Πως θεραπεύονται οι νευρώσεις

Πως θεραπεύονται οι νευρώσεις

Ο όρος “νεύρωση” συχνά αναφέρεται σε μια ομάδα χρόνιων ψυχικών διαταραχών όπως το άγχος, η κατάθλιψη, οι φοβίες ή η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Οι νευρώσεις επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο σκέφτεται, αισθάνεται και συμπεριφέρεται, χωρίς να βασίζονται σε κάποια σωματική ασθένεια. 

Τα σημάδια της νεύρωσης περιλαμβάνουν άγχος, κατάθλιψη και παράλογους φόβους. Αυτές οι διαταραχές δεν είναι ψυχωτικές, επειδή δεν προκαλούν αποσύνδεση από την πραγματικότητα. Η νεύρωση μπορεί να προκαλεί χρόνιο στρες σε πολλές πτυχές της ζωής, από τις διαπροσωπικές σχέσεις στη δουλειά ή στο σχολείο, μέχρι και σε απλά πράγματα της καθημερινότητας. Όμως, πώς θεραπεύονται οι νευρώσεις; 

Ποιες είναι οι αιτίες των νευρώσεων; 

Η ανάπτυξη μιας νευρωτικής προσωπικότητας επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες. Οι νευρωτικοί άνθρωποι επηρεάζονται συνήθως από τις αλλαγές των εποχών. Υποφέρουν από στρες και είναι λιγότερο δυνατό να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της καθημερινότητας. Συγκεκριμένοι παράγοντες μπορεί να προκαλούν συναισθηματική αστάθεια και την ανάπτυξη νεύρωσης και περιλαμβάνουν: μια δυσλειτουργική οικογένεια, συναισθηματικές δυσκολίες, υπερβολική προστασία ή ανεπαρκή φροντίδα. Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζουν και κληρονομικοί παράγοντες. Τα τραυματικά γεγονότα της ζωής, ειδικά στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας (παραμέληση, κακοποίηση, απώλεια γονέων) και οι κοινωνικές, περιβαλλοντικές και πολιτισμικές συνθήκες έχουν μια ανεπιθύμητη επίδραση στην ανάπτυξη μιας ψυχικής διαταραχής. 

Ποια συμπτώματα είναι χαρακτηριστικά; 

Γενικές εκδηλώσεις της νεύρωσης 

Τα νευρωτικά συμπτώματα διαχωρίζονται σε 5 κατηγορίες: την ασθένεια, τη φοβία, την εμμονή, την υποχονδρία και την υστερία. Οι γενικές εκδηλώσεις σε όλες τις κατηγορίες είναι η ευερεθιστότητα, το έντονο άγχος, ο φόβος χωρίς λόγο, η αδυναμία ξεκούρασης, η χαμηλή απόδοση, η αδυναμία.

Γενικά, οι ασθενείς έχουν συχνά κακή διάθεση, είναι ευερέθιστοι και αντιδρούν αρνητικά αν πρέπει να βγουν από τη ζώνη άνεσης τους. Οι σωματικές εκδηλώσεις περιλαμβάνουν πονοκεφάλους, ίλιγγο, αλλαγές στην αρτηριακή πίεση, διαταραχές στον ύπνο, γενικευμένο πόνο, ειδικά στην καρδιά και στις αρθρώσεις. Υπάρχει πιθανότητα να έχουν μειωμένη λίμπιντο. 

Συμπτώματα στους διαφορετικούς τύπους νευρώσεων 

Το ασθενικό σύνδρομο χαρακτηρίζεται από ένας αίσθημα κόπωσης, αδυναμίας, πονοκεφάλους και κακή διάθεση. Συνήθως, υπάρχει μια διαταραχή στον ύπνο και οι ασθενείς ξυπνούν στη διάρκεια της νύχτας. Τα πιο συχνά συμπτώματα της φοβικής νεύρωσης είναι ο αδικαιολόγητος φόβος και η αποφυγή καταστάσεων που προκαλούν στρες, και όσοι έχουν εμμονική νεύρωση εμφανίζουν καταναγκασμούς, άγχος, εμμονές και κάνουν πολλά τελετουργικά. Η υποχονδριακή νεύρωση συχνά χαρακτηρίζεται από μη φυσιολογικές αισθήσεις στο σώμα, υποχονδριακές ιδέες, και όσοι έχουν υστερία είναι υπερβολικά συναισθηματικοί, και υπάρχει μια σύνδεση στα άτυπα σωματικά σημάδια και συμπτώματα. 

