Η κατάθλιψη στις γυναίκες

Γυναικεία κατάθλιψη - συμπτώματα και θεραπεία

Η κατάθλιψη επηρεάζει κάθε πτυχή της ζωής μιας γυναίκας, τη σωματική υγεία, την κοινωνική ζωή, τις σχέσεις, την καριέρα και την αίσθηση της αξίας της. Η κατάσταση γίνεται πιο περίπλοκη από παράγοντες όπως οι ορμόνες, η κοινωνική πίεση και η μοναδική απόκριση των γυναικών στο στρες. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι δεν είστε μόνες σε αυτό. Οι γυναίκες έχουν διπλάσιες πιθανότητες από τους άνδρες να εμφανίσουν κατάθλιψη, αλλά η γυναικεία κατάθλιψη είναι ιάσιμη και μπορείτε να κάνετε πολλά πράγματα για να αισθανθείτε καλύτερα.

Η κατάθλιψη είναι μία νόσος

Η ζωή μιας γυναίκας σήμερα είναι γεμάτη προκλήσεις και όλες μπορεί να έχουμε σκαμπανεβάσματα στη διάθεση. Κάποιες μέρες είναι καλές και κάποιες όχι. Αυτό είναι κάτι απολύτως φυσιολογικό. Όταν όμως νιώθετε θλίψη, κενό ή απελπισία την περισσότερη διάρκεια της ημέρας για τουλάχιστον δύο εβδομάδες τότε μπορεί να έχετε κατάθλιψη.

Η κατάθλιψη είναι μια ψυχική νόσος που επηρεάζει την ικανότητα ενός ανθρώπους να εργαστεί, να διατηρήσεις τις οικογενειακές και τις φιλικές του σχέσεις. Έχει ψυχικά και σωματικά συμπτώματα, επηρεάζει δηλαδή συνολικά το σώμα, τη διάθεση, τις σκέψεις, την όρεξη, τον ύπνο, τα συναισθήματα και την συμπεριφορά σας.

Η κατάθλιψη για να βελτιωθεί χρειάζεται προσωπική κινητοποίηση, αν και αυτό είναι ιδιαίτερα δύσκολο αρκετές φορές. Σίγουρα οι γυναίκες με κατάθλιψη δεν έχουν αρκετή ενέργεια, αλλά μπορούν να κάνουν μια βόλτα στο τετράγωνο ή να μιλήσουν στο τηλέφωνο με ένα αγαπημένο τους πρόσωπο, αυτά είναι μια καλή αρχή για να ενισχύσουν τη διάθεσή τους και να βελτιώσουν τα συμπτώματα. Είναι σημαντικό επίσης να γνωρίζουν τους λόγους που προκαλούν κατάθλιψη ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν την κατάσταση και να θεραπεύσουν αποτελεσματικά την κατάθλιψη και να προλάβουν την επανεμφάνισή της.

Συμπτώματα της γυναικείας κατάθλιψης

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης στις γυναίκες μπορεί να είναι ήπια ως σοβαρά (στις περιπτώσεις της μείζονος κατάθλιψης) και επηρεάζουν με διαφορετικό τρόπο την λειτουργικότητα. Συχνά σημάδια της κατάθλιψης περιλαμβάνουν:

• Συναισθήματα απελπισίας. Νιώθετε ότι τίποτα δεν θα βελτιωθεί και ότι τίποτα δεν μπορεί να σας κάνει να νιώσετε καλύτερα.
• Δεν έχετε πλέον ενδιαφέρον για χόμπι, διασκεδαστικές δραστηριότητες και κοινωνικές επαφές που πριν απολαμβάνατε.
• Η όρεξή σας έχει αλλάξει με αποτέλεσμα να παίρνετε βάρος ή να χάνετε βάρος.
• Παρατηρείτε αλλαγές στον ύπνο σας.
• Συναισθήματα θυμού και ανησυχίας.
• Κόπωση και έλλειψη ενέργειας.
• Έλλειψη συγκέντρωσης, δυσκολία στη λήψη αποφάσεων και στη μνήμη.
• Διάφοροι πόνοι, όπως πονοκέφαλος, κράμπες, οσφυαλγία.
• Αυτοκτονικές σκέψεις.

