Υπνοθεραπεία-παρενέργειες

Υπνοθεραπεία-παρενέργειες

Η υπνοθεραπεία είναι μια πανίσχυρη τεχνική η οποία μπορεί να έχει εξαιρετικά αποτελέσματα αλλά μπορεί να είναι και επιβλαβής. Η υπνοθεραπεία υπάρχει εδώ και αιώνες και αποτέλεσε αντικείμενο έρευνας για πάνω από 200 χρόνια, ωστόσο, ακόμη και σήμερα υπάρχουν μύθοι και παρερμηνείες για το τι ακριβώς είναι. Κάποιοι πιστεύουν ότι είναι μια ημισυνείδητη κατάσταση, άλλοι ότι είναι μια κατάσταση μεταξύ ύπνου και αφύπνισης, μια μορφή αποσύνδεσης, μια κατάσταση εστιασμένης προσοχής.

Τι είναι η υπνοθεραπεία;

Η υπνοθεραπεία είναι μια διαδικασία, χωριστά από την κατάσταση έκστασης που προκαλεί, και οι επιδράσεις της δεν είναι μυστικές.

Η ύπνωση είναι μια τεχνητή διαδικασία, παρά μια κατάσταση. Οι υπνοθεραπευτές ενημερώνουν τους θεραπευόμενους για την ασφάλεια της μεθόδου και εξηγούν ότι μπαίνουμε και βγαίνουμε από την κατάσταση έκστασης συνεχώς. Είμαστε σε κατάσταση έκστασης κάθε φορά που μένουμε συγκεντρωμένοι σε κάτι. Αλλά αυτό σημαίνει ότι η αντίληψη μας είναι περιορισμένη ενώ βρισκόμαστε σε έκσταση. Και σε αυτό βρίσκεται ο κίνδυνος.

Ο καθένας που μπορεί να διατηρεί την προσοχή του, που έχει φαντασία , μπορεί πολλές φορές να μπαίνει σε κατάσταση ύπνωσης. Κάθε φορά που μας πλημμυρίζουν τα συναισθήματα με αρνητικό τρόπο, όπως ο θυμός, ο φόβος, η ανησυχία, το άγχος, το μίσος, ο εγωισμός, όλα αυτά τα συναισθήματα μας αποκόπτουν από την λογική σκέψη και έτσι έχουμε περιορισμένη αντίληψη της πραγματικότητας. Οι καταστάσεις που μας δημιουργούν θετικά συναισθήματα είναι λιγότερο περιοριστικές , καθώς μπορούμε να δούμε την μεγάλη εικόνα.

Επίσης μπορεί να βρισκόμαστε σε κατάσταση ύπνωσης όταν χρησιμοποιούμε τις δεξιότητές μας. Όταν, για παράδειγμα, οδηγούμε, μπορεί να αγνοούμε τα σήματα, τους δρόμους, επειδή στην πραγματικότητα το κάνουμε αυτόματα. Όταν μένουμε απορροφημένοι σε δημιουργικές δραστηριότητες όπως το μαγείρεμα, η κηπουρική, το γράψιμο, η ζωγραφική, η μουσική, η ποίηση, ο χορός μπαίνουμε σε κατάσταση έκστασης. Οι δραστηριότητες όπως το τραγούδι και ο χορός προκαλούν υψηλή έκσταση, ειδικά όταν είναι ομαδικές. Επίσης, η προσήλωση σε ένα άθλημα ή στη δουλειά μπορεί να μας απορροφά. Πολλές φορές μπαίνουμε σε κατάσταση έκστασης , γνωστή ως ροή, όταν γνωρίζουμε ότι κάνουμε κάτι πολύ καλά. Αυτή η εξαιρετική ικανότητα να ακολουθούμε τη ροή συμβάλλει σε μια ουσιαστική ζωή.

Από την άλλη πλευρά η έκσταση μπορεί να είναι αποτέλεσμα ενός σοκ, της προσευχής, της σεξουαλικής επαφής, της ανάκλησης αναμνήσεων.