Στην περίπτωση της υστερικής νεύρωσης, οι σπασμοί είναι ένα ακόμη πιθανό σύμπτωμα. Σε αυτή την περίπτωση, το επεισόδιο είναι διαφορετικό από την επιληψία. Γενικά, οι ασθενείς με υστερία “πέφτουν προσεκτικά” (έτσι δεν χτυπούν), δεν δαγκώνουν τη γλώσσα τους και δεν έχουν ακράτεια ούρων. Μετά από μια κρίση υστερίας, οι άνθρωποι αυτοί σπάνια κοιμούνται, σε αντίθεση με τους επιληπτικούς.

Ποιοι είναι οι τύποι των νευρώσεων; 

Ο τύπος της νεύρωσης εξαρτάται από την αιτία της. Οι νευρώσεις διευκολύνονται από ένα ευαίσθητο νευρικό σύστημα, σοβαρές ψυχικές εμπειρίες, όπως ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, ένα ερέθισμα που έρχεται μέσα από το σώμα. 

 1. Καταθλιπτική νεύρωση 

Η καταθλιπτική νεύρωση είναι μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από την συνεχή ύπαρξη κακής διάθεσης. Μπορεί να είναι ένα ήπιο καταθλιπτικό επεισόδιο χωρίς σωματικά συμπτώματα ή δυσθυμία. 

Οι άνθρωποι με αυτή τη διαταραχή έχουν κατάθλιψη για μεγάλο χρονικό διάστημα. Δεν είναι σωματικά δραστήριοι και γενικά είναι σε λήθαργο. Τα συμπτώματα διατηρούν έναν ελάχιστο βαθμό λειτουργικότητας, αλλά προκαλούν κακή διάθεση, πράγμα το οποίο προκαλεί έντονη δυσφορία και κακή ποιότητα ζωής. Αυτές οι εκδηλώσεις συχνά συνοδεύονται από συμπτώματα άγχους, όπως οι ταχυπαλμίες, η εφίδρωση και η γρήγορη  αναπνοή. 

2. Αγχώδης νεύρωση 

Το συναίσθημα του φόβου είναι απολύτως φυσιολογικό, μας προστατεύει από κινδύνους και είναι σημαντικό για την επιβίωση μας. Ωστόσο, οι άνθρωποι με αυτή τη νεύρωση υποφέρουν από αγχώδη διάθεση που μπορεί να διαρκεί για μήνες, χωρίς να υπάρχει πραγματικός κίνδυνος. Αυτή η διαταραχή συνδέεται με πολλά συμπτώματα όπως η υπεραντιδραστικότητα, η αϋπνία, τα προβλήματα του γαστρεντερικού και η ανησυχία. Συχνά, η καταθλιπτική διαταραχή είναι αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης. 

3. Φοβική νεύρωση 

Οι φοβίες είναι υπερβολικές, επίμονες και περιλαμβάνουν φόβους για συγκεκριμένα πράγματα και καταστάσεις που ένα άτομο αποφεύγει. Γνωστές φοβίες είναι η φοβία για τα ύψη, η κλειστοφοβία, η φοβία για τις αράχνες, η φοβία για τη μοναξιά ή η φοβία για τα ζώα (αράχνες, φίδια, σκύλους). Η κοινωνική φοβία είναι μια ειδική φοβία. Σε αυτή την περίπτωση, οι ασθενείς έχουν έναν έντονο, παράλογο φόβο για τις κοινωνικές επαφές ή για καταστάσεις στις οποίες μπορεί να δεχθούν κριτική. 

4. Ιδεοψυχαναγκαστική νεύρωση 

Όσοι υποφέρουν από ιδεοληψίες και καταναγκασμούς, αυτές οι συμπεριφορές επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινότητα τους. Πολλοί άνθρωποι με αυτή τη διαταραχή έχουν συμπτώματα που έχουν σχέση με την “συμμετρία /τάξη “, την “μόλυνση /καθαριότητα”. 

Οι σκέψεις και οι πράξεις επηρεάζουν σε τέτοιο βαθμό τη ζωή, που πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν πλέον να έχουν κοινωνική ζωή και απομονώνονται. Οι ασθενείς κάνουν τελετουργικά, όπως το πλύσιμο των χεριών, τόσο συχνά που αυτό καταλαμβάνει μεγάλο μέρος της μέρας τους. Κάποιες υποκατηγορίες της εμμονικής νεύρωσης είναι η κλεπτομανία ή ο εθισμός στις αγορές. 

5. Υστερική νεύρωση 

Η υστερική νεύρωση είναι μια μορφή νευρωτικής διαταραχής, που χαρακτηρίζεται από κρίσεις ή ακόμη και παράλυση. Οι ασθενείς μπορεί να νιώθουν πόνο σε διαφορά σημεία στο σώμα, να έχουν δυσκολίες στην αναπνοή ή ένα κόμπο στο λαιμό. Οι ασθενείς με υστερία υποφέρουν από συγκρούσεις που εκδηλώνονται με σωματικά συμπτώματα, όπως η καρδιακή ή η γαστρική νεύρωση. Κοινά συμπτώματα είναι η ένταση, η παράλυση, η λιποθυμία, η ψυχογενής κώφωση ή τύφλωση. Αυτοί οι ασθενείς είναι ευάλωτοι σε ξαφνικές επιληπτικές κρίσεις. Ακόμη και σε ένα ήρεμο περιβάλλον, οι επιληψίες είναι δύσκολο να ελεγχθούν. 