Οι γυναίκες έχουν την τάση να εμφανίζουν πιο συγκεκριμένα συμπτώματα κατάθλιψης από ότι οι άνδρες. Αυτά περιλαμβάνουν:

• Κατάθλιψη τους χειμερινούς μήνες εξαιτίας των χαμηλών επιπέδων ηλιακού φωτός.
• Συμπτώματα άτυπης κατάθλιψης, που περιλαμβάνουν λιγότερο ύπνο, λιγότερη όρεξη για φαγητό και απώλεια βάρους ή το αντίθετο δηλαδή υπερβολικό ύπνο και αύξηση βάρους.
• Έντονα συναισθήματα ενοχών, κριτικάρουν σκληρά τον εαυτό τους για τα λάθη και τις παραλείψεις τους.

Γιατί η κατάθλιψη στις γυναίκες διαφέρει από την κατάθλιψη στους άνδρες;

Η κατάθλιψη στις γυναίκες διαφέρει από την κατάθλιψη στους άνδρες με πολλούς τρόπους:

• Η κατάθλιψη στις γυναίκες εμφανίζεται νωρίτερα, διαρκεί περισσότερο, είναι πιο πιθανό να επαναληφθεί, είναι πιο πιθανό να σχετίζεται με ψυχοπιεστικά γεγονότα και είναι πιο ευαίσθητη στις εποχικές αλλαγές.
• Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να έχουν συναισθήματα ενοχών και αυτοκτονικές τάσεις, αν και τελικά οι απόπειρες αυτοκτονίας είναι λιγότερες από αυτές στους άνδρες.
• Η κατάθλιψη στις γυναίκες είναι πιο πιθανό να συνδέεται με αγχώδεις διαταραχές, ειδικά με κρίσεις πανικού, φοβίες και διατροφικές διαταραχές.

Αιτίες κατάθλιψης στις γυναίκες

Υπάρχουν παράγοντες γενετικοί, ορμονικοί, ψυχολογικοί και κοινωνικοί που παίζουν κύριο ρόλο στην εμφάνιση της κατάθλιψης στις γυναίκες.

Συχνά εμφανίζεται επιλόχειος κατάθλιψη, δηλαδή το πρώτο διάστημα (μήνες) μετά τον τοκετό ή στην εγκυμοσύνη (online τεστ για επιλόχειο κατάθλιψη).

Βιολογία και ορμόνες

Η κατάθλιψη διατρέχει οικογένειες, με τα επιστημονικά στοιχεία να δείχνουν ότι υπάρχουν γενετικοί παράγοντες που μας κάνουν πιο επιρρεπείς στην κατάθλιψη, ενώ κάποιοι άλλοι μας κάνουν πιο ανθεκτικούς. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες αλληλεπιδρούν με την γενετική προδιάθεση. Αν λοιπόν κάποιος είναι πιο ευάλωτος στην κατάθλιψη λόγω γονιδίων, ένας υγιές οικογενειακό περιβάλλον και οι υγιείς κοινωνικές σχέσεις αυξάνουν την αντοχή στην κατάθλιψη.

Άλλοι βιολογικοί και ορμονικοί παράγοντες είναι πιθανό να αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης της κατάθλιψης. Η εγκυμοσύνη, οι ορμόνες, η γονιμότητα, η έμμηνος ρύση, η περιεμμηνόπαυση, η εμμηνόπαυση είναι όλοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης. Οι ορμονικές αλλαγές και οι γρήγορες διακυμάνσεις στις ορμόνες της αναπαραγωγής κάνουν τις γυναίκες πιο ευάλωτες στην κατάθλιψη. Τα προβλήματα υγείας, ειδικά τα χρόνια νοσήματα αυξάνουν τις πιθανότητες για κατάθλιψη, όπως και οι αλλαγές στο τρόπο ζωής.

