Πονοκέφαλος και Ζαλάδα. Πώς συνδέονται;

Πονοκέφαλος και Ζαλάδα

Η ζαλάδα και ο πονοκέφαλος είναι συχνές καταστάσεις που βιώνουμε όλοι κάποια στιγμή στη ζωή μας. Η ζαλάδα είναι ένας όρος που χρησιμοποιούν πολλοί άνθρωποι για να περιγράψουν καταστάσεις όπως:

• Η τάση για λιποθυμία
• Η έλλειψη ισορροπίας
• Η αστάθεια
• Ο ίλιγγος

Ο ίλιγγος είναι μια μορφή ζαλάδας στην οποία ένα άτομο νιώθει ότι κινείται όταν στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κίνηση. Το άτομο νιώθει ότι ο ίδιος ή το περιβάλλον ή και τα δύο κινούνται.

Οι άνθρωποι με ίλιγγο μπορεί να έχουν επίσης ναυτία και εμετό, να δυσκολεύονται να βρουν ισορροπία, ακόμη και στο περπάτημα. Μερικοί άνθρωποι  έχουν μια ρυθμική σπασμωδική κίνηση στα μάτια (νυσταγμό) στην διάρκεια ενός επεισοδίου ιλίγγου.

Διαφορετικοί άνθρωποι συχνά χρησιμοποιούν τους όρους ζαλάδα και ίλιγγο διαφορετικά, ίσως επειδή αυτό που νιώθουν είναι δύσκολο να το περιγράψουν με λόγια. Επίσης, οι ίδιοι άνθρωποι μπορεί να περιγράφουν τις αισθήσεις τους διαφορετικά σε διαφορετικές στιγμές. Για παράδειγμα, η αίσθηση μπορεί να μοιάζει με λιποθυμία την μία φορά και με ίλιγγο την επόμενη.

Ωστόσο, αυτές οι αισθήσεις μπορεί να είναι ενοχλητικές, ειδικά αν συνοδεύονται από ναυτία και εμετό. Τα συμπτώματα κάποιες φορές είναι έντονα και παρεμποδίζουν τους ανθρώπους να οδηγήσουν ή να χειριστούν βαριά μηχανήματα.

Η ζαλάδα είναι κάτι πολύ σύνηθες και επηρεάζει το 40% των ανθρώπων άνω των 40 ετών. Η ζαλάδα μπορεί να είναι προσωρινή ή χρόνια. Για να είναι χρόνια πρέπει να διαρκεί περισσότερο από ένα μήνα.

Αιτίες ζαλάδας και ιλίγγου

Ο ίλιγγος προκαλείται συνήθως από διαταραχές σε κάποια τμήματα του αυτιού και του εγκεφάλου που εμπλέκονται στην ισορροπία:

• Το εσωτερικό αυτί
• Το στέλεχος του εγκεφάλου και την παρεγκεφαλίδα
• Τους νευρώνες που συνδέουν το εσωτερικό αυτί με το στέλεχος του εγκεφάλου και την παρεγκεφαλίδα

Το εσωτερικό αυτί περιέχει δομές (ημικύκλιοι σωλήνες, αίθουσα, κοχλία) που επιτρέπουν στο σώμα να έχει την αίσθηση της θέσης και της κίνησης. Οι πληροφορίες από αυτές τις δομές στέλνονται στον εγκέφαλο μέσω του ακουστικού νεύρου. Η επεξεργασία αυτών των πληροφοριών γίνεται στο στέλεχος του εγκεφάλου, που προσαρμόζει τη στάση του σώματος, και στην παρεγκεφαλίδα που συντονίζει τις κινήσεις, ώστε να έχουμε ισορροπία. Η βλάβη σε οποιαδήποτε από αυτές τις δομές μπορεί να προκαλεί ίλιγγο. Οι παθήσεις στο εσωτερικό αυτό μπορεί να επηρεάζουν την ακοή και να προκαλούν εμβοές.

