Κοινωνική απομόνωση

Κοινωνική απομόνωση

Η κοινωνική απομόνωση είναι μια κατάσταση στην οποία ένα άτομο νιώθει αποκομμένο από τους άλλους. Ο ορισμός της κοινωνικής απομόνωσης είναι ο σωματικός χωρισμός από την οικογένεια, τους φίλους ή την κοινωνία για μεγάλο χρονικό διάστημα, πράγμα που μπορεί να οδηγεί στη μοναξιά.

Οι κοινωνικά απομονωμένοι άνθρωποι έχουν ελάχιστους ή καθόλου φίλους και αποφεύγουν τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Η απομόνωση μπορεί να σημαίνει ότι μένουν σπίτι για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να έχουν επικοινωνία με την οικογένεια ή τους φίλους τους. Οι συγκεκριμένοι άνθρωποι αποφεύγουν εσκεμμένα κάθε επαφή ή αλληλεπίδραση με τους άλλους, ακόμη και όταν προκύπτουν ευκαιρίες.

Η κοινωνική απομόνωση είναι συχνά ανεπιθύμητη, αν και πολλοί άνθρωποι επιλέγουν συνειδητά να είναι απομονωμένοι. Οι εσωστρεφείς άνθρωποι είναι πολύ πιο πιθανό να είναι επιρρεπείς στην κοινωνική απομόνωση.

Τι είναι η κοινωνική απομόνωση;

Η κοινωνική απομόνωση είναι η απόλυτη έλλειψη κοινωνικών αλληλεπιδράσεων, επαφών ή σχέσεων με τους άλλους. Μπορεί να συμβαίνει όταν υπάρχουν φυσικά εμπόδια που κρατούν μακριά ένα άτομο από τους άλλους ή εμποδίζουν κάποιον να αλληλεπιδρά με τους άλλους. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να είναι κοινωνικά απομονωμένος όταν ζει σε μια απομονωμένη περιοχή χωρίς κανένα γείτονα ή μέσο μεταφοράς. Η κοινωνική απομόνωση μπορεί επίσης να περιλαμβάνει την συναισθηματική απομόνωση, μια κατάσταση αποσύνδεσης που χαρακτηρίζεται από την αδυναμία ή την απροθυμία κάποιου να μοιραστεί τα συναισθήματά του με τους άλλους.

Παρόλα αυτά, όταν κάποιος δεν έχει φίλους ή ζει μόνος αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι κοινωνικά απομονωμένος. Όταν κάποιος είναι μόνος από επιλογή αυτό μπορεί να είναι χαλαρωτικό και αναζωογονητικό. Όταν όμως, η κοινωνική απομόνωση είναι ανεπιθύμητη ή γίνεται επιβλαβής, μπορεί να έχει πολλές αρνητικές συνέπειες στη ζωή ενός ανθρώπου. Για παράδειγμα, η χρόνια κοινωνική απομόνωση μπορεί να οδηγεί στη μοναξιά. Αν και η απομόνωση και η μοναξιά είναι όροι που αλληλεπικαλύπτονται, ωστόσο είναι διαφορετικοί. Η απομόνωση είναι μια αντικειμενική κατάσταση στην οποία υπάρχει έλλειψη κοινωνικών αλληλεπιδράσεων. Από την άλλη πλευρά, η μοναξιά είναι ένα υποκειμενικό συναίσθημα που μπορεί να είναι αποτέλεσμα της απομόνωσης. Κάποιος μπορεί να είναι κοινωνικά απομονωμένος χωρίς να νιώθει μοναξιά. Αντιστρόφως, κάποιος μπορεί να νιώθει μοναξιά χωρίς να είναι κοινωνικά απομονωμένος, όπως όταν είναι μέσα σε κόσμο.

