Ενδείξεις
Η λύπη, η αίσθηση ότι έχουμε πεσμένη διάθεση, η απώλεια του ενδιαφέροντος ή της απόλαυσης καθημερινών δραστηριοτήτων –είναι συμπτώματα γνωστά σε όλους μας. Αλλά, αν επιμένουν και επηρεάζουν σημαντικά τη ζωή μας, ίσως να πρόκειται για κατάθλιψη.
Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης των Νόσων (CDC), 7.6 % των ανθρώπων πάνω από τα 12 έτη έχουν κατάθλιψη για μια περίοδο 2 εβδομάδων. Αυτό είναι ουσιαστικό και δείχνει την κλίμακα του ζητήματος.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), η κατάθλιψη είναι η πιο κοινή νόσος παγκοσμίως και η κύρια αιτία είναι οι ειδικές ανάγκες των ατόμων. Υπολογίζεται ότι 350 εκατομμύρια άνθρωποι εμφανίζουν κατάθλιψη, παγκοσμίως.
Αλήθειες για την κατάθλιψη
- Η κατάθλιψη φαίνεται να είναι πιο συχνή στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες.
- Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν έλλειψη χαράς και μειωμένο ενδιαφέρον για πράγματα που συνήθιζαν να δίνουν χαρά στο άτομο.
- Γεγονότα στη ζωή, όπως το πένθος, προκαλούν αλλαγές στην διάθεση που διαφέρουν από τα χαρακτηριστικά της κατάθλιψης.
- Οι αιτίες της κατάθλιψης είναι ένας πολύπλοκος συνδυασμός γενετικών, βιολογικών, περιβαλλοντικών και ψυχολογικών παραγόντων.
Εξετάσεις
Η κατάθλιψη είναι μια διαταραχή της διάθεσης που χαρακτηρίζεται από επίμονη πεσμένη διάθεση, λύπη και απώλεια ενδιαφέροντος. Αφορά ένα διαρκές πρόβλημα –όχι μια παροδική κατάσταση- και διαρκεί κατά μέσο όρο 6-8 μήνες.
Η διάγνωση της κατάθλιψης μπορεί να γίνει μόνο από ένα ψυχίατρο, όχι από ψυχολόγο. Είναι σημαντικό να ζητήσουμε την βοήθεια ειδικού ψυχιάτρου για την σωστή διάγνωση και την σωστή και αποτελεσματική θεραπεία.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Καταθλιπτική διάθεση
- Μειωμένο ενδιαφέρον ή απόλαυση για δραστηριότητες που προηγουμένως προσέφεραν χαρά στο άτομο, απώλεια σεξουαλικής επιθυμίας
- Ακούσια απώλεια βάρους (χωρίς δίαιτα) ή μειωμένη όρεξη
- Αϋπνία (δυσκολία στον ύπνο) ή υπερβολικός ύπνος
- Ψυχοκινητική διέγερση, για παράδειγμα, ανησυχία, βάδισμα πάνω –κάτω
- Αργές ψυχοκινητικές δεξιότητες, για παράδειγμα, αργή κίνηση και λόγος
- Κόπωση ή απώλεια ενέργειας
- Αισθήματα αναξιότητάς ή ενοχής
- Μειωμένη ικανότητα σκέψης, συγκέντρωσης, ή λήψης αποφάσεων
- Επαναλαμβανόμενες σκέψεις για τον θάνατο ή την αυτοκτονία, ή απόπειρα αυτοκτονίας
Αιτίες
Οι αιτίες της κατάθλιψης δεν είναι πλήρως κατανοητές και δεν ανήκουν σε μια μόνο πηγή. Η κατάθλιψη οφείλεται σε ένα πολύπλοκο συνδυασμό παραγόντων που περιλαμβάνουν:
- Γενετικούς παράγοντες
- Βιολογικές αλλαγές στα επίπεδα νευροδιαβιβαστών
- Ψυχολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες (ψυχοκοινωνικοί)
- Περιβαλλοντικούς παράγοντες
Μερικοί άνθρωποι έχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης από ότι άλλοι. Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:
- Γεγονότα της ζωής: αυτά περιλαμβάνουν το πένθος, το διαζύγιο, ζητήματα στην εργασία, τις σχέσεις με φίλους και την οικογένεια, οικονομικά προβλήματα, ιατρικά ζητήματα ή άγχος.
- Η Προσωπικότητα: οι άνθρωποι με άγχος, αδυναμία διαχείρισης καταστάσεων ή κάποιο ψυχικό τραύμα είναι πιο επιρρεπείς.
- Γενετικοί παράγοντες: Όταν ένα άτομο έχει ένα συγγενή πρώτου βαθμού με κατάθλιψη αυξάνεται ο κίνδυνος .
- Κάποιο τραύμα της παιδικής ηλικίας.
- Κάποιες ουσίες που συνταγογραφούνται: αυτές περιλαμβάνουν κορτικοστεροειδή, κάποιους β-αναστολείς, την ιντερφερόνη και άλλα.
- Εξάρτηση από ναρκωτικά: εξάρτηση από αλκοόλ, αμφεταμίνες και άλλα ναρκωτικά που συνδέονται ισχυρά με την κατάθλιψη.