Επίσης, κάθε διαταραχή που επηρεάζει την λειτουργία του εγκεφάλου (για παράδειγμα, τα χαμηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, η χαμηλή αρτηριακή πίεση, η αναιμία, διάφορα φάρμακα) μπορεί να προκαλεί ζαλάδα. Αν και τα συμπτώματα είναι ενοχλητικά, λίγες περιπτώσεις οφείλονται σε κάποια σοβαρή πάθηση.

Ποιες είναι οι πιο συχνές αιτίες ζαλάδας;

Οι αιτίες της ζαλάδας χωρίζονται σε δύο κατηγορίες αυτές που περιλαμβάνουν ίλιγγο και αυτές που δεν περιλαμβάνουν τον ίλιγγο.

Οι πιο συχνές αιτίες ζαλάδας με ίλιγγο περιλαμβάνουν:

• Καλοήθη παροξυσμικό ίλιγγο θέσης
• Νόσο Meniere
• Αιθουσαία νευρίτιδα
• Λαβυρινθίτιδα
• Αιθουσαία ημικρανία

Η αιθουσαία ημικρανία είναι μια κοινή αιτία ζαλάδας με ίλιγγο. Αυτός ο τύπος ημικρανίας συχνά εμφανίζεται σε ανθρώπους που έχουν οικογενειακό ιστορικό ημικρανίας. Πολλοί άνθρωποι έχουν πονοκέφαλο με ίλιγγο ή ζαλάδα. Κάποια άλλα συμπτώματα της ημικρανίας είναι να έχει κάποιος ευαισθησία στο φως και στους ήχους. Οι άνθρωποι μπορεί επίσης να χάνουν την ακοή τους, αλλά αυτό δεν είναι συχνό σύμπτωμα.

Οι πιο συχνές αιτίες ζαλάδας χωρίς ίλιγγο περιλαμβάνουν:

• Παρενέργειες φαρμάκων
• Πολυπαραγοντικά αίτια

Πολλά φάρμακα μπορεί να προκαλούν ζαλάδα. Κάποια φάρμακα έχουν τοξική επίδραση στα νεύρα του αυτιού και στα όργανα που ρυθμίζουν την ισορροπία. Αυτά τα φάρμακα προκαλούν ζαλάδα και αδυναμία συγκέντρωσης σε έναν οπτικό στόχο. Άλλα φάρμακα, για παράδειγμα, όπως τα ηρεμιστικά, επηρεάζουν γενικά τον εγκέφαλο. Στους ηλικιωμένους ανθρώπους , η ζαλάδα μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, συνήθως στο συνδυασμό των φαρμάκων και την πτώση των αισθητηριακών λειτουργιών.

Η ζαλάδα χωρίς ίλιγγο μπορεί να συμβεί όταν ο εγκέφαλος δεν λαμβάνει επαρκή ποσότητα οξυγόνου και γλυκόζης (χαμηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα), όπως συμβαίνει σε ανθρώπους με καρδιαγγειακά προβλήματα και παθήσεις των πνευμόνων ή σοβαρή αναιμία.

Οι άνθρωποι που βιώνουν κρίσεις πανικού, έχουν δύσπνοια ή κατάθλιψη μπορεί να έχουν ζαλάδες.

Λιγότερο γνωστές αιτίες

Κάποιες λιγότερο συχνές αιτίες της ζαλάδας περιλαμβάνουν όγκους στο ακουστικό νεύρο (αιθουσαίο σβάννωμα), εγκεφαλικό επεισόδιο, έμφραγμα, μια βλάβη στο τύμπανο του αυτιού, στο εσωτερικό αυτί ή στη βάση  του κρανίου,  σκλήρυνση κατά πλάκας, και εγκυμοσύνη.

Αξιολόγηση της ζαλάδας/ιλίγγου

Ποια είναι τα σημάδια που πρέπει να προκαλούν ανησυχία;

• Πονοκέφαλος
• Πόνος στον αυχένα
• Δυσκολία στη βάδιση
• Απώλεια της συνείδησης
• Άλλα νευρολογικά συμπτώματα (όπως προβλήματα στην ακοή, στην όραση ή στην κατάποση)

Πότε πρέπει να μιλήσω με το γιατρό μου;

Αν τα συμπτώματα είναι έντονα, και η ζαλάδα επιδεινώνεται καλό είναι να μιλήσετε με το γιατρό σας. Μετά την κλινική εξέταση θα σας προτείνει κάποιες επιπλέον εξετάσεις για την διερεύνηση της κατάστασης.

