Υγεία του εντέρου και ευεξία

Υγεία του εντέρου και ευεξία

Με μήκος περίπου 7 μέτρα, το έντερο είναι το μεγαλύτερο όργανο στο σώμα μας. Φιλοξενεί ένα πολύπλοκο οικοσύστημα από τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς που συνθέτουν την χλωρίδα του εντέρου. Όλοι αυτοί οι μικροοργανισμοί παίζουν κύριο ρόλο στην πέψη, στην απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών και ακόμη και στη ρύθμιση της διάθεσης και του ανοσοποιητικού συστήματος. Για αυτό και η υγεία του εντέρου και η ευεξία είναι άμεσα συνδεδεμένες. 

Τι είναι η χλωρίδα του εντέρου; 

Η χλωρίδα του εντέρου, επίσης γνωστή ως μικροβίωμα του εντέρου, αναφέρεται στα τρισεκατομμύρια των μικροοργανισμών που κατοικούν στο έντερο μας. Το μικροβίωμα του εντέρου είναι μοναδικό για κάθε άνθρωπο. Επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες όπως τα γονίδια, η διατροφή, το περιβάλλον και ο τρόπος ζωής. 

Το μικροβίωμα του εντέρου φιλοξενεί βακτήρια, αλλά επίσης μύκητες, ιούς και αλλά μικρόβια, που βρίσκονται κυρίως στο παχύ έντερο. 

Υπολογίζεται ότι υπάρχουν πάνω από 2000 διαφορετικά βακτήρια στο έντερο. Κάποια είναι “καλά“ και κάποια “κακά”, και η ισορροπία μεταξύ τους είναι σημαντική για την υγεία μας. Τα καλά βακτήρια, όπως ο Lactobacillus και τα Bifidobacteria, επίσης βοηθούν στην πέψη, στη σύνθεση βιταμινών, στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού και στην προστασία από επικίνδυνα παθογόνα. Είναι οι φρουροί της γαστρεντερικές οδού, διασφαλίζοντας ότι όλα κυλούν ομαλά. Όσο περισσότερα και διαφορετικά είναι τα καλά βακτήρια του εντέρου , τόσο πιο σταθερό είναι το μικροβίωμα. 

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν επίσης κακά βακτήρια, όπως το κολοβακτηρίδιο. Αυτά τα βακτήρια μπορεί να προκαλούν θέματα στην πέψη και φλεγμονή και να αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα αν κυριαρχούν  στο έντερο. 

Ποιες είναι οι λειτουργίες του εντέρου; 

1. Πέψη της τροφής 

Μια από τις κύριες λειτουργίες του μικροβιώματος του εντέρου είναι η πέψη της τροφής και η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών. Τα βακτήρια του εντέρου διασπούν τους υδατάνθρακες, τις πρωτεΐνες και τα λίπη σε πιο απλές ενώσεις που μπορεί να απορροφήσει το σώμα μας. Αυτή η διαδικασία ξεκινά στο σώμα με το μάσημα της τροφής και την ανάμειξη της με το σάλιο, συνεχίζει στο στομάχι όπου τα ένζυμα και τα οξέα βοηθούν στην πέψη, και τελικά ολοκληρώνεται στο λεπτό έντερο όπου τα θρεπτικά συστατικά απορροφώνται και περνούν στην κυκλοφορία του αίματος μέσω του εντερικού τοιχώματος. Κατα συνέπεια, όλα τα όργανα και τα κύτταρα τροφοδοτούνται με βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία μέσω τους αίματος. 

2. Ανοσολογική αμυνα 

Το μικροβίωμα του εντέρου παίζει κύριο ρόλο στην ανάπτυξη και στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Περίπου το 70% του ανοσοποιητικού μας εντοπίζεται στο έντερο, το οποίο είναι σε συνεχή επαφή με τα βακτήρια, τους ιούς και αλλά παθογόνα. Το τοίχωμα του εντέρου δημιουργεί ένα φραγμό ενάντια στους επικίνδυνους εισβολείς και φιλοξενεί κύτταρα του ανοσοποιητικού που καταπολεμούν τις λοιμώξεις και ρυθμίζουν τη φλεγμονή. Η υγιής ισορροπία στα βακτήρια του εντέρου είναι σημαντική για την παραγωγή των ανοσοκυττάρων και στην αμυνα ενάντια στα παθογόνα. Η ανισορροπία στο μικροβίωμα του εντέρου, μπορεί να αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και να αυξάνει τον κίνδυνο λοιμώξεων. 

3. Λειτουργία του εγκεφάλου 

Σίγουρα θα έχετε ακούσει για τον άξονα εντέρου-εγκέφαλου , την σύνδεση ανάμεσα στο έντερο και στον εγκέφαλο μας. Το έντερο συχνά αναφέρεται ως “δεύτερος εγκέφαλος”. Αυτή η σύνδεση δεν είναι απλά μια μεταφορά αλλά ένα επιστημονικά αποδεδειγμένο φαινόμενο. Περιγράφει την πολύπλοκη επικοινωνία ανάμεσα στο έντερο και στον εγκέφαλο. Αυτή η επικοινωνία συμβαίνει μέσω νευρικών μονοπατιών, ορμονών και του ανοσοποιητικού συστήματος. Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι το μικροβίωμα του εντέρου μπορεί να επηρεάζει τη διάθεση, τα επίπεδα του άγχους, και ακόμη και στη συμπεριφορά. Επιπλέον, η ανισορροπία στο μικροβίωμα του εντέρου έχει συνδεθεί με νευρολογικές διαταραχές όπως το Πάρκινσον, η κατάθλιψη και ο αυτισμός. 