Ποια είναι τα βήματα της υπνοθεραπείας;

Τα βήματα αυτά περιλαμβάνουν:

• Την επαγωγή: την τεχνητή πρόσβαση στην κατάσταση REM μέσω της εστιασμένης προσοχής
• Την έκσταση: την φάση χαλάρωσης του θεραπευόμενου που τον προετοιμάζει για τη μάθηση
• Την εκπαίδευση: η καθοδήγηση της προσοχής του ασθενή και η προσθήκη νέων πληροφοριών που κάνει τη ζωή του πιο γεμάτη. Όλη η μάθηση συμβαίνει στη φάση της έκστασης. Οποτεδήποτε αναγνωρίζουμε κάτι οικείο στον κόσμο, αυτό συμβαίνει επειδή υπάρχει μια σύνδεση ανάμεσα σε κάτι στο περιβάλλον και ένα εσωτερικά αποθηκευμένο μοτίβο, που φυσιολογικά ονομάζουμε μνήμη. Ο εγκέφαλός μας συνεχώς συνδέει μοτίβα από τον εξωτερικό κόσμο και μπορούμε έτσι να αναγνωρίζουμε αν κάτι διαφέρει από το φυσιολογικό. Όλη η διαδικασία της μάθησης, απαιτεί προσοχή σε οτιδήποτε νέο και διαφορετικό ώστε να το απορροφήσουμε. Αυτό απαιτεί την μετάβαση στην κατάσταση REM. Όταν η νέα γνώση που πρέπει να απορροφηθεί είναι βαθιά, είναι ανάγκη να ψάξουμε μέσα μας για αυτό το νέο μοτίβο και να το προσαρμόσουμε στην πραγματικότητα. Έτσι, όλη αυτή η μάθηση είναι μετα- υπνωτική.
• Την επούλωση: η ψυχολογική επούλωση μέσω της καθοδήγησης δίνει τη δυνατότητα στο άτομο να βρει δυνάμεις για να υιοθετήσει νέες υγιείς συμπεριφορές.
• Την επιβεβαίωση της βούλησης του θεραπευόμενου: ο θεραπευόμενος ανακτά τον απόλυτο έλεγχο.

Αν η έκσταση προκαλεί βλάβη ή όχι εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που περιλαμβάνουν:

• την ακεραιότητα του ατόμου που κάνει την θεραπεία
• την ειλικρίνεια και την ευφυΐα του υπνοθεραπευτή
• τις δεξιότητες του υπνοθεραπευτή
• τις ψυχολογικές γνώσεις του υπνοθεραπευτή
• την κατανόηση των συναισθηματικών αναγκών του θεραπευόμενου
• την ικανότητα του υπνοθεραπευτή να βάζει στην άκρη το εγώ του

Η βαθύτερη έκσταση

Η βαθύτερη έκσταση από όλες είναι τα όνειρα. Αναφερόμαστε στην έκσταση ως την κατάσταση REM επειδή έχει πολλές φυσιολογικές ομοιότητες με την φάση REM του ύπνου. Η βαθιά έκσταση, όταν προκαλείται από την ύπνωση, αντικατοπτρίζει πολλές πτυχές του ύπνου REM, όπως η ανθεκτικότητα στις εξωτερικές αισθητηριακές πληροφορίες, η λιγότερη ευαισθησία στον πόνο, η μυϊκή παράλυση κλπ.  Πολλοί υπνοθεραπευτές χρησιμοποιούν ρυθμικές κινήσεις για την επαγωγή της έκστασης (για παράδειγμα, κάνουν επαναλαμβανόμενες κινήσεις με τα χέρια ή χρησιμοποιούν κινούμενα αντικείμενα). Η εστιασμένη προσοχή αντανακλά την απορρόφηση σε ένα όνειρο.

Υπάρχουν και άλλες ομοιότητες. Η βαθιά χαλάρωση που χρησιμοποιούν οι υπνοθεραπευτές για να προάγουν την έκσταση. Αυτή η κατάσταση μοιάζει με την φάση στην οποία αρχίζουμε να αποκοιμιόμαστε.  Από τη στιγμή που ο θεραπευόμενος είναι χαλαρός, ο θεραπευτής χρησιμοποιεί την καθοδηγούμενη φαντασία για να μπορεί να δει ο θεραπευόμενος τις δυσκολίες με διαφορετική οπτική και να τις ξεπεράσει.

Οι ζωντανές εμπειρίες έκστασης μπορεί να περιλαμβάνουν ψευδαισθήσεις. Μπορεί, για παράδειγμα, ο θεραπευόμενος να αναφέρει ότι νιώθει την ζεστασιά του ήλιου στο πρόσωπό του. Οι μελέτες δείχνουν ότι τα ίδια νευρικά μονοπάτια στον εγκέφαλο είναι ενεργά και στις δύο περιπτώσεις. Κάποια φαινόμενα που είναι αποτέλεσμα της έκστασης μπορεί να συμβαίνουν και στα όνειρα, όπως η αμνησία, η αναισθησία και η αναλγησία.