Οι επιδράσεις της κοινωνικής απομόνωσης σε ένα άτομο ξεπερνούν το αίσθημα της μοναξιάς. Επίσης, η κοινωνική απομόνωση μπορεί να είναι αποτέλεσμα άγχους ή χαμηλής αυτοεκτίμησης. Και με την παρατεταμένη έλλειψη σωματικής και συναισθηματικής αλληλεπίδρασης με τους άλλους, η κοινωνική απομόνωση μπορεί να οδηγεί σε συναισθηματικό μούδιασμα ή αποσύνδεση από τα συναισθήματα.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι της κοινωνικής απομόνωσης;

Υπάρχουν κίνδυνοι για την ψυχική υγεία και κίνδυνοι για τη σωματική υγεία. Η κοινωνική απομόνωση μπορεί να επιδεινώνει το άγχος, την κατάθλιψη, τις αυτοκτονικές σκέψεις, και άλλες σοβαρές ψυχικές διαταραχές όπως η σχιζοφρένεια. Επίσης, έχει συνδεθεί με τη μείωση των γνωστικών ικανοτήτων και την μειωμένη ικανότητα εκτέλεσης των καθημερινών εργασιών. Οι κοινωνικά απομονωμένοι άνθρωποι έχουν αυξημένο κίνδυνο για άνοια ή νόσο Αλτσχάιμερ , ειδικά οι ηλικιωμένοι. Η παρατεταμένη απομόνωση επίσης οδηγεί στην απώλεια σύνδεσης με τους άλλους και με την κοινωνία. Για αυτό οι κοινωνικά απομονωμένοι άνθρωποι μπορεί να είναι καχύποπτοι και να νιώθουν απειλή από τους άλλους. Όσον αφορά τη σωματική υγεία, η κοινωνική απομόνωση μπορεί να εκδηλώνεται με σωματικές αντιδράσεις όπως η μυϊκή ένταση, ο πονοκέφαλος, τα προβλήματα στον ύπνο και η επιδείνωση των προβλημάτων υγείας. Με τον καιρό, όσο πιο μόνος νιώθει κάποιος τόσο πιο ευάλωτος είναι στην υψηλή αρτηριακή πίεση, στην παχυσαρκία και στα νοσήματα του καρδιαγγειακού.

Οι κοινωνικά απομονωμένοι άνθρωποι δεν φροντίζουν σωστά τον εαυτό τους. Σε πολλές περιπτώσεις δεν κάνουν άσκηση, δεν κοιμούνται καλά, δεν τρέφονται σωστά και συχνά έχουν ανθυγιεινές συνήθειες. Όλα αυτές οι καταστάσεις αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα και αυξάνουν τον κίνδυνο για σοβαρά προβλήματα υγεία.

Ποια είναι τα συμπτώματα της κοινωνικής απομόνωσης;

Τα συμπτώματα της κοινωνικής απομόνωσης μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την κατάσταση. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια γενικά συμπτώματα που αποτελούν προειδοποιητικά σημάδια:

• Μεγάλες περίοδοι μοναξιάς με περιορισμένη ή καθόλου επαφή με τους άλλους
• Αισθήματα απελπισίας
• Αδυναμία απόλαυσης δραστηριοτήτων που το άτομο πριν αγαπούσε
• Χαμηλά επίπεδα ενέργειας και έλλειψη κινήτρου
• Έλλειψη ενδιαφέροντος για κοινωνικές αλληλεπιδράσεις
• Αποφυγή συναισθηματικής επαφής
• Άγχος και κρίσεις πανικού στην σκέψη των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων
• Αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ
• Αυτοκτονικές σκέψεις
• Αδυναμία ή απροθυμία να μοιραστεί το άτομο τα συναισθήματά του
• Απροθυμία συζήτησης για οτιδήποτε άλλο εκτός από επιφανειακά θέματα
• Αίσθημα μουδιάσματος

Ποιες είναι οι αιτίες της κοινωνικής απομόνωσης;

Υπάρχουν έξι κύριες αιτίες που οδηγούν στην κοινωνική απομόνωση:

• Το άγχος: αν ένα άτομο βιώνει έντονες δυσκολίες, μπορεί να απομονώνεται κοινωνικά λόγω στρες.
• Οι φυσικοί περιορισμοί: η φυσική κατάσταση ενός ατόμου μπορεί να προκαλεί κοινωνική απομόνωση αν υπάρχουν περιορισμοί που απαιτούν να μένει μακριά από άλλους ανθρώπους.
• Η χαμηλή αυτοεκτίμηση: αν ένα άτομο νιώθει ντροπή ή νευρικότητα για κοινωνικές εκδηλώσεις, τότε μπορεί να απομονώνεται κοινωνικά. Το άγχος του μπορεί να φτάσει σε τέτοιο βαθμό που να ανησυχεί ότι δεν έχει επικοινωνιακές δεξιότητες. Ένα άτομο μπορεί να φτάσει στα όρια της κοινωνικής απομόνωσης για να αποφύγει τις αρνητικές σκέψεις και τα συναισθήματα.
• Οι εξωτερικοί παράγοντες: εξωτερικοί παράγοντες, όπως μια μετακόμιση ή η αλλαγή στο χώρο εργασίας, μπορεί να οδηγούν ένα άτομο στην απομόνωση. Για παράδειγμα, όταν κάποιος μετακομίζει σε μια νέα περιοχή και δεν μιλά την γλώσσα, σίγουρα θα νιώθει κοινωνικά απομονωμένος.
• Οι αλλαγές στη δουλειά: η ανεργία ή η απώλεια της δουλειάς μπορεί να δημιουργεί συναισθήματα ντροπής και ανεπάρκειας, και να ωθεί ένα άτομο στην κοινωνική απομόνωση. Η εργασία εξ αποστάσεως είναι μια άλλη κατάσταση που προκαλεί απομόνωση καθώς υπάρχει μια αποσύνδεση ανάμεσα στο χώρο εργασίας και στους συνεργάτες.
• Η απώλεια: ένας χωρισμός ή ένα διαζύγιο μπορεί να οδηγεί ένα άτομο στην κοινωνική απομόνωση. Ο θάνατος είναι μια άλλη απώλεια που μπορεί να οδηγεί στην κοινωνική απομόνωση. Οι περισσότεροι άνθρωποι θέλουν λίγο χρόνο μόνοι τους να πενθήσουν για την απώλεια των αγαπημένων τους. Ωστόσο, όταν κάποιος αποκλείει τους ανθρώπους για μεγάλο χρονικό διάστημα , αυτό μπορεί να οδηγεί σε ανθυγιεινή απομόνωση.

Κοινωνική απομόνωση και άγχος

Στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι που έχουν σοβαρό κοινωνικό άγχος συχνά απομονώνονται και αποφεύγουν τις κοινωνικές εκδηλώσεις σε μια προσπάθεια να μειώσουν το άγχος που νιώθουν. Ωστόσο, με τον καιρό αυτό μπορεί να επιδεινώνει το στρες, και έτσι η απομόνωση να είναι πιο έντονη. Παρομοίως, κάποιος που είναι απομονωμένος κοινωνικά έχει λιγότερες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις με τους άλλους. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να είναι πιο ανήσυχος από ότι φυσιολογικά όταν συναντά άλλους ανθρώπους, και έτσι να απομονώνεται περισσότερο. Στο χειρότερο σενάριο, η κοινωνική απομόνωση και η ανησυχία δημιουργούν έναν κύκλο, που οδηγεί σε πιο βαθιά απομόνωση και στρες.

Ποιοι είναι οι τύποι αντικοινωνικής συμπεριφοράς;

Υπάρχουν επτά τύποι αντικοινωνικής συμπεριφοράς που μπορεί να έχουν σχέση με την κοινωνική απομόνωση.

