Κατάθλιψη: όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε

Κατάθλιψη: όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε

Αισθάνεστε λυπημένοι, κενοί και απελπισμένοι τις περισσότερες ώρες της ημέρας, σχεδόν κάθε μέρα; Έχετε χάσει το ενδιαφέρον σας ή την ευχαρίστηση για δραστηριότητες που σας άρεσαν ή για την οικογένεια και τους φίλους σας; Έχετε προβλήματα με τον ύπνο, την όρεξη και την λειτουργικότητά σας; Αν αισθάνεστε έτσι για τουλάχιστον δύο εβδομάδες, ίσως να έχετε κατάθλιψη, μια σοβαρή -αλλά θεραπεύσιμη- διαταραχή της διάθεσης.

Τι είναι η Κατάθλιψη;

Ο καθένας μπορεί να αισθανθεί θλίψη ή με πεσμένη διάθεση κάποιες φορές, αλλά αυτά τα συναισθήματα συνήθως περνάνε σε λίγο χρόνο. Η κατάθλιψη – που επίσης ονομάζεται κλινική κατάθλιψη ή καταθλιπτική διαταραχή – είναι μια διαταραχή της διάθεσης που προκαλεί οδυνηρά συμπτώματα που επηρεάζουν το πώς αισθάνεται κάποιος, πως σκέφτεται και πως διαχειρίζεται τις καθημερινές δραστηριότητες, όπως ο ύπνος, το φαγητό ή η δουλειά. Για να διαγνωστεί κάποιος με κατάθλιψη, τα συμπτώματα πρέπει να έχουν διάρκεια τις περισσότερες ώρες της ημέρας, σχεδόν κάθε μέρα για τουλάχιστον δύο εβδομάδες.

Τύποι Κατάθλιψης

Δύο από τις πιο συχνές μορφές κατάθλιψης είναι :

• Η μείζων κατάθλιψη–με συμπτώματα κατάθλιψης τις περισσότερες ώρες της ημέρας, σχεδόν κάθε μέρα για τουλάχιστον δύο εβδομάδες που επηρεάζουν την εργασία, τον ύπνο, την συγκέντρωση, την όρεξη, και συχνά ένα άτομο έχει σοβαρά επεισόδια.
• Η επίμονη καταθλιπτική διαταραχή (δυσθυμία), με συμπτώματα κατάθλιψης που διαρκούν για τουλάχιστον δύο εβδομάδες. Ένα άτομο με αυτό τον τύπο κατάθλιψης ίσως να έχει επεισόδια μείζων κατάθλιψης μεταξύ των περιόδων με λιγότερο σοβαρά συμπτώματα.

Κάποιες μορφές κατάθλιψης είναι λίγο διαφορετικές ή εμφανίζονται κάτω από συγκεκριμένες καταστάσεις, όπως:

• Η περιγεννητική κατάθλιψη: Οι γυναίκες με περιγεννητική κατάθλιψη βιώνουν πλήρως μείζονα κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή μετά τον ερχομό του βρέφους (επιλόχειος κατάθλιψη).
• Η εποχική διαταραχή διάθεσης (SAD): Η SAD είναι ένας τύπος κατάθλιψης που έρχεται και φεύγει με τις εποχές, τυπικά ξεκινά στο τέλος του φθινοπώρου και την αρχή του χειμώνα και φεύγει κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού.
• Η ψυχωτική κατάθλιψη: Αυτός ο τύπος κατάθλιψης συμβαίνει όταν ένα άτομο έχει σοβαρή κατάθλιψη μαζί με ψυχωσικά στοιχεία, όπως παραληρητικές ιδέες, να βλέπει και να ακούει πράγματα που οι άλλοι δεν μπορούν να δουν και να ακούσουν (ψευδαισθήσεις).

Η κατάθλιψη μπορεί να είναι επίσης μέρος (φάση) της διπολικής διαταραχής (μανιοκατάθλιψη). Ένα άτομο με διπολική διαταραχή τυπικά εμφανίζει εναλλασσόμενα επεισόδια ευφορίας ή ευερεθιστότητας (καλούνται επεισόδια “μανίας” ή “υπομανίας”) και κατάθλιψης.

