Συναισθηματικά μη διαθέσιμοι γονείς

Συναισθηματικά μη διαθέσιμοι γονείς

Όταν κάποιος μεγαλώνει με συναισθηματικά μη διαθέσιμους γονείς, αυτό αναπόφευκτα οδηγεί σε διάφορα ψυχολογικά προβλήματα, όπως για παράδειγμα αδυναμία συναισθηματικής σύνδεσης με τους άλλους, ως έλλειψη αυτοπεποίθησης, φόβο απόρριψης, κα.

Η σημασία του συναισθήματος

Υπάρχουν διάφορες μορφές επικοινωνίας, όπως καταρχήν η λεκτική επικοινωνία ή ή η γλώσσα του σώματος. Αλλά το συναίσθημα είναι αυτό που χρωματίζει αυτούς τους τρόπους επικοινωνίας και το μήνυμά μας. Επικοινωνούμε με τους άλλους μέσω της δικής μας έκφρασης των συναισθημάτων, αλλά επίσης κατανοώντας και σεβόμενοι το συναίσθημα των άλλων (ενσυναίσθηση). Αυτό είναι που μας κάνει συναισθηματικά διαθέσιμους για σύνδεση με τους άλλους.

Ωστόσο, μπορούμε να αποκτήσουμε αυτές τις δεξιότητες μόνο βιωματικά, μέσα από το παράδειγμα των γονιών μας (ή άλλων φροντιστών μας). Και άρα χρειαζόμαστε θετικά πρότυπα για να μπορέσουμε να αναπτύξουμε τις συναισθηματικές μας ικανότητες, την ενσυναίσθηση και τη συναισθηματική νοημοσύνη μας.

Σημάδια των συναισθηματικά μη διαθέσιμων γονιών

• Δεν ακούνε τα παιδιά τους
• Δεν ρωτάνε τίποτε τα παιδιά τους
• Δεν γιορτάζουν τα επιτεύγματα των παιδιών τους
• Δεν είναι πρόθυμοι να κάνουν δραστηριότητες με τα παιδιά τους
• Δεν κάνουν ποτέ όμορφα σχόλια
• Δεν περνούν χρόνο μαζί με τα παιδιά τους
• Επικεντρώνονται στην δική τους ευτυχία
• Δεν μπορούν να εκφράσουν την αγάπη προς τα παιδιά τους
• Δεν δείχνουν στοργή προς τα παιδιά

Σημάδια που δείχνουν ότι οι γονείς σας είναι συναισθηματικά μη διαθέσιμοι

Δεν υπάρχει μονάχα ένα σημάδι που να δείχνει ότι οι γονείς είναι μη διαθέσιμοι συναισθηματικά. Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους οι γονείς δείχνουν ότι είναι συναισθηματικά μη διαθέσιμοι.

Συναισθηματική απόσταση

• Οι γονείς δεν είναι πρόθυμοι να εκφράσουν την συμπόνια τους ή τα συναισθήματά τους προς το παιδί τους.
• Οι γονείς κρατούν απόσταση από το παιδί τους.
• Οι γονείς δεν είναι πρόθυμοι να προσφέρουν στο παιδί τους την προσοχή που έχει ανάγκη εκτός από επείγουσες καταστάσεις.

Συναισθηματική αστάθεια

• Οι γονείς αντιδρούν υπερβολικά σε μικρά λάθη των παιδιών.
• Οι γονείς μπορεί να είναι ευέξαπτοι, κάποιες φορές να είναι ευγενικοί και άλλες να φωνάζουν χωρίς λόγο.
• Οι γονείς είναι θυμωμένοι ή ανταγωνιστικοί προς τα παιδιά τους ειδικά σε στιγμές συναισθηματικού άγχους.

Ψυχολογική ακαμψία

• Οι γονείς μπορεί να είναι αμυντικοί και απρόθυμοι να αποδεχτούν τις διαφορετικές απόψεις.
• Οι γονείς μπορεί να μην αποδέχονται τα γεγονότα που αντικρούουν τις απόψεις τους.
• Οι γονείς δεν είναι πρόθυμοι να κάνουν ενδοσκόπηση ή να παρατηρήσουν τις επιδράσεις που έχουν οι πράξεις τους.
• Οι γονείς μπορεί να είναι πολύ αυστηροί και να έχουν τη λογική του άσπρου ή μαύρου, και να μην μπορούν να δεχτούν νέες ιδέες.