• Εγωσυντονική απομόνωση: σε αυτή την περίπτωση οι άνθρωποι επιλέγουν την απομόνωση. Νιώθουν άνετα με αυτό τον τρόπο ζωής.
• Υπερβολική εσωστρέφεια: αυτή είναι μια άλλη αντικοινωνική συμπεριφορά. Ένα παράδειγμα περιλαμβάνει όταν ένα άτομο χρειάζεται μήνες για να ανακτήσει την ενέργειά του μετά από κοινωνικές εκδηλώσεις, ή τις αποφεύγει τελείως.
• Έλλειψη κινήτρου: μια ακόμη αντικοινωνική συμπεριφορά. Οι αντικοινωνικοί άνθρωποι συχνά δυσκολεύονται να βρουν λόγους για να εξελιχθούν στη ζωή τους.
• Δυσπροσαρμοστική ονειροπόληση: η ονειροπόληση είναι ένας ακόμη τύπος αντικοινωνικής συμπεριφοράς. Ωστόσο, οι αντικοινωνικοί άνθρωποι μπορεί να ταλαιπωρούνται από την δυσπροσαρμοστική ονειροπόληση, καθώς είναι μια κατάσταση που κάνει το άτομο να ονειροπολεί σε σημείο που αυτό να παρεμβαίνει στη ζωή του.
• Εγω–δυστονική απομόνωση: οι εγώ-δυστονικοί απομονωμένοι άνθρωποι μπορεί να έχουν καταστροφικές συμπεριφορές όπως η κατάχρηση ουσιών. Αυτές οι συμπεριφορές προκύπτουν από την επιθυμία τους να δραπετεύσουν από την απομόνωση, καθώς αυτοί οι άνθρωποι δεν θέλουν την απομόνωση. Βρίσκονται όμως αναγκαστικά σε απομόνωση είτε για εσωτερικές είτε για εξωτερικές αιτίες.
• Νευρικότητα: είναι μια αντικοινωνική συμπεριφορά που προκαλεί υπερκινητικότητα ή αδυναμία χαλάρωσης.
• Ξεσπάσματα θυμού: τα ξεσπάσματα θυμού και η απογοήτευση είναι άλλες μορφές αντικοινωνικής συμπεριφοράς. Οι αντικοινωνικοί άνθρωποι κινδυνεύουν να αποκοπούν από την κοινωνία επειδή αντιδρούν έντονα στις απογοητεύσεις.

Ποια είναι τα κοινά χαρακτηριστικά των αντικοινωνικών ανθρώπων;

Υπάρχουν τρία κύρια χαρακτηριστικά στους αντικοινωνικούς ανθρώπους. Πρώτον, οι αντικοινωνικοί άνθρωποι τυπικά επιλέγουν ή αναγκάζονται να απέχουν από τις περισσότερες κοινωνικές εκδηλώσεις. Δεύτερον, είναι ντροπαλοί, νιώθουν άβολα και είναι διστακτικοί σε κοινωνικές καταστάσεις, για αυτό και τις αποφεύγουν. Τρίτον, έχουν κοινωνική άγνοια, καθώς η κοινωνική απομόνωση επηρεάζει την ικανότητα αλληλεπίδρασης με τους άλλους. Χωρίς τις ευκαιρίες για κοινωνικοποίηση, οι αντικοινωνικοί άνθρωποι έχουν μια στρεβλή αντίληψη για τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.

Πώς μπορώ να αποτρέψω την κοινωνική απομόνωση;

Υπάρχουν δύο τρόποι για την πρόληψη της κοινωνικής απομόνωσης και την βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων. Αρχικά, είναι σημαντικό να κάνετε μια προσπάθεια να φροντίσετε τον εαυτό σας. Να τρέφεστε σωστά, να κοιμάστε καλά, να κάνετε άσκηση και να κάνετε δραστηριότητες που απολαμβάνετε και σας ηρεμούν. Τα εξωτερικά διαλλείματα έχουν επίσης θετική επίδραση στην ψυχική υγεία, και μειώνουν τον κίνδυνο της μοναξιάς. Δεύτερον,  είναι ουσιαστικό να διατηρείτε επαφές με άλλους ανθρώπους και να έχετε ουσιαστικές σχέσεις. Βρείτε τρόπους για να συναντάτε τα μέλη της οικογένειάς σας και τους φίλους σας.

