Καχυποψία

Καχυποψία

Η καχυποψία μπορεί να πνίξει έναν άνθρωπο και να καταστρέψει την κοινωνική του ζωή. Δρα στις σχέσεις σαν δυναμίτης. Συνήθως είναι χαρακτηριστικό των ανθρώπων με χαμηλή αυτοεκτίμηση, αλλά επίσης και σε ανθρώπους που θαυμάζουν σε ακραίο βαθμό τον εαυτό τους και δεν είναι τόσο ανοιχτοί στην κριτική. Η καχυποψία, ουσιαστικά είναι μια κατάσταση στην οποία  ένα άτομο πιστεύει ότι πίσω από όσα βλέπει υπάρχουν πάντα άλλα κρυφά κίνητρα.

Η καχυποψία σε ένα βαθμό και για ένα σκοπό είναι αναγκαία και χρήσιμη. Ωστόσο, το να αναζητά κάποιος ένα απώτερο κίνητρο πίσω από όλα είναι καταστροφικό. Η σοβαρή καχυποψία ονομάζεται παράνοια. Η λέξη αυτή χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον Κάλμπαουμ, αλλά ήταν ο Γερμανός ψυχίατρος Κρέπελιν που περιέγραψε πρώτος αυτή την κατάσταση ως διαταραχή (1912).

Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι καχυποψίας;

Η ψυχιατρική γενικά, αναγνωρίζει τέσσερις τύπους καχυποψίας, την ζήλια, την μεγαλομανία, την σωματική καχυποψία και την ερωτομανία.  Στην ζήλια, το άτομο έχει μια ισχυρή πεποίθηση ότι το εξαπατούν. Στην μεγαλομανία, το άτομο πιστεύει ότι έχει σημαντικά επιτεύγματα, για παράδειγμα εφευρέσεις, και έχει την καχυποψία ότι οι άλλοι άνθρωποι προσπαθούν να εμποδίσουν την εξέλιξή του. Στη σωματική καχυποψία, το άτομο ίσως να πιστεύει ότι έχει παράσιτα στο σώμα του. Υπάρχει επίσης και η ερωτομανία , όπου ένα άτομο  έχει την αυταπάτη ότι κάποιοι διάσημοι είναι ερωτευμένοι μαζί του.

Εκτός από τις παραπάνω μορφές καχυποψίας υπάρχουν και άλλες καταστάσεις που αποτελούν μορφές καχυποψίας. Για παράδειγμα μπορεί ένα άτομο να νιώθει ότι το παρακολουθούν, ότι διατρέχει κίνδυνο να το βλάψουν, το εξαπατούν ή το απατούν.

Από πού πηγάζει η έλλειψη εμπιστοσύνης;

Υπάρχουν πολλές θεωρίες σχετικά με την εμπιστοσύνη και την καχυποψία στις σχέσεις, και πολλές από αυτές δείχνουν μια στενή σύνδεση ανάμεσα στην εμπιστοσύνη και στην ανάγκη για έλεγχο.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι όταν κάποιος δεν έχει την αίσθηση του ελέγχου, είναι λιγότερο πιθανό να έχει θετικές προσδοκίες από τους άλλους, ένα συστατικό κλειδί για την εμπιστοσύνη.

Το γιατί κάποιος νιώθει ότι δεν έχει τον έλεγχο εξαρτάται από τις εμπειρίες του παρελθόντος και τις τρέχουσες συνθήκες.

Πιθανές αιτίες περιλαμβάνουν:

• τα ψυχικά τραύματα
• την έλλειψη αγάπης στην παιδική ηλικία
• την απόρριψη στην παιδική ηλικία
• τις προηγούμενες εμπειρίες από τις σχέσεις
• την ανασφαλή προσκόλληση
• τις ψυχικές διαταραχές

Ψυχικά τραύματα

Όταν κάποιος έχει βιώσει μια τραυματική εμπειρία, τότε αυτό μπορεί να έχει κάποιες μακροχρόνιες επιδράσεις όπως η δυσπιστία. Αυτό είναι κάτι απολύτως φυσιολογικό.

Τα ψυχικά τραύματα μπορεί να έχουν τεράστια επίδραση στην ψυχική υγεία των ανθρώπων και να κλονίζουν την εμπιστοσύνη στους άλλους.

Αρνητικές εμπειρίες στην παιδική ηλικία

Η κακοποίηση στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, δεν είναι η μοναδική εμπειρία που μπορεί να είναι καταστροφική για ένα παιδί. Η έκθεση σε μακροχρόνιες ή επικίνδυνες συμπεριφορές προκαλούν μακροχρόνια θέματα.

Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η κακοποίηση στην παιδική ηλικία έχει άμεση σχέση με την καχυποψία. Όσο πιο σοβαρή είναι η κακοποίηση, τόσο πιο έντονη είναι η καχυποψία.

Προηγούμενες εμπειρίες από τις σχέσεις

Σε αυτή την περίπτωση συμβαίνουν καταστάσεις που κλονίζουν την εμπιστοσύνη στη σχέση, και συχνά αποτελούν ένα "τραύμα προδοσίας".

Για πολλούς ανθρώπους, αυτό μπορεί να είναι μια απιστία. Επίσης, μπορεί να είναι μια κατάσταση τόσο απροσδόκητη που να καταστρέφει μια στενή σχέση με τα μέλη της οικογένειας ή τους φίλους, όπως πισώπλατα μαχαιρώματα.

Οι μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που έχουν βιώσει την προδοσία ,χάνουν την εμπιστοσύνη στους συντρόφους τους και στους ανθρώπους γενικά.

Προσκόλληση

Σύμφωνα με τη θεωρία της προσκόλλησης , η σύνδεση ανάμεσα σε ένα παιδί και στους γονείς ή στους φροντιστές του επηρεάζει τη δημιουργία των σχέσεων στην ενήλικη ζωή.

Η ανασφαλής προσκόλληση είναι αποτέλεσμα της ανασφαλούς σύνδεσης με τους γονείς, οι οποίοι δεν ικανοποιούσαν τις ανάγκες του παιδιού.

Για παράδειγμα, η ασυνέπεια των γονιών μπορεί να οδηγεί σε αγχώδη προσκόλληση, η οποία συχνά συνδέεται με το φόβο της εγκατάλειψης αργότερα στη ζωή.

Οι μελέτες δείχνουν ότι ο τύπος προσκόλλησης έχει άμεση σχέση με το επίπεδο της δυσπιστίας σε μια σχέση. Η δυσπιστία οδηγεί σε συμπεριφορές όπως η ζήλια, η ψυχολογική κακοποίηση και αδιάκριτες συμπεριφορές.

Ψυχικές διαταραχές

Συγκεκριμένες ψυχικές διαταραχές μπορεί να περιλαμβάνουν συμπτώματα καχυποψίας ή παράνοιας,  όπως:

• η διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD)
• η παρανοειδής διαταραχή προσωπικότητας
• η εξαρτητική διαταραχή προσωπικότητας
• η ψύχωση
• η κατάθλιψη
• οι διαταραχές άγχους

Η καχυποψία είναι μια κατάσταση που μπορεί να επηρεάζει σημαντικά τη λειτουργικότητα ενός ατόμου. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχει μια σύνδεση ανάμεσα στην έλλειψη αυτοπεποίθησης και στην παρανοϊκή διαταραχή. Μια μελέτη ανακάλυψε ότι οι παρανοϊκές καταστάσεις που δεν έχουν καμία σχέση με κάποιο πρόβλημα αυτοπεποίθησης μπορεί να προκύπτουν από συγκεκριμένες παθήσεις του εγκεφάλου.

Η εξέλιξη μιας παρανοϊκής διαταραχής σε σχιζοφρένεια δεν είναι κάτι σύνηθες. Βέβαια, τα μοτίβα συμπεριφοράς των καχύποπτων ανθρώπων μπορεί να έχουν καταστροφική επίδραση στην οικογενειακή ζωή. Όταν για παράδειγμα, ένας σύζυγος  νιώθει ότι η γυναίκα του δεν είναι πιστή τότε συνεχώς την ελέγχει, και αυτό προκαλεί τεράστια ζημιά στην αμοιβαία εμπιστοσύνη, η οποία είναι ουσιαστική αξία για τις οικογενειακές σχέσεις.

Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω τα θέματα εμπιστοσύνης;

Η χρόνια καχυποψία μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να σταματήσει, ωστόσο δεν είναι αδύνατο να συμβεί. Τι μπορείτε να κάνετε για να χτίσετε σχέσεις εμπιστοσύνης;

Αρχίστε να επικοινωνείτε

Όταν θέλετε να δημιουργήσετε μια σχέση εμπιστοσύνης, τότε η ανοιχτή επικοινωνία είναι ουσιαστική. Συζητήστε με τους άλλους τα θέματα εμπιστοσύνης που έχετε, μιλήστε για τις αξίες σας και εξηγήστε ποια είναι τα όριά σας.

Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να επικεντρώνεστε στα δικά σας συναισθήματα σε κάθε συνθήκη. Για παράδειγμα, μπορείτε να πείτε "Νιώθω απογοήτευση όταν δεν εμφανίζεσαι στην ώρα σου." Με αυτό τον τρόπο δίνετε έμφαση στα δικά σας συναισθήματα χωρίς να κατηγορείτε τον άλλο.

Είναι πολύ πιο εύκολο να χτίσει κάποιος μια σχέση εμπιστοσύνης όταν συμμετέχει ενεργά σε αυτή τη διαδικασία. Η επικοινωνία είναι το κλειδί για την εμπιστοσύνη.

Δώστε την ευκαιρία στους άλλους ανθρώπους να αλλάξουν

Εάν η δυσπιστία πηγάζει από τις συνήθειες κάποιου, ο καλύτερος τρόπος για να ανακτήσετε την εμπιστοσύνη είναι να του επιτρέψετε να βελτιώσει τον εαυτό του. Για να γίνει αυτό, μιλήστε ανοιχτά για το θέμα της καχυποψίας και ξεκαθαρίστε τις προσδοκίες που έχετε.

Αν οι συνήθειες που καταστρέφουν την εμπιστοσύνη συνεχίζουν και μετά την επικοινωνία, ίσως να είναι η στιγμή να σκεφτείτε ξανά τη σχέση σας.

Αναγνωρίστε τα συναισθήματά σας

Είναι πολύ σημαντικό να εξετάζετε τα συναισθήματά σας όταν νιώθετε καχυποψία. Ποιες είναι οι αιτίες της καχυποψίας; Μπορείτε να κάνετε ένα βήμα πίσω από τις στρεβλές σας σκέψεις και να αναρωτηθείτε αν είναι βάσιμες.

Μπορείτε να καταγράφετε τις σκέψεις σας σε ένα ημερολόγιο και αυτό θα σας βοηθήσει να εκφράζετε όσα νιώθετε και να αναγνωρίσετε τα μοτίβα της χρόνιας καχυποψίας προς τους άλλους.

Αν έχετε θέματα εμπιστοσύνης, μπορεί οι άνθρωποι γύρω σας να παρατηρούν κάποια μοτίβα στη συμπεριφορά σας και στις σχέσεις σας. Στην πραγματικότητα, δεν έχετε θέματα αλλά ζείτε με τις ψυχολογικές επιδράσεις από μια σημαντική εμπειρία της ζωής σας.

Η χρόνια καχυποψία μπορεί να είναι αποτέλεσμα μιας τραυματικής κατάστασης, των αρνητικών εμπειριών της παιδικής ηλικίας, της προδοσίας στις σχέσεις.

Για να ξεπεράσει κάποιος τα θέματα εμπιστοσύνης πρέπει να κατανοήσει από που προέρχονται αυτά τα συναισθήματα.