- Ένα παλιό τραύμα στο κεφάλι.
- Ένα καταθλιπτικό επεισόδιο: αυτό αυξάνει τον κίνδυνο για επόμενο.
- Χρόνιος πόνος: αυτό και άλλες χρόνιες παθολογικές καταστάσεις, όπως ο διαβήτης, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και τα καρδιαγγειακά νοσήματα αυξάνουν τον κίνδυνο της κατάθλιψης.
Τύποι
1. Μονοπολική και Διπολική Διαταραχή
Αν το κύριο χαρακτηριστικό είναι η πεσμένη διάθεση, τότε αναφερόμαστε στην μονοπολική κατάθλιψη. Ωστόσο, αν διαχρονικά χαρακτηρίζεται από μανιακά και καταθλιπτικά επεισόδια που διαχωρίζονται από περιόδους με φυσιολογική διάθεση, αναφέρεται ως διπολική διαταραχή (παλαιότερα καλούνταν μανιοκατάθλιψη). Η μονοπολική κατάθλιψη έχει συμπτώματα άγχους και θλίψης, όμως δεν περιλαμβάνει μανιακά επεισόδια. Κάποιες φορές είναι δύσκολο να διαχωριστούν οι δύο διαταραχές.
2.Μείζονα καταθλιπτική διαταραχή με ψυχωσικά χαρακτηριστικά
Αυτή η κατάσταση χαρακτηρίζεται από κατάθλιψη μαζί με ψύχωση. Η ψύχωση μπορεί να περιλαμβάνει παραισθήσεις, αποκόλληση από την πραγματικότητα, ή ψευδαισθήσεις
3. Επιλόχειος Κατάθλιψη
Οι γυναίκες συχνά βιώνουν συναισθηματική δυσφορία μετά τον τοκετό με το νεογέννητο –επίσης γνωστή ως περιγεννητική κατάθλιψη, που είναι πιο σοβαρή.
4.Μείζονα καταθλιπτική διαταραχή με εποχιακό μοτίβο
Παλιότερα ονομάζονταν εποχική καταθλιπτική διαταραχή(SAD), μια κατάσταση που σχετίζεται με το μειωμένο φως του χειμώνα- η κατάθλιψη συμβαίνει κατά τη διάρκεια αυτής της εποχής αλλά η διάθεση επανέρχεται για τον υπόλοιπο χρόνο και ανταποκρίνεται στην φωτοθεραπεία. Στις χώρες με μεγάλους χειμώνες οι άνθρωποι φαίνεται να επηρεάζονται περισσότερο.
Θεραπεία της κατάθλιψης
Η κατάθλιψη είναι μια ιάσιμη ψυχική νόσος. Υπάρχουν τρία βασικά στοιχεία για την διαχείριση της κατάθλιψης:
- Η υποστήριξη, που περιλαμβάνει την συζήτηση για πρακτικές λύσεις και συμβάλλουν στην μείωση του άγχους, και την ενημέρωση των μελών της οικογένειας.
- Η ψυχοθεραπεία, γνωστή επίσης ως θεραπεία συζήτησης.
- Η φαρμακευτική αγωγή, πιο συγκεκριμένα τα αντικαταθλιπτικά.
Ψυχοθεραπεία
Σε περιπτώσεις ήπιας και μέτριας κατάθλιψης, η ψυχοθεραπεία αποτελεί την πρώτη θεραπευτική επιλογή. Για πιο σοβαρές περιπτώσεις, συνήθως χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή. Η ψυχοθεραπεία βοηθά τους ασθενείς να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά τους, να επιλύουν τα προβλήματα στις σχέσεις τους και στην επικοινωνία.
Φαρμακευτική Αγωγή με Αντικαταθλιπτικά
Τα αντικαταθλιπτικά είναι φάρμακα που συνταγογραφούνται από τον ψυχίατρο. Τα φάρμακα ενδείκνυνται για την ρύθμιση της σοβαρής κατάθλιψης, αλλά συνταγογραφούνται με προσοχή στα παιδιά και στους εφήβους.
Υπάρχουν πολλοί τύποι αντικαταθλιπτικών για την θεραπεία της κατάθλιψης όπως:
- Οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης(SSRIs)
- Οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης και της νορεπινεφρίνης (SNRI)
- Οι αναστολείς της οξειδάσης της μονοαμίνης (MAOIs)
- Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά
- Τα άτυπα αντικαταθλιπτικά
Κάθε κατηγορία αντικαταθλιπτικών δρα σε διαφορετικούς νευροδιαβιβαστές. Τα φάρμακα πρέπει να συνεχίζονται σύμφωνα με τις οδηγίες του ψυχιάτρου, ακόμη και αν τα συμπτώματα έχουν βελτιωθεί, για την πρόληψη της υποτροπής.
Άσκηση
Η αερόβια άσκηση ίσως βοηθά στην ήπια κατάθλιψη καθώς αυξάνει τα επίπεδα των ενδορφινών και διεγείρει την νευροδιαβίβαση μέσω της νορεπινεφρίνης, που σχετίζεται με την διάθεση.