Σίγουρα θα έχετε ακούσει για την σεροτονίνη αλλά οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν τι ακριβώς είναι και πως λειτουργεί. Είναι νευροδιαβιβαστής, αλλά είναι γνωστή ως “ορμόνη της χαράς” επειδή τα χαμηλά της επίπεδα συνδέονται με την κατάθλιψη.
Η σεροτονίνη επηρεάζει άμεσα τη διάθεση. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι τα υψηλά επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλο συνδέονται με την ευτυχία και τη χαρά, ενώ τα χαμηλά επίπεδα της σεροτονίνης συνδέονται με συμπτώματα της κατάθλιψης όπως η θλίψη, η αναστάτωση και γενικά η πεσμένη διάθεση. Η ανισορροπία στα επίπεδα της σεροτονίνης στον εγκέφαλο έχει συνδεθεί με καταστάσεις όπως το άγχος, οι κρίσεις πανικού, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και τα ξεσπάσματα θυμού.
Η σεροτονίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής που μεταφέρει μηνύματα ανάμεσα στα κύτταρα του εγκεφάλου. Παίζει μεγάλο ρόλο στη συνείδηση, στην προσοχή, στις γνωστικές ικανότητες και στα συναισθήματα αλλά ρυθμίζει και πολλές ακόμη διαδικασίες στο σώμα.
Αν και είναι νευροδιαβιβαστής συχνά δρα ως ορμόνη, καθώς απελευθερώνεται στην κυκλοφορία και μεταφέρει μηνύματα σε διάφορα μέρη του σώματος, όπως το στομάχι και τα αιμοπετάλια.
Η σεροτονίνη έχει πολλές λειτουργίες. Στον εγκέφαλο μας υπάρχουν περίπου 40 εκατομμύρια κύτταρα, και υπολογίζεται ότι η σεροτονίνη επηρεάζει κάθε κύτταρο, άμεσα ή έμμεσα. Η σεροτονίνη επηρεάζει:
Η σεροτονίνη δεν επηρεάζει τη διάθεση με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι όταν τα επίπεδα της σεροτονίνης είναι υψηλά, η διάθεση βελτιώνεται. Αλλά υπάρχουν και πολλές άλλες χημικές διεργασίες που συμβαίνουν στο σώμα, άρα δεν είναι μια μονόδρομη σχέση. Δεν είναι ξεκάθαρο αν τα χαμηλά επίπεδα της σεροτονίνης οδηγούν στην κατάθλιψη ή αν άλλοι παράγοντες προκαλούν κατάθλιψη και στη συνέχεια μείωση των επιπέδων της σεροτονίνης.
Άλλες πιθανές αιτίες περιλαμβάνουν τους ελαττωματικούς υποδοχείς της σεροτονίνης στα κύτταρα ή την έλλειψη τρυπτοφάνης , του αμινοξέος από το οποίο συντίθεται η σεροτονίνη.
Η ισορροπία στα επίπεδα της σεροτονίνης οδηγεί σε ηρεμία, ευτυχία και σταθερή διάθεση. Όταν τα επίπεδα της είναι πολύ χαμηλά, είναι πολύ πιθανή η εμφάνιση της κατάθλιψης και του άγχους, των κρίσεων πανικού, της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής και του υπερβολικού θυμού.
Δεν είναι τόσο απλό να πάρει κάποιος φάρμακα με σεροτονίνη. Τα πιο κοινά αντικαταθλιπτικά, οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης(SSRIs), και οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης και της νορεπινεφρίνης (SNRIs), λειτουργούν μπλοκάροντας την επαναπρόσληψη των νευροδιαβιβαστών από τα κύτταρα.
Υπολογίζεται ότι το 90% της σεροτονίνης συντίθεται στην πεπτική οδό. Η υπόλοιπη εντοπίζεται στο κεντρικό νευρικό σύστημα και στον εγκέφαλο.
Η σύνθεση της σεροτονίνης απαιτεί πολλές χημικές διεργασίες επεξεργασίας της τρυπτοφάνης. Τα κύτταρα συνθέτουν σεροτονίνη χρησιμοποιώντας την τρυπτοφάνη, ένα αμινοξύ που είναι απαραίτητο για την σύνθεση των πρωτεϊνών, μαζί με την υδροξυλάση της τρυπτοφάνης, ένα ένζυμο, που είναι απαραίτητο για το σχηματισμό της σεροτονίνης. Αυτό εξηγεί γιατί η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε τρυπτοφάνη είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για την αύξηση των επιπέδων της σεροτονίνης.
Όταν γελάμε το σώμα μας απελευθερώνει σεροτονίνη. Επίσης απελευθερώνεται σεροτονίνη όταν νιώθουμε ναυτία.
Οι νευροδιαβιβαστές όπως η σεροτονίνη μεταφέρουν μηνύματα μεταξύ των κυττάρων. Τα μηνύματα είναι ανάγκη να περάσουν από το ένα κύτταρο στο άλλο για να γίνει οποιαδήποτε διαδικασία στο σώμα. Από τη στιγμή που η σεροτονίνη απελευθερώνεται, επαναπροσλαμβάνεται και ανακυκλώνεται από τα κύτταρα μια διαδικασία που ονομάζεται επαναπρόσληψη.
Εάν τα επίπεδα της σεροτονίνης αυξηθούν υπερβολικά, μετά από την ακατάλληλη μίξη των αντικαταθλιπτικών με άλλα φάρμακα που σχετίζονται με την σεροτονίνη όπως η τρυπτάνη για τις ημικρανίες, μερικοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν μια σπάνια κατάσταση που αποκαλείται σύνδρομο σεροτονίνης. Τα συμπτώματα του περιλαμβάνουν νευρικότητα, σύγχυση, γρήγορο καρδιακό ρυθμό, υψηλή αρτηριακή πίεση, διαστολή της κόρης των οφθαλμών, απώλεια του μυϊκού συγχρονισμού, έντονη εφίδρωση, ναυτία και διάρροια. Πιο σοβαρά συμπτώματα περιλαμβάνουν την επιληψία, τον υψηλό πυρετό, την απώλεια της συνείδησης.
Το σύνδρομο σεροτονίνης είναι μια παρενέργεια της φαρμακευτικής αγωγής. Συχνά συμβαίνει σε ανθρώπους που παίρνουν πολλά φάρμακα που αυξάνουν την σεροτονίνη. Για παράδειγμα, κάποιος που λαμβάνει αντικαταθλιπτικά μπορεί να παίρνει φάρμακα για το κρυολόγημα. Και τα δύο φάρμακα αυξάνουν την σεροτονίνη, αυξάνουν τα επίπεδα του νευροδιαβιβαστή πολύ περισσότερο από ότι το κάθε φάρμακο μόνο του.
Το σύνδρομο της σεροτονίνης μπορεί να εμφανιστεί αν ένα άτομο ξεκινά μια νέα φαρμακευτική αγωγή ή αν αυξάνει τη δοσολογία. Είναι δύσκολο κάποιος να προβλέψει ποιο φάρμακο ή δόση αυξάνει τον κίνδυνο. Τα επίπεδα της σεροτονίνης που είναι θεραπευτικά για ένα άτομο είναι τοξικά για κάποιο άλλο.
Οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs) και οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης-νορεπινεφρίνης (SNRIs) είναι τα φάρμακα που σχετίζονται περισσότερο με αυτή την κατάσταση.
Άλλα φάρμακα που αυξάνουν τα επίπεδα της σεροτονίνης περιλαμβάνουν:
Τα συμπτώματα του συνδρόμου σεροτονίνης τυπικά εμφανίζονται τις πρώτες 24 ώρες από την έναρξη ή την προσαρμογή στα φάρμακα. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη εξέταση για το σύνδρομο της σεροτονίνης. Ο γιατρός σας θα σας προτείνει διαφορετικές εξετάσεις για να αξιολογήσει την λειτουργία των οργάνων, να ελέγξει τις ορμόνες και να εντοπίσει άλλες πιθανές καταστάσεις.
Περίπου το 15% των ανθρώπων λαμβάνει αντικαταθλιπτικά, για αυτό υπάρχει αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης του συνδρόμου της σεροτονίνης. Ωστόσο, η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που παίρνουν αντικαταθλιπτικά δεν εμφανίζουν το σύνδρομο. Υπάρχουν παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνισή του όπως η ηλικία ή το φύλο.
Πάρα πολλά συστήματα βασίζονται στη σεροτονίνη. Στην πραγματικότητα επηρεάζει κάθε κομμάτι του οργανισμού:
Ο τρόπος ζωής επηρεάζει άμεσα τον οργανισμό μας. Μπορείτε να αυξήσετε φυσικά την σεροτονίνη. Για παράδειγμα, τα επίπεδα της σεροτονίνης επηρεάζονται από:
Η σεροτονίνη είναι πολλά περισσότερα από μια “ορμόνη της χαράς”, παίζει ουσιαστικό ρόλο σε πολλαπλά συστήματα.
Στην ενίσχυση της διάθεσης, της εγκεφαλικής λειτουργίας και της γενικότερη ευεξίας μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά η ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ και ο ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΣ. Υπάρχουν επίσης κάποια συμπληρώματα και βιταμίνες που μπορεί να είναι βοηθητικά σε ένα πλαίσιο ολιστικής διατροφής.