Xanax και Κρίσεις Πανικού

ΧΑΝΑΧ και Κρίσεις Πανικού

To Xanax είναι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των κρίσεων πανικού και του παθολογικού άγχους. Είναι ένα ηρεμιστικό φάρμακο και ανήκει στην κατηγορία των βενζοδιαζεπινών. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι το Xanax (δραστική ουσία: αλπραζολάμη), είναι αποτελεσματικό στη διαχείριση των κρίσεων πανικού, οδηγώντας σε άμεση βελτίωση σε μία κρίση πανικού.

Ωστόσο χρησιμοποιείται βραχυπρόθεσμα ή για την περιστασιακή αντιμετώπιση των κρίσεων πανικού, λόγω της πιθανότητας εξάρτησης και άλλων παρενεργειών.

Σε πόσο χρόνο δρα το Xanax σε μια κρίση πανικού;

Η αλπραζολάμη, το δραστικό συστατικό του Xanax, συνήθως δρα σε περίπου 20-30 λεπτά από τη λήψη του, και σε αυτό το διάστημα αρχίζει να βοηθάει στον έλεγχο της κρίσης πανικού και στην ύφεση των συμπτωμάτων της. Ο χρόνος έναρξης της δράσης του Xanax μπορεί να διαφέρει ελαφρώς μεταξύ των ατόμων, αλλά γενικά, οι επιδράσεις της αλπραζολάμης θα πρέπει να αρχίσουν να ανακουφίζουν τα συμπτώματα των κρίσεων πανικού μέσα σε μία ώρα από την κατάποση.

Θεραπεύουν τα Xanax τις κρίσεις πανικού;

Όχι. Τα Xanax αντιμετωπίζουν τις κρίσεις πανικού άμεσα, αλλά παροδικά. Δηλαδή κατευνάζουν (ή εξαφανίζουν) τα ψυχοσωματικά συμπτώματα των κρίσεων πανικού και του άγχους για κάποιες ώρες.

Η θεραπεία των κρίσεων πανικού μπορεί να γίνει με τη βοήθεια της ψυχοθεραπείας ή/και των αντικαταθλιπτικών (συνήθως SSRI) τα οποία προτιμούνται για την μακροχρόνια αντιμετώπιση αντί του Xanax.

Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο να εντοπίσει και να αντιμετωπίσει τις ρίζες του άγχους και των κρίσεων πανικού. Ωστόσο είναι πολύ σημαντικό κανείς να κάνει την κατάλληλη ψυχοθεραπεία, με ένα έμπειρο ψυχοθεραπευτή, αλλιώς τα αποτελέσματα θα είναι μέτρια στην καλύτερη περίπτωση.

Πόσο καιρό μπορώ να παίρνω το Xanax για τις κρίσεις πανικού;

Η συνιστώμενη διάρκεια χρήσης της αλπραζολάμης για κρίσεις πανικού μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την ανταπόκριση του ασθενούς στη θεραπεία και τη σοβαρότητα της κατάστασής του. Συνήθως, το Xanax συνταγογραφείται για βραχυπρόθεσμη χρήση (2-8 εβδομάδες) για την διαχείριση των κρίσεων πανικού. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι η βραχυπρόθεσμη χρήση του Ζάναξ, έως και 10 εβδομάδες, μπορεί να είναι ευεργετική για τη θεραπεία της διαταραχής πανικού με ή χωρίς αγοραφοβία.

Εάν απαιτείται μακροχρόνια θεραπεία, θα πρέπει να υπάρχει τακτική παρακολούθηση από ψυχίατρο για να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια της θεραπείας με αλπραζολάμη.

Μπορώ να ξεκινήσω Xanax μόνος μου για τις κρίσεις πανικού; 

Τα Ζάναξ δεν χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή, ακριβώς γιατί η κατάχρησή τους μπορεί να οδηγήσει σε πιθανούς κινδύνους που σχετίζονται με τη μακροχρόνια χρήση της αλπραζολάμης, όπως η εξάρτηση, ο εθισμός, η ανοχή, η γνωσιακή εξασθένηση και άλλες σοβαρές παρενέργειες.

Πολλοί ασθενείς δυστυχώς δανείζονται Xanax από συγγενείς και φίλους και βασίζονται σε εμπειρίες και γνώμες τρίτων, σε φόρουμ, τον Dr Google ή τον Dr ChatGPT για να βρουν λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Τέτοιες πρακτικές μόνο σε μεγαλύτερα προβλήματα θα οδηγήσουν.

Οι ασθενείς θα πρέπει να συνεργάζονται στενά με τον ψυχίατρό τους να παρακολουθούν την πορεία τους στη θεραπεία με αλπραζολάμη και να αντιμετωπίζουν τυχόν ανησυχίες ή ανεπιθύμητες ενέργειες που μπορεί να προκύψουν κατά τη διάρκεια της θεραπείας.