4. Σύνθεση βιταμινών 

Συγκεκριμένα βακτήρια στο έντερο είναι ικανά να συνθέτουν βιταμίνες οι οποίες είναι ουσιαστικές για την υγεία μας. Αυτές περιλαμβάνουν τις βιταμίνες Β, την βιταμίνη Κ και το φυλλικό οξύ. 

5. Σύνθεση ορμονών 

Το έντερο επίσης εμπλέκεται στη σύνθεση των ορμονών που ελέγχουν πολλές φυσιολογικές διαδικασίες στο σώμα. Το έντερο παράγει την ορμόνη της ευτυχίας, την σεροτονίνη, η οποία όχι μόνο επηρεάζει τη διάθεση αλλά επίσης ρυθμίζει την κινητικότητα του εντέρου και την όρεξη. 

6. Εξουδετέρωση τοξινών 

Μια άλλη σημαντική λειτουργία του εντέρου για την υγεία μας είναι η απομάκρυνση των τοξινών και των επικίνδυνων ουσιών από το σώμα. Το μικροβίωμα του εντέρου εξουδετερώνει τις τοξίνες και προάγει την απομάκρυνση τους, μειώνοντας το ρίσκο για βλάβες στα κύτταρα και στα όργανα. Αυτή η διαδικασία είναι σημαντική για την αποτοξίνωση και την προστασία από τους περιβαλλοντικούς ρύπους και τις τοξίνες που συναντάμε καθημερινά.

7. Ποιότητα του ύπνου 

Το έντερο παράγει ένα μεγάλο ποσοστό της σεροτονίνη, η οποία είναι πρόδρομος της μελατονίνης, της ορμόνης του ύπνου. Η μελατονίνη ρυθμίζει τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης και διασφαλίζει ότι κοιμόμαστε εύκολα και δεν ξυπνάμε στη διάρκεια της νύχτας. Το υγιές μικροβίωμα του εντέρου βοηθά στην παραγωγή της σεροτονίνης, η οποία με τη σειρά της συμβάλλει στη σύνθεση της μελατονίνης και με αυτό τον τρόπο βελτιώνει τον ύπνο. 

Τι μπορεί να διαταράξει την ισορροπία στο μικροβίωμα του εντέρου; 

Ένας αριθμός παραγόντων μπορεί να επηρεάσει την ισορροπία του μικροβιώματος του εντέρου και την ανάπτυξη των κακών βακτηρίων:

• Κακή διατροφή
• Αντιβιοτικά
• Άγχος
• Έλλειψη ύπνου
• Έλλειψη άσκησης 
• Κάπνισμα και κατανάλωση αλκοόλ
• Συγκεκριμένα φάρμακα, ορμόνες και αντιισταμινικά 

Τι συμβαίνει όταν διαταραχθεί το μικροβίωμα του εντέρου; 

Η διαταραγμένη ισορροπία στο μικροβίωμα του εντέρου, μια κατάσταση γνωστή ως δυσβίωση, μπορεί να οδηγεί σε θέματα του γαστρεντερικού όπως το φούσκωμα, η διάρροια, η δυσκοιλιότητα. Ωστόσο, οι επιδράσεις δεν περιορίζονται μονάχα στο έντερο. Η δυσβίωση συνδέεται με έναν αριθμό καταστάσεων, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, η χρόνια φλεγμονή στο έντερο, οι ψυχικές ασθένειες και τα καρδιαγγειακά προβλήματα. 

Συμβουλές για την υγεία του εντέρου 

1. Ακολουθήστε μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες: για να είναι υγιές το μικροβίωμα χρειάζεται η διατροφή να περιλαμβάνει φρούτα, λαχανικά, τροφές ολικής άλεσης,  όσπρια. 
2. Βάλτε στη διατροφή σας προβιοτικά και πρεβιοτικά: τα προβιοτικά είναι ζωντανά βακτήρια που επηρεάζουν θετικά το μικροβίωμα του εντέρου. Το γιαούρτι, το κεφίρ είναι φυσικές πηγές προβιοτικών. Τα πρεβιοτικά είναι φυτικές ίνες που προάγουν την ανάπτυξη των καλών βακτηρίων. Λαχανικά όπως οι αγκινάρες, τα σπαράγγια, τα πράσα και τα κρεμμύδια είναι πλούσια σε πρεβιοτικά. 
3. Μασήστε καλά την τροφή σας: όταν μασάτε καλά την τροφή σας μειώνετε τη δουλειά που πρέπει να κάνει το έντερο και ανακουφίζετε την πέψη. Όσο πιο καλά μασάτε την τροφή σας τόσο καλύτερα αναμιγνύεται με το σάλιο, το οποίο διευκολύνει την πέψη και βελτιώνει την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών. 
4. Διαχειριστείτε το στρες: το στρες μπορεί να παρεμβαίνει στην ισορροπία του μικροβιώματος του εντέρου. Οι τεχνικές χαλάρωσης όπως ο διαλογισμός, η γιόγκα και η τακτική άσκηση βοηθούν στη μείωση του στρες και βελτιώνουν την υγεία του εντέρου. 
5. Αποφύγετε τα αντιβιοτικά: τα αντιβιοτικά σκοτώνουν όχι μόνο τα επιβλαβή αλλά και τα ωφέλιμα βακτήρια του εντέρου, καθώς δεν μπορούν να τα διαχωρίσουν. Για αυτό είναι σοφό να παίρνετε αντιβιοτικά μόνο όταν είναι πραγματικά αναγκαίο. 
6. Κοιμηθείτε καλά: η έλλειψη ύπνου μπορεί να επηρεάζει αρνητικά το μικροβίωμα του εντέρου. Καλό είναι να κοιμάστε επαρκώς για να έχετε ένα υγιές έντερο.