Εγωκεντρισμός

• Οι γονείς μπορεί να χρησιμοποιούν το παιδί τους ως άτομο εμπιστοσύνης, αλλά να μην έχουν τον ίδιο ρόλο για το παιδί τους.
• Οι γονείς λένε ή κάνουν πράγματα χωρίς να σκέφτονται τα συναισθήματα των άλλων.
• Οι γονείς μπορεί να κάνουν συζητήσεις που αφορούν τα δικά τους ενδιαφέροντα.
• Οι γονείς μπορεί να αγνοούν ή να μην αναγνωρίζουν την επιτυχία του παιδιού τους.

Ποιοι είναι οι τύποι των συναισθηματικά μη διαθέσιμων γονέων;

Δεν υπάρχει μόνο ένας τύπος συναισθηματικά μη διαθέσιμων γονέων. Στην πραγματικότητα, είναι δύσκολο κάποιος να κατηγοριοποιήσει αυτούς τους γονείς, καθώς πάντα θα υπάρχει μια αλληλοεπικάλυψη ανάμεσα στις διαφορετικές συμπεριφορές. Ωστόσο, τα παρακάτω μοντέλα θα σας βοηθήσουν να αναγνωρίσετε σε ποιον τύπο ανήκουν οι συναισθηματικά μη διαθέσιμοι γονείς σας.

Ο συναισθηματικός γονέας

Αυτός ο τύπος γονέα έχει τις ρίζες του στη συναισθηματική αστάθεια που προκύπτει από μια αίσθηση συνεχούς άγχους και νευρικότητας για όσους αλληλεπιδρούν μαζί του. Η διάθεση αυτών των γονέων μπορεί να αλλάζει από τους ανθρώπους που βρίσκονται γύρω τους αλλά και από όλα όσα συμβαίνουν στη ζωή τους. Αυτοί οι γονείς είναι πολύ παρορμητικοί.

Ο δυναμικός γονέας

Αυτός ο γονέας είναι σε σταθερή κατάσταση αέναης κίνησης και προσπαθεί να κάνει τους πάντες και τα πάντα να συμμορφωθούν με τα δικά του στάνταρ. Είναι επιρρεπής στο να προβάλλει το δικό του σύστημα πεποιθήσεων στους άλλους, μέσα από τις συμβουλές που δίνει, καθώς πιστεύει ότι ο δικός του δρόμος είναι ο μοναδικός δρόμος. Είναι υποστηρικτικός στην επιτυχία, αλλά προσπαθεί να υποβάλει τις δικές του ιδέες στο παιδί.

Ο παθητικός γονέας

Αυτός ο γονέας προσπαθεί να παρακάμψει τις αντιπαραθέσεις με κάθε κόστος, έχοντας να αντιμετωπίσει δυσάρεστα συναισθήματα. Κάθε φορά που πρέπει να προσφέρει συναισθηματική υποστήριξη, μπορεί να απομακρύνεται και να αποτυγχάνει να κρατήσει χώρο για τα θέματα των παιδιών του. Οι παθητικοί γονείς είναι επίσης επιρρεπείς στο να δίνουν αγάπη για να νιώθουν επιθυμητοί και να ικανοποιούν τις δικές τους συναισθηματικές ανάγκες.

Ο απορριπτικός γονέας

Αυτός ο τύπος γονέα είναι ο πιο σκληρός από όλους τους συναισθηματικά ανώριμους γονείς. Και η συμπεριφορά τους μπορεί να προκαλέσει πραγματική βλάβη στα παιδιά, με αποτέλεσμα πολλά ψυχικά τραύματα. Είναι επιρρεπείς στην απομόνωση, απορρίπτουν τα παιδιά και είναι ανταγωνιστικοί. Απορρίπτουν ανοιχτά την επιθυμία των παιδιών για προσοχή και στοργή. Αυτή η στάση τους κάνει να φαίνονται πως έχουν πολλούς φραγμούς, πράγμα που τους κάνει εκφοβιστικούς και απόμακρους. Σε πιο ακραίες περιπτώσεις, αυτοί οι γονείς μπορεί να ασκούν σωματική βία.

