Ενέσεις για αδυνάτισμα ή ψυχοθεραπεία;
Τα τελευταία χρόνια οι ενέσεις αδυνατίσματος, όπως Mounjaro και Ozempic (αγωνιστές του υποδοχέα GLP-1), έχουν κερδίσει την προσοχή για την ικανότητα τους να διευκολύνουν την μείωση του βάρους. Αυτά τα φάρμακα, αρχικά αναπτύχθηκαν για την διαχείριση του διαβήτη, έχουν ξεχωρίσει για τις επιδράσεις τους στην καταστολή της όρεξης και στην ενίσχυση του μεταβολισμού.
Ενώ οι ιατρικές παρεμβάσεις σίγουρα παίζουν ρόλο στην υποστήριξη της βραχυπρόθεσμης απώλειας βάρους, προκύπτει μια σημαντική ερώτηση: προσφέρουν την βαθιά και σταθερή αλλαγή που ελπίζουν όλοι οι άνθρωποι; Εδώ, η ψυχοθεραπεία αναδεικνύεται όχι μόνο ως συμπλήρωμα στη διαχείριση του βάρους αλλά ως ο ακρογωνιαίος λίθος μιας διαρκούς μεταμόρφωσης. Το ερώτημα που προκύπτει είναι τι να προτιμήσει κανείς την ένεση αδυνατίσματος ή την ψυχοθεραπεία;
Η ελκυστικότητα και τα όρια των ενέσεων απώλειας βάρους
Οι ενέσεις για την απώλεια βάρους υπόσχονται γρήγορα αποτελέσματα. Πολλοί άνθρωποι εμφανίζουν σημαντική μείωση στο βάρος τους μέσα σε μερικούς μήνες, συχνά με ελάχιστες αλλαγές στη διατροφή ή στον τρόπο ζωής. Για τα άτομα που έχουν παχυσαρκία και θέματα υγείας που σχετίζονται με αυτή,4 η υπόσχεση για γρήγορη ανακούφιση είναι κατανοητή και μερικές φορές ιατρικά απαραίτητη.
Η παχυσαρκία αναγνωρίζεται πλέον ως χρόνια νόσος. Τα στοιχεία δείχνουν ότι από τη στιγμή που κάποιος θα σταματήσει να χρησιμοποιεί αυτές τις ενέσεις, μπορεί να πάρει πίσω το βάρος που έχασε αν δεν αλλάξει συμπεριφορά, μοτίβα και δεν αντιμετωπίσει τα συναισθηματικά κίνητρα πίσω από την κατανάλωση φαγητού.1 Ενώ η φαρμακευτική αγωγή είναι αποτελεσματική όσο λαμβάνεται, η ψυχοθεραπεία είναι απαραίτητη για να αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα αίτια και να διασφαλιστεί η μακροχρόνια διατήρηση του βάρους, είτε συνεχιστεί η αγωγή είτε όχι.
Ενέσεις για αδυνάτισμα: επιλογές και μειονεκτήματα
Αρκετά ενέσιμα φάρμακα είναι πλέον εγκεκριμένα και συνταγογραφούνται για την απώλεια βάρους, σε άτομα με παχυσαρκία ή σημαντικούς κινδύνους για την υγεία που σχετίζονται με το βάρος. Κάθε ενέσιμο φάρμακο δουλεύει μέσω διαφορετικών μηχανισμών, και έχει ξεχωριστά οφέλη και πιθανές παρενέργειες.
1. Σεμαγλουτίδη( Wegovy, Ozempic)
Η σεμαγλουτίδη είναι ένας αγωνιστής του υποδοχέα GLP-1 και χρησιμοποιείται μια φορά την εβδομάδα. Έχει πάρει έγκριση ως Wegovy για την διαχείριση του βάρους και ως Ozempic για τον διαβήτη (η απώλεια βάρους είναι δευτερεύουσα επίδραση), και λειτουργεί μιμούμενο τις ορμόνες που αυξάνουν το αίσθημα της πληρότητας και μειώνει την όρεξη.
Το κύριο πλεονέκτημα της σεμαγλουτίδης είναι η αποτελεσματικότητα της. Οι κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι μειώνει το βάρος κατα 10-15% όταν συνδυάζεται με τις κατάλληλες αλλαγές στον τρόπο ζωής. Επίσης, έχει επιπλέον οφέλη στην υγεία όπως η βελτίωση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα και η μείωση του κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα.
Ωστόσο, τα μειονεκτήματα περιλαμβάνουν παρενέργειες στο γαστρεντερικό σύστημα όπως η ναυτία, ο εμετός, η διάρροια και η δυσκοιλιότητα, οι οποίες για ορισμένους είναι αρκετά σοβαρές ώστε να διακοπεί η θεραπεία.