Ποιες είναι οι φάσεις της κοινωνικοποίησης;

Υπάρχουν πέντε διαφορετικές φάσεις στην κοινωνικοποίηση:

• Πρώτη φάση: η πρώτη φάση ξεκινά από την γέννηση και συνεχίζεται μέχρι ένα παιδί να συμπληρώσει το πρώτο έτος της ζωής του. Σε αυτό το στάδιο ένα παιδί επιδιώκει να αναπτύξει γνωστικές δεξιότητες και κοινωνικές συμπεριφορές.
• Δεύτερη φάση: η δεύτερη φάση της κοινωνικοποίησης ξεκινά από τη στιγμή που το παιδί βιώνει εμπειρίες εκτός σπιτιού. Τα παιδιά αρχίζουν να μαθαίνουν πως να επικοινωνούν σε αυτή τη φάση , και αρχίζουν να εσωτερικεύουν τους ξεχωριστούς ρόλους ανάμεσα στο παιδί και στη μητέρα. Επίσης μαθαίνουν να κατανοούν τι είναι σωστό και τι λάθος σε αυτή τη φάση.
• Ενήλικη φάση: αυτή η φάση είναι θεμελιώδες κομμάτι της κοινωνικής ανάπτυξης ενός ατόμου. Αρχίζει να μαθαίνει την κοινωνική ιεραρχία και να αναγνωρίζει το ρόλο του μέσα σε μια ομάδα. Η ενήλικη φάση της κοινωνικοποίησης βοηθά το άτομο να ανακαλύψει τις δικές του μοναδικές κοινωνικές ανάγκες.
• Προληπτική φάση: αυτή η φάση εκτείνεται σε κάθε κοινωνικό στάδιο. Καθώς η κοινωνικοποίηση αλλάζει στη διάρκεια της ζωής μας, αλλάζει και η συμπεριφορά μας. Σε αυτή τη φάση το άτομο μαθαίνει να μιμείται τις συμπεριφορές άλλων ανθρώπων ώστε να ταιριάζει σε διαφορετικές ομάδες.
• Φάση επανακοινωνικοποίησης: η επανακοινωνικοποίηση περιλαμβάνει σημαντικές αλλαγές στις κοινωνικές δεξιότητες ενός ατόμου. Αυτή η αλλαγή στην κοινωνικοποίηση είναι έντονη και απαιτεί νέους τρόπους κοινωνικοποίησης.

Γιατί η κοινωνική απομόνωση είναι επιβλαβής για ένα άτομο;

Η κοινωνική απομόνωση είναι κακή για ένα άτομο επειδή συνδέεται στενά με αυξημένο κίνδυνο για θέματα υγείας όπως το άγχος, η κατάθλιψη και η κατάχρηση ουσιών. Πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει ότι η κοινωνική απομόνωση είναι κακή για την υγεία και την ευεξία μας. Η χρόνια απομόνωση αυξάνει τις πιθανότητες για διαβήτη, υπέρταση και παθήσεις του καρδιαγγειακού. Υπάρχουν στοιχεία που συνδέουν την κοινωνική απομόνωση με αυξημένο κίνδυνο για πρόωρο θάνατο. Στην πραγματικότητα, η κοινωνική απομόνωση και η μοναξιά είναι πιο θανατηφόρες από ότι η παχυσαρκία, η έλλειψη άσκησης και το κάπνισμα.

Η τεχνολογία οδηγεί στην κοινωνική απομόνωση;

Αν και η τεχνολογία βοηθά στη διατήρηση των κοινωνικών επαφών (social media) και συνδέει τους ανθρώπους, μπορεί επίσης να κάνει τους ανθρώπους λιγότερο διαδραστικούς. Οι άνθρωποι χρειάζεται να έχουν πραγματικές επαφές, να κάθονται ο ένας δίπλα στον άλλο χωρίς να ασχολούνται με το κινητό τους. Ο καθένας μας μπορεί να αποφύγει την κοινωνική απομόνωση αν περιορίσει την χρήση της τεχνολογίας.