Οι ηλεκτρολύτες είναι μεταλλικά στοιχεία στο αίμα και στα άλλα υγρά του σώματος που φέρουν θετικό ή αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο. Οι ηλεκτρολύτες επηρεάζουν τις λειτουργίες του σώματος με πολλούς τρόπους, που περιλαμβάνουν:
Το 60% του σώματός μας είναι νερό, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι οι ηλεκτρολύτες υπάρχουν σε κάθε υγρό στο σώμα μας. Οι ηλεκτρολύτες παίζουν σημαντικό ρόλο στις χημικές αντιδράσεις στο σώμα και συμβάλλουν στη διατήρηση της ισορροπίας των υγρών.
Το σώμα παίρνει τους ηλεκτρολύτες από τις τροφές και το νερό που καταναλώνουμε. Οι νεφροί αποβάλλουν την περίσσεια των ηλεκτρολυτών από το σώμα μέσω της ούρησης. Τα επίπεδα των ηλεκτρολυτών στο σώμα μπορεί να αυξηθούν ή να μειωθούν. Χάνουμε ηλεκτρολύτες όταν ιδρώνουμε, για αυτό και είναι ανάγκη να καταναλώνουμε υγρά που περιέχουν ηλεκτρολύτες. Το νερό δεν περιέχει ηλεκτρολύτες.
Υπάρχουν αρκετοί ηλεκτρολύτες που έχει ανάγκη το σώμα μας για να μπορέσει να διατηρήσει φυσιολογικά τα επίπεδα των ηλεκτρολυτών. Παρακάτω θα αναλύσουμε τους σημαντικότερους ηλεκτρολύτες και τι συμβαίνει όταν τα ποσοστά τους είναι υπερβολικά αυξημένα ή μειωμένα.
Το νάτριο παίζει κύριο ρόλο στη διατήρηση της σωστής ισορροπίας των υγρών. Επίσης βοηθά τα κύτταρα να απορροφήσουν τα θρεπτικά συστατικά. Είναι ο πιο άφθονος ηλεκτρολύτης που υπάρχει στο σώμα:
Το μαγνήσιο βοηθά τα κύτταρα να μετατρέψουν τα θρεπτικά συστατικά σε ενέργεια, μια διαδικασία απαραίτητη για τους μύες και τον εγκέφαλο.
Τα κύτταρά μας χρησιμοποιούν το κάλιο όπως και το νάτριο. Όταν ένα ιόν νατρίου εισέρχεται στα κύτταρα, ένα ιόν καλίου βγαίνει από το κύτταρα και το αντίστροφο. Το κάλιο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την λειτουργία της καρδιάς. Τα υψηλά ή τα χαμηλά ποσοστά του μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στην καρδιά.
Το ασβέστιο είναι ένα στοιχείο κλειδί για το σώμα μας, αλλά έχει πολλές άλλες λειτουργίες πέρα από την διατήρηση των υγιών οστών και των δοντιών. Ελέγχει τους μύες, μεταφέρει σήματα στα νεύρα, ελέγχει το ρυθμό της καρδιάς και πολλά άλλα. Τα υψηλά ή τα χαμηλά επίπεδα ασβεστίου στο σώμα μπορεί να προκαλούν ένα εύρος συμπτωμάτων στα διαφορετικά συστήματα στο σώμα μας. Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις υπερασβεστιαιμίας (υψηλά ποσοστά ασβεστίου) τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, σύγχυση, κόπωση, διαταραχές του γαστρεντερικού (δυσκοιλιότητα, πόνο στο έντερο και εμετό), προβλήματα στους νεφρούς (συχνή ανάγκη για ούρηση, πέτρες στους νεφρούς και νεφρική ανεπάρκεια), αρρυθμίες και πόνο στα οστά και στις αρθρώσεις.
Σε περιπτώσεις υποασβεστιαιμίας (χαμηλά επίπεδα ασβεστίου), τα κύρια συμπτώματα είναι η σύγχυση, οι αλλαγές στη συμπεριφορά, τα δυνατά αντανακλαστικά και η απώλεια του μυϊκού ελέγχου, οι μυϊκές συσπάσεις στους μύες στο λαιμό με αποτέλεσμα η αναπνοή και η ομιλία να είναι δύσκολη.
