Συχνά συναισθηματικά προβλήματα στους νέους γονείς

Γονείς και Συναισθηματικά Προβλήματα

Ένας αριθμός συναισθηματικών προβλημάτων μπορεί να προκύψει στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή μετά τη γέννηση ενός μωρού. Σε κάποιες περιπτώσεις τα συναισθηματικά προβλήματα απλά αποκαλούνται “επιλόχειος κατάθλιψη” (ή “μεταγεννητική κατάθλιψη”). Αυτός ο ορισμός όμως δεν είναι σωστός και μπορεί να είναι παραπλανητικός, ειδικά αν τα προβλήματα υπάρχουν και στην εγκυμοσύνη.

Θλίψη της μητρότητας ή λοχειακή δυσφορία

Κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας μετά τον τοκετό, περίπου το 80% των μαμάδων αισθάνονται συναισθηματική δυσφορία.

Είναι μια περίοδος που οι μαμάδες είναι πολύ ευαίσθητες, και ίσως να κλαίνε συχνά, είναι νευρικές, αισθάνονται αγχωμένες και έχουν αλλαγές στη διάθεση.Αυτά τα συμπτώματα βρίσκονται στην κορύφωσή τους 3-5 ημέρες μετά τον τοκετό. Προκαλούνται κυρίως λόγω των ορμονικών αλλαγών που γίνονται μετά τη γέννηση και φυσιολογικά υποχωρούν μέσα σε λίγες μέρες χωρίς να χρειαστεί κάποια ειδική θεραπεία.

Κάποια πράγματα που μπορεί να βοηθήσουν περιλαμβάνουν:

• Κατανόηση
• Υποστήριξη
• Βοήθεια στη φροντίδα του μωρού.

Αν τα συμπτώματα συνεχίζουν μετά από 2 εβδομάδες, μπορεί να είναι η αρχή της μεταγεννητικής κατάθλιψης.

Προβλήματα προσαρμογής

Σίγουρα όλες οι μαμάδες περνάνε μια περίοδο προσαρμογής στα νέα δεδομένα και στις τεράστιες αλλαγές που φέρνει ένα μωρό.Για τις περισσότερες μαμάδες, αυτό το διάστημα προσαρμογής είναι προσωρινό και πραγματικά δεν παρεμβαίνει στην καθημερινότητα.Για άλλες όμως, η προσαρμογή στη νέα ζωή με το μωρό μπορεί να πάρει αρκετό καιρό και να προκαλεί έντονο στρες. Αν δυσκολεύεστε καλό θα ήταν να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή.

Προβλήματα σύνδεσης

Μετά τη γέννηση, ίσως να προσδοκάτε ότι θα δεθείτε άμεσα με το μωρό σας, αλλά για κάποιους γονείς αυτό δεν συμβαίνει.Χρειάζονται μερικές μέρες ή ακόμη και εβδομάδες για να αισθανθείτε τη σύνδεση με το μωρό σας, και αυτό μπορεί να σας δημιουργήσει ενοχές, στρες και απογοήτευση ότι δεν είστε “καλοί γονείς”.

Όταν αισθάνεστε ότι έχετε ελάχιστη ή καθόλου σύνδεση με το μωρό σας, ίσως να απομακρύνεστε ή να απομονώνεστε και να συμπεριφέρεστε αρνητικά προς το μωρό σας.Δώστε χρόνο στον εαυτό σας και συνήθως, με υποστήριξη και ξεκούραση, θα αισθανθείτε πιο συνδεδεμένοι με το μωρό σας μέσα σε λίγες μέρες.Αν αισθάνεστε ότι δεν έχετε σύνδεση με το μωρό σας μετά από αρκετές εβδομάδες, είναι σημαντικό να μιλήσετε με έναν ψυχίατρο/ψυχοθεραπευτή.

Άγχος

Λίγη ανησυχία ή άγχος είναι φυσιολογικά, αλλά τα υπερβολικά συναισθήματα μπορεί να επηρεάσουν την εγκυμοσύνη σας και το μωρό σας. Ίσως να βιώνετε άγχος κατά την εγκυμοσύνη (προγεννητικό άγχος) ή μετά τη γέννηση του μωρού σας (μεταγεννητικό άγχος).

