Υπερκόπωση / Burn out - Εξάντληση μετά από εξετάσεις
To burn out (σύνδρομο εξουθένωσης) είναι ιδιαίτερα συχνό φαινόμενο, μετά από τις εξετάσεις (ιδίως των Πανελληνίων εξετάσεων) ή και κατά τη διάρκεια αυτών. Το αποτέλεσμα της υπερπροσπάθειας που κάνουν μπορεί να οδηγήσει σε μια κατάσταση εξάντλησης (burn out) και κόπωσης που διαρκεί, στην οποία οι μαθητές δεν μπορούν να συγκεντρωθούν και γενικότερα να αποδώσουν, όπως δείχνουν οι μελέτες σε μαθητικούς πληθυσμούς.1 Μπορεί να παρουσιάζουν έλλειψη συγκέντρωσης, σύγχυση, άγχος, ψυχική εξάντληση, διαταραχές ύπνου, κατακρήμνιση της αυτοπεποίθησής τους, ακόμα και κατάθλιψη ή κρίσεις πανικού.2 Οι καταστάσεις αυτές γενικά είναι ανθεκτικές στη θεραπεία και μπορεί να μετατραπούν σε σύνδρομο χρονίας κόπωσης.
Άγχος, στρες και εξάντληση
Το σύνδρομο burnout δεν αφορά βέβαια μόνο μαθητές και τις Πανελλήνιες εξετάσεις, αλλά όλων των ειδών διανοητικό στρες και κόπωση, όπως φοιτητές και εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο, καθώς και εργαζόμενους και στρες στην εργασία, όπου η υπερπροσπάθεια και ο φόβος αποτυχίας τους καταβάλλουν (πχ σε παρουσιάσεις, συνεδριάσεις, ομιλία μπροστά σε ομάδες, κλπ).
Βιταμίνες και συμπληρώματα
Συνήθως τις περισσότερες φορές οι άνθρωποι στρέφονται στις βιταμίνες για να ενισχύσουν το νευρικό τους σύστημα και να καταπολεμήσουν το burnout, την υπερκόπωση και την εξάντληση. Τέτοιες είναι πολυβιταμίνες και συμπληρώματα, που περιέχουν εκτός των άλλων βιταμίνη Β12 και τις υπόλοιπες του συμπλέγματος Β, βιταμίνη D, φυλλικό οξύ, τα οποία ενισχύουν το νευρικό σύστημα.4 Δημοφιλή είναι και τα Ginkgo biloba, Ginseng και διάφορα αμινοξέα τα οποία μπορούν να ενισχύσουν τις εγκεφαλικές λειτουργίες και τη μνήμη.5
Σε περιπτώσεις που η διατροφή είναι κακή (junk food, έτοιμα φαγητά), τα παραπάνω μπορούν να φανούν χρήσιμα, αλλά εκτός και αν υπάρχει κάποια σοβαρή ανεπάρκεια (που θα φανεί σε εξετάσεις αίματος), δεν μπορούν να απαλλάξουν τον επαγγελματία ή τον μαθητή από την εξάντληση ή να τον ενισχύσουν αποτελεσματικά.
Συμπληρωματικές μέθοδοι
Οι διάφορες ελλείψεις στη διατροφή είναι απαραίτητο να διορθωθούν μέσω μιας προσεγμένης διατροφής και συμπληρωμάτων διατροφής, όμως πέρα από αυτό καμία βιταμίνη και συμπλήρωμα δεν συγκρίνεται με τη βοήθεια που μπορεί να προσφέρουν ορισμένες συμπληρωματικές προσεγγίσεις στο σύνδρομο burn out και για το άγχος εξετάσεων. Βοηθούν επικουρικά στην αντιμετώπιση της εξάντλησης, στο άγχος των εξετάσεων και στο άγχος απόδοσης, έτσι ώστε ο μαθητής να αποδώσει τα μέγιστα των δυνατοτήτων του και των γνώσεών του κατά την διάρκεια των εξετάσεων, χωρίς να μπλοκάρεται από το άγχος. Επίσης είναι αποτελεσματική στην αντιμετώπιση της πνευματικής εξάντλησης μετά από υπερπροσπάθεια.
Εκτός από μαθητές και φοιτητές, μπορούν να βοηθήσουν και αθλητές/πρωταθλητές στην απόδοσή τους, όπως τον κάθε επαγγελματία που έχει να αντιμετωπίσει παρουσιάσεις, και κάθε ειδών εξετάσεις. Ενισχύουν την μνήμη, τη συγκέντρωση και μειώνουν το άγχος (παρόμοια με το Xanax και το Lexotanil).
Σε ήπιες περιπτώσεις μπορεί να είναι βοηθητικά και τα ανθοïάματα του Μπαχ, πιο συγκεκριμένα το Rescue Remedy.
Επιπρόσθετα, ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις όπως το EMDR, μπορούν να βοηθήσουν για να ξεπεράσει κανείς προηγούμενα σοκ και τραύματα που σχετίζονται με εξετάσεις, επαγγελματική εξουθένωση και στρες.3
Αντιμετώπιση άγχους εξετάσεων και θεραπεία burn out
Η ψυχοθεραπεία και το EMDR (για τα ψυχικά τραύματα) μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές να ανταπεξέλθουν στο άγχος των εξετάσεων, να ξεπεράσουν φοβίες και την υπερκόπωση προηγουμένων εξετάσεων.
Βιβλιογραφία
- 1.Chong, L. Z., et al. (2025). Student Burnout: A Review on Factors Contributing to Burnout Across Different Student Populations. Behavioral Sciences, 15(2), 170. Exam stress and burnout
- 2.Gao, X. (2023). Academic stress and academic burnout in adolescents: a moderated mediating model. Frontiers in Psychology, 14. Burnout, mood and long‑term impact
- 3.Caille, A., et al. (2023). EMDR for symptoms of depression, stress and burnout in health care workers exposed to COVID-19 (HARD): A study protocol for a trial within a cohort study. European Journal of Psychotraumatology, 14(1). EMDR and burnout
- 4.Almeida, O. P., et al. (2015). Systematic review and meta-analysis of randomized placebo-controlled trials of folate and vitamin B12 for depression. International Psychogeriatrics, 27(5), 727–737. Vitamins, mood and fatigue
- 5.Zeng, M., et al. (2024). Effects of Ginseng on Cognitive Function: A Systematic Review and Meta‐Analysis. Phytotherapy Research, 38(12), 6023–6034. Portico. Ginseng and cognitive function