Κάνε το Τεστ
Ημέρα του φροντιστή στην Ευρώπη, Ευρωπαϊκή ημέρα φροντιστή, 2025, 6η Οκτωβρίου
Συντάκτης:
Αριστοτέλης Βάθης MD, MSc, ECP | Ψυχίατρος • Ψυχοθεραπευτής
Τελ.ενημέρωση: 2025-10-05

Ημέρα του Φροντιστή στην Ευρώπη 2025

6η Οκτωβρίου 2025 - Ημέρα του Φροντιστή

Την ημέρα αυτή αναγνωρίζουμε την απίστευτη αφοσίωση που συνεπάγεται το να είσαι φροντιστής. Φροντιστής είναι κάποιος που βοηθάει σε δραστηριότητες της καθημερινής ζωής και παρέχει συντροφιά σε ένα άτομο, είτε πρόκειται για το αγαπημένο του πρόσωπο, τον ασθενή του είτε για τον πελάτη του. Οι φροντιστές έχουν μια προσωπική πινελιά που τους επιτρέπει να δημιουργούν δεσμούς με όσους έχουν υπό τη φροντίδα τους και τους επιτρέπει να είναι αξιόπιστοι και να βασίζονται σε αυτούς.

Από την ευγνωμοσύνη στις εγγυήσεις

Οι άτυποι φροντιστές είναι ισότιμοι εταίροι στη φροντίδα, στηρίζοντας την καθημερινότητα και τη συνέχεια της περίθαλψης με μοναδική βιωματική γνώση, αλλά επιβαρύνονται με σημαντικό συναισθηματικό, σωματικό και οικονομικό κόστος που απαιτεί αναγνώριση, δικαιώματα και ολοκληρωμένη υποστήριξη σε υγεία, κοινωνική πρόνοια και εργασία. Η ουσιαστική ένταξή τους σε αξιολόγηση, σχεδιασμό και λήψη αποφάσεων βελτιώνει την εξατομίκευση της φροντίδας, αποτρέπει κρίσεις και ενισχύει την ανθεκτικότητα των συστημάτων, αρκεί η αναγνώριση να μεταφράζεται σε συγκεκριμένες εγγυήσεις και πόρους, όχι απλώς σε συμβολική ευγνωμοσύνη.

Η πραγματική αναγνώριση σημαίνει εγγυήσεις: τυπική συμμετοχή στον σχεδιασμό φροντίδας, εκτελεστά δικαιώματα, ευέλικτες άδειες και ωράρια, επαρκή εισοδηματική προστασία και θεσμοθετημένη ανάπαυλα ως κανόνας. Αυτή είναι η ουσία της αντιμετώπισης των φροντιστών ως εταίρων: αναγνώριση της αναντικατάστατης συνεισφοράς και δημιουργία πολιτικών και υπηρεσιών που τους επιτρέπουν όχι απλώς να αντέχουν, αλλά να ζουν με ποιότητα ενώ στηρίζουν υψηλής ποιότητας, προσωποκεντρική φροντίδα. Έτσι ισχυροποιούνται ανθρώπινα και ανθεκτικά συστήματα φροντίδας, ικανά να ανταποκριθούν στη δημογραφική πίεση και στα κενά εργατικού δυναμικού των επόμενων ετών.

Η αρχή της συνεργασίας θεμελιώνεται στον αμοιβαίο σεβασμό και στην ανοιχτή επικοινωνία: οι επαγγελματίες προσφέρουν κλινική κρίση, οι φροντιστές κρίσιμες προσωπικές πληροφορίες που κάνουν τη φροντίδα πραγματικά προσωποκεντρική.

Αποτελεσματικά οικοσυστήματα στήριξης συνδυάζουν οικονομική προστασία, ευελιξία εργασίας και συστηματική πρόσβαση σε ανάπαυλα, εκπαίδευση και ψυχική υγεία ώστε να προλαμβάνεται η επιδείνωση και να διατηρείται η ικανότητα φροντίδας. Η τυπική αναγνώριση και εκτίμηση αναγκών του φροντιστή ξεκλειδώνει στοχευμένη εκπαίδευση σε δεξιότητες, αποτελεσματική επικοινωνία με επαγγελματίες και πλοήγηση σε επιδόματα, μετατρέποντας την «αόρατη εργασία» σε αναγνωρισμένη συνεργασία. Η τοπική υλοποίηση από κέντρα φροντιστών με προγράμματα κατάρτισης, ευεξίας και μικρο‑επιχορηγήσεις για διαλείμματα δείχνει χειροπιαστές βελτιώσεις στην ισορροπία μεταξύ φροντίδας και ζωής.