Η υστερική νεύρωση συνήθως προκαλείται από συναισθηματικά έντονες καταστάσεις που οδηγούν αυτούς τους ανθρώπους στα όρια τους. Η κατάσταση αυτή μπορεί να αντιμετωπιστεί με ψυχοθεραπεία και φαρμακευτική αγωγή. 

6. Υποχονδριακή νεύρωση 

Οι άνθρωποι με υποχονδριακή νεύρωση είναι ευάλωτοι στην ενδοσκόπηση που αφορά το ίδιο τους το σώμα. Δεν έχουν κανένα λόγο να φοβούνται ότι πάσχουν από κάποια σοβαρή ασθένεια, όπως το έμφραγμα ή ο καρκίνος, αλλά εντείνουν τα φυσιολογικά τους συμπτώματα ώστε να επιβεβαιώνονται οι υποψίες τους. 

7. Ασθενική νεύρωση 

Η νευρασθένεια δεν χαρακτηρίζεται μόνο από ψυχικές εκδηλώσεις, αλλά περιλαμβάνει και σωματικά προβλήματα υγείας. Στην περίπτωση της ασθενικής νεύρωσης, τα πιο κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν :

• Πονοκεφάλους
• Υπερβολική κόπωση και την αδυναμία του ασθενή να συγκεντρωθεί σε οτιδήποτε είναι σημαντικό.

Υπάρχουν 3 στάδια της διαταραχής:

Στο πρώτο στάδιο, εμφανίζεται μονάχα ήπια ευερεθιστότητα, χωρίς σωματικά συμπτώματα. Σε αυτό το στάδιο η νεύρωση δεν παρεμβαίνει στις καθημερινές δραστηριότητες και στον τρόπο ζωής του ασθενή. Μετά, η νεύρωση περνά σε πιο σοβαρό στάδιο. Την αδυναμία συνέχισης της ενεργού δραστηριότητας, επειδή εμφανίζονται νέα συμπτώματα. Στο τελευταίο στάδιο, η νεύρωση γίνεται σοβαρή, με πόνους στην κοιλιά, στην καρδιά και στο κεφάλι. Η απάθεια και ο λήθαργος μπορεί επίσης να εμφανιστούν, ενώ το ασθενικό σύνδρομο συνεχίζει να εξελίσσεται. 

Νευρωτικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας 

Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που μπορεί να δείχνουν την παρουσία νεύρωσης:

• Κατάθλιψη
• Θυμός και ευερεθιστότητα
• Υπερβολικές ενοχές και ανησυχία
• Ανησυχία και άγχος
• Συναισθηματική αστάθεια
• Τάση προς τις αρνητικές αντιδράσεις και τα συναισθήματα 
• Αντίληψη καθημερινών καταστάσεων ως απειλητικές
• Χαμηλή αυτογνωσία και αυτοεκτίμηση 

Διάγνωσης της νεύρωσης 

Για τη σωστή διάγνωση της νεύρωσης, είναι σημαντικό ο ασθενής να μιλήσει με έναν ψυχίατρο, να περιγράψει τα συμπτώματα του και την ένταση τους. Βέβαια, ο ψυχίατρος είναι απαραίτητο να μιλήσει με όλη την οικογένεια, επειδή συχνά παίρνει από τα μέλη της πολύτιμες πληροφορίες. 

Ο προσεκτικός έλεγχος των επιπέδων των ορμονών στο σώμα είναι ουσιαστικός, επειδή επηρεάζουν σημαντικά την εξέλιξη της νεύρωσης. Οι ορμόνες του θυρεοειδή, ακόμη και οι μικρές αλλαγές στα επίπεδα τους, είναι δύσκολο να ανιχνευθούν, και αυτό έχει τεράστια επίδραση στην ευεξία των ασθενών. Αν ανιχνευθεί μια ορμονική ανισορροπία, πρέπει να γίνει η κατάλληλη θεραπεία. Σε κάποιες περιπτώσεις, η ισορροπία στη λειτουργία του θυρεοειδή οδηγεί στην πλήρη ανάρρωση. 

Η διαφοροδιάγνωση ή διαφορική διάγνωση είναι σημαντική για τον διαχωρισμό της παθολογίας. Επίσης, πάντα καλό είναι οι ασθενείς να κάνουν εξετάσεις αίματος, ούρων, και αν υπάρχει υποψία για ανωμαλίες στον εγκέφαλο, τότε μπορεί να γίνει μαγνητική ή αξονική τομογραφία. 

