Αν και προσπαθούμε συνεχώς να το ξορκίσουμε από την καθημερινότητά μας, η αλήθεια είναι πως το άγχος έχει θέση σε μια υγιή ζωή. Σε μικρές “ποσότητες” μας κινητοποιεί! Όταν για παράδειγμα θέλουμε να πάρουμε προαγωγή στη δουλειά ή να αντιμετωπίσουμε μια δυσκολία, έχουμε άγχος. Αυτό μπορεί να είναι βοηθητικό, αλλά μπορεί και να μετατραπεί σε μια μεγάλη παγίδα. Το άγχος δεν είναι φυσιολογικό όταν κυριεύει τη ζωή σας, όταν προκαλεί σωματικά συμπτώματα, όταν σας εμποδίζει να κοιμηθείτε, και όταν εν τέλει σας εμποδίζει από το να απολαύσετε τη ζωή και να είστε πιο δημιουργικοί. Η Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή (ΓΑΔ) είναι μια συχνή διαταραχή άγχους, όπου ο άνθρωπος έχει άγχος για τα πάντα, μικρά και μεγάλα θέματα. Η ψυχοθεραπεία είναι η πρώτη θεραπευτική επιλογή για τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή.
Είναι εύκολο κανείς να δώσει την “ταμπέλα” της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής, αλλά αυτό συμβαίνει επειδή το άγχος είναι πολύ συχνό στις μέρες μας και πολλές φορές δεν είναι η σωστή διάγνωση. Όμως σύμφωνα με τα διαγνωστικά κριτήρια DSM-IV, υπάρχουν διάφορες διαταραχές άγχους, όπως η διαταραχή κοινωνικού άγχους, η κοινωνική φοβία, η διαταραχή πανικού (κρίσεις πανικού) και το μετατραυματικό στρες (PTSD). Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή καλύπτει ένα ευρύ φάσμα εμπειριών άγχους (δεν είναι ειδική για μια κατάσταση ή στην εκδήλωσή της). Η κεντρική ιδέα στη ΓΑΔ είναι ότι πολλά μικρά πράγματα μπορεί να προκαλέσουν άγχος και είναι συχνά παρούσα σε ένα ευρύ φάσμα περιστάσεων.
Το άγχος δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Χρειάζεται προσοχή στη διάγνωση και στη θεραπεία, καθώς πολλοί άνθρωποι πραγματικά βιώνουν έντονο συναισθηματικό στρες και βασανίζονται. Ωστόσο η σωστή διάγνωση παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της θεραπείας.
Οι άνθρωποι με διαταραχή άγχους έχουν έντονα ψυχοσωματικά συμπτώματα. Συχνά αναφέρουν ότι νιώθουν απόγνωση, νιώθουν άρρωστοι, πονάει το στομάχι τους, είναι σε εγρήγορση, δεν μπορούν να συγκεντρωθούν, κατακλύζονται από ένα συναίσθημα επείγοντος. Όταν βιώνουμε έντονο άγχος και την εμφάνιση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων, τότε αντιλαμβανόμαστε ότι το μυαλό και το σώμα μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένα μεταξύ τους.
Υπάρχουν πολλές αιτίες που προκαλούν άγχος και περιλαμβάνουν:
Συχνά μιλάμε για τη διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) καθώς ένα ψυχικό τραύμα μπορεί να είναι μια τεράστια πηγή άγχους. Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή συχνά αποτυπώνει το άγχος που έχει τις ρίζες της σε ένα ψυχικό τραύμα ή επιδεινώνεται από αυτό, αλλά δεν καλύπτει τα κριτήρια για την ειδική διάγνωση της διαταραχής μετατραυματικού στρες.
Όλοι μας αντιμετωπίζουμε περιόδους στη ζωή μας, ειδικά στην παιδική ηλικία, όπου πρέπει να διαχειριστούμε έντονα συναισθήματα αλλά δεν υπάρχει η δυνατότητα να τα διαχειριστούμε με υγιείς τρόπους. Αυτές οι καταστάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν οικογενειακές δυσκολίες όπως το διαζύγιο ή προβλήματα στις σχέσεις, ο εκφοβισμός στο σχολείο, οι συνθήκες φτώχειας, η μετανάστευση ή η βία. Αυτές οι συνθήκες όπως είναι λογικό δημιουργούν έντονο άγχος, αλλά το άγχος μπορεί επίσης να είναι μια ασυνείδητη στρατηγική διαχείρισης, καθώς μας αποσπά από τα επώδυνα συναισθήματα (φόβο, θυμό, θλίψη).
Το άγχος δεν είναι πάντα παράλογο. Όταν περνάμε δύσκολες περιόδους στη ζωή μας (χάνουμε τη δουλειά μας, χωρίζουμε από το σύντροφό μας, είμαστε θύματα μιας εγκληματικής πράξης, χάνουμε κάποιο αγαπημένο πρόσωπο) νιώθουμε έντονο άγχος. Αυτές οι περιπτώσεις δεν πληρούν τα κριτήρια για τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή, όμως σίγουρα αποτελούν αφορμές για οξύ στρες που θα συμβάλλει στο ήδη μακροχρόνιο στρες.
Το στρες και η ανησυχία είναι στενά συνδεδεμένα. Το στρες διεγείρει τα ίδια τμήματα του εγκεφάλου και του σώματος όπως όταν νιώθουμε ανησυχία.
Πρώτα από όλα, σκεφτείτε ότι η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή μπορεί να παρεμβαίνει στην καθημερινή σας λειτουργικότητα. Σίγουρα οι γενετικοί παράγοντες παίζουν ρόλο αλλά και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες συμβάλλουν στην εμφάνιση της διαταραχής.
Είναι πολύ σημαντικό να θυμάστε τα ακόλουθα χαρακτηριστικά του άγχους:
Κάποιες καταστάσεις αποτελούν εξαιρετικό υπόβαθρο για την εμφάνιση του άγχους:
Οι συνθήκες που δεν δίνουν χώρο στο άγχος να αναπτυχθεί είναι :
Σαφώς και η φαρμακευτική αγωγή (με αγχολυτικά ή/και αντικαταθλιπτικά) μπορεί να είναι βοηθητική, αν είστε ανοιχτοί σε αυτή την επιλογή, και βοηθά άμεσα ώστε να διαχειριστείτε τα συμπτώματα του άγχους και να σας παρέχει ανακούφιση. Αλλά είναι πολύ σημαντικό να μην μείνετε μονάχα σε αυτό. Εάν αντιμετωπίσετε την πραγματική αιτία του άγχους σας, δεν θα είσαστε εξαρτημένοι από φάρμακα για μια ζωή.
Το άγχος συνδέεται με το “σήμερα”, δηλαδή όλα όσα συμβαίνουν στη ζωή σας και τη στάση/πεποιθήσεις σας απέναντι σε αυτά, αλλά και με τα όσα σας έχουν συμβεί στο “χτες” (στο παρελθόν, στην παιδική ηλικία, αλλά και σε όλη την υπόλοιπη ενήλικη ζωή). Η κατανόηση αυτών των εσωτερικών αιτιών και η θεραπεία τους, οδηγεί στην δυνατότητα να δημιουργήσετε μια ζωή στην οποία το άγχος δεν έχει θέση. Η ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ λοιπόν είναι ο κύριος άξονας της θεραπείας. Θα σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε τις ρίζες του άγχους και να τις αντιμετωπίσετε.
Το άγχος δεν είναι φυσιολογικό όταν κυριεύει τη ζωή σας, προκαλεί σωματικά συμπτώματα και σας κρατά μακριά από το να απολαύσετε τη ζωή και να είστε πιο δημιουργικοί. Η ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ (και συμπληρωματικά ο ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΣ και το EMDR) μπορούν να βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε το άγχος και τις ψυχοσωματικές εκδηλώσεις του αποτελεσματικά.