Συμπτώματα που δείχνουν ότι έχετε μεγαλώσει με συναισθηματικά μη διαθέσιμους γονείς

Όταν ένα παιδί μεγαλώνει με συναισθηματικά μη διαθέσιμους γονείς ή φροντιστές αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τις ασταθείς φιλίες, τις αποτυχημένες σχέσεις, την αδυναμία αυτοελέγχου, την ανασφάλεια και την σύγχυση ταυτότητας. Αυτό μπορεί να οδηγεί σε προβλήματα στην έκφραση των αναγκών. Όταν οι γονείς παραμελούν τις συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού τους στην πρώιμη παιδική ηλικία, τότε μπορεί να εμφανιστεί το αναπτυξιακό τραύμα, το οποίο μπορεί να οδηγεί σε μακροχρόνιες επιδράσεις αν δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα.

Κάποια από αυτά τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Μικρή αντοχή στο άγχος
• Συναισθηματική αστάθεια με επιθετικότητα
• Έλλειψη ορίων
• Ασταθείς σχέσεις
• Αναζήτηση προσοχής
• Αυστηρότητα

Ποιες είναι οι μακροχρόνιες επιδράσεις όταν κάποιος μεγαλώνει με συναισθηματικά μη διαθέσιμους γονείς;

Όταν ένα παιδί δεν λαμβάνει την κατάλληλη φροντίδα από τους συναισθηματικά μη διαθέσιμους γονείς, αυτό μπορεί να δημιουργεί δυσλειτουργικά μοτίβα σκέψης που μπορεί να οδηγούν σε θέματα ψυχικής υγείας και σε αδυναμία σύνδεσης με τους άλλους αργότερα στην ενήλικη ζωή. Κάποιες από αυτά περιλαμβάνουν:

1. Δυσλειτουργικές σχέσεις στην ενήλικη ζωή

Διαμορφώνουμε τις σχέσεις μας και τους τρόπους επικοινωνίας με τα παραδείγματα που παίρνουμε στην παιδική ηλικία. Αυτός είναι ο τρόπος αλληλεπίδρασης με τους άλλους και μπορεί να αλλάξει μονάχα αν επιλέξουμε να επαναπροσδιορίσουμε τις πεποιθήσεις μας και να δημιουργήσουμε τη δική μας φιλοσοφία. Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι δεν εμφανίζουν όλα τα παιδιά που μεγαλώνουν με συναισθηματικά μη διαθέσιμους γονείς ασταθείς σχέσεις στην ενήλικη ζωή. Είναι κάτι συχνό, αλλά όχι απόλυτο.

2. Φόβος της εγκατάλειψης

Αν υπάρχει έλλειψη αγάπης και στοργής στη διάρκεια των αναπτυξιακών σταδίων της ζωής λόγω των συναισθηματικά μη διαθέσιμων γονιών, αυτό μπορεί να κάνει τα παιδιά να είναι συναισθηματικά απόμακρα στα εφηβικά τους χρόνια. Επίσης, μπορεί να δυσκολεύονται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και να δείξουν την αγάπη τους στους άλλους ανθρώπους επειδή δεν έχουν ισχυρά παραδείγματα στο μυαλό τους. Έτσι, νιώθουν ότι είναι φυσιολογικό να μην εκφράζονται και να μην ανοίγονται συναισθηματικά  προς τους άλλους.

3. Οριακή διαταραχή προσωπικότητας και ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά

Δεν είναι πάντα ο κανόνας , αλλά τα παιδιά που μεγαλώνουν με συναισθηματικά μη διαθέσιμους γονείς εμφανίζουν κάποια ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά και/ή οριακή διαταραχή προσωπικότητας. Και οι δύο αυτές διαταραχές κάνουν πολύ δύσκολη την επαφή με τους άλλους. Ο εγωκεντρισμός και η υπεροψία των ναρκισσιστών μπορεί να κάνουν τα παιδιά να νιώθουν απόμακρα από τους γονείς τους , ενώ η οριακή διαταραχή προσωπικότητας μπορεί να οδηγεί σε συνεχείς συγκρούσεις, εξαιτίας των συναισθηματικών ξεσπασμάτων που μπορούν επίσης να οδηγούν σε λεκτική ή σωματική βία.

4. Εγωκεντρισμός

Ο εγωκεντρισμός μπορεί να εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους. Ένας εγωϊστής ή συναισθηματικά απόμακρος γονέας μπορεί να βλέπει τις δικές του συναισθηματικές ανάγκες ως προτεραιότητα. Αλλά επίσης, μπορεί να επιβάλλει κανόνες, όρια στο παιδί του και να το αποτρέπει να απολαύσει κάτι που δεν είχε ο ίδιος όταν μεγάλωνε. Οι περισσότεροι συναισθηματικά μη διαθέσιμοι γονείς είναι θύματα των δικών τους γονιών.