Παρενέργειες Xanax και κρίσεις πανικού

Το Xanax είναι ένα φάρμακο το οποίο έχει θεοποιηθεί και δαιμονοποιηθεί ταυτόχρονα. Το Xanax σαφώς και είναι ένα αποτελεσματικό και χρήσιμο φάρμακο, ωστόσο όπως συμβαίνει με όλα τα φάρμακα, πάντα ζυγίζουμε τα οφέλη του και το κόστος του στη υγεία, δηλαδή τις παρενέργειές του, οι οποίες φυσικά και αυξάνονται όταν χρησιμοποιείται λανθασμένα. Οι κίνδυνοι της κατάχρησης ή της μακροχρόνιας χρήσης Xanax για τις κρίσεις πανικού περιλαμβάνουν την πιθανότητα εξάρτησης (ψυχολογικής και σωματικής), εθισμού, ανοχής, γνωσιακής εξασθένησης (μνήμη) και άλλων παρενεργειών.

Χρειάζεται επίσης προσοχή στην παράλληλη χρήση αλπραζολάμης με άλλες κατασταλτικές ουσίες, όπως το αλκοόλ, γιατί υπάρχει συνεργική δράση και αυξάνονται σημαντικά οι πιθανότητες εμφάνισης παρενεργειών.

Xanax και κρίσεις πανικού - Παρενέργειες αναλυτικά

Είναι σημαντικό τα άτομα που χρησιμοποιούν Xanax για μεγάλο χρονικό διάστημα να γνωρίζουν τους παρακάτω κινδύνους και να παρακολουθούνται από ψυχίατρο, ώστε καταρχήν να διασφαλίσουν ότι είναι το καλύτερο φάρμακο για εκείνους και για όσα ψυχοσωματικά προβλήματα αντιμετωπίζουν, ελαχιστοποιώντας παράλληλα με την σωστή χρήση την πιθανότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών ή άλλων κινδύνων που σχετίζονται με τη μακροχρόνια χρήση του Ζάναξ.

Πιο αναλυτικά, η μακροχρόνια χρήση της αλπραζολάμης μπορεί να οδηγήσει στους ακόλουθους κινδύνους:

• Εξάρτηση: η παρατεταμένη χρήση της αλπραζολάμης μπορεί να οδηγήσει σε σωματική εξάρτηση, όπου σημαίνει ότι το κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκέφαλος) εξαρτάται από το φάρμακο για να λειτουργεί κανονικά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα στέρησης, εάν γίνει απότομη διακοπή του Xanax.
• Εθισμός: η μακροχρόνια χρήση Xanax μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εθισμού, που χαρακτηρίζεται από συμπεριφορά αναζήτησης Xanax. Ο εθισμός στην αλπραζολάμη μπορεί να είναι δύσκολο να ξεπεραστεί και απαιτεί ειδικές παρεμβάσεις για την διακοπή του ή την απεξάρτηση.
• Ανοχή: με την πάροδο του χρόνου, όταν κάποιος παίρνει χρόνια Xanax ή πολλούς μήνες, θα αναπτύξει με βεβαιότητα ανοχή στην αλπραζολάμη, που σημαίνει ότι χρειάζονται συνεχώς υψηλότερες δόσεις για να επιτευχθούν τα ίδια αποτελέσματα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε έναν κύκλο κλιμάκωσης των δόσεων και σε αυξημένο κίνδυνο υπερδοσολογίας ή μη ανταπόκρισης στο Xanax.
• Γνωσιακή εξασθένηση: η μακροχρόνια χρήση αλπραζολάμης έχει συσχετιστεί με γνωσιακή εξασθένηση, επηρεάζοντας τη μνήμη και τη συγκέντρωση. Αυτό βέβαια αφορά συνήθως τους μεγαλύτερους σε ηλικία ασθενείς (ηλικιωμένους).
• Η μακροχρόνια χρήση σχετίζεται επίσης με την άνοια, και τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
• Σεξουαλική δυσλειτουργία: το Xanax μπορεί να προκαλέσει μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας (μειωμένη λίμπιντο), διαταραχές της στύσης και άλλες σεξουαλικές παρενέργειες.
• Άλλες παρενέργειες: η μακροχρόνια χρήση της αλπραζολάμης μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές παρενέργειες όπως προβλήματα μνήμης, σύγχυση, μπερδεμένη ομιλία, κατάθλιψη, παραισθήσεις, επιληπτικές κρίσεις.

Σε περίπτωση υπερβολικής δόσης, οι παρενέργειες μπορεί να είναι ζάλη, λιποθυμία, απώλεια μνήμης, μυϊκή αδυναμία, ακόμα και καταστολή του αναπνευστικού κέντρου.

