Κοκαΐνη - συμπτώματα και παρενέργειες
Έχετε ποτέ αναρωτηθεί ποιες είναι οι επιδράσεις της κοκαΐνης στον εγκέφαλο; Η κοκαΐνη είναι ένα ισχυρό ψυχοδιεγερτικό γνωστό για την γρήγορη δράση του και την μεγάλη ευφορία που προκαλεί. Φυσικά όμως, αυτό δεν είναι χωρίς ένα σοβαρό τίμημα για την ψυχική υγεία. Η κοκαΐνη έχει σοβαρά συμπτώματα, παρενέργειες και μακροχρόνιες αρνητικές επιδράσεις στον εγκέφαλο. Η κοκαΐνη προκαλεί εξάρτηση καθώς παρεμβαίνει στο σύστημα επιβράβευσης του εγκεφάλου και στο μονοπάτι της ντοπαμίνης.
Ποιες είναι οι επιδράσεις της κοκαΐνης στην διάθεση, στα συναισθήματα;
Η κοκαΐνη προκαλεί απελευθέρωση ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, τον νευροδιαβιβαστή που σχετίζεται με την ευχαρίστηση και την επιβράβευση. Η αύξηση στα επίπεδα της ντοπαμίνης αρχικά προκαλεί συναισθήματα χαράς και ευφορίας. Ωστόσο, με συνεχή χρήση η κοκαΐνη παρεμβαίνει στην `υσιολογική ικανότητα του εγκεφάλου να παράγει και να ελέγχει την ντοπαμίνη, και αυτό οδηγεί σε συναισθηματική αστάθεια, ευερεθιστότητα και κατάθλιψη. Οι χρήστες νιώθουν έντονη επιθυμία για κοκαΐνη καθώς ο εγκέφαλος αρχίζει να στηρίζεται σε αυτή για την παραγωγή ντοπαμίνης, και έτσι δημιουργείται ο κύκλος της εξάρτησης και του εθισμού. Η κοκαΐνη έχει μακροχρόνιες επιδράσεις στην ψυχική υγεία, και επηρεάζει την διάθεση και τα συναισθήματα.
Οι σοβαρές μακροχρόνιες αλλαγές στην ψυχική υγεία μπορεί να περιλαμβάνουν ακουστικές παραισθήσεις, ανησυχία, παράνοια και ψύχωση, με αυξημένο κίνδυνο για άτομα με προδιάθεση για ψύχωση ή σχιζοφρένεια, ειδικά αν κάποιος κάνει χρήση κοκαΐνης για πολύ καιρό. Επιπλέον, η κοκαΐνη αυξάνει τα επίπεδα των ορμονών του στρες, αυξάνει την αρτηριακή πίεση και προκαλεί βλάβες στο καρδιαγγειακό σύστημα, μαζί με το άγχος, τις κρίσεις πανικού και τα θέματα επιθετικότητας.
Επιδράσεις της κοκαΐνης στο νευρικό σύστημα
Η κοκαΐνη επηρεάζει το νευρικό σύστημα καθώς αυξάνει τα επίπεδα της ντοπαμίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που έχει σχέση με την ευχαρίστηση και την ευφορία. Προκαλεί επίσης και μια αύξηση στα επίπεδα της αδρεναλίνης, με αποτέλεσμα τον αυξημένο καρδιακό ρυθμό και την εγρήγορση. Αν και οι επιδράσεις στο σώμα διαρκούν λίγο, από λεπτά μέχρι ώρες, κάποιες επιδράσεις μπορεί να διαρκούν περισσότερο. Με τον καιρό, οι επιδράσεις της κοκαΐνης στο νευρικό σύστημα μπορεί να οδηγούν σε σωματική και ψυχολογική εξάρτηση.
Το σύστημα επιβράβευσης του εγκεφάλου και οι επιδράσεις της κοκαΐνης στο νευρικό σύστημα
Η κοκαΐνη επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα, που περιλαμβάνει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό.