Ακολουθούν μερικά βασικά πράγματα για τα οποία ένα άτομο μπορεί να βασιστεί στον φροντιστή του:

  • Προσωπική Φροντίδα: Οι φροντιστές βοηθούν ένα άτομο με καθημερινές δραστηριότητες όπως το μπάνιο, το ντύσιμο, η χρήση τουαλέτας κ.λπ. Πρόκειται για εξαιρετικά προσωπικές και ευάλωτες εργασίες στις οποίες το άτομο που λαμβάνει φροντίδα πρέπει να εμπιστεύεται και να αισθάνεται ασφαλές με τον φροντιστή του.
  • Οικιακές Εργασίες: Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν την προετοιμασία και την κατανάλωση γευμάτων, το πλύσιμο ρούχων ή τις δουλειές του σπιτιού, τα ψώνια στο σούπερ μάρκετ ή ακόμα και την πληρωμή λογαριασμών.
  • Συνήγορος Ιατρικής Φροντίδας: Οι φροντιστές μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ειλικρινή και ανοιχτή επικοινωνία με τους γιατρούς και τον ασθενή σχετικά με τις προτιμήσεις του ασθενούς, τις νέες εξελίξεις ή τις αλλαγές στην υγεία/συμπεριφορά, τις επιλογές θεραπείας, ειδικά όταν ο ασθενής δεν είναι σε θέση ή δεν είναι πρόθυμος να μιλήσει για τον εαυτό του. Ο Φροντιστής μπορεί επίσης να είναι υπεύθυνος για τη βοήθεια με τα φάρμακα, τα ραντεβού με τον γιατρό και άλλες ιατρικές ανάγκες στο πλαίσιο του κατάλληλου πεδίου εφαρμογής του.
  • Συναισθηματική Υποστήριξη/Σύντροφος: Ένας φροντιστής μπορεί να λειτουργήσει ως υποστήριξη ή δεκανίκι για το άτομο που έχει υπό τη φροντίδα του. Το άτομο μπορεί να βασιστεί στον φροντιστή του για τα πράγματα που αναφέρθηκαν παραπάνω, αλλά το να μοιράζονται συναισθήματα και να αποτελούν υποστήριξη ο ένας για τον άλλον είναι εξίσου σημαντικό με τη σωματική βοήθεια.

Νέοι και «αόρατοι» φροντιστές

Εκστρατείες ευαισθητοποίησης ανέδειξαν παιδιά, εφήβους και ενήλικες που φροντίζουν αθόρυβα, με αδιόρατες ανάγκες που διαφεύγουν από σχολεία και υπηρεσίες, αυξάνοντας κινδύνους για εκπαίδευση και ψυχική υγεία χωρίς στοχευμένο εντοπισμό και στήριξη. Εξειδικευμένες εκτιμήσεις και προσαρμοσμένα προγράμματα διατηρούν τη σχολική πορεία και αντιμετωπίζουν άγχος, διαταραχές ύπνου και απομόνωση που γεννιούνται από ενήλικες ευθύνες «στη σιωπή». Κοινοτικά κέντρα φροντιστών και ομάδες νέων διασφαλίζουν συνέχεια ακόμη και με εναλλαγές διά ζώσης‑εξ αποστάσεως, ώστε να μην χάνεται η επαφή και η υποστήριξη.

Το συναισθηματικό φορτίο

Η φροντίδα συμπιέζει χρόνο, ύπνο και αυτονομία, εγκαθιστώντας χρόνια επαγρύπνηση, αίσθημα ευθύνης και προπαρασκευαστικό πένθος που φθείρουν σταδιακά τη διάθεση και τα κίνητρα. Όσο αυξάνεται η ένταση, προκύπτουν εξάντληση και αίσθημα μειωμένης αποτελεσματικότητας, ιδίως όταν οι φροντιστές νιώθουν αόρατοι στις υπηρεσίες ή στερούνται καθοδήγησης. Η ντροπή για την ανάγκη «διαλείμματος» ενισχύει την απομόνωση και καθυστερεί την αναζήτηση βοήθειας έως ότου εκδηλωθούν κρίσεις.

Μηχανισμοί burnout φροντιστών

Το burnout εξελίσσεται προοδευτικά: από παρατεταμένο στρες και διαταραχή ύπνου σε κυνισμό ή απόσυρση, και τέλος σε αίσθηση μειωμένου κατορθώματος με διάχυτη κόπωση που δεν υποχωρεί με σύντομη ανάπαυση. Η τροχιά αυτή επιταχύνεται όταν η φροντίδα είναι 24/7, συντελείται σε συγκατοίκηση ή υπό οικονομική πίεση και χαμηλή υποστήριξη πλοήγησης στο σύστημα. Όταν παγιώνεται, συνυπάρχει με σωματόμορφα συμπτώματα, δυσκολίες προσοχής και κοινωνική απόσυρση, περιπλέκοντας την αποκατάσταση και τη συνέχεια της φροντίδας.

Ακούστε το σώμα και το μυαλό σας 

Αν νιώθετε πιεσμένοι ή νομίζετε ότι έχετε συμπτώματα burnout, μπορείτε καταρχήν να ζητήσετε βοήθεια. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε τα σημάδια του burnout και πως να το αντιμετωπίσετε. Πρέπει να δίνετε χρόνο και χώρο στο σώμα σας, και την ευκαιρία να επιστρέψει πιο υγιές και δυνατό.

Η ψυχική σας υγεία πρέπει να είναι πάντα προτεραιότητα. Με τη βοήθεια της ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ μπορείτε να μάθετε τρόπους αντιμετώπισης της ψυχικής υπερκόπωσης. Ποτέ μην ξεχνάτε ότι η ανάρρωση από το burnout είναι ένα ταξίδι, μια διαδικασία. Κάντε μικρά βήματα που θα σας εξασφαλίσουν την επιτυχία.