Φυσικά, ο γιατρός θα αξιολογήσει την σοβαρότητα των συμπτωμάτων, αν υπάρχει τάση για εμετό και βουητό στα αυτιά, κάθε πότε εμφανίζονται τα συμπτώματα και τις πιθανές αιτίες.

Επίσης, ο γιατρός θα εξετάσει τα αυτιά, τα μάτια, και τη λειτουργία των νεύρων. Επιπλέον , θα εξετάσει την ακοή σας για να δει αν υπάρχει κάποιο θέμα στο τύμπανο. Ελέγχει τα μάτια για ανώμαλες κινήσεις όπως ο νυσταγμός.

Η απώλεια της ακοής ή το βουητό στα αυτιά μπορεί να δείχνει την ύπαρξη κάποιου προβλήματος στο εσωτερικό αυτί.

Ο νυσταγμός είναι μια διαταραχή που επηρεάζει το εσωτερικό αυτί. Χαρακτηρίζεται από ακούσιες, επαναλαμβανόμενες κινήσεις των ματιών και το άτομο δεν μπορεί να εστιάσει σε ένα αντικείμενο.

Διαγνωστικές εξετάσεις

Η ανάγκη για εξετάσεις στους ανθρώπους με ζαλάδα ή ίλιγγο εξαρτάται από την κλινική εξέταση και τα συμπτώματα.

Στους ανθρώπους που εμφανίζουν ξαφνικά ζαλάδα γίνεται έλεγχος των επιπέδων του οξυγόνου, έλεγχος της γλυκόζης στο αίμα. Κάποιες γυναίκες πρέπει να κάνουν τεστ εγκυμοσύνης.

Οι άνθρωποι που εκδηλώνουν ξαφνικά συμπτώματα μπορεί να χρειαστεί να κάνουν μαγνητική τομογραφία.

Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να γίνουν κάποιες εξετάσεις για τον έλεγχο της ισορροπίας και τη λειτουργία της καρδιάς (ηλεκτροκαρδιογράφημα).

Θεραπεία της ζαλάδας

Η αιτία της ζαλάδας αντιμετωπίζεται στις περιπτώσεις που αυτό είναι εφικτό. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει τη διακοπή ή τη μείωση της δοσολογίας ενός φαρμάκου ή ακόμη και την αλλαγή με κάποιο άλλο.

Στις περιπτώσεις που παρατηρούνται συμπτώματα όπως η ναυτία και ο εμετός, μπορούν να αντιμετωπιστούν με φάρμακα όπως η μεκλοζίνη και η προμεθαζίνη. Ο ίλιγγος που είναι αποτέλεσμα διαταραχών στο εσωτερικό αυτί, όπως η νόσος Meniere, η λαβυρινθίτιδα, η ημικρανία με ίλιγγο, η αιθουσαία νευρίτιδα μπορεί να υποχωρήσει με αντιϊσταμινικά φάρμακα όπως η μεκλοζίνη ή βενζοδιαζεπίνες (Xanax, Tavor, Stedon, κα).

Όταν ο ίλιγγος συμβαίνει λόγω ημικρανίας, τότε η θεραπεία της ημικρανίας είναι η λύση.

Αν ο ίλιγγος επιμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε πολλοί άνθρωποι ωφελούνται από την φυσικοθεραπεία καθώς τους βοηθά στην ισορροπία του σώματος. Κάποιες γενικές συμβουλές για τους ασθενείς είναι:

• Να αποφεύγουν κινήσεις που προκαλούν ζαλάδα
• Να αποθηκεύουν τα πράγματά τους σε σημεία που μπορούν να φτάσουν
• Να σηκώνονται αργά από το κρεβάτι
• Να κάνουν φυσικοθεραπεία για την ενδυνάμωση των μυών