Η εγκυμοσύνη είναι μια πολύ χαρούμενη περίοδος στη ζωή μιας γυναίκας που την κάνει να νιώθει ευεξία και την προστατεύει από ψυχικές διαταραχές. Αλλά η κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί και στις έγκυες γυναίκες. Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο κατάθλιψης στη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι:

• Το ιστορικό κατάθλιψης
• Η ηλικία της γυναίκας, όσο νεότερη είναι η γυναίκα τόσο υψηλότερος είναι ο κίνδυνος
• Όταν μια γυναίκα ζει μόνη της
• Η περιορισμένη κοινωνική υποστήριξη
• Τα προβλήματα στο γάμο
• Η αβεβαιότητα για την εγκυμοσύνη

Η κατάθλιψη επιδρά στην εγκυμοσύνη με τους εξής τρόπους:

• Παρεμβαίνει στην ικανότητα της γυναίκας να φροντίσει τον εαυτό της στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Μπορεί οι γυναίκες να μην ακολουθούν τις συστάσεις των γιατρών ,να μην κοιμούνται και να μην τρέφονται σωστά.
• Μπορεί οι γυναίκες να καπνίζουν ή να πίνουν αλκοόλ που μπορεί να βλάψουν το μωρό.
• Μπορεί να δυσκολεύει τη σύνδεση με το μωρό.
• Αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης επιλόχειου κατάθλιψης.

Ψυχολογικές αιτίες

Οι γυναίκες είναι πιο ευαίσθητες στην εμφάνιση της κατάθλιψης από ότι οι άνδρες. Είναι πιο συναισθηματικές, αναμασούν τις σκέψεις τους και σκέφτονται αρνητικά σε περιόδους κατάθλιψης. Το κλάμα είναι μια φυσιολογική απόκριση, όμως η συζήτηση με τους φίλους και ο μηρυκασμός των σκέψεων για όσα σας συμβαίνουν μπορεί να κάνουν την κατάθλιψη να διαρκεί περισσότερο ή ακόμη και να επιδεινώνεται. Οι άνδρες αντίθετα τείνουν να αποσπούν τον εαυτό τους από την κατάθλιψη, πράγμα το οποίο φαίνεται να μειώνει τη διάρκεια των συμπτωμάτων.

Επιβαρυντικοί ψυχολογικοί παράγοντες επίσης που επηρεάζουν τις γυναίκες περισσότερο από τους άνδρες είναι η αρνητική εικόνα για το σώμα τους και το στρες. Τα θέματα της αρνητικής εικόνας του εαυτού ξεκινούν στην εφηβεία και συνδέονται με την έναρξη της εφηβείας στις γυναίκες. Οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες στο στρες από ότι οι άνδρες επειδή τα αυξημένα επίπεδα της προγεστερόνης αποτρέπουν την μείωση των ορμονών του στρες.

Ψυχοπιεστικοί παράγοντες και αιτίες κατάθλιψης

Οι ικανότητες διαχείρισης, οι επιλογές στις σχέσεις και οι επιλογές στον τρόπο ζωής επηρεάζουν τις γυναίκες διαφορετικά από τους άνδρες. Μια γυναίκα μπορεί να εμφανίσει κατάθλιψη λόγω προβλημάτων στο γάμο ή στη σχέση της,  μετά από ένα χωρισμό, η λόγω επαγγελματικών θεμάτων και άλλων ψυχοπιεστικών γεγονότων της ζωής όπως η απώλεια ενός αγαπημένου της προσώπου.