5. Κατάχρηση ουσιών και εξαρτήσεις

Καθώς ένα παιδί ενός συναισθηματικά μη διαθέσιμου γονέα μπαίνει στην ενηλικίωση, ανοίγονται πολλές επιλογές μπροστά του. Σε αυτό το σημείο, μπορεί να νιώθει πολύ πόνο και αγωνία επειδή οι δικές του συναισθηματικές ανάγκες δεν καλύπτονταν, και αυτό μπορεί να οδηγεί στη χρήση ουσιών. Έτσι, ξεκινά ένας κύκλος εξάρτησης λόγω των βαθιών πληγών που έχει προκαλέσει η συναισθηματική παραμέληση.

6. Θέματα ταυτότητας και προσανατολισμού

Ένα από τα κύρια θέματα που αντιμετωπίζουν πολλοί ενήλικες που έχουν επιβιώσει από τους συναισθηματικά μη διαθέσιμους γονείς τους είναι η ιδέα της ταυτότητας. Καθώς υπάρχει έλλειψη βασικών αξιών, δεν υπάρχει τίποτε να στηριχτούν ως ηθικός κώδικας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα προβλήματα στις μελλοντικές σχέσεις. Αυτά τα πρότυπα πρέπει να αναζητηθούν αλλού, για την αναπλήρωση της έλλειψης της συναισθηματικής καθοδήγησης στα πρώτα αναπτυξιακά στάδια.

7. Απώλεια ελπίδας, πίστης και χαράς

Ένα από τα πιο αποκαρδιωτικά πράγματα που μπορεί να συμβούν σε ένα παιδί που έχει μεγαλώσει με συναισθηματικά μη διαθέσιμους γονείς είναι να χάσει την ελπίδα του. Επειδή οι γονείς δεν μπορούσαν να εκφραστούν συναισθηματικά, ίσως να υπήρχε μια τεράστια έλλειψη υποστήριξης. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα σκληρό όταν κάποιος νιώθει την έλλειψη του γονέα ο οποίος είναι σωματικά παρών, αλλά είναι συναισθηματικά απών και είναι πολύ δύσκολη η ουσιαστική επικοινωνία.

Πως μπορείτε να αντιδράσετε στους συναισθηματικά ανώριμους γονείς;

Υπάρχουν δύο κύριες αντιδράσεις προς τους συναισθηματικά ανώριμους γονείς, ανάλογα με την προσωπικότητα του παιδιού. Αν είναι δηλαδή εσωστρεφές ή εξωστρεφές. Με απλά λόγια, αυτό σημαίνει πως αν τα πράγματα δεν πάνε καλά, οι εξωστρεφείς κατηγορούν τους άλλους για ότι συμβαίνει, ενώ οι εσωστρεφείς κατηγορούν τον εαυτό τους. Ωστόσο, οι αντιδράσεις μπορεί να είναι ανάμικτες.

Ψυχικά τραύματα που προκαλούνται από τους συναισθηματικά μη διαθέσιμους γονείς

Οι συναισθηματικά μη διαθέσιμοι γονείς μπορεί να προκαλούν βαθιά ψυχικά τραύματα και συναισθηματικές πληγές στα παιδιά τους.

1. Κακοποιητικές σχέσεις

Όταν ένα παιδί μεγαλώνει με συναισθηματικά μη διαθέσιμους γονείς δεν γνωρίζει πως είναι μια υγιής σχέση. Έτσι μπορεί να μπαίνει σε δυσλειτουργικές σχέσεις όπου επικρατεί το πρότυπο κακοποιητή και θύματος, ανάλογα με τον τρόπο ανατροφής του και την αντιμετώπιση της παραμέλησης.

2. Αδυναμία κάλυψης των αναγκών

Καθώς οι βασικές ανάγκες ενός παιδιού με συναισθηματικά μη διαθέσιμους γονείς δεν καλύπτονται, και απορρίπτονται, τότε μπορεί να νιώθει ότι αυτές οι ανάγκες θα καλυφθούν στην ενήλικη ζωή. Αυτό συχνά οδηγεί στην απομόνωση, στην υποτίμηση και στην έλλειψη σεβασμού στα όριά του.

 3. Συναισθηματική εξάρτηση

Αυτό μπορεί να είναι ένα ακόμη μεγάλο εμπόδιο. Καθώς οι ανάγκες ενός παιδιού παραμένουν ακάλυπτες για μεγάλο χρονικό διάστημα , είναι λογικό να λαχταρά την προσοχή και τη στοργή. Αυτό μπορεί να οδηγεί στην συναισθηματική εξάρτηση καθώς προσπαθεί να καλύψει τις ανάγκες του που ποτέ δεν είχαν ικανοποιηθεί προηγουμένως, κάνοντας την δυναμική της σχέσης ανθυγιεινή.