Αν αισθάνεστε άγχος ίσως να φοβάστε ότι χάνετε τον έλεγχο και μπορείτε να τρελαθείτε. Συχνά το άγχος που αισθάνεστε μπορεί να οδηγήσει στη μείωση της αυτοπεποίθησης και να ενισχύσει την πεποίθηση ότι είστε κακός γονιός.

Περίπου το 14-16% των γυναικών έχουν κλινικά επίπεδα άγχους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ενώ το 8-10% των γυναικών έχουν κλινικά επίπεδα άγχους μετά τη γέννηση του παιδιού τους.

Είναι επίσης συχνό για τους ανθρώπους με άγχος να βιώνουν ταυτόχρονα κατάθλιψη.

Συμπτώματα άγχους

Αν έχετε οποιοδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα, μιλήστε με ένα ψυχίατρο/ψυχοθεραπευτή για τις θεραπευτικές επιλογές που έχετε:

• Ανησυχία ή φόβο που κατακλύζει τη σκέψη σας και παρεμβαίνει στην καθημερινότητά σας
• Κρίσεις πανικού
• Άγχος και ανησυχίες που είναι δύσκολο να ελεγχθούν
• Ευερεθιστότητα και ανησυχία
• Μυϊκή ένταση, πόνο στο στήθος, αίσθηση των παλμών της καρδιάς
• Δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε
• Ανησυχία ή φόβο που δεν σας αφήνει να βγείτε έξω με το μωρό σας
• Ανησυχία ή φόβο που σας κάνει να ελέγχετε συνεχώς το μωρό σας.

Αν σκέφτεστε ότι ο σύζυγός σας ή το μωρό σας θα ήταν καλύτερα χωρίς εσάς και έχετε αυτοκτονικές σκέψεις, επικοινωνήστε άμεσα με ένα ψυχίατρο.

Τύποι άγχους

Το άγχος μπορεί να έχει πολλές μορφές, και μια μητέρα που βιώνει άγχος ίσως να μην έχει τα ίδια συμπτώματα με μια άλλη. Κάποιοι πολύ συχνοί τύποι άγχους που παρατηρούνται στις μαμάδες περιλαμβάνουν:

• Τη διαταραχή γενικευμένου άγχους
• Την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD)
• Τη διαταραχή πανικού (κρίσεις πανικού)
• Τις φοβίες
• Τη διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD)

Κατάθλιψη

Ίσως να έχετε ακούσει για την μεταγεννητική-επιλόχειο κατάθλιψη (δηλαδή την κατάθλιψη μετά τη γέννηση ενός μωρού),αλλά ίσως να έχετε ακούσει και για την προγεννητική κατάθλιψη (την κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης).

Οι μελέτες δείχνουν ότι το 8-11% των γυναικών βιώνει κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ενώ το 13% των γυναικών βιώνει μεταγεννητική κατάθλιψη.

Τα συμπτώματα είναι ίδια και για τις δύο περιπτώσεις. Ωστόσο, κανένας δεν βιώνει την κατάθλιψη με τον ίδιο τρόπο.

Η κατάθλιψη εμφανίζεται σταδιακά και μπορεί να παραμείνει για πολλούς μήνες. Ίσως να ξεκινά πριν ή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και να συνεχίζεται και μετά τη γέννηση του παιδιού. Μπορεί επίσης να συμβεί για πρώτη φορά μετά τον ερχομό του μωρού σας. Αν μείνει αδιάγνωστη και χωρίς θεραπεία, ίσως να εξελιχθεί σε μια χρόνια κατάσταση ή να επανέλθει στην επόμενη εγκυμοσύνη.