Υπάρχει μια θεωρητική προειδοποίηση για πιθανή ανάπτυξη όγκων στο θυρεοειδή, η οποία όμως βασίζεται κυρίως σε μελέτες με τρωκτικά. Πρόσφατες μεγάλες κλινικές μελέτες σε ανθρώπους δεν επιβεβαίωσαν σημαντικά αυξημένο κίνδυνο.2 Ωστόσο, για λόγους ασφαλείας, η αγωγή δεν συνιστάται σε άτομα με ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό MTC (Μυελοειδές Καρκίνωμα Θυρεοειδούς) ή το σύνδρομο MEN 2 (Πολλαπλή Ενδοκρινική Νεοπλασία Τύπου 2).
Μια άλλη πρόκληση είναι ότι κάποιος μπορεί να ξαναπάρει το βάρος μόλις διακόψει την ένεση, πράγμα που δείχνει την ανάγκη για συνεχή χρήση.
2. Τιρζεπατίδη (Mounjaro)
Η τιρζεπατίδη είναι ένας νεότερος, ενέσιμος παράγοντας που χορηγείται μια φορά την εβδομάδα και έχει διπλή δράση ως αγωνιστής των υποδοχέων του GLP-1 και του GIP. Έχει εγκριθεί ως Zepbound και ως Mounjaro. Έχει παρόμοια λειτουργία με τη σεμαγλουτίδη αλλά οδηγεί σε μεγαλύτερη απώλεια βάρους, της τάξης του 20%.3
Το κύριο όφελος της είναι η διπλή αποτελεσματικότητα στην απώλεια βάρους και στην βελτίωση του μεταβολισμού. Η τιρζεπατίδη έχει σημαντικά οφέλη καθώς μειώνει τους δείκτες για καρδιαγγειακά νοσήματα. Οι παρενέργειες της μοιάζουν με αυτές της σεμαγλουτίδης και περιλαμβάνουν ναυτία, γαστρεντερικά συμπτώματα και κίνδυνο για παγκρεατίτιδα. Όπως και με τα αλλά φάρμακα που ανήκουν στην ίδια κατηγορία, δεν έχει αποσαφηνιστεί η ασφάλεια της για άτομα με καρκίνο του θυρεοειδή.
3. Λιραγλουτίδη (Saxenda)
Η λιραγλουτίδη (Saxenda) είναι ένας αγωνιστής του υποδοχέα του GLP-1 και είναι μια ένεση που γίνεται καθημερινά. Έχει εγκριθεί για την απώλεια βάρους, καθώς μειώνει την όρεξη και καθυστερεί την γαστρική κένωση.
Η απώλεια βάρους με τη λιραγλουτίδη είναι γενικά πιο μικρή συγκριτικά με την σεμαγλουτίδη και την τιρζεπατίδη, περίπου 5-10% του βάρους. Τα πλεονεκτήματα περιλαμβάνουν την ασφάλεια για μακροχρόνια χρήση και την βελτίωση του μεταβολισμού. Τα μειονεκτήματα είναι η ανάγκη για καθημερινές ενέσεις, αυξημένα γαστρεντερικά συμπτώματα (ναυτία, εμετός, διάρροια) και πιθανές σοβαρές καταστάσεις όπως η παγκρεατίτιδα ή οι αλλεργικές αντιδράσεις. Υπάρχει μια προειδοποίηση για όγκους στο θυρεοειδή, και το κόστος μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα, καθώς τα ασφαλιστικά ταμεία μερικές φορές δεν καλύπτουν τα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας.
4. Ενέσεις για καύση λίπους (λιποτροπικές)
Αυτές οι ενέσεις δεν περιλαμβάνουν ορμόνες και τυπικά περιέχουν συνδυασμούς βιταμινών και αμινοξέων (όπως η μεθειονίνη, η ινοσιτόλη, η χολίνη και συχνά η Β12). Προωθούνται με τον ισχυρισμό ότι ενισχύουν τον μεταβολισμό του λίπους και τα επίπεδα ενέργειας. Ωστόσο, τα κλινικά δεδομένα που να υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητά τους στην ουσιαστική απώλεια βάρους είναι ανεπαρκή. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι δεν αποτελούν εγκεκριμένη θεραπεία για την παχυσαρκία από τους επίσημους φορείς (FDA, EMA) και δεν υποκαθιστούν τις τεκμηριωμένες ιατρικές παρεμβάσεις, όπως οι αγωνιστές GLP-1.
Σύγκριση των ενέσεων
Ψυχοθεραπεία: αντιμετώπιση της ρίζας του προβλήματος
Η ψυχοθεραπεία προσφέρει μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση. Αντί να καταστέλλει την όρεξη ή να αλλάζει τις ορμόνες, βοηθά τους ανθρώπους να εξερευνήσουν τα ψυχολογικά και συμπεριφορική μοτίβα πίσω από τη σχέση τους με το φαγητό, την άσκηση και την εικόνα του σώματος.
Η συναισθηματική υπερφαγία, η αυτοκριτική, τα ψυχικά τραύματα, το άγχος και η χαμηλή αυταξία είναι κοινά θέματα σε αυτές τις περιπτώσεις. Η κατανόηση και η αντιμετώπιση αυτών των θεμάτων στην ψυχοθεραπεία, βοηθά τους ανθρώπους να μάθουν πιο υγιείς στρατηγικές διαχείρισης.5 Αυτή η εσωτερική αλλαγή οδηγεί σε μια αλλαγή που έχει διάρκεια, καθώς οι νέες συνήθειες διαμορφώνονται χωρίς πίεση ή φάρμακα, αλλά με αυτογνωσία και συναισθηματική επούλωση.
Ίσως το πιο σημαντικό όφελος της ψυχοθεραπείας στην απώλεια βάρους είναι ότι εξοπλίζει τους ανθρώπους με εργαλεία για την ευρύτερη ικανοποίηση στη ζωή. Η διαδικασία εξερεύνησης των πεποιθήσεων, των αξιών και των συναισθηματικών αναγκών συχνά οδηγεί στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, της ψυχικής ανθεκτικότητας και της ευεξίας. Όταν η διαχείριση του βάρους γίνεται κομμάτι του ταξιδιού προς την προσωπική εξέλιξη, οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να διατηρήσουν τα αποτελέσματα για μια ζωή.
Σκοπός είναι οι ουσιαστικές, μακροχρόνιες αλλαγές
Οι μελέτες για την μακροχρόνια απώλεια βάρους δείχνουν ότι η επιτυχής, σταθερή απώλεια βάρους συνδέεται με την προσαρμογή της συμπεριφοράς και όχι με τις φαρμακολογικές ή άλλες παρεμβάσεις (κρυολιπόλυση, γαστρικό μπότοξ, botox, κα). Η ψυχοθεραπεία βοηθά τους ανθρώπους να αλλάξουν τα δυσλειτουργικά μοτίβα σκέψης και συμπεριφορές. Η ψυχοθεραπεία αναλύει το “γιατί” πίσω από τις διατροφικές συνήθειες, τα ερεθίσματα, τα συναισθήματα, και την κοινωνική πίεση. Οι ενέσεις και οι επεμβάσεις δεν μπορούν να το κάνουν αυτό, δεν αλλάζουν τις συνήθειες και τις συμπεριφορές.Για αυτό ο κανόνας είναι ότι οι άνθρωποι χάνουν αρχικά βάρος, αλλά το ξαναπέρνουν μέσα στα επόμενα χρόνια.
Αποτελεσματική διαχείριση βάρους
Οι ενέσεις για το αδυνάτισμα έχουν μεταμορφώσει το τοπίο στη διαχείριση του βάρους και προσφέρουν ελπίδα σε πολλούς ανθρώπους που παλεύουν με την παχυσαρκία. Εκτός από τις ενέσεις, υπάρχουν και φάρμακα σε χάπια για το αδυνάτισμα, όπως το Wegovy και η Orforglipron.
Αν και οι ενέσεις για την απώλεια βάρους είναι μια επιλογή για γρήγορα, άμεσα αποτελέσματα, η ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ προσφέρει μια πιο μόνιμη και ουσιαστική αλλαγή. Η αναγνώριση της ρίζας της σχέσης με το φαγητό, η αλλαγή των ανθυγιεινών μοτίβων βοηθούν στην πραγματική μεταμόρφωση. Η αποτελεσματική διαχείριση βάρους είναι κάτι παραπάνω από βιολογία. Είναι μια αλλαγή που χρειάζεται χρόνο, συμπόνια και υπομονή.
Βιβλιογραφία
- 1.Wilding, J. P. H., et al. (2022). Weight regain and cardiometabolic effects after withdrawal of semaglutide: The STEP 1 trial extension. Diabetes, Obesity and Metabolism, 24(8), 1553–1564. Portico [Semaglutide Weight Regain]
- 2.Pasternak, B., et al. (2024). Glucagon-like peptide 1 receptor agonist use and risk of thyroid cancer: Scandinavian cohort study. BMJ, 385, e078225. [GLP-1 Thyroid Cancer Risk]
- 3.Jastreboff, A. M., et al. (2025). Tirzepatide for obesity treatment and diabetes prevention. New England Journal of Medicine, 392(10), 958-971. [Tirzepatide Long-term Weight Reduction]
- 4.American Diabetes Association Professional Practice Committee. (2025). 8. Obesity and Weight Management for the Prevention and Treatment of Type 2 Diabetes: Standards of Care in Diabetes. Diabetes Care. [ADA 2025 Obesity Guidelines]
- 5.Thomas, J. G., et al. (2024). Pragmatic Implementation of Online Obesity Treatment and Maintenance Interventions in Primary Care. JAMA Internal Medicine, 184(5), 502. [Behavioral Weight Loss Maintenance]