 4. Θέματα προσκόλλησης

Όταν κάποιος έχει μεγαλώσει με συναισθηματικά μη διαθέσιμους/ανώριμους γονείς μπορεί να εμφανίσει αγχώδη προσκόλληση, αποφευκτική προσκόλληση.

5. Συνεξάρτηση

Αυτό μπορεί να είναι ένα άλλο συχνό μοτίβο, καθώς δεν υπάρχει πραγματική γονεϊκή φιγούρα για να αναπτύξει ένα παιδί θετικές συμπεριφορές στα πρώτα χρόνια της ζωής του. Αυτή η αίσθηση μπορεί να προβάλλεται αργότερα στις φιλικές και ερωτικές σχέσεις, πράγμα που οδηγεί στην έλλειψη ορίων.

6. Θέλουν να ευχαριστούν τους άλλους

Πολλά παιδιά με συναισθηματικά μη διαθέσιμους γονείς θέλουν συνεχώς να ευχαριστούν τους άλλους ώστε να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες. Επειδή λαχταρούν να ικανοποιήσουν τις βασικές τους ανάγκες, κυριολεκτικά κάνουν τα πάντα για να καλύψουν το κενό που άφησαν πίσω οι γονείς τους.

 7. Ανηθικότητα

Ένας άλλος τρόπος με τον οποίο τα παιδιά των συναισθηματικά απόμακρων γονέων καλύπτουν τις ανάγκες τους είναι μέσω του σεξ. Αυτό μπορεί να οδηγεί σε ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές, που τους ωθεί στην στιγμιαία ικανοποίηση επειδή δεν ξέρουν πως είναι να καλύπτονται οι ανάγκες τους. Αυτή η συνεχής αναζήτηση του σεξ, μπορεί να οδηγεί στον εθισμό στο σεξ.

 8. Ζήλια και κτητικότητα

Μπορεί να αναπτυχθεί σε πλατωνικές και ρομαντικές σχέσεις. Όταν ένα παιδί που έχει μεγαλώσει με συναισθηματικά μη διαθέσιμους γονείς τελικά δημιουργήσει μια σταθερή σχέση στην ενήλικη ζωή του, μπορεί να ζηλεύει το σύντροφό του επειδή φοβάται ότι θα το εγκαταλείψει.

8. Θέματα αυτοεκτίμησης

Ένα παιδί μπορεί να νιώθει ότι δεν αξίζει επειδή ποτέ δεν πήρε την προσοχή και την στοργή από τους γονείς του. Αν ένα παιδί στα πρώτα χρόνια της ζωής του δεν έχει πάρει αγάπη, τότε νιώθει ότι δεν αξίζει την αγάπη και αυτό υπονομεύει την αυτοεκτίμησή του.

Πώς μπορείτε να αντιμετωπίσετε τους συναισθηματικά μη διαθέσιμους γονείς;

Πρώτα από όλα είναι ανάγκη να κατανοήσετε την κατάσταση και το γεγονός ότι η στάση των γονιών σας δεν είναι δικό σας λάθος. Είναι σημαντικό να απομακρυνθείτε από το αίσθημα ντροπής και το συναίσθημα ότι δεν αξίζετε την αγάπη. Από εκεί και πέρα, μπορείτε να δείτε την κατάσταση πιο αντικειμενικά χωρίς να κουβαλάτε το βάρος των συναισθημάτων σας.

Το επόμενο βήμα είναι να αναγνωρίσετε την κατάσταση, πράγμα που απαιτεί να γνωρίζετε τον τύπο των γονέων σας και τους τρόπους επικοινωνίας. Από τη στιγμή που θα κατανοήσετε ότι είναι συναισθηματικά απόμακροι λόγω των δικών τους τραυμάτων, είναι πολύ πιο εύκολο να βρείτε το δρόμο σας. Φυσικά, δεν θα μπορούσατε να κατανοήσετε την στάση των γονιών σας στην παιδική ηλικία, για  αυτό η διαδικασία της επούλωσης ξεκινά στην ενηλικίωση. Δεν είναι δικό σας λάθος που δεν καταλάβετε τι συμβαίνει στην παιδική σας ηλικία.