Τι μπορεί να προκαλέσει Κατάθλιψη;

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι ένας συνδυασμός γενετικών, βιολογικών, περιβαλλοντικών και ψυχολογικών παραγόντων παίζουν ρόλο στην κατάθλιψη.

Επίσης η κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί στα πλαίσια μια άλλης σοβαρής νόσου, όπως ο διαβήτης, ο καρκίνος και η νόσος του Parkinson. Η κατάθλιψη μπορεί να χειροτερεύει αυτές τις καταστάσεις και μερικές φορές η φαρμακευτική αγωγή για την νόσο μπορεί να προκαλεί συμπτώματα που συμβάλλουν στην κατάθλιψη.

Μια άλλη μορφή καταθλιπτικόμορφης διαταραχής είναι η προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή.

Ποια είναι τα Συμπτώματα της Κατάθλιψης ;

Η θλίψη είναι μόνο ένα μέρος της κατάθλιψης. Διαφορετικοί άνθρωποι έχουν διαφορετικά συμπτώματα. Μερικά συμπτώματα της κατάθλιψης περιλαμβάνουν:

• Επίμονη θλίψη, άγχος ή την αίσθηση του “κενού”
• Αισθήματα απελπισίας ή απαισιοδοξίας
• Απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης για χόμπι και δραστηριότητες
• Αίσθηση ενοχής, αναξιότητας ή ανικανότητας
• Μειωμένα επίπεδα ενέργειας, κόπωση
• Έλλειψη συγκέντρωσης, δυσκολίες στην μνήμη ή στην λήψη αποφάσεων
• Δυσκολία στον ύπνο, στο πρωινό ξύπνημα ή υπερβολικός ύπνος
• Αλλαγές στην όρεξη και/ή στο βάρος
• Σκέψεις για θάνατο ή αυτοκτονία ή απόπειρα αυτοκτονίας
• Ανησυχία ή ευερεθιστότητα
• Πόνοι, πονοκέφαλοι, κράμπες, ή διάφορα ψυχοσωματικά συμπτώματα (πχ ενοχλήσεις στο στομάχι) χωρίς κάποια προφανή σωματική αιτία τα οποία δεν υποχωρούν με θεραπεία

Η Κατάθλιψη είναι ίδια για όλους ;

Όχι. Η κατάθλιψη επηρεάζει διαφορετικά τους ανθρώπους με διαφορετικούς τρόπους. Για παράδειγμα:

Οι γυναίκες εμφανίζουν κατάθλιψη πιο συχνά από τους άνδρες. Βιολογικοί και ορμονικοί παράγοντες που είναι μοναδικοί στις γυναίκες ίσως να συνδέονται με τα υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης. Οι γυναίκες με κατάθλιψη τυπικά έχουν συμπτώματα θλίψης, ανικανότητας και ενοχών.

Οι άνδρες με κατάθλιψη είναι πιο πιθανό να είναι κουρασμένοι,νευρικοί και θυμωμένοι. Ίσως να χάνουν το ενδιαφέρον για την δουλειά τους ή άλλες δραστηριότητες που απολάμβαναν, να έχουν προβλήματα ύπνου, να συμπεριφέρονται ανήσυχα, ή να κάνουν καταχρήσεις ουσιών και αλκοόλ. Πολλοί άνδρες δεν αναγνωρίζουν την κατάθλιψη και δεν ζητούν βοήθεια.

Άλλοι ενήλικες με κατάθλιψη ίσως να έχουν λιγότερο προφανή συμπτώματα ή ίσως να μην μπορούν να παραδεχτούν τα συναισθήματα της θλίψης και της λύπης. Είναι πιο πιθανό να έχουν και άλλα προβλήματα υγείας όπως με την καρδιά, που συμβάλλουν στην κατάθλιψη.

Τα παιδιά με κατάθλιψη ίσως να υποκρίνονται ότι είναι άρρωστα, αρνούνται να πάνε στο σχολείο, να προσκολλώνται στους γονείς ή να ανησυχούν μήπως πεθάνει κάποιος από τους γονείς.