Ακριβώς όπως η ύπνωση δεν είναι η έκσταση, έτσι και η φάση REM δεν είναι το όνειρο. Η κατάσταση REM, είναι ενεργή σε όλους τους τύπους έκστασης. Δεν είναι μόνο μια χαλαρή ή παθητική κατάσταση. Είναι μια ενεργή κατάσταση. Όταν έχουμε κάποιο ψυχικό τραύμα, η κατάσταση REM είναι το μέσο μέσω του οποίου το τραυματικό γεγονός μένει στον εγκέφαλο και αποτελεί κομμάτι του εαυτού. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό οι θεραπευόμενοι να γνωρίζουν τι είναι η κατάσταση REM.

Μύθοι για την υπνοθεραπεία

Η μισή αλήθεια είναι το ίδιο επικίνδυνη με ένα ψέμα, ακόμη και αν κάποιος έχει τις καλύτερες προθέσεις. Δυστυχώς υπάρχουν πολλοί μύθοι για την ύπνωση και περιλαμβάνουν τους εξής:

• “Η ύπνωση είναι μια φυσιολογική κατάσταση χαλάρωσης και συγκέντρωσης, και αυξημένης επίγνωσης. ” Κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Όπως περιγράψαμε είναι μια τεχνητή κατάσταση η οποία μπορεί να ξεκινά με την απότομη συγκέντρωση σε ήχους ή κινήσεις.
• “Η υπνοθεραπεία είναι ασφαλής χωρίς δυσάρεστες παρενέργειες.” Η ύπνωση είναι μια πανίσχυρη διαδικασία και φυσικά μπορεί να έχει παρενέργειες. Κάποιοι άνθρωποι νιώθουν ζαλάδα ή δυσφορία, ακόμη και μετά από μια χαλαρωτική συνεδρία. Κάποιοι άνθρωποι μπορεί να νιώθουν υπερβολική κόπωση, άγχος, να έχουν κρίσεις πανικού, να μην μπορούν να μείνουν συγκεντρωμένοι, να νιώθουν σύγχυση, να έχουν πονοκεφάλους, αϋπνία, νευρικότητα, ευερεθιστότητα, κενά μνήμης, ναυτία και εμετό.
• ” Οι θεραπευόμενοι έχουν επίγνωση για όλα όσα ακούνε.” Μερικές φορές αυτός είναι ο κανόνας όταν κάποιος είναι σε ελαφριά έκσταση αλλά αρκετά συχνά αυτό δεν συμβαίνει. Όπως δεν θυμόμαστε τα περισσότερα όνειρα το ίδιο συμβαίνει και με την ύπνωση. Όταν ένα άτομο είναι σε βαθιά έκσταση, δεν έχει καμία μνήμη από όσα του είπε ο υπνοθεραπευτής. Δεν μπορεί συνειδητά να κάνει ανάκληση μιας ανάμνησης.
• “Η ύπνωση δεν έχει καμία σχέση με τον ύπνο, είναι μια κατάσταση υπερβολικής χαλάρωσης. ” Ξεκάθαρα αυτή η αντίληψη είναι λανθασμένη επειδή η ύπνωση έχει άμεση σχέση με τον ύπνο. Η φάση REM (ονείρων) στον ύπνο είναι η πιο βαθιά κατάσταση έκστασης.
• “Ένας υπνοθεραπευτής δεν μπορεί να επηρεάσει κανέναν να κάνει κάτι χωρίς τη θέλησή του.” Υπάρχουν στην ιστορία της ύπνωσης πολλά παραδείγματα ανεπιθύμητης επιρροής.
• “Ο ηθικός κώδικας ενός ατόμου θα το προστατεύσει από το να κάνει κάτι ενάντια στα δικά του συμφέροντα.” Δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι οι θεραπευόμενοι δεν κάνουν πράγματα ενάντια στα συμφέροντά τους. Οι ηθικοί κανόνες είναι ευέλικτοι και αλλάζουν.

Η σκοτεινή πλευρά της υπνοθεραπείας

Είναι ξεκάθαρο, ότι η ύπνωση, δίνει πρόσβαση στον προγραμματισμό των μονοπατιών του εγκεφάλου, και αυτό μπορεί να γίνει για κακό και για καλό, ηθελημένα και ακούσια. Η υπνοθεραπεία μπορεί να κρύβει πολλούς κινδύνους.