Συμπτώματα κατάθλιψης

Αν έχετε οποιοδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα για περισσότερες από μερικές μέρες, συζητήστε με έναν ψυχίατρο/ψυχοθεραπευτή:

• Καταθλιπτική διάθεση
• Αισθάνεστε ανεπαρκής ως μητέρα, αποτυχημένη, ντροπιασμένη, νιώθετε ότι δεν αξίζετε, νιώθετε απελπισία, κενό ή θλίψη
• Κλαίτε συχνά
• Αισθάνεστε θυμό, ευερεθιστότητα, νευρικότητα ή έχετε εκρήξεις θυμού (για παράδειγμα, εκνευρίζεστε εύκολα από τα άλλα σας παιδιά ή το σύζυγο σας)
• Αισθάνεστε φόβο για το μωρό
• Φοβάστε να μένετε μόνες σας ή να βγείτε έξω
• Δεν απολαμβάνετε ή δεν ενδιαφέρεστε για συνηθισμένες δραστηριότητες(όπως το σεξ)
• Κοιμάστε λίγο ή πάρα πολύ, βλέπετε εφιάλτες
• Έχετε αλλάξει διατροφικές συνήθειες (δεν τρώτε ή τρώτε υπερβολικά)
• Δεν έχετε κίνητρο και δεν μπορείτε να διαχειριστείτε την καθημερινή σας ρουτίνα
• Δεν έχετε ενέργεια και αισθάνεστε εξουθενωμένοι
• Απομόνωση από τις κοινωνικές επαφές και/ή δεν προσέχετε τον εαυτό σας
• Δεν μπορείτε να σκεφτείτε ξεκάθαρα ή να πάρετε αποφάσεις, δεν μπορείτε να συγκεντρωθείτε και ξεχνάτε πράγματα
• Έχετε αυτοκτονικές σκέψεις ή θέλετε να τρέξετε μακριά από όλα.

Κάποια από αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι αποτέλεσμα της έλλειψης ύπνου, όπως η έλλειψη ενέργειας, η εξουθένωση, η μπερδεμένη σκέψη, η έλλειψη συγκέντρωσης και η φτωχή μνήμη.

Όλα αυτά τα συμπτώματα είναι πολύ συχνά όταν ένα μωρό έρχεται στον κόσμο. Ένας ψυχοθεραπευτής θα σας βοηθήσει να καταλάβετε αν αυτά τα συμπτώματα είναι φυσιολογικά ή αν υποδεικνύουν κατάθλιψη.

Επιλόχειος ψύχωση

Η λιγότερο συχνή, αλλά η πιο σοβαρή μεταγεννητική διαταραχή είναι η “επιλόχειος ψύχωση”, η οποία δεν πρέπει να συγχέεται με την “επιλόχειο κατάθλιψη”.Εμφανίζεται σε 1 ή 2 μαμάδες στις 1,000. Σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει κίνδυνος να βλάψετε τον εαυτό σας, το μωρό σας ή και τους δυο σας.

Αν έχετε προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό διπολικής διαταραχής (μανιοκατάθλιψη) ή σχιζοφρένειας τότε ίσως να είστε σε κίνδυνο. Είναι πολύ σημαντικό να το αναφέρεται στα ραντεβού σας με τον γυναικολόγο και τον παιδίατρό σας.

Τα συμπτώματα της επιλόχειου ψύχωσης εμφανίζονται μέσα σε ένα μήνα μετά τη γέννηση και ίσως να περιλαμβάνουν:

• Παραληρητικές ιδέες (ασυνήθιστες πεποιθήσεις ή πίστη σε κάτι που δεν βασίζεται στην πραγματικότητα)
• Υπερεγρήγορση (αυξημένη σωματική και συναισθηματική ένταση)
• Υπερβολική ευφορία (έντονο αίσθημα ευεξίας)
• Σημαντική και συνεχόμενη μείωση της ανάγκης για ύπνο
• Σύγχυση
• Ασταθή συμπεριφορά
• Ψευδαισθήσεις (ασυνήθιστες αντιληπτικές ικανότητες, όπως το να ακούτε ή να βλέπετε πράγματα).

Η διαχείριση της επιλόχειου ψύχωσης περιλαμβάνει:

• Άμεση ψυχιατρική αντιμετώπιση
• Φαρμακευτική αγωγή (αντικαταθλιπτικά ή/και αντιψυχωσικά φάρμακα)
• Πιθανώς νοσοκομειακή περίθαλψη
• Βοήθεια στη φροντίδα του μωρού.

Αν και το πρόβλημα αυτό είναι σπάνιο, συχνά μπορεί να εμφανιστεί ξανά σε μελλοντικές εγκυμοσύνες.