Τεστ νευρωτικής προσωπικότητας 

Στις μέρες μας, δεν υπάρχουν συγκεκριμένα διαγνωστικά κριτήρια για την νευρωτική προσωπικότητα. Βέβαια, η γνώμη ενός εξειδικευμένου ψυχιάτρου είναι απαραίτητη για την ακριβή διάγνωση και την κατάλληλη θεραπεία. Ο γιατρός θα κάνει λεπτομερή σωματική και ψυχολογική αξιολόγηση. Θα λάβει το ιστορικό του ασθενή και θα μιλήσουν για τα συμπτώματα. Ίσως να υπάρχει και κάποια άλλη υποκείμενη ψυχική διαταραχή. Το Τεστ Προσωπικότητας Big Five μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Αυτο είναι το πιο συχνό διαγνωστικό μοντέλο για την ανίχνευση της νεύρωσης και άλλων διαταραχών της προσωπικότητας. 

Στρατηγικές για την διαχείριση των νευρώσεων 

Το κλειδί για την διαχείριση των νευρώσεων είναι η ανάπτυξη αποτελεσματικών μεθόδων για την αντιμετώπιση των δύσκολων συναισθημάτων. 

1. Αλλαγή τρόπου σκέψης: σκεφτείτε διαφορετικά για τον εαυτό σας, τις καταστάσεις και τη ζωή. Οι αρνητικές σκέψεις είναι κοινό χαρακτηριστικό των νευρώσεων, που εντείνουν τα συναισθήματα θυμού, άγχους και θλίψης. Οι θετικές σκέψεις αντισταθμίζουν αυτά τα αρνητικά συναισθήματα. 

2. Ενσυνειδητότητα: η ενσυνειδητότητα βοηθά να παραμείνετε συγκεντρωμένοι στην παρούσα στιγμή. Με αυτό τον τρόπο το στρες μειώνεται. 

3. Κάντε το αντίθετο από αυτό που νιώθετε: μερικές φορές όταν κάνετε ακριβώς το αντίθετο από αυτό που νιώθετε προκαλεί μια θετική αλλαγή. Βοηθά να κατανοήσετε ότι έχετε τον έλεγχο των συναισθημάτων σας, ανεξάρτητα με το πόσο δυνατά ή έντονα είναι. 

4. Κοινωνικές επαφές: οι άνθρωποι με νευρωτικά χαρακτηριστικά αντιμετωπίζουν θέματα στη δημιουργία και στη διατήρηση σχέσεων με τους άλλους. Καλό είναι να επικεντρώνεστε στο να δημιουργήσετε νέες σχέσεις , πιο δυνατές ώστε να έχετε μια συναισθηματικά ισορροπημένη ζωή. 

Ποτέ πρέπει να ζητήσετε βοήθεια; 

Είναι φυσιολογικό κάποιες φορές το στρες να παρεμβαίνει στην καθημερινότητα σας, αλλά όταν νιώθετε ότι δεν έχετε πλέον τον έλεγχο είναι η στιγμή να ζητήσετε βοήθεια. Το υπερβολικό στρες μπορεί να έχει πολλές αρνητικές επιδράσεις σε όλες τις πτυχές της ζωής. Επίσης, έχει κόστος στην ψυχική και στην σωματική σας υγεία, στη λειτουργικότητα σας. 

Κάποια σημάδια που δείχνουν ότι πρέπει να ζητήσετε βοήθεια περιλαμβάνουν:

• Αδυναμία να νιώσετε θετικά συναισθήματα
• Δυσκολία στο φαγητό, στον ύπνο ή στην ολοκλήρωση βασικών καθημερινών εργασιών εξαιτίας των αρνητικών συναισθημάτων 
• Σκέψεις αυτοκτονίας, θανάτου ή αυτοτραυματισμού 
• Έντονα αρνητικά συναισθήματα 
• Εξάρτηση από το αλκοόλ  ή άλλες ουσίες για να διαχειριστείτε τις δυσκολίες 
• Συχνές συγκρούσεις στις σχέσεις 

Θεραπεία των νευρώσεων 

Η πιο αποτελεσματική θεραπεία για τις νευρώσεις είναι η ψυχοθεραπεία. Φυσικά, υπάρχουν και εναλλακτικές θεραπείες όπως η μουσική, η τέχνη, ο διαλογισμός που βοηθούν. 

Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις και στην οξεία φάση της νεύρωσης, ο ψυχίατρος μπορεί να προτείνει και φαρμακευτική αγωγή. Αυτή μπορεί να περιλαμβάνει  αγχολυτικά, αντικαταθλιπτικά ή υπναγωγά, για την μείωση των συμπτωμάτων.