Άγχος και ίλιγγος

Ίλιγγος και άγχος

Ο ίλιγγος είναι ένα πολύ συχνό σύμπτωμα του άγχους. Και αντίστροφα, ο ίλιγγος μπορεί να προκαλέσει άγχος. Πρόσφατα, ο ίλιγγος ή η ζαλάδα συνδέθηκαν με τις ανωμαλίες στη ρύθμιση της σεροτονίνης στον ιππόκαμπο. Σύμφωνα με τα DSM-VI , ο ίλιγγος ή η ζαλάδα είναι ένα συχνό σύμπτωμα των διαταραχών άγχους, της σωματόμορφης διαταραχής και της κατάθλιψης. Λόγω αυτού, αυξάνονται όλο και περισσότερο οι ασθενείς με κατάθλιψη που έχουν ζαλάδα ή ίλιγγο.

Ζαλάδα και άγχος

Το αιθουσαίο σύστημα είναι υπεύθυνο για την ανίχνευση της θέσης του σώματος και της κίνησης στο περιβάλλον. Το αιθουσαίο σύστημα αποτελείται από  το εσωτερικό αυτί, συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου και τα νεύρα που συνδέουν αυτά τα δύο. Αυτό το σύστημα είναι υπεύθυνο για την αίσθηση της ζαλάδας όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά. Οι γιατροί θεωρούν ότι οι περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για την ζαλάδα αλληλεπιδρούν με τις περιοχές που είναι υπεύθυνες για το άγχος, και έτσι προκαλούν και τα δύο συμπτώματα.

Η ζαλάδα που συνοδεύει το άγχος συχνά περιγράφεται ως μια αίσθηση λιποθυμίας ή ζάλης. Μπορεί να είναι μια αίσθηση κίνησης ή περιστροφής μέσα σας και όχι στο περιβάλλον. Μερικές φορές υπάρχει μια αίσθηση ταλάντευσης ακόμη και αν στέκεστε ακίνητοι. Περιβάλλοντα όπως τα εμπορικά κέντρα με πολύ κόσμο ή οι ανοιχτοί χώροι μπορεί να προκαλέσουν μια αίσθηση ανισορροπίας ή  αστάθειας. Αυτά τα συμπτώματα προκαλούνται από φυσιολογικές αλλαγές μέσα στον εγκέφαλο.

Αν υπάρχει κάποια ανωμαλία στο αιθουσαίο σύστημα, η ζαλάδα μπορεί να είναι το αποτέλεσμα. Αν κάποιος έχει ήδη τάση στο άγχος, η ζαλάδα που προέρχεται από το αιθουσαίο σύστημα και το άγχος μπορεί να αλληλεπιδρούν και έτσι τα συμπτώματα να επιδεινώνονται. Συχνά το άγχος και η ζαλάδα πρέπει να θεραπεύονται μαζί ώστε να υπάρξει βελτίωση.

Το άγχος μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην υγεία, να προκαλεί πολλά συμπτώματα και να επιδεινώνει τα προϋπάρχοντα θέματα υγείας. Μια κατάσταση που συμβάλλει στο στρες είναι ο ίλιγγος.

Τι είναι ο ίλιγγος;

Ο όρος ίλιγγος αναφέρεται στην αίσθηση ότι εσείς ή ο χώρος γύρω σας περιστρέφεται ή έχει κλίση, ακόμη και αν όλα είναι ακίνητα στην πραγματικότητα. Αυτό μπορεί να σας κάνει να νιώθετε άρρωστοι, ζαλισμένοι και χωρίς ισορροπία. Τα συμπτώματα διαρκούν για λίγα δευτερόλεπτα αλλά μπορεί να συνεχιστούν για μέρες κάποιες φορές.