Τα μεγαλύτερα παιδιά και οι έφηβοι με κατάθλιψη ίσως να έχουν μπλεξίματα στο σχολείο, να είναι μελαγχολικά και νευρικά. Οι έφηβοι με κατάθλιψη ίσως να έχουν συμπτώματα και άλλων διαταραχών όπως το άγχος, διατροφικές διαταραχές ή να κάνουν κατάχρηση ουσιών.

Πώς θεραπεύεται η Κατάθλιψη ;

Το πρώτο βήμα για την σωστή θεραπεία είναι να επισκεφτεί κανείς έναν ψυχίατρο. Ο γιατρός θα σας εξετάσει,θα σας κάνει ερωτήσεις και εργαστηριακές εξετάσεις για να αποκλείσει άλλες ιατρικές καταστάσεις που μπορεί να έχουν τα ίδια συμπτώματα με την κατάθλιψη. Όταν διαγνωστεί, η κατάθλιψη μπορεί να θεραπευτεί με φαρμακευτική αγωγή, ψυχοθεραπεία , συνδυασμό και των δύο θεραπειών.

Η φαρμακευτική αγωγή με αντικαταθλιπτικά μπορεί να δουλέψει καλά στην θεραπεία της κατάθλιψης. Χρειάζονται 2-4 εβδομάδες για να δράσουν. Τα αντικαταθλιπτικά είναι γενικά ασφαλή φάρμακα, έχουν λίγες παρενέργειες, και οι περισσότερες υποχωρούν με το χρόνο. Μιλήστε στο γιατρό σας για οποιαδήποτε παρενέργεια. Μην σταματάτε τα αντικαταθλιπτικά χωρίς πρώτα να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.

Η ψυχοθεραπεία βοηθά το άτομο να μάθει νέους τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς και να αλλάξει τις συνήθειες του που συμβάλλουν στην κατάθλιψη. Η ψυχοθεραπεία βοηθά στην κατανόηση δύσκολων σχέσεων και καταστάσεων που μπορεί να προκαλούν κατάθλιψη ή να την χειροτερεύουν.

Πώς μπορεί κάποιος να βοηθήσει τον εαυτό του αν έχει Κατάθλιψη;

Καθώς ακολουθείτε μια θεραπεία, ίσως να αρχίσετε να αισθάνεστε σταδιακά καλύτερα. Θυμηθείτε ότι τα αντικαταθλιπτικά χρειάζονται 2-4 εβδομάδες για να δράσουν. Προσπαθήστε να κάνετε πράγματα που τα απολαμβάνετε. Μην πιέζετε τον εαυτό σας. Άλλα πράγματα που μπορεί να σας βοηθήσουν περιλαμβάνουν:

• Σωματική άσκηση
• Να οργανώνετε τις υποχρεώσεις σας, να θέτετε προτεραιότητες και να κάνετε ότι μπορείτε
• Να περνάτε χρόνο με την οικογένειά σας και τους έμπιστους φίλους σας
• Πάρτε αποφάσεις όταν θα αισθανθείτε καλύτερα. Συζητήστε τις αποφάσεις σας με άτομα που σας ξέρουν καλά
• Αποφύγετε την κατανάλωση αλκοόλ και φαρμάκων που δεν σας έχουν χορηγηθεί από τον γιατρό σας

Πώς μπορείτε να βοηθήσετε κάποιον αγαπημένο σας που έχει Κατάθλιψη;

Αν γνωρίζετε κάποιον που έχει κατάθλιψη , πρώτα βοηθήστε τον να επισκεφθεί έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Μπορείτε επίσης:

• Να προσφέρετε υποστήριξη, κατανόηση, υπομονή και ενθάρρυνση
• Μην αγνοείτε ποτέ τα σχόλια για αυτοκτονία, και πείτε τα άμεσα στον ψυχίατρο
• Συνοδέψτε το άτομο σε βόλτες, εξόδους και άλλες δραστηριότητες
• Βοηθήστε το να ακολουθεί το πλάνο της θεραπείας, όπως με υπενθυμίσεις για να παίρνει τα φάρμακά του
• Σιγουρευτείτε ότι είναι συνεπής με τα ραντεβού του στον γιατρό
• Υπενθυμίστε του ότι με τον καιρό θα θεραπευτεί και η κατάθλιψη θα υποχωρήσει