Αφαίρεση της βούλησης

Γνωρίζουμε ότι η αίσθηση του ελέγχου στη ζωή μας είναι μια έμφυτη ανθρώπινη ανάγκη. Ένας υπνοθεραπευτής δεν μπορεί να κάνει υποθέσεις για τις ανάγκες ενός θεραπευόμενου και για αυτό είναι πολύ σημαντικό να είναι ξεκάθαροι οι στόχοι των συνεδριών. Ο υπνοθεραπευτής πρέπει να δίνει στον θεραπευόμενο τα εργαλεία να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες. Για αυτό έχει μεγάλη αξία ο υπνοθεραπευτής να χρησιμοποιεί αποτελεσματικές τεχνικές και να τις μαθαίνει στον θεραπευόμενο ώστε να ηρεμεί μόνος του και να μην είναι εξαρτημένος από την καθοδηγούμενη φαντασία.

Δυσδιάκριτες προθέσεις

Η πρόθεση του θεραπευτή είναι πολύ σημαντική για τα αποτελέσματα της θεραπείας. Αν υπάρχει ειλικρινής πρόθεση για να βοηθήσει ένα άτομο, τότε τα αποτελέσματα θα είναι καλά. Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις υπερισχύει το εγώ των υπνοθεραπευτών και αυτό είναι καταστροφικό για τους ασθενείς.

Δημιουργία ψευδών/απατηλών αναμνήσεων

Το 1980 και το 1990 , ολόκληρες οικογένειες διαλύθηκαν σαν αποτέλεσμα των υποτιθέμενων αναμνήσεων της σεξουαλικής παρενόχλησης από τους γονείς. Η παραμνησία ή η ψευδής μνήμη είναι ένα φαινόμενο στο οποίο κάποιος ανακαλεί στη μνήμη του κάτι που δεν συνέβη ποτέ. Για αυτό οι υπνοθεραπευτές πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί όταν χρησιμοποιούν συναισθηματικά έντονες προτάσεις , ακόμη και με την μορφή των ερωτήσεων (όπως για την πιθανότητα παρενόχλησης ή παραμέλησης στην παιδική ηλικία), καθώς ο θεραπευόμενος μπορεί να έχει συνεχώς στο μυαλό του τη σκέψη και να δει κάποιο όνειρο, το οποίο μπορεί να ανακαλεί χωρίς να υπάρχουν στοιχεία.

Αν και η αρχική ιδέα της ψευδούς μνήμης παραμένει, σίγουρα υπάρχουν και άλλες εξηγήσεις για πολλές ψευδείς μνήμες σχετικά με την κακοποίηση. Η προσοχή στην ασυνείδητη καταστολή έχει αντικατασταθεί από την καλύτερη κατανόηση του πως τα ψυχικά τραύματα επηρεάζουν την προσωπικότητα και τα νευρικά μονοπάτια.

Η ανάκτηση των αναμνήσεων μπορεί να γίνει ακούσια και μπορεί να περιλαμβάνει επανειλημμένη αναβίωση του γεγονότος, μαζί με αισθητηριακές λεπτομέρειες και συναισθηματική διέγερση. Όταν οι αισθητηριακές λεπτομέρειες είναι πολλές τότε οι αναμνήσεις είναι αληθινές, αλλά αν οι φαινομενικές αναμνήσεις είναι στην πραγματικότητα ψευδείς, τότε η εμφάνιση αυτού του χαρακτηριστικού αυξάνει την πιθανότητα εσφαλμένης επισήμανσης ως αληθή. Πολλές φορές οι θεραπευόμενοι υποθέτουν ότι η ένταση της συναισθηματικής απόκρισης σημαίνει ότι η μνήμη είναι πραγματική.

Σε αρκετές περιπτώσεις οι υπνοθεραπευτές δεν έχουν τις δεξιότητες να αναγνωρίζουν αυτές τις ψευδείς αναμνήσεις. Μπορεί να χρησιμοποιούν τεχνικές όπως οι ελεύθεροι συνειρμοί χωρίς ο θεραπευόμενος να έχει την κατάλληλη εκπαίδευση για να αναγνωρίζει τις ψευδείς αναμνήσεις. Λόγω του σκεπτικισμού και της δυσπιστίας σε περιπτώσεις κακοποίησης, είναι απολύτως κατανοητό, γιατί κάποιοι θεραπευόμενοι πείθονται ότι οι αναμνήσεις τους είναι αληθινές.