Ο ίλιγγος είναι ένα σύμπτωμα που μπορεί να εμφανιστεί για πολλούς λόγους. Μερικές φορές μπορεί να συνδέεται με κάποιο υποκείμενο νόσημα όπως η αρρυθμία ή τα προβλήματα με την αρτηριακή πίεση. Μπορεί να προκληθεί από καταστάσεις που επηρεάζουν τις δομές ισορροπίας στο εσωτερικό αυτί, όπως οι λοιμώξεις και η νόσο Meniere. Ωστόσο, δεν υπάρχει πάντα μια σωματική αιτία για τον ίλιγγο. Μερικές φορές φαίνεται να συνδέεται με συναισθηματικά θέματα.

Συμπτώματα ζαλάδας και ιλίγγου

Η ζαλάδα μπορεί να περιλαμβάνει:

• αίσθηση κίνησης (ακόμη και περιστροφής), του εαυτού σας ή του εξωτερικού περιβάλλοντος
• αστάθεια, που περιλαμβάνει τη δυσκολία βάδισης σε ευθεία γραμμή
• ζάλη
• αίσθηση λιποθυμίας

Άλλα συμπτώματα που μπορεί να συνοδεύουν την ζαλάδα περιλαμβάνουν:

• πονοκέφαλος
• ναυτία και εμετός
• εμβοές
• δυσκολία στην ακοή
• παραπάτημα και απώλεια συντονισμού (αταξία)
• ασυνήθιστες κινήσεις, όπως πέταγμα των ματιών
• δυσκολία να δείτε καθαρά όταν κινείστε, για παράδειγμα, όταν διαβάζετε μια πινακίδα όταν περπατάτε ή οδηγείτε

Εσωτερικό αυτί και ισορροπία

Το εσωτερικό αυτί αποτελείται από κανάλια γεμάτα με υγρό. Αυτά τα κανάλια είναι προσανατολισμένα σε διαφορετικές γωνίες και καθώς κινείται το κεφάλι, η κίνηση του υγρού μέσα στα κανάλια λέει στο εγκέφαλο πόσο μακριά, πόσο γρήγορα και σε ποια κατεύθυνση κινείται το κεφάλι.

Αυτή η πληροφορία χρησιμοποιείται από τον εγκέφαλο για την κίνηση των ματιών, ώστε η εικόνα που βλέπουμε να μην είναι θολή και να παραμένει καθαρή.

Στομαχικός ίλιγγος

Σημειώνουμε εδώ πως το “στομαχικός ίλιγγος” δεν υφίσταται ως ιατρικός όρος ή διάγνωση, καθώς δεν εμφανίζεται ίλιγγος λόγω στομαχικών διαταραχών. Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή ο ίλιγγος προκαλεί στομαχικές διαταραχές (όπως ναυτία και εμετό).

Αιτίες ζαλάδας και ιλίγγου

Ένα μεγάλο εύρος καταστάσεων και νοσημάτων μπορούν να προκαλέσουν ζαλάδα και περιλαμβάνουν:

• Προβλήματα στο εσωτερικό αυτί: οι διαταραχές στο εσωτερικό αυτί αποτελούν το 50% των περιπτώσεων της επίμονης ζαλάδας. Αυτές οι διαταραχές περιλαμβάνουν τη νόσο Meniere, τον παροξυσμικό ίλιγγο θέσης και την αιθουσαία νευρίτιδα.
• Διαταραχές άγχους: το άγχος παίζει κύριο ρόλο στην εμφάνιση της ζαλάδας ή συμβάλλει στην ζαλάδα που οφείλεται σε άλλες αιτίες.
• Διαταραχές στον εγκέφαλο: μια κοινή αιτία ζαλάδας είναι η ημικρανία.
• Άλλες καταστάσεις: κάποιες περιπτώσεις ζαλάδας οφείλονται σε υποκείμενα νοσήματα όπως η χαμηλή αρτηριακή πίεση, λοιμώξεις, προβλήματα του καρδιαγγειακού (όπως η αρρυθμία) και η υπογλυκαιμία (χαμηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα). Τα φάρμακα που χορηγούνται για την θεραπεία καταστάσεων όπως η επιληψία, η στεφανιαία νόσος και η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να προκαλέσουν ζαλάδα σε κάποιους ανθρώπους.