Εκτός από τις βιολογικές, τις ψυχολογικές και τις κοινωνικές αιτίες της κατάθλιψης υπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση κατάθλιψης στις γυναίκες που περιλαμβάνουν:

• Το θάνατο ενός γονέα πριν την ηλικία των 10 ετών
• Την απώλεια της δουλειάς, τα προβλήματα στη σχέση και το διαζύγιο
• Την σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση στην παιδική ηλικία
• Το οικογενειακό ιστορικό για διαταραχές της διάθεσης
• Τη χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων

Θεραπευτικές επιλογές

Αν είστε γυναίκα και υποφέρετε από κατάθλιψη καλό είναι να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ψυχιάτρου-ψυχοθεραπευτή για να μπορέσετε να βρείτε την κατάλληλη θεραπεία για εσάς και να βελτιώσετε την ποιότητα της ζωής σας.

Αντικαταθλιπτικά: η πιο συχνή θεραπευτική επιλογή για την κατάθλιψη στις γυναίκες είναι τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα ή/και ψυχοθεραπεία. Είναι πολύ σημαντικό να πείτε στο γιατρό σας αν είστε έγκυος γιατί συγκεκριμένα φάρμακα για τη θεραπεία της κατάθλιψης επηρεάζουν την ανάπτυξη του εμβρύου. Τα αντικαταθλιπτικά θα σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα αλλά έχουν κάποιες παρενέργειες τις οποίες πρέπει να παρακολουθείτε. Συχνές παρενέργειες περιλαμβάνουν ήπια συμπτώματα, όπως:

• Ναυτία
• Πονοκεφάλους
• Διαταραχές στον ύπνο
• Ανησυχία
• Προβλήματα στη σεξουαλική ζωή

Αν και λέγεται ότι τα αντικαταθλιπτικά επιδεινώνουν την κατάθλιψη πριν αρχίσουν να ανακουφίζουν, αυτό σπανίως γίνεται.

Ψυχοθεραπεία: είναι μια πολύ αποτελεσματική θεραπευτική μέθοδος αν αντιμετωπίζετε κατάθλιψη. Η ψυχοθεραπεία επικεντρώνεται στην εκμάθηση νέου τρόπου σκέψης και μηχανισμών διαχείρισης όταν νιώθετε έντονα τα συναισθήματα της κατάθλιψης. Η ψυχοθεραπεία βοηθά τις γυναίκες να κατανοήσουν τη δυσκολία των σχέσεων, πως μπορούν να τις βελτιώσουν και πως να αλλάξουν συνήθειες που μπορεί να συμβάλλουν στην κατάθλιψη. Η ομαδική ψυχοθεραπεία ή η οικογενειακή ψυχοθεραπεία είναι πολύ βοηθητική στη θεραπεία της κατάθλιψης αν το οικογενειακό στρες είναι παράγοντας που συμβάλλει στην κατάθλιψή σας.

Δυστυχώς, η διάγνωση της κατάθλιψης στις γυναίκες είναι λανθασμένη σε ποσοστό 50% και λιγότερες από τις μισές γυναίκες που βιώνουν μείζονα κατάθλιψη το αναγνωρίζουν και ζητούν βοήθεια πριν να είναι πολύ σοβαρή η κατάσταση (ΤΕΣΤ κατάθλιψης). Η γυναικεία κατάθλιψη είναι μια νόσος που αντιμετωπίζεται. Πάνω από το 80% των γυναικών με κατάθλιψη θεραπεύονται με τη βοήθεια των αντικαταθλιπτικών, της ψυχοθεραπείας ή το συνδυασμό και των δύο.

Εκτός από την φαρμακευτική αγωγή και την ψυχοθεραπεία υπάρχουν και κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής που μπορείτε να κάνετε για να βελτιώσετε τη διάθεσή σας αν βιώνετε κατάθλιψη:

• Μην συσσωρεύετε συναισθήματα, βρείτε ανθρώπους που εμπιστεύεστε για να σας υποστηρίξουν
• Διατηρήστε τις κοινωνικές σας σχέσεις και μην απομονώνεστε
• Κάντε τακτική άσκηση
• Κοιμηθείτε καλά, ιδανικά κοιμηθείτε 8 ώρες το βράδυ
• Κάντε διαλογισμό, γιόγκα
• Τεχνικές χαλάρωσης, όπως οι βαθιές αναπνοές