Παραισθήσεις

Οι παραισθήσεις μπορεί να κάνουν ένα άτομο ευάλωτο και να προκαλούν ακόμη και ψυχωσικά επεισόδια. Αυτή είναι μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση επειδή το άτομο σε ψυχωτική κατάσταση δεν μπορεί να διαχωρίσει το όνειρο από την πραγματικότητα.

Όσοι πιστεύουν ότι η ύπνωση είναι ακίνδυνη καλό είναι να έχουν στο μυαλό τους το παράδειγμα του Χίτλερ. Ο  Χίτλερ έγινε καλά από την υστερική τύφλωση από έναν υπνωτιστή. Η προσωπικότητα του Χίτλερ άλλαξε σε μεγάλο βαθμό. Αυτό συνέβη επειδή σε κατάσταση έκστασης ο υπνωτιστής του είπε ότι είναι ξεχωριστός και ότι έχει πανίσχυρες δυνάμεις, που μπορεί να θεραπεύσει μόνος του τον εαυτό του. Ο Χίτλερ σε μια μετά-υπνωτική κατάσταση άρχισε να προκαλεί έκσταση στα πλήθη.

Ανεπιθύμητη τηλεπάθεια

Οι θεραπευτές έχουν την τάση να μπαίνουν σε μια βαθιά κατάσταση εστιασμένης προσοχής όταν προσπαθούν να βοηθήσουν κάποιον, και σε αυτές τις στιγμές , υπάρχει μια σύγχυση στα όρια του εγώ, που βλάπτουν τον θεραπευτή και τον θεραπευόμενο. Κάθε σύνδεση που έχουμε με ένα άλλο άτομο, είναι μια σχέση. Πολλοί θεραπευτές έχουν τηλεπάθεια με τους θεραπευόμενους τους. Για παράδειγμα, μπορεί ο θεραπευτής για οποιοδήποτε λόγο να θέλει λιγότερα ραντεβού. Τότε ξαφνικά οι θεραπευόμενοι αρχίζουν να ακυρώνουν τα ραντεβού τους.

Καταστροφή της ουσίας του ατόμου

Όταν κάποιος χρησιμοποιεί τεχνικές ύπνωσης για να βοηθήσει κάποιον να φτάσει στην κατάσταση REM, τότε αξιοποιεί τη μοναδική “ουσία”, τη ζωτική δύναμη που έχει μέσα του. Η ύπνωση, είναι στην πραγματικότητα, μια μορφή καταπάτησης της νοητικής κατάστασης και της ουσίας ενός ατόμου. Σε αυτό το έδαφος μπορεί να μπαίνει κάποιος με πολύ σεβασμό αν του το επιτρέπουμε. Και φυσικά, πρέπει να κλείνουμε σωστά την πόρτα όταν φεύγουμε.

Ο στόχος της υπνοθεραπείας είναι να βοηθά τους ανθρώπους να αντιμετωπίζουν μόνοι τους τις δυσκολίες, και όχι να γίνονται πιο εξαρτημένοι. Η επαναλαμβανόμενη ύπνωση μπορεί να διαταράζει τον εγκέφαλο.

Η χρήση της κατάστασης REM

Φυσικά, υπάρχει και μια θετική πλευρά στην ύπνωση, διαφορετικά δεν θα την χρησιμοποιούσε κανείς. Η ύπνωση είναι η τεχνητή πρόσβαση στην κατάσταση REM μέσω της εστίασης της προσοχής. Από τη στιγμή που ένα άτομο είναι σε κατάσταση έκστασης, ο θεραπευτής μπορεί να κάνει πανίσχυρες, θετικές ψυχολογικές παρεμβάσεις, όπως η ενσωμάτωση ενδυναμωτικών προτάσεων,  η καθοδήγηση για επιθυμητές νέες συμπεριφορές, όπως οι επιτυχημένες δημόσιες ομιλίες. Η έκσταση επίσης δίνει την δυνατότητα απαγκίστρωσης των δυνατών συναισθημάτων από τις τραυματικές εμπειρίες , που ο εγκέφαλος τις ερμηνεύει ως απειλητικές για τη ζωή. Για αυτό συγκεκριμένες τεχνικές έχουν πιο γρήγορα αποτελέσματα στις φοβίες και στο μετατραυματικό στρες.