες στον εγκέφαλο των ανθρώπων με εθισμό σε ουσίες.

Σύμφωνα λοιπόν με αυτές τις μελέτες αναγνωρίζεται ότι ο εγκέφαλος σας είναι όμοιος με αυτόν που έχει εθισμό σε ουσίες, και έχει έντονη επιθυμία σε αντίθεση με αυτά που πιστεύετε για τα οφέλη της απομάκρυνσης (από τη σχέση). Αυτό εξηγεί τις προφανείς ψυχικές, σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές που παρατηρείτε στον εαυτό σας όπως και την έντονη επιθυμία να ξαναδείτε τον πρώην σας.

Υπάρχει όμως και η θετική πλευρά της κατάστασης, καθώς οι μελέτες δείχνουν ότι ένας χωρισμός μπορεί να βελτιώσει τη γενική αίσθηση της ύπαρξής σας. Μπορεί να έχετε θετικά συναισθήματα, ειδικά αν η σχέση σας δεν σας επέτρεπε να εκφράσετε και να εξελίξετε τον εαυτό σας. Επικεντρωθείτε λοιπόν στα θετικά και μπορεί να επιταχύνετε τη διαδικασία της επούλωσης και τελικά να προχωρήσετε στη ζωή σας.

Η ζωή σας δεν είναι μόνο ο χωρισμός σας

Ένας χωρισμός είναι αρκετά επώδυνος. Αλλά αν έχετε αντιμετωπίσει δύο πτυχές του; Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο το χωρισμό ως γεγονός, αλλά και την προσωπική ιστορία (αφήγηση) για το χωρισμό.

Το πρώτο αναφέρεται  στα πραγματικά γεγονότα που οδήγησαν στο χωρισμό. Και αυτό είναι αναμφισβήτητα ένα οδυνηρό κομμάτι της μετάβασης. Αλλά είναι το δεύτερο που διαιωνίζει τον πόνο. Είναι η ιστορία του χωρισμού που συνεχίζετε να λέτε στον εαυτό σας. Τα διάφορα ερωτηματικά, τα "γιατί", τα "αν"... Τώρα, ίσως να μην επιλέγετε συνειδητά να λέτε αυτή την ιστορία στον εαυτό σας. Ίσως αυτές οι σκέψεις να εμφανίζονται μόνες τους. Ωστόσο, αν επιτρέπετε σε αυτές τις σκέψεις να σας ελέγχουν τότε θα κυριεύσουν την ψυχή και τα συναισθήματά σας και θα επηρεάσουν τον τρόπο που δράτε και συμπεριφέρεστε, εσείς είστε υπεύθυνοι για αυτές τις σκέψεις για αυτό βγάλτε τις από τη ζωή σας αυτή τη στιγμή.

Πείτε στον εαυτό σας τα εξής: "ας είμαι ειλικρινής με τον εαυτό μου: ξέρω ότι το να προχωρήσω είναι δύσκολο και γνωρίζω ότι το μυαλό μου σίγουρα θα επιστρέφει στον πρώην μου. Επίσης κατανοώ ότι αυτό δεν είναι αυτό που θέλω, ή το ωφελιμότερο για μένα. Αν κάνω διαφορετικές σκέψεις μπορώ να επιταχύνω τη διαδικασία και να αναλάβω δράση, να κάνω την αναγκαία μετάβαση και να ζήσω τη ζωή μου όπως την έχω φανταστεί." Η επανάληψη θα σας επιτρέψει σιγά σιγά να πάρετε τον έλεγχο των σκέψεων σας. Χρησιμοποιήστε την κάθε φορά που αυτές οι σκέψεις θα εμφανιστούν ξαφνικά. Θα σας ηρεμήσει.

Αναλάβετε δράση

Δεν χρειάζεται να σκέφτεστε συνέχεια. Ίσως έχετε ανάγκη να μιλήσετε σε αυτή τη φάση της ζωής σας, αλλά προσπαθήστε να αναλάβετε και δράση. Παρατηρήστε τους ανθρώπους γύρω σας, κάντε κομπλιμέντα, φλερτάρετε, κάντε αστεία. Πείτε κάτι όμορφο στους γύρω σας. Πότε ήταν η τελευταία φορά που είπατε κάτι καλό στους φίλους σας, στους συνεργάτες ή στα μέλη της οικογένειάς σας; Οι άνθρωποι εκτιμούν αυτές τις κινήσεις. Απλά διασκεδάστε.

Η ζωή είναι μικρή και απρόβλεπτη. Ο δρόμος της ευτυχίας είναι ο δρόμος του "τώρα".

Αν πάτε να πάρετε τον καφέ σας, αντί να παραγγείλετε τον συνηθισμένο, αρπάξτε την ευκαιρία να μιλήσετε περισσότερο. Ρωτήστε για τις νέες γεύσεις καφέ. Με χαρά θα σας εξηγήσουν και θα σας δώσουν την δυνατότητα να επιλέξετε. Για αυτό είναι εκεί. Αντί να πείτε απλά "ευχαριστώ", πείτε κάτι άλλο όπως "σας ευχαριστώ για τον κόπο σας" ή "είναι πολύ ωραίο, σας ευχαριστώ." Ζήστε τη ζωή σας και μιλήστε περισσότερο. Σταματήστε να ζείτε μέσα στο κεφάλι σας. Με αυτό τον τρόπο θα πέσετε σε κατάθλιψη. Δεν χρειάζεται να είστε σοβαροί όλη την ώρα. Κάντε ένα διάλειμμα και βγείτε έξω. Κάντε διασκεδαστικά πράγματα με ανθρώπους που σας φτιάχνουν τη διάθεση. Χρειάζεται να γελάσετε, έχετε ανάγκη το χιούμορ και το γέλιο στη ζωή σας.