Η κοκαΐνη πιο συγκεκριμένα επηρεάζει το σύστημα επιβράβευσης του εγκεφάλου. Καταλύει όλα τα σήματα που μεταβιβάζονται στα μονοπάτια του συστήματος επιβράβευσης στον εγκέφαλο. Όταν η κοκαΐνη ταξιδεύει σε αυτά τα μονοπάτια, προκαλεί υπερβολική απελευθέρωση ντοπαμίνης, του νευροδιαβιβαστή που ρυθμίζει το κίνητρο, την ευχαρίστηση και την επιβράβευση. Αυτός ο μηχανισμός οδηγεί στην αίσθηση ευφορίας που νιώθουν οι χρήστες κοκαΐνης, στην καλή διάθεση, στην αυξημένη ενέργεια και στην αυτοπεποίθηση. Οι ευχάριστες αυτές επιδράσεις της κοκαΐνης στον εγκέφαλο την καθιστούν πολύ εθιστική.
Τι προκαλεί η κοκαΐνη στον εγκέφαλο;
Οι μελέτες δείχνουν ότι η κοκαΐνη επιταχύνει τη διαδικασία γήρανσης του εγκεφάλου. Όσο οι άνθρωποι μεγαλώνουν, ο εγκέφαλος αλλάζει φυσιολογικά, σταδιακά χάνει φαιά ουσία με τις δεκαετίες, με σημαντικές επιπτώσεις που παρατηρούνται αργότερα στη ζωή. Αυτή η μείωση της φαιάς ουσίας έχει σχέση με τα θέματα μνήμης, την έκπτωση των γνωσιακών ικανοτήτων και πιθανώς την άνοια. Όσοι κάνουν χρήση κοκαΐνης για χρόνια εμφανίζουν αυτή την μείωση στις γνωσιακές ικανότητες πιο νωρίς, συγκριτικά με τους ανθρώπους που δεν κάνουν χρήση, και εμφανίζουν συμπτώματα όπως η απώλεια μνήμης, έλλειψη συγκέντρωσης. Επίσης, αδυνατούν τελικώς να ευχαριστηθούν τα μικρά πράγματα της ζωής, και δεν νιώθουν ενθουσιασμό και ευεξία, παρά μόνο κατά την χρήση. Αυτή η πρώιμη γήρανση του εγκεφάλου μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην ψυχική υγεία μακροπρόθεσμα.
Φυσικές αλλαγές στον εγκέφαλο
Η επαναλαμβανόμενη χρήση κοκαΐνης μπορεί να οδηγεί σε μακροχρόνιες αλλαγές στη δομή και στη λειτουργία του εγκεφάλου. Μία από τις σοβαρότερες μακροπρόθεσμες συνέπειες της κατάχρησης κοκαΐνης είναι οι βλάβες στο καρδιαγγειακό σύστημα, οι οποίες με τη σειρά τους επηρεάζουν άλλα όργανα, όπως ο εγκέφαλος.
Οι επιδράσεις της χρόνιας χρήσης κοκαΐνης μπορεί να προκαλεί αλλαγές στις ακόλουθες περιοχές του εγκεφάλου:
- Στα βασικά γάγγλια, που αποτελούν βασικό κομμάτι του συστήματος επιβράβευσης του εγκεφάλου. Η υπερδραστηριότητα σε αυτή την περιοχή του εγκεφάλου μπορεί να παρεμβαίνει στην ικανότητα κάποιου να νιώσει ευχαρίστηση από άλλες δραστηριότητες όπως το φαγητό, το σεξ.
- Στην αμυγδαλή, η οποία παίζει ρόλο σε συναισθήματα όπως η ανησυχία και η ευερεθιστότητα. Η αμυγδαλή μπορεί να γίνει πολύ ευαίσθητη από την επαναλαμβανόμενη χρήση ουσιών.
- Στον προμετωπιαίο φλοιό, που παίζει ρόλο στην επίλυση προβλημάτων και στη λήψη αποφάσεων. Οι μακροχρόνιες επιδράσεις σε αυτό το τμήμα του εγκεφάλου οδηγεί στο μειωμένο έλεγχο των παρορμήσεων.
Η κοκαΐνη βλάπτει τη δομή του εγκεφάλου με πολλούς τρόπους, όπως:
- Καταστρέφει τις φλέβες και τις αρτηρίες, και αυτό οδηγεί σε χρόνιους πονοκεφάλους καθώς περιορίζει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο.
- Προκαλεί θρόμβους αίματος που μπορεί να οδηγούν σε εγκεφαλικό επεισόδιο.
- Προκαλεί επιληψίες μετά από βαριά χρήση.
- Μειώνει το μεταβολισμό της γλυκόζης στον εγκέφαλο, και αυτό οδηγεί σε βλάβες στους εγκεφαλικούς νευρώνες.