Πώς τα συναισθήματα μπορούν να προκαλέσουν ίλιγγο (ψυχογενής ίλιγγος);

Σωματικά/βιολογικά αίτια μπορεί να προκαλέσουν ίλιγγο καθώς επηρεάζουν τα όργανα που ελέγχουν την ισορροπία στο εσωτερικό αυτί ή επηρεάζουν τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα να νιώθετε ζάλη. Οι συναισθηματικές αιτίες προκαλούν ίλιγγο με λίγο διαφορετικό τρόπο (ψυχογενής ίλιγγος) .

Μπορεί να έχετε ακούσει για το μηχανισμό πάλης ή φυγής, που ενεργοποιείται σε ψυχοπιεστικές ή απειλητικές καταστάσεις. Αυτό συμβαίνει επειδή τα επίπεδα της αδρεναλίνης αυξάνονται σε απόκριση σε αυτές τις καταστάσεις. Η αδρεναλίνη ενεργοποιεί το αυτόνομο νευρικό σύστημα, το οποίο προετοιμάζει το σώμα μας να ξεφύγει ή να παλέψει αν είναι ανάγκη. Αυξάνει το ρυθμό της καρδιάς και την αναπνοή, διαστέλλει τα μάτια και προκαλεί εγρήγορση. Μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες παρενέργειες όπως η αστάθεια, η ζαλάδα και ο ίλιγγος.

Μπορεί να έχετε βιώσει αυτές τις επιδράσεις αν νιώθετε άγχος, ανησυχία ή κατάθλιψη. Αυτά τα συναισθήματα μπορεί προκαλέσουν συμπτώματα μιας υποκείμενης νόσου όπως μια κατάσταση στο εσωτερικό του αυτιού, αλλά και ίλιγγο από μόνα τους.

Αντιμετώπιση ιλίγγου

Αν παθαίνετε συχνά ίλιγγο, είναι πολύ έντονος ή δεν υποχωρεί καλό είναι να επισκεφτείτε τον οικογενειακό σας γιατρό. Ο γιατρός θα κάνει την κλινική εξέταση και θα διερευνήσει όλες τις πιθανές αιτίες και θα σας χορηγήσει την κατάλληλη θεραπεία αν είναι αναγκαίο.

Μπορείτε να κάνετε κάποια πράγματα για να μειώσετε και να διαχειριστείτε το άγχος στην καθημερινότητα. Με αυτό τον τρόπο θα μπορέσετε να αντιμετωπίσετε τον ίλιγγο αν οφείλεται στο στρες:

• Προσπαθήστε να περιορίσετε τις πηγές του άγχους αν μπορείτε, για παράδειγμα βρείτε χρόνο για να χαλαρώσετε ή ζητήστε από την οικογένειά σας να σας βοηθά περισσότερο με τις δουλειές του σπιτιού.
• Βεβαιωθείτε ότι κοιμάστε επαρκώς καθώς η κούραση έχει μεγάλο κόστος στην ψυχική και στη συναισθηματική μας υγεία.
• Ακολουθήστε μια ισορροπημένη διατροφή και κάντε άσκηση τακτικά καθώς η καλή σωματική υγεία βελτιώνει την διάθεση.
• Βρείτε τρόπους να ανακουφίζεστε από το στρες, βγείτε έξω με τους φίλους σας, απολαύστε ένα ζεστό μπάνιο, κάντε μια διασκεδαστική δραστηριότητα, μάθετε τεχνικές χαλάρωσης όπως η ενσυνειδητότητα και ο διαλογισμός, ξεκινήστε ψυχοθεραπεία.