Υπάρχουν υποκατάστατα του Xanax για τις κρίσεις πανικού;

Υπάρχουν πολλές επιλογές για κάποιον που ψάχνει κάποιο υποκατάστατο του Xanax, είτε αυτό αφορά τις βενζοδιαζεπίνες γενικότερα (πχ Stedon, Clonotril, Lexotanil), είτε πιο φυσικές λύσεις (5HTP, CBD, κα), είτε κάποιο φυτικό ηρεμιστικό (όπως για παράδειγμα η βαλεριάνα) για την αντιμετώπιση του άγχους και των κρίσεων πανικού. Βέβαια τα φυτικά υποκατάστατα έχουν φυσικά πιο ήπια δράση από το ΧΑΝΑΧ και μπορεί να μην βοηθούν αποτελεσματικά στις πιο σοβαρές περιπτώσεις.

Γενικά μιλώντας, στις περιπτώσεις όπου έχουμε συχνά επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού (διαταραχή πανικού) χορηγούνται κατά προτίμηση αντικαταθλιπτικά (όπως το Zoloft και Seroxat) για την μακροπρόθεσμη διαχείριση του άγχους και τον έλεγχο της αγχώδους συμπτωματολογίας γενικότερα.

Επίσης σε ήπιες περιπτώσεις κρίσεων πανικού ή σε πρόσφατη έναρξη, ορισμένες συμπληρωματικές μέθοδοι μπορούν να προσφέρουν βοήθεια.

Κρίσεις πανικού, Xanax και Ψυχοθεραπεία

Θυμίζουμε ωστόσο ότι ο κεντρικός άξονας της θεραπείας των κρίσεων πανικού πρέπει να είναι η ψυχοθεραπεία. Τα φάρμακα ή συμπληρώματα πρέπει να είναι συμπληρωματικά στην ψυχοθεραπεία.

Συχνά για τις κρίσεις πανικού προτείνεται η CBT (γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία), που είναι μια βραχείας διάρκεια ψυχοθεραπεία (συνήθως περίπου 20 συνεδρίες) που μπορεί να βοηθήσει ορισμένους ασθενείς, κυρίως στο θέμα της εκλογίκευσης των συμπτωμάτων και την αποφυγή της καταστροφολογίας.

Ωστόσο η CBT δεν είναι μια ψυχοθεραπεία που μπορεί να αγγίξει βαθύτερα τον ψυχισμό και να αντιμετωπίσει τα συναισθηματικά ζητήματα που αντιμετωπίζει ένας άνθρωπος, που αποτελούν πιο συχνά την ρίζα των κρίσεων πανικού, όπως μπορείτε να δείτε σε διάφορες περιπτώσεις ασθενών.

Η συμβουλή μας λοιπόν είναι να αναζητήσετε έμπειρους ψυχοθεραπευτές άλλα και πιο ουσιαστικά ψυχοθεραπευτικά συστήματα, όπως η Συστημική Ψυχοθεραπεία και η Gestalt.

Τι άλλο μπορώ να κάνω για να αντιμετωπίσω τις κρίσεις πανικού;

Μερικές στρατηγικές για τις κρίσεις πανικού εκτός από την περιστασιακή χρήση Ζάναξ περιλαμβάνουν:

• Περιορισμός καφέ: η υψηλή κατανάλωση καφέ (καφεΐνης) μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα άγχους και τις κρίσεις πανικού.
• Τεχνικές χαλάρωσης: πρακτικές όπως ο διαλογισμός, η γιόγκα και οι ασκήσεις βαθιάς αναπνοής μπορούν να είναι αποτελεσματικές στη μείωση του άγχους και του στρες.
• Γυμναστική: η τακτική σωματική δραστηριότητα έχει συνδεθεί με τη μείωση των συμπτωμάτων άγχους και μπορεί να βοηθήσει στην ενδυνάμωση και την ψυχική ανθεκτικότητα.
• Άλλες μέθοδοι: ορισμένες συμπληρωματικές προσεγγίσεις μπορούν να προσφέρουν πρόσθετη βοήθεια σε ήπιες περιπτώσεις ή περιπτώσεις πρόσφατης έναρξης κρίσεων πανικού.

Μπορείτε να κάνετε το online ΤΕΣΤ κρίσης πανικού, για μια πρώτη εκτίμηση σχετικά με το αν εμφανίζετε συμπτώματα κρίσεων πανικού.

Βιβλιογραφία:

1. NICE. (2011/2020). Generalised anxiety disorder and panic disorder in adults: Management (CG113).
2. WFSBP. (2022). WFSBP Guidelines for treatment of anxiety, OCD and PTSD – Version 3. Part I: Anxiety Disorders
3. Katzman, M. A., et al. (2014). Canadian clinical practice guidelines for the management of anxiety, PTSD and OCD. BMC Psychiatry, 14(Suppl 1), S1.
4. Moylan, S., et al. (2011). The Efficacy and Safety of Alprazolam Versus Other Benzodiazepines in the Treatment of Panic Disorder. Journal of Clinical Psychopharmacology, 31(5), 647–652.
5. Brandt, J., et al. (2024). Prescribing and deprescribing guidance for benzodiazepine and benzodiazepine receptor agonist use in adults with depression, anxiety, and insomnia: an international scoping review. EClinicalMedicine, 70, 102507.