Μια από τις πιο ανησυχητικές επιδράσεις της κοκαΐνης στον εγκέφαλο είναι η μείωση της φαιάς ουσίας, που είναι υπεύθυνη για την λήψη αποφάσεων, την μνήμη και τον έλεγχο των παρορμήσεων. Επίσης, η κοκαΐνη αλλάζει το σύστημα επιβράβευσης στον εγκέφαλο, καθιστώντας τις φυσικές ανταμοιβές λιγότερο ικανοποιητικές. Αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν πολλές γνωσιακές λειτουργίες και μειώνουν την δυνατότητα κάποιου να βιώνει ευχαρίστηση χωρίς κοκαΐνη.
Αλλαγές στην προσωπικότητα λόγω εθισμού στην κοκαΐνη
- Στην αρχή της χρήσης, η κοκαΐνη προκαλεί διέγερση και μπορεί να μεταμορφώνει έναν άνθρωπο σε ένα διαφορετικό άτομο. Αν κάποιος είναι ντροπαλός, μπορεί να νιώθει περισσότερη αυτοπεποίθηση, να μιλά περισσότερο και να είναι εξωστρεφής. Ένα βαρετό άτομο μπορεί να γίνεται η ψυχή του πάρτι ενώ ένα καταθλιπτικό άτομο μπορεί να νιώθει ότι βρίσκεται στην κορυφή του κόσμου.
- Καθώς αυτή η διέγερση υποχωρεί, η προσωπικότητα αλλάζει ξανά. Από εξωστρεφής και ομιλητικός, κάποιος μπορεί να γίνεται ευερέθιστος και εχθρικός. Μπορεί ένα άτομο να μπλέκει σε καβγάδες.
Ο εθισμός στην κοκαΐνη μπορεί επίσης να αλλάζει την προσωπικότητα μακροπρόθεσμα. Καθώς η κοκαΐνη είναι μια παράνομη ουσία, πολλοί χρήστες κρύβουν ότι κάνουν χρήση από την οικογένεια, τους αγαπημένους τους, τους συνεργάτες τους, και έτσι απομονώνονται περισσότερο. Φυσικά, η χρήση κοκαΐνης απαιτεί και πολλά χρήματα και ένα άτομο μπορεί να οδηγηθεί σε εγκληματικές πράξεις για να εξασφαλίσει τη δόση του.
Πόσο επικίνδυνη είναι η κοκαΐνη για το σώμα;
Ο εγκέφαλος δεν είναι το μοναδικό όργανο που επηρεάζεται από τη χρήση κοκαΐνης. Η κοκαΐνη καταστρέφει πολλά άλλα όργανα, και αποδυναμώνει το σώμα γενικά. Εκτός από την εξασθένηση του ανοσοποιητικού σας συστήματος, η κοκαΐνη επηρεάζει αρνητικά το καρδιαγγειακό, το αναπνευστικό, το γαστρεντερικό, το ηπατικό και το νεφρικό σύστημα.
1. Η κοκαΐνη αυξάνει τον κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο
Όταν κάποιος κάνει χρήση κοκαΐνης, τα αιμοφόρα αγγεία συρρικνώνονται, και αυτό αυξάνει την αρτηριακή πίεση και μειώνει την ποσότητα του οξυγόνου στον εγκέφαλο. Η κοκαΐνη επίσης κάνει την καρδιά να χτυπά γρήγορα και ανεξέλεγκτα, πράγμα που αυξάνει τον κίνδυνο για την δημιουργία θρόμβων. Η έλλειψη οξυγόνου στον εγκέφαλο και η δημιουργία θρόμβων αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο. Στην πραγματικότητα, κατά τη διάρκεια των 24 ωρών μετά τη χρήση κοκαΐνης, είναι επτά φορές πιο πιθανό κάποιος να πάθει εγκεφαλικό επεισόδιο.
2. Η κοκαΐνη καταστρέφει το ανοσοποιητικό σύστημα
Η κοκαΐνη αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα. Στην πραγματικότητα, η κοκαΐνη μειώνει τα επίπεδα της ιντερλευκίνης-6 (IL-6), η οποία βοηθά το ανοσοποιητικό σύστημα να καταπολεμά τις λοιμώξεις.
3. Η κοκαΐνη αυξάνει τον κίνδυνο για σοβαρά καρδιακά νοσήματα
Η μακροχρόνια χρήση κοκαΐνης μπορεί να έχει σοβαρές επιδράσεις στην υγεία της καρδιάς:
- Μειώνει την ροή του αίματος στην καρδιά
- Αυξάνει τον κίνδυνο για έμφραγμα
- Αυξάνει τον κίνδυνο για φλεγμονή στο μυ της καρδιάς
- Προκαλεί ενδοκαρδίτιδα, μια λοίμωξη της καρδιακής βαλβίδας, η οποία είναι συχνά θανατηφόρα
- Προκαλεί διαχωρισμό της αορτής, ή αιμορραγία στο τοίχωμα της κύριας αρτηρίας του σώματος, της αορτής
Αυτές οι επικίνδυνες καταστάσεις μπορεί να προκαλούν σημαντική βλάβη στο σώμα και να είναι θανάσιμες.
4. Η κοκαΐνη αποδυναμώνει το αναπνευστικό σύστημα
Εκτός από τα καρδιαγγειακά προβλήματα, η χρόνια χρήση κοκαΐνης μπορεί να οδηγεί σε αναπνευστικά προβλήματα όπως:
- Λοιμώξεις του αναπνευστικού
- Βήχα και πτύελα με αίμα
- Πνευμοθώρακα
- Δυσκολία στην αναπνοή, συριγμό και χρόνιο βήχα
Όταν οι πνεύμονες επηρεάζονται από τη χρήση κοκαΐνης, είναι δύσκολο κάποιος να αναπνεύσει ή να κάνει φυσιολογικές δραστηριότητες όπως το περπάτημα.
5. Η κοκαΐνη βλάπτει το γαστρεντερικό σύστημα
Η χρήση κοκαΐνης μπορεί να οδηγεί σε πολλά γαστρεντερικά θέματα, όπως:
- Έλκος στο στομάχι
- Υποσιτισμό
- Διάτρηση στομάχου
Τα μακροχρόνια προβλήματα του γαστρεντερικού μπορεί να οδηγούν σε σημαντική απώλεια βάρους, η οποία με τη σειρά της επηρεάζει τον εγκέφαλο.
6. Η κοκαΐνη διαταράζει το ηπατικό και το νεφρικό σύστημα
Όπως συμβαίνει και με άλλα όργανα στο σώμα, η κοκαΐνη βλάπτει το ήπαρ και τους νεφρούς. Αυτά τα όργανα φιλτράρουν τις τοξίνες στο σώμα. Όταν η κοκαΐνη επηρεάζει την λειτουργία του ήπατος και των νεφρών, μπορεί να κάνουν την εμφάνισή τους προβλήματα όπως:
- Ηπατικές λοιμώξεις όπως η ιογενής ηπατίτιδα
- Νεφροπάθεια
- Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια
Άλλες επιδράσεις της κοκαΐνης
Η κοκαΐνη έχει πολλές επιδράσεις που περιλαμβάνουν:
- Συρρίκνωση των αιμοφόρων αγγείων
- Διαστολή στις κόρες των ματιών
- Καταρροή
- Τρέμουλο
- Ζαλάδα
- Ανησυχία
- Ευερεθιστότητα
- Άγχος
- Κρίσεις πανικού
- Παράνοια
- Νευρικότητα
Οι υψηλές δόσεις κοκαΐνης μπορεί να οδηγούν σε βίαιες συμπεριφορές. Οι άνθρωποι που κάνουν χρήση κοκαΐνης μπορεί να εμφανίζουν ταχυπαλμία και ταχυκαρδία, και έχουν κίνδυνο για έμφραγμα και αναπνευστική ανακοπή. Αυτές οι αρνητικές επιδράσεις μπορεί να συμβούν ακόμη και αν κάποιος είναι νέος και γενικά υγιής. Οι επιδράσεις της κοκαΐνης στον εγκέφαλο μπορεί να επηρεάζουν την κρίση, να αυξάνουν τις ριψοκίνδυνες συμπεριφορές, όπως ο συνδυασμός με αλκοόλ ή άλλα ναρκωτικά, τη χρήση βελονών από άλλα άτομα, ή το σεξ χωρίς προφυλάξεις, που μπορεί να οδηγεί σε σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα όπως ο HIV/AIDS.
Είναι η κοκαΐνη επικίνδυνη για την ψυχική υγεία;
Καθώς η κοκαΐνη επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα, είναι επακόλουθο να επιδρά στην ψυχική υγεία και στην συναισθηματική ευεξία. Ο εθισμός στην κοκαΐνη μπορεί να προκαλεί συμπτώματα όπως:
- Άγχος
- Βίαιες, επιθετικές συμπεριφορές
- Παράνοια
- Ψευδαισθήσεις
- Παραισθήσεις και παραλήρημα
- Σύγχυση
- Κατάθλιψη
- Αυτοκτονικές σκέψεις
Όσο περισσότερο καιρό κάνει κάποιος χρήση κοκαΐνης, τόσο πιο έντονες είναι οι ψυχολογικές επιδράσεις. Πολλοί χρήστες εμφανίζουν σοβαρή κατάθλιψη και δεν μπορούν να νιώσουν ευχαρίστηση.
Καταπολέμηση του εθισμού στην κοκαΐνη
Το αίσθημα μεγαλείου και η ενέργεια που νιώθουν πολλοί χρήστες κοκαΐνης, τους δίνει κίνητρο να συνεχίζουν την χρήση, καθώς τους κάνει να είναι σε εγρήγορση ή να βελτιώνουν την απόδοση στη δουλειά. Καθώς η κοκαΐνη κρατά το σώμα σε εγρήγορση και καταστέλλει την όρεξη, πολλοί χρήστες την χρησιμοποιούν για να χάσουν βάρος.
Η κοκαΐνη οδηγεί στον εθισμό επειδή παρεμβαίνει στα φυσιολογικά μονοπάτια επικοινωνίας στον εγκέφαλο. Ουσιαστικά, αλλάζει τον εγκέφαλο εμποδίζοντας την απομάκρυνση της ντοπαμίνης, δεσμεύοντας τους μεταφορείς ντοπαμίνης στο κέντρο επιβράβευσης. Με την επαναλαμβανόμενη χρήση, αυτό μπορεί να οδηγεί στη συσσώρευση ντοπαμίνης στις συνάψεις του εγκεφάλου. Η συσσώρευση της ντοπαμίνης τελικά οδηγεί στην υπερδιέγερση των νευρώνων στο σύστημα επιβράβευσης, πράγμα που κάνει τους χρήστες να κάνουν χρήση μεγαλύτερης ποσότητας κοκαΐνης σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν αυτή την υπερδιέγερση.
Αντιμετώπιση εθισμού στην κοκαΐνη
Για να ξεπεράσει κάποιος τον εθισμό στην κοκαΐνη πρέπει να έχει την κατάλληλη στήριξη και βοήθεια. Τα άτομα αρχίζουν να αναγνωρίζουν τα ερεθίσματα που τους οδηγούν στη χρήση, να αποκτούν νέους μηχανισμούς αντιμετώπισης και να υιοθετούν έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Κάποιες μορφές θεραπείας που βοηθούν είναι:
- Ατομική ψυχοθεραπεία: με τη βοήθεια του ψυχοθεραπευτή ένα άτομο μπορεί να αναγνωρίσει όλα τα υποκείμενα θέματα που συμβάλλουν στον εθισμό του.
- Ομαδική ψυχοθεραπεία: παρέχει ένα περιβάλλον υποστήριξης, κατανόησης και ενθάρρυνσης, καθώς υπάρχουν και άλλα άτομα που αντιμετωπίζουν το ίδιο θέμα.
- Φαρμακευτική αγωγή: κάποια φάρμακα βοηθούν στη μείωση των συμπτωμάτων στέρησης.
- Εναλλακτικές θεραπείες: η γιόγκα, η ενσυνειδητότητα, η μουσικοθεραπεία βοηθούν το άτομο να ηρεμήσει και να μειώσει το στρες.
Απεξάρτηση από την κοκαΐνη
Η κοκαΐνη επηρεάζει την διάθεση, τα συναισθήματα, την ψυχική υγεία, ακόμη και τη δομή του εγκεφάλου. Η χρήση κοκαΐνης έχει καταστροφικές επιδράσεις στο σώμα, στο μυαλό και στις σχέσεις. Η κατανόηση αυτών των επιδράσεων είναι το πρώτο βήμα προς την ανάρρωση. Μπορείτε να νικήσετε τον εθισμό και να κερδίσετε πίσω τη ζωή σας.
Πολύ σοβαρή δουλειά γίνεται στις δομές του ΚΕΘΕΑ όπου θα πρέπει να απευθύνονται όσοι εμφανίζουν εθισμό και οι οικογένειές τους.