Ο φώσφορος είναι ένα στοιχείο κλειδί για την μεταφορά ουσιών έξω από τα κύτταρα. Βοηθά τα κύτταρα στο μεταβολισμό των θρεπτικών συστατικών και είναι συστατικό-κλειδί για το σχηματισμό των νουκλεοτιδίων , τα οποία αποτελούν τα δομικά συστατικά του DNA.
Το διοξείδιο του άνθρακα που παράγει το σώμα μας δεν πηγαίνει όλο στους πνεύμονες για να απομακρυνθεί από την εκπνοή μας. Αντιθέτως, συμβαίνει ανακύκλωση μιας μικρής ποσότητας σε διττανθρακικό νάτριο, το οποίο το σώμα χρησιμοποιεί για να διατηρήσει φυσιολογικό το pH του αίματος.
Τα κύτταρά μας χρησιμοποιούν ηλεκτρολύτες για να ρυθμίσουν διαδικασίες, όπως η σύσπαση των μυών. Οι αλλαγές στο ηλεκτρικό φορτίο συμβάλλουν στις χημικές αντιδράσεις, ειδικά όταν αφορούν την ενυδάτωση και την ισορροπία των υγρών μέσα και έξω από τα κύτταρα.
Η κύρια αρχή της δράσης των ηλεκτρολυτών είναι ότι συγκεκριμένα στοιχεία έχουν φυσιολογικά θετικό ή αρνητικό φορτίο. Όταν αυτά τα στοιχεία διαλύονται στα υγρά, τότε τα υγρά αποκτούν ηλεκτρικό φορτίο.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι το αλατόνερο. Το αλάτι περιέχει νάτριο (θετικά φορτισμένο) και χλώριο (αρνητικά φορτισμένο) και όταν αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, τα φορτία τους ισορροπούν μεταξύ τους. Τα άτομα με ηλεκτρικό φορτίο ονομάζονται ιόντα (τα θετικά ιόντα ονομάζονται κατιόντα, ενώ τα αρνητικά ιόντα ονομάζονται ανιόντα).
Όταν διαλύουμε το αλάτι στο νερό, τότε συμβαίνει ο διαχωρισμός ανάμεσα στα άτομα νατρίου και χλωρίου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι έχουν ξανά θετικό και το αρνητικό τους φορτίο. Ο ηλεκτρισμός μεταπηδά μεταξύ των ιόντων νατρίου και χλωρίου, όχι στο μόρια του νερού, επειδή έχουν αντίθετο ηλεκτρικό φορτίο.
Σε χημικό επίπεδο, οι ηλεκτρολύτες συμβάλλουν στην διατήρηση της ισορροπίας στο σώμα. Όπως ο ηλεκτρισμός χρησιμοποιεί τα ιόντα για να ταξιδέψει, έτσι το σώμα χρησιμοποιεί τα ιόντα για να μεταφέρει χημικές ενώσεις μέσα και έξω από τα κύτταρα.
Η ανισορροπία στους ηλεκτρολύτες μπορεί να οφείλεται σε:
Για να βεβαιωθείτε ότι έχετε αρκετούς ηλεκτρολύτες, μείνετε ενυδατωμένοι και καταναλώστε τροφές πλούσιες σε ηλεκτρολύτες: το σπανάκι, η γαλοπούλα, οι πατάτες, τα φασόλια, το αβοκάντο, τα πορτοκάλια, οι φράουλες και οι μπανάνες.
Το σώμα μας έχει ανάγκη αρκετούς ηλεκτρολύτες ώστε να μπορέσει να διατηρήσει την ισορροπία του. Κάθε ηλεκτρολύτης παίζει κύριο ρόλο σε πληθώρα αντιδράσεων στον οργανισμό μας. Το νάτριο, το ΚΑΛΙΟ, το ΑΣΒΕΣΤΙΟ είναι μερικοί από τους πιο σημαντικούς ηλεκτρολύτες και έχουν